مطالب مرتبط با کلیدواژه

سیستم اطلاعات جغرافیایی


۳۶۱.

توان سنجی پتانسیل های ژئو توریستی جهت توسعه پایدار گردشگری با استفاده از مدل تاپسیس فازی سلسله مراتبی (مطالعه موردی : پارک ملی کنتال)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 133 - 145

کلیدواژه‌ها: ژئو توریسم تاپسیس پارک ملی کنتال سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۷۹
ژئوتوریسم یکی از بخش های نوین در علوم زمین مبتنی بر شناخت ژئوفوسایت ها یا چشم اندازهای ویژه ژئومورفولوژی است که با تاکید بر تعیین لندفرم های ویژه و با ارزش گردشگری وارد ادبیات جغرافیایی و گردشگری شده است. این شاخه از گردشگری با ترکیب نمودن مواریث فرهنگی، تاریخی و اکولوژیکی پتانسیل هایی را در راستای برنامه ریزی گردشگری پایدار عرضه می کند.دراین تحقیق با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) ازمجموعه منابع وجاذبه های توریستی پارک ملی کنتال،پتانسیل پهنه-های مناسب ژئوتوریستی، که شامل محدوده کوهنوردی، صخره نوردی، طبیعت گردی،پیاده روی،ورزش های زمستانی، طبیعت درمانی، تفرجگاههاییلاقی،مناظر دست نخورده،بررسی شده اند.سپس باتلفیق وهمپوشانی لایه های اطلاعاتی در محیط (GIS)،بااستفاده ازمدل TOPSIS فازی پهنه های هریک از موارد بررسی شده تعین گردید بر اساس مدل تاپسیس فازی که شامل کوهنوردی، دامنه نوردی، غارنوردی و صخره نوردی به علت وضعیت خاص توپوگرافی منطقه،مناطق مناسب برای کوهنوردی و صخر ه نوردی در محدوده ای مورد مطالعه گستردگی زیادی دارند بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات در نقشه ی پهنه بندی، جذاب ترین مناطق محدوده ای بیشتر در شرقی و غربی ی منطقه قرار دارند که این مناطق دارای دارای لندفرم های زیبای ژئومورفولوژیکی هستند.
۳۶۲.

بررسی وضعیت برخورداری مناطق سکونت گاهی از خدمات و امکانات با رویکرد آمایشی (مطالعه موردی بخش سلفچگان استان قم)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال هجدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 1 - 21

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی فضایی ساختار فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی آمایش سرزمین سلفچگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۲۵۷
برنامه ریزی سازمان فضایی عبارت است از : برنامه ریزی به منظور توزیع مکانی فضایی بهینه امکانات و تسهیلات و خدمات زیر بنایی در میان سکونت گاه های شهری و روستایی در سطح منطقه و ناحیه.برنامه ریزی سازمان فضایی در قالب ساختار فضایی منطقه و ناحیه عینیت میابد. در این مطالعه که با روش توصیفی و تحلیلی و با هدف کاربردی ، با تکیه بر منابع کتابخانه ای و داده های به دست آمده از مرکز آمار ایران و سایر ارگان های ذیربط انجام شده است ، هدف بررسی و تحلیل ساختار فضایی بخش سلفچگان شهرستان قم بوده است نتایج پژوهش که با تکیه بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) در بخش درون یابی امکانات و تسهیلات و مدل تاپسیس در بخش سطح بندی سکونتگاه ها صورت گرفته است نشان می دهد که از حیث برخورداری از خدمات و تسهیلات سکونتگاه های جنداب ، طایقان ، راهجرد، به عنوان توسعه یافته ترین سکونتگاه های بخش سلفچگان و سکونتگاه های طرلاب ، فتح آباد ، نیچه و به عنوان سکونتگاه های محروم شناخته شده انددر پایان این مطالعه پیشنهاداتی به منظور تکمیل فرآیند پژوهش و ارائه ایده هایی به منظور برنامه ریزی فضایی بهتر در آینده این منطقه ارائه گردیده است
۳۶۳.

کاربرد سیستم های پشتیبان تصمیم گیری فضایی در برنامه ریزی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال نهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۴ 35 - 42

کلیدواژه‌ها: تصمیم سیستم پشتیبان تصمیم گیری سیستم پشتیبان تصمیم گیری فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۹۰
پیچیدگی مسائل مرتبط با شهر، برنامه ریزان و مدیران شهری را ناگزیر به تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت می نماید. سیستم های پشتیبان تصمیم گیری [i]از جمله ابزارها و فنون پیشرفته ای هستند که به عنوان ابزاری کارآمد  جهت تسهیل و هدایت فرایند اتخاذ تصمیمات بهینه در خدمت برنامه ریزان و مدیران شهری قرار گرفته اند و عمدتاً درتصمیم گیری های پیچیده و چندمعیاری[ii]   و یا تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت به کار گرفته می شوند. سیستم های پشتیبان تصمیم گیری از طریق فراهم آوردن امکان بررسی تأثیرات متقابل مؤلفه های مختلف مؤثر  بر مسئله با استفاده از ابزارها و فنّاوری های نوین و نیز با بهره گیری از امکانات مدلسازی،   به سیاست گذاران در اتخاذ تصمیمات بهینه در خصوص مسائل نیمه ساختار یافته[iii]یاری می رسانند. در پژوهش حاضر تلاش شده است  تا پس از معرفی اجمالی سیستم های پشتیبان تصمیم گیری،  انواع و مؤلفه های سازنده آنها به بررسی نمونه هایی از کاربرد این سیستم ها در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری های مرتبط با شهر پرداخته شود.
۳۶۴.

تحلیلی بر پراکنش مراکز آموزشی (دبیرستان ها) در شهر اقلید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 87 - 107

کلیدواژه‌ها: پراکنش فضای آموزشی کاربری اراضی سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر اقلید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۱۶۸
امروزه با رشد شهرها کاربری های آموزشی بامشکلات فراوانی روبرو است. وبه نظر می رسد از مهمترین این مشکلات، کمبود و نارسایی سرانه فضاهای آموزشی و توزیع فضایی نامناسب این نوع کاربری می باشد. بنابراین تعیین معیارهای مطلوب ومناسب و مکان یابی مناسب برای هر کاربری شهری الزامی است. در همین راستا استقرار کاربری آموزشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با این هدف این پژوهش برای دستیابی به بهره وری بهینه فضاهای آموزشی و ایفای کارکرد مطلوب آن ها، به بررسی وتحلیل پراکنش این مراکز می پردازد. روش این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی وبر اساس ماهیت، توصیفی – تحلیلی است که داده های جمع آوری شده بر اساس جامعه آماری مورد تجزیه وتحلیل آمار استنباطی قرار گرفته وبا استفاده از معیار های مکان یابی بهینه در سیستم اطلاعات جغرافیایی به تصویر کشیده شده وبافراخوانی نرم افزار AHP در محیط GIS همه لایه ها تلفیق شده ونقشه پایانی برای مکان یابی مناسب رسم گردید. از نتایج این پژوهش می توان چنین استنباط کرد که در انتخاب مکان مناسب جهت احداث دبیرستان در این شهر توجه کافی مبذول نشده وحریم استاندارد با کاربری های مختلف از جمله: فضای سبز، مراکز مذهبی، فرهنگی، ورزشی و... رعایت نگردیده است که به طور مبسوط به تشریح مسئله پرداخته شده است.
۳۶۵.

تحلیل توان جغرافیای اکولوژیکی بر توسعه فیزیکی شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 125 - 136

کلیدواژه‌ها: توان جغرافیای اکولوژیکی مدل تحلیل سلسله مراتبی سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر رشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۶۹
 امروزه به دلیل افزایش میل به شهرنشینی و توسعه روزافزون شهرها و وسعت یافتن سطوح کاربری های شهری، باید مکان های مناسب از لحاظ دارا بودن توان جغرافیای اکولوژیکی مناسب برای تخصیص به این کاربری ها تعیین گردد تا از آسیب رسانی به مناطق جلوگیری و در حفظ محیط زیست منطقه تلاش شود. شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان بدلیل دارا بودن آب و هوای معتدل و وجود زمین های حاصلخیز دارای فشرده ترین نسبت جمعیت به وسعت در میان شهر های ایران است و در معرض توسعه روزافزون فیزیکی قرار دارد. هدف این تحقیق تعیین مناطق دارای توان جغرافیای اکولوژیکی مناسب جهت توسعه فیزیکی شهر رشت با استفاده از روش تحلیل سلسه مراتبی است. روش تحقیق بر مبنای روش ترکیبی، توصیفی - تحلیلی و مدل تحلیل سلسله مراتبی AHPاست. کلیه داده ها و نقشه های مورد نیاز با استفاده از داده های آماری سازمان هواشناسی و نقشه های پایه 1:25000سازمان منابع طبیعی و اداره کل محیط زیست استان گیلان تهیه گردید. نتایج نشان میدهد که با توجه به ارجحیت معیارها در توسعه فیزیکی شهر رشت 42/1024 هکتار دارای توان مناسب، 20925 هکتار دارای توان متوسط و 82/13 هکتار دارای توان نامناسب برای توسعه فیزیکی شهر رشت است. 
۳۶۶.

ارزیابی و پهنه بندی اقلیم آسایش گردشگری طبیعی در استان یزد با استفاده از GIS و شاخص اقلیم گردشگری (TCI)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲-۱ (پیاپی ۲۵) 101 - 115

کلیدواژه‌ها: شاخص اقلیم گردشگری ((TCI سیستم اطلاعات جغرافیایی استان یزد بیابان توریسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۱۷۶
در این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI) میسزکوفسکی ((Mieczkowski1985) به ارزیابی اقلیم آسایش گردشگری استان یزد پرداخته شده است. شاخص میکزکوفسکی به شکل سیستماتیک شرایط اقلیمی را برای فعالیت های گردشگری با استفاده از 7 پارامتر ، میانگین حداکثر ماهانه دمای روزانه ( o C)، میانگین دمای روزانه ( o C)، میانگین حداقل رطوبت نسبی روزانه (به درصد)، میانگین رطوبت نسبی روزانه (به درصد)، بارش (mm) و کل ساعات آفتابی مورد ارزیابی قرار می دهد. در این تحقیق هدف بررسی تعیین شرایط کیفی اقلیمی استان یزد از بعد آسایشی ومشخص نمودن تقویم اقلیمی گردشگری استان بر اساس شاخص (TCI) می باشد. برای رسیدن به این هدف داده های آماری 15 ساله برای 17 ایستگاه سینوپتیک استان یزد و ایستگاه های همجوار استان گردآوری شد و بعد از تجزیه و تحلیل و پردازش آنها در محیط Excel و تهیه بانک اطلاعاتی، شاخص TCI برای ایستگاه های منطقه به تفکیک ماه های سال محاسبه گردید، سپس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، نقشه TCI برای تمام ماه های سال تهیه و ترسیم گردید. نتایج حاصل از پهنه بندی اقلیم گردشگری استان یزد در ماه های مختلف سال نشان میدهدکه که طول دوره آسایش اقلیمی در شهرهای مورد مطالعه کوتاه بوده و به صورت دو دوره مجزا در ابتدای فصل پاییز و بهار واقع شده است بدین صورت که ماه های فروردین اردیبهشت، مهر و آبان دارای سه کلاس توصیفی ایده آل، عالی و خوب و همچنین ماه اسفند دارای دو کلاس توصیفی ایده آل و عالی هستند در مقابل ماه های تیر، مرداد و دی دارای چهار کلاس (نامطلوب کم، قابل قبول وخوب)، از بدترین شرا ایط آسایشی برخودار هستند. از آنجایی که در روش میکزکوفسکی طبقه عالی مناسب ترین زمان از لحاظ آسایش اقلیمی برای گردشگری می باشد و اکوتوریسم غالب در استان یزد اکوتوریسم بیابان و کویری می باشد لذا بهترین زمان برای گردشگری بیابانی دراستان ماه های فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان و اسفند می باشد.
۳۶۷.

بررسی توزیع فضایی– مکانی کاربری فضای سبز در منطقه یک شهر تهران با تأکید بر پایداری زیست محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 149 - 165

کلیدواژه‌ها: فضای سبز شهری توزیع فضایی پایداری زیست محیطی سیستم اطلاعات جغرافیایی روش های آماری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۷ تعداد دانلود : ۲۵۷
 هدف اصلی این پژوهش، بررسی توزیع فضایی- مکانی، فضای سبز در منطقه یک تهران با رویکرد پایداری زیست محیطی است. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می باشد. از طریق مطالعات کتابخانه ای و سازمان های مربوطه اطلاعات اولیه به دست آمده و با بهره گیری از محیط GIS، روش های ریاضی و آماری مانند: تکنیک ویلیامسون، ضریب آنتروپی، روش سنجش سطح تمرکز، منحنی لورنز، ضریب مکانی و ضریب توزیع میزان تمرکز و تعادل فضایی کاربری فضای سبز منطقه بررسی و برای ارزیابی زیست محیطی از مدل SWOT بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که با توجه به جمعیت 439467 نفری منطقه، سرانه فضای سبز آن 91/3 متر مربع است و توزیع آن در نواحی 10 گانه نامتعادل است. ناحیه 6 و 10 با بالاترین میزان شاخص نابرابری و آنتروپی، با سرانه 88/20 و 8/9 متر مربع و داشتن 38 و 37 پارک و بوستان در بهترین شرایط و ناحیه 1 و 8 با پایین ترین میزان شاخص نابرابری و آنتروپی، با سرانه 5/1 و 12/2 و داشتن 7 و 9 پارک و بوستان در بدترین شرایط قرار دارند و بر اساس روش های آماری استفاده شده فضای سبز منطقه از توزیع فضایی نامتعادلی برخوردار است. در دهه های 60 و 70 تمایل به ساخت و ساز در نواحی شمالی بیشتر بوده است و حدود 45 درصد از باغات منطقه در فاصله این سال ها نابود شده است و بیشترین تخریب در ناحیه 2 اتفاق افتاده است. نتایج حاصل از SWOT نشان می دهد، امتیاز منطقه در ارزیابی عوامل داخلی برابر 3/2 و در ماتریس عوامل خارجی 1/2 است که نشانگر شرایط نامطلوب در توسعه منطقه یک و از بین رفتن پتانسیل های زیست محیطی دارد. به این معنی که نقاط ضعف و تهدیدهای موجود بیشتر از نقاط قوت و فرصت ها است و ادامه این روند باعث از بین رفتن شرایط زیست محیطی منطقه خواهد شد.
۳۶۸.

تبیین الگوی مکان یابی پایگاههای مدیریت بحران در شهر گرگان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 129 - 140

کلیدواژه‌ها: پایگاههای مدیریت بحران مکان یابی فرایند تحلیل سلسله مراتبی سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر گرگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۳۷
با توجه به اینکه کشور ایران از کشورهای بلا خیز دنیا به شمار می رود، لذا برنامه ریزی پیش از وقوع بحران از مسائل مهمی است که باید در برنامه کار سازمانهای متولی چون مدیریت شهری، سازمان پیشگیری از حوادث و سایر نهادها و سازمانهایی که هریک به نحوی در اداره و مدیریت شهرها اثرگذارند، قرار گیرد. مدیریت بحران با بهره گیری گسترده از کلیه عوامل مؤثر در بهینه سازی اقدامات و کاهش خسارات ناشی از بحرانها و مقابله هوشمندانه و برنامه محور با آن پدید آمده است. در سالهای اخیر احداث پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران در دستور کار سازمان پیشگیری و مدیریت بحران در کشور قرار گرفته است. یکی از موارد قابل توجیه قبل از احداث این پایگاهها، مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری هاست. در این پژوهش مکان یابی پایگاههای مدیریت بحران در شهر گرگان مورد مطالعه قرار گرفته است. به این منظور در مرحله نخست پارامتر ها و معیارهای مؤثر در مکان یابی این پایگاهها شناسایی و تدوین شده اند  و با استفاده از مبانی نظری فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)به محاسبه وزن معیارها با استفاده از نرم افزار EXOERT CHOICE  پرداخته شده است و سپس با توجه به قابلیت سیستم  اطلاعات جغرافیایی (GIS) به عنوان تحلیلگر مکانی در حل مسائل پیچیده شهری و تعریف معیارهای مورد نظر به صورت لایه های اطلاعاتی، از توانایی این سیستم جهت آماده سازی، تلفیق و تحلیل لایه ها  بهره گرفته شده است و در نهایت مکان مناسب برای استقرار این پایگاهها ارائه شده است.
۳۶۹.

مطالعه نقش ناهمواریها بر کشت محصول زعفران در استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ناهمواری ها زعفران استان خوزستان سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۵
کاشت زعفران به عنوان گرانترین محصول کشاورزی در کشورمان (که بزرگترین تولید کننده آن در سطح جهان می باشد)، توجه هر چه بیشتر به عوامل محیطی و شرایط طبیعی را طلب می کند. محصول زعفران سازگاری خوبی با آب و هوای خشک و نیمه خشک دارد. تحقیق حاضر به منظور بررسی نقش ناهمواریها بر کشت محصول زعفران در استان خوزستان و تعیین نواحی مستعد این محصول به وسیله نرم افزار GIS می باشد. برای انجام این تحقیق از داده های هواشناسی 12 ایستگاه سینوپتیک در سطح استان در یک دوره آماری 20 ساله (2006-1987) استفاده شده است. در این تحقیق به وسیله مقایسه رگرسیونی، شباهت اقلیمی ایستگاههای استان خوزستان و شهرستان تربت حیدریه (یکی از نواحی زعفران خیز ایران) از نظر بارش و دما مشخص شد و سپس تاثیرعوامل مربوط به ناهمواریها (ارتفاع، شیب و جهت شیب) بر محصول زعفران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد با توجه به شرایط مطلوب برای گیاه زعفران، نواحی شمالی و شرقی استان خوزستان مستعد و مناسب برای کشت محصول زعفران می باشند. در استان خوزستان با فاصله گرفتن از نواحی شمالی و شمال شرقی، شرایط برای کشت زعفران نامطلوب و با محدودیت مواجه می شود.
۳۷۰.

تجزیه وتحلیل جغرافیایی کانون های جرائم مرتبط با مواد مخدر در شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 29 - 66

کلیدواژه‌ها: کانون های جرم خیز مواد مخدر سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۲۴۶
زمینه و هدف: اعمال مجرمانه در کانون های جرم خیز که مکانی با میزان بالای وقوع جرائم است، رخ می دهد. وقوع جرائم در یک مکان، نقشه ای ظاهری را تولید می کند که توزیع فضایی جرائم در آن نمایش داده می شود؛ ازاین رو، هدف اصلی پژوهش حاضر تجزیه وتحلیل جغرافیایی کانون های جرائم مرتبط با مواد مخدر در شهر اهواز است. روش : این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی  -تحلیلی و از بُعد روش شناسی، کمّی است. جامعه آماری پژوهش، پرونده قضایی زندانی هایی زندان سپیدار شهر اهواز است که درمجموع مرتکب 300 فقره جرائم مرتبط با مواد مخدر در سال 1394 شده اند. برای تجزیه وتحلیل فضایی داده ها و تولید نقشه جرائم مواد مخدر در شهر اهواز، از آزمون های آماری مانند توابع زمین آمار از مجموع ابزارهای کریجینگ و معکوس فاصله و توابع آمار فضایی از ابزارهایی مثل بیضی انحراف معیار و مرکز متوسط؛ و برخی روش های آماری گرافیک مبنا ازجمله روش تخمین تراکم کرنل در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد با توجه به تحلیل توزیع کمّی و کیفی جرائم مواد مخدر در شهر اهواز، بیشترین جرائم در محدوده های مرکز، غرب و جنوب غربی و در محلات آخر آسفالت، خشایار، حصیرآباد، عین دو، کمپلو و گلدشت بوده است. کانون های اصلی جرائم مواد مخدر در محلات حصیرآباد، منبع آب، بیست متری و آسیاباد از منطقه هفت، خشایار و کمپلو، لشکر و شلنگ آباد از منطقه شش، آخر آسفالت از منطقه یک قرار دارد. بالاترین آمار جرائم مواد مخدر مربوط به شیشه با تعداد 106 فقره، تریاک 68 فقره و هروئین 39 فقره تعلق داشته است. مرکز متوسط کل جرائم منطبق بر مرکز شهر و بیضی انحراف معیار کل جرائم مرتبط با مواد مخدر با پراکندگی و گستردگی در بخش مرکزی و کشیدگی به سمت شمال شرق، غرب و جنوب غرب است. نتیجه گیری: نتایج تحلیل جرائم مواد مخدر نشان داد که الگوی توزیع جرائم مواد مخدر در شهر اهواز به صورت خوشه ای بوده است و مهم ترین کانون های جرائم مواد مخدر در شهر اهواز بر مرکز جغرافیایی شهر انطباق یافته است.
۳۷۱.

مدیریت سازمان یابی فضایی- کالبدی ساختارهای درون شهری به روش AHP و منطق فازی (مطالعه موردی: منطقه17 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۹ 203 - 224

کلیدواژه‌ها: ایستگاه پمپ بنزین مکان یابی سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۲۱
شهر تهران با توجه به نقش محوری- مرکزیتی با افزایش جمعیت و تراکم همراه بوده و به تبع آن در ارائه خدمات و تسهیلات در زمینه های مختلف، به جهت کمبود و در پاره ای از موارد به دلیل عدم توزیع جغرافیایی مناسب کاربری ها دچار نارسایی هایی است. شبکه جایگاه های سوخت رسانی از جمله اجزاء شبکه خدمات شهری است که به عنوان تأمین کننده سوخت بخش حمل و نقل درون شهری عمل کرده و به نوبه خود از لحاظ ملاحظات ترافیکی، شهرسازی، ایمنی و محیط زیست دارای اهمیت است. یکی از مهم ترین عوامل پیرامون جایگاه های عرضه ی سوخت(پمپ بنزین ها)، مکان یابی مناسب آنهاست. امروزه مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) به ابزاری رو به توسعه و مناسب در رویارویی با مسائل پیچیده تصمیم گیری مکانی تبدیل شده اند. در تصمیم گیری های چند معیاره، روش های مختلفی وجود دارد. مطالعات و شواهد نشان می دهند که روش های تصمیم گیری چند معیاره مختلف بالاخص روش های تلفیقی بین آنها، برای تصمیم گیری مکانی، نتایج دقیقی ارائه می دهند. منطقه 17 تهران به لحاظ تراکم جمعیتی بالا و همچنین تراکم عبور و مرور داخلی در شبانه-روز و گذرگاه بودن به مناطق مجاور، ضرورت نیاز به جایگا های سوخت رسانی و مکان یابی بهینه آن ها را نشان می دهد. از این رو هدف این پژوهش تعیین محل مناسب قرارگیری پمپ بنزین های منطقه17 شهر تهران و بررسی موقعیت جایگاه های موجود در این منطقه، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و با بهره گیری از روش تلفیقی AHP فازی، می باشد. روش پژوهش در این ارزیابی، توصیفی - تحلیلی و ماهیت کاربردی دارد. بدین منظور جهت رسیدن به اهداف مذکور از معیارهای مناسب، سازگار با منطقه مورد مطالعه و مختلفی استفاده شده است و در نهایت با استفاده از مقایسات زوجی و نظر کارشناسان و محاسبات به روش AHP فازی وزن نهایی معیارها مشخص شده است. نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی در نرم افزار ARCGIS، ضمن مشخص کردن مکان های مناسب برای احداث جایگاه های جدید، موقعیت قرارگیری جایگاه های پمپ بنزین را تحلیل کرده است که نشان می دهد هر 2 جایگاه موجود منطقه17 شهر تهران در موقعیت مناسب و بهینه ای قرار ندارند.
۳۷۲.

ارزیابی زمین – زیست محیطی تناسب اراضی برای برنامه ریزی زمین شهری ( مطالعه موردی: منطقه 22 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هجدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۴ 51 - 63

کلیدواژه‌ها: ژئومورفولوژی شهری ارزیابی زمین - زیست محیطی تناسب اراضی برنامه ریزی شهری سیستم اطلاعات جغرافیایی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۴۹
رشد شتابان شهرنشینی و افزایش بی سابقه جمعیت در سده ی اخیر، محلات شهری وکلان شهری را در امر خدمات رسانی مطلوب و بهینه با مشکلات جدی مواجه ساخته است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره، از روش فرآیند سلسله مراتبی جهت ارزیابی زمین – زیست محیطی تناسب اراضی برای برنامه ریزی زمین شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در محدوده شهری منطقه 22 شهر تهران استفاده شده است.کاربری های اصلی مورد نظر 5 گروه کاربری شامل بلندمرتبه سازی، ساختمان چند طبقه، ساختمان کم ارتفاع، حفاظت طبیعی و تفریحی – فراغتی هستند. براساس این پژوهش معیارهای اصلی موثر برای ارزیابی تناسب زمین در منطقه 22شهرداری تهران برای برنامه ریزی زمین شهری به 9معیار شامل: شیب، ارتفاع، جهت، زمین شناسی،کاربری اراضی، واحد ارضی، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، فاصله از جاده (راه) تقسیم می شود. نتایج نشان می دهد که 3/19درصد مساحت منطقه مورد مطالعه برای بلند مرتبه سازی ، 5/12 درصد برای ساختمان های چند طبقه و 28/ 15درصد برای ساختمان های کم ارتفاع مناسب هستند.توزیع مکانی این پهنه ها به ترتیب از پایکوه در شمال به سمت جنوب و جنوب شرق محدوده است. پهنه مناسب حفاظت طبیعی 6/17درصد مساحت منطقه در نوار شمالی پایکوهی و درون دره ها را در بر می گیرد. همچنین 33/26درصد منطقه برای کاربری تفریحی – فراغتی مناسب است که عمدتا در بخش های پایکوهی شمالی و درون دره ها قرار دارد. مطابقت ساخت و سازهای موجود با نقشه های تناسب مذکور برای کاربری های اصلی نشان می دهد که در برخی نواحی تطابق و همخوانی وجود دارد، اما در برخی نواحی دیگر دیده نمی شود.
۳۷۳.

ارزیابی توان تفرجی پارک های جنگلی با تکیه بر فاکتورهای مؤثر در تفرج، مطالعه موردی: پارک جنگلی سرخه حصار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال اول زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ 37 - 58

کلیدواژه‌ها: ارزیابی توان تفرجی استفاده تفرجی سیستم اطلاعات جغرافیایی سرخه حصار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۲۶۸
ارزیابی توان تفرجی به معنای تعیین قابلیت سرزمین برای کاربری اکوتوریسم و تفرج است. در این مطالعه ابتدا با استفاده از مدل مرسوم کاربری توریسم و 5 پارامتر اکولوژیکی (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، پوشش گیاهی و خاک)، مناطق مناسب برای استفاده تفرجی به دو شکل متمرکز و گسترده در پارک جنگلی سرخه حصار شناسایی شد. نتایج نشان داد که 223/297 هکتار از سطح پارک توان تفرج گسترده طبقه 1، 465/86 هکتار توان تفرج گسترده طبقه 2، 126/1 هکتار توان تفرج متمرکز طبقه 1 و 417/137 هکتار توان تفرج متمرکز طبقه 2 را داشته و 212/16 هکتار از سطح پارک حفاظتی است. با بررسی های میدانی مشخص شد که یکی از مشکلاتی که سبب افزایش ناهنجاری در طبیعت پارک می شود، عدم توجه به کلیه عوامل اساسی مؤثر در تعیین قابلیت تفرجی پارک (امکانات تفریحی و منابع آبی) می باشد. به همین منظور برای ارزیابی استفاده مناسب گردشگران از مکان های تفرجی از مصاحبه حضوری با پرسشنامه استفاده شد. همزمان با این ارزیابی، کلیه نقاط مربوط به منابع آبی و امکانات پارک شناسایی شده و به منظور تهیه نقشه منابع آبی و امکانات پارک با GPSثبت شد. همچنین موقعیت کلیه نقاط داخل طبقات تفرجی، که در آنها پرسشنامه توزیع شده بود نیز ثبت گردید. نتایج نشان داد استفاده مردم از پارک مطابق طبقه بندی صورت گرفته نبوده و تفرج با امکانات، جاذبه ها و منابع آبی پارک ارتباط مستقیم دارد. لذا این فاکتورها به عنوان لایه های اطلاعاتی مثبت با نقشه توان تفرجی بدست آمده رویهم گذاری شده و نقشه نهایی توان تفرجی پارک بر اساس این عوامل بدست آمد. نتایج نهایی نشان داد که روش متداول با وجود کارآیی بسیار، بدلیل در نظر نگرفتن کلیه عوامل مؤثر در تفرج، نیاز به وارد کردن لایه های اطلاعاتی دیگری علاوه بر عوامل اکولوژیکی دارد
۳۷۴.

ارزیابی توان های اکولوژیکی و پهنه بندی کشت عناب در استان خراسان جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۷ 67 - 86

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی اکولوژیکی عناب خراسان جنوبی سیستم اطلاعات جغرافیایی تحلیل سلسله مراتبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۵۰
رشد روزافزون جمعیت، افزایش تقاضا، محدود بودن منابع آبی و اراضی سبب شده است که تعیین الگوی مناسب کشت در مناطق مختلف با توجه به محدودیت های اقلیمی، ادافیکی، خاکی و آبی، یکی از دغدغه های اصلی مدیران بخش کشاورزی باشد. انتخاب یک گونه ی مناسب با توجه به شرایط حاکم و پتانسیل منطقه می تواند علاوه بر افزایش راندمان تولید بسیاری از هزینه های سربار و غیرضروری از جمله هزینه های مرتبط با تنش های محیطی، آفات و بیماری ها را از دوش کشاورزان و باغ داران بردارد. این تحقیق با هدف مکان یابی و پتانسیل یابی اراضی مستعد کشت عناب در استان خراسان جنوبی، با استفاده از علم سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین تکنیک آماری و تحلیلی انجام شده است. ازآنجا که ارتفاع، یک پارامتر فیزیکی ثابت در گذر زمان و همچنین مؤثر در شرایط و پارامترهای اقلیمی، خاک سازی و... است، در این تحقیق با استفاده از نقشه های توپوگرافی 1:25000 سازمان نقشه برداری کشور و همچنین تصاویر سنجنده ASTER، مدل ارتفاع رقومی کل استان با دقت ارتفاعی 15 متر به عنوان مبنای کار تهیه شد. با استفاده از تحلیل های اقلیمی، ارتباط میان پارامترهای مختلف اقلیمی با نقشه رقومی ارتفاع تعیین شد و با استفاده از توابع تحلیلی موجود در نرم افزار کاربردی ArcGIS، نقشه های مرتبط تولید شد. از نقشه های منابع آب، تیپ خاک و کاربری اراضی نیز استفاده شد. با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی، اهمیت نسبی پارامترهای مؤثر بر رشد و تولید گونه عناب تعیین و در نهایت نقشه های اهمیت نسبی هر پارامتر تهیه شد و با هم پوشانی این نقشه ها، نقشه پتانسیل کشت عناب در استان خراسان جنوبی به دست آمد. صحت خروجی مدل ها با استفاده از [1]بازدیدهای میدانی، نقشه های کاربری موجود و محاسبه ی ضریب کاپا ارزیابی شد. نتایج نشان داد که نقشه ی تولیدی دقت لازم را دارد و از کل مساحت خراسان جنوبی (94112 کیلومترمربع) حدود 20 درصد آن (18850 کیلومترمربع) دارای قابلیت مناسب و بسیار مناسب برای کشت عناب می باشد.
۳۷۵.

مکان یابی بهینه بازارهای روز محله با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی در سامانه اطلاعات جغرافیایی؛ نمونه موردی: شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال سوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۹ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: مکان یابی بازار روز شهر بیرجند توسعه پایدار سیستم اطلاعات جغرافیایی فرایند تحلیل سلسله مراتبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۰۹
بازارهای روز محله، یکی از مهم ترین مراکز خدماتی در سطح شهر محسوب می گردند. یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این مراکز، انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است. مکانی که در جهت کارایی هرچه بیشتر این مراکز موثر واقع شود. پژوهش حاضر با هدف مکان یابی بازار روز محله در شهر بیرجند، در راستای توزیع مناسب بازارهای روز و بهبود تقاضای سفر درون شهری می باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است. در مرحله ی نخست به شناسایی و بررسی عوامل موثر بر مکان یابی پرداخته شد. سپس با استفاده از سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و پس از طی کردن مراحل جمع آوری داده، تهیه لایه های اطلاعاتی، طبقه بندی و ارزش گذاری درونی لایه ها و وزن دهی و همپوشانی لایه های اطلاعاتی به اولویت بندی زمین های شهر بیرجند برای ایجاد بازارهای روز محله پرداخته ایم. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق مطالعه نقشه های وضع موجود و تفضیلی شهر بیرجند به دست آمده است. در نهایت زمین های این شهر را به پنج دسته خیلی مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و خیلی نامناسب تقسیم بندی کرده ایم که نتیجه در قالب یک نقشه ارائه گردیده است. پس از تطابق این نقشه با واقعیت زمینی، زمین های فاقد کاربری و فضاهای سبز بالای 2000 مترمربع، دسته مناسب، خیلی مناسب برخی محلات با توجه به نیاز شهروندان و توزیع فضایی مناسب برای ایجاد بازار روز محله در شهر بیرجند در حد قطعات مناسب تشخیص داده شد که در نقشه نهایی نشان داده شده است. همچنین با توجه نقشه نهایی مشاهده شد، چهار بازار روز محله موجود شهر بیرجند، در پهنه های مناسب و خیلی مناسب قرار گرفته اند.
۳۷۶.

آسیب شناسی پدافندی ساختار شهری با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و GIS. مطالعه موردی شهر گرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰ 23 - 43

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری شهرگرگان پدافند غیرعامل روش سلسله مراتبی سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۸۱
با توجه به تغییر ماهیت جنگ ها، حمله هوایی- موشکی وسیع در شروع و طول درگیری به تاسیسات حیاتی، حساس و مهم نظامی، غیر نظامی وحتی نقاط مسکونی، اداری، تجاری، آموزشی و... امری عادی تلقی می شود. بر این اساس ارزیابی آسیب پذیری شهرها در جنگ ها و تدوین راهکارهای مناسب برای کاهش آسیب پذیری و خسارات ضروری است. با تامین پدافند غیر عامل متناسب با شرایط و ویژگی های نقاط حیاتی، حساس، مهم و مناطق اداری، مسکونی و... می توان با تقبل هزینه های نسبتا کم از واردشدن خسارات سنگین به تاسیسات حیاتی وحساس، جلوگیری نموده و جان انسانهایی را که در معرض خطر می باشند، نجات داد. شهر گرگان مرکز استان گلستان به عنوان محدوده پژوهش تعیین شده است. دارابودن مرز مشترک آبی و خاکی با کشورهای همسایه و موقعیت استراتژیکی این شهر باعث شده آسیب پذیری آن از اهمیت خاصی برخوردار باشد. در این پژوهش شهر گرگان به 11 زون تقسیم بندی شده و با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی میزان آسیب پذیری زون های مختلف شهر تعیین می شود. یافته های تحقیق نشان می دهد که در صورت وقوع جنگ و حمله نظامی زون های 7 و 10 بیشترین آسیب پذیری را خواهند داشت. جنوب شهر به علت دارا بودن تراکم زیاد ساختمانی و جمعیتی نسبت به شمال شهر آسیب پذیرتر می باشد.
۳۷۷.

بررسی و تحلیل فضایی توزیع و دسترسی به خدمات عمومی شهری. مورد مطالعه: خدمات آموزشی مقطع راهنمایی شهر میاندوآب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۱ 125 - 140

کلیدواژه‌ها: خدمات عمومی عدالت اجتماعی سیستم اطلاعات جغرافیایی میاندوآب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۱۸
یکی از اساسی ترین عناصر شهری جهت افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم شهر، وجود خدمات شهری است. توزیع نامناسب خدمات باعث شکل گیری گروه های اجتماعی در شهرها شده و زمینه ساز نابرابری-ها و بی عدالتی در شهرها گردیده به طوری که امروزه فضاهای شهری به عرصه تضادهای اجتماعی بدل شده است. رقابت بر سر دستیابی به امکانات و منافع بیشتر جدایی گزینی اقتصادی –اجتماعی را جایگزین جدایی گزینی های قومی و نژادی کرده است. بنابراین بحث نابرابری فضایی در شهرها و لزوم برقراری عدالت اجتماعی در دسترسی کلیه شهروندان از خدمات شهری عمومی یکی از مباحث جدی پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری می باشد. این پژوهش با هدف بررسی الگوی توزیع خدمات مقطع راهنمایی در شهر میاندوآب با استفاده از متدها و تکنیک های موجود در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج به دست آمده از روش های شاخص موران و نزدیکترین همسایگی نشان دهنده ی توزیع تصادفی و رندمی این خدمات در سطح شهر می باشد. طبق نتایج بدست آمده از روش تحلیل شبکه نیز میزان دسترسی به مدارس این مقطع در بعضی از مناطق شهری مناسب نبوده است و بسیاری از ساکنان این نواحی علی الخصوص نواحی حاشیه ای شهر که به مرور زمان به شهر الحاق شده اند، از دسترسی به خدمات آموزشی محروم هستند. و تمامی ساکنان این شهر بطور عادلانه به این خدمات دسترسی ندارند.
۳۷۸.

آمایش اکولوژیکی مکان در راستای پیشبرد توسعه پایدار کشاورزی. مطالعه موردی: کاشت پسته در شهرستان نهبندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ 109 - 124

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار کشاورزی کاشت پسته سیستم اطلاعات جغرافیایی منطق فازی نهبندان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۹۳
کشاورزی دارای نقش اساسی در تمامی ابعاد مکانی - فضایی توسعه است. از این رو، توسعه کشاورزی پایدار یکی از اهداف خطیر نظام های برنامه ریزی و سیاست گذاری جوامع به شمار می رود. شناخت و ارزیابی توان-ها و ظرفیت های اکولوژیکی نواحی جغرافیایی به منظور بهره برداری از آن در تولید محصولات مختلف کشاورزی با قابلیت های ویژه می تواند روند دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی را تسریع نماید. شهرستان نهبندان در شرق کشور به عنوان یک ناحیه ی عمدتا روستایی است که تکیه جمعیت آن بر فعالیت های کشاورزی بیش از سایر بخش های اقتصادی است. در این مقاله تلاش شده است تا به توان سنجی اکولوژیک این ناحیه جهت کاشت پسته که محصولی اقتصادی است، پرداخته شود. مقاله حاضر کاربردی است. معیارهای اثرگذار بر کاشت پسته در هر ناحیه جغرافیایی 7 مورد شناخته شده است که داده های مربوط به آن برای شهرستان نهبندان از اسناد، آمار و اطلاعات سازمان های مربوط گردآوری شده است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات اقداماتی چون تشکیل بانک داده در سیستم اطلاعات جغرافیایی، تهیه لایه های وکتوری، تبدیل لایه ها به فرمت رستری، فازی سازی لایه ها و در نهایت اعمال عملگر فازی گاما جهت روی-هم گذاری و تهیه نقشه نهایی پهنه ها صورت گرفته است. نتایج نشان داد 51 درصد (11861 هکتار) از کل اراضی شهرستان نهبندان مستعد کاشت پسته می باشد و می توان بهره اقتصادی مناسبی از آن برای کمک به وضعیت اقتصادی خانوارهای روستایی و توسعه پایدار کشاورزی برد. وضعیت بهره برداری ها و اقدامات صورت گرفته نشان می دهد که تاکنون ظرفیت های اکولوژیکی ناحیه نهبندان، به ویژه به منظور توسعه کشاورزی پایدار به فعلیت لازم نرسیده است. از این رو نمی توان انتظار داشت پویایی و دگرش لازم در راستای حصول توسعه پایدار کشاورزی و هم چنین تحول تبعی مناسب در جامعه روستایی نهبندان پدیدار گردد.
۳۷۹.

برآورد میزان فرسایش خاک در حوضه آبخیز شاهرود - میامی با استفاده از مدل SLEMSA و تکنیک GIS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴ 15 - 34

کلیدواژه‌ها: فرسایش مدل SLEMSA سیستم اطلاعات جغرافیایی حوضه آبخیز شاهرود - میامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
بهره وری صحیح از منابع طبیعی مستلزم شناخت مکانیسم عملکرد فرایندهای محیطی می باشد. خاک به عنوان یکی از مهم ترین منابع طبیعی همواره نیازمند برنامه ریزی و مدیریت جامع در زمینه بهره وری و حفاظت در برابر فرسایش است. فرسایش خاک به عنوان یک مخاطره محیطی، همه ساله موجب از بین رفتن حجم وسیعی از خاک های حاصل خیز در سراسر دنیا می شود. بنابراین هدف از این پژوهش برآورد میزان فرسایش خاک در حوضه آبخیز شاهرود-میامی به تن در هکتار در سال با استفاده از مدل SLEMSA و نهایتاً تهیه نقشه فرسایشی این حوضه از طریق تلفیق داده های رقومی به وسیله تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی است. برای دست یابی به اهداف، ابتدا مقدار عددی پارامترهای مدل مذکور شامل شیب، طول دامنه، انرژی جنبشی باران، نقش حفاظتی گیاهان و قابلیت فرسایش پذیری خاک بر اساس روابط موجود برآورد گردید. سپس لایه های رقومی آنها در محیط نرم افزار ArcGIS تهیه و تلفیق آنها منجر به تهیه نقشه فرسایش خاک حوضه آبخیز شاهرود- میامی شد. نتایج نشان می دهد که سه کمربند فرسایشی در نوارهای کوه پایه ای شمال و شمال غرب، جنوب، و مرکز محدوده مطالعاتی گسترده شده است و دامنه فرسایشی کمتر از 371/2 تا حداکثر 185/67 تن در هکتار در سال را دربرمی گیرد. موقعیت مکانی کمربند های فرسایشی نمایانگر اهمیت پارامترهای توپوگرافی نظیر شیب، جهت شیب، ناپایداری رسوبات در دامنه ها و قدرت فرسایندگی بارش در تخریب خاک است. در مقابل طبقه حداقل فرسایشی با مقدار کمتر از 371/2 تن خاک فرسایش یافته در هکتار در سال، با دارا بودن 42/48 درصد از مساحت کل حوضه بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است که حاکی از گستردگی مقادیر کم فرسایشی به نسبت مقادیر بالا در حوضه مطالعاتی می باشد. چنین حجم فرسایشی در درازمدت با توجه به پتانسیل های طبیعی منطقه، نیازمند برنامه ریزی کاربردی و مدیریت جامع حفاظت خاک است.
۳۸۰.

منطقه بندی کارتوگرافیکی گردشگری در استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 129 - 142

کلیدواژه‌ها: گردشگری سیستم اطلاعات جغرافیایی خراسان رضوی منطقه بندی کارتوگرافیکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۰
استان خراسان رضوی با حدود 456 نقطه گردشگری تاریخی، طبیعی و مذهبی یکی از مناطق جاذب گردشگری کشور است. وجود این جاذبه ها نیازمند توجه و برنامه ریزی است.لذا لازم است با برنامه ریزی از ظرفیتها متناسب با ویژگیهای هر منطقه در جهت توسعه استان استفاده شود.در این نوشتارمنطقه بندی گردشگری خراسان رضوی با توسعه مدل گان(1979) و بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی ارایه شده است.در این فرایند، ابتدا جاذبه های گردشگری استان شناسایی و نقشه های توزیع فضایی آن تهیه شد.پس از آن انواع جاذبه ها در 9 شاخص دسته بندی و بر اساس مدل گان ارزشگذاری ودر نهایت با مدل تحلیل سلسله مراتبی ((AHP استان خراسان رضوی منطقه بندی گردشگری گردید. براساس تقسیمات سیاسی بالاترین امتیاز برخورداری از جاذبه ها با استفاده از تابعZonal Statistics در ArcGIS به ترتیب شهرستان سبزوار، مشهد و نیشابور اختصاص داشت. این طبقه بندی در نهایت براساس وسعت هر یک از شهرستان ها استاندارد و جایگاه واقعی شهرستانها بدست آمد و شهرستانهای بینالود و مشهد بالاترین امتیاز برخورداری از جاذبه ها را براساس مدل به خود اختصاص دادند. علاوه بر این دسته بندی یک منطقه بندی از استان با بهره گیری از تابع Region Group و براساس مجموع ارزش جاذبه ها در پنج پهنه جهت تدوین استراتژی و برنامه های متناسب با آن انجام گرفت.