مصطفی علینقی زاده

امروزه تغییرات جهانی اقلیم به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدات تنوع زیستی که برای اقتصاد جوامع انسانی و توسعه اجتماعی بسیار حیاتی است، مطرح می باشد. درک آنکه تغییر اقلیم چگونه بر تنوع زیستی و حیات وحش در سرتاسر جهان تأثیرگذار است مسأله ای ضروری و حیاتی است. ش روع خشکسالی به طور معمول با کاهش بارندگی همراه است که این مرحله به خشکسالی هواشناسی موسوم است. با کمبود بارش و توزیع نامناسب آن، رطوبت خاک کاهش یافته و رویش گیاهان مرتعی و سایر گیاهان تحت تأثیر قرار می گیرد. در س الهای اخیر اس تفاده از تص اویر ماهواره ای برای پایش تغییرات پوش ش گیاهی و پایش خشکسالی افزایش یافته اس ت. اگرچه تغییر اقلیم بر اکوسیستم و جوامع مختلف تاثیر بسیار زیاد و عمیقی برجای گذاشته که برخی از این اثرات نمایان و برخی هنوز به خوبی شناخته نشده است، ولی به نظر می رسد بیشترین تاثیر بر روی بزرگترین اکوسیستم کره زمین یعنی مراتع رخ داده است. از این رو تحقیق حاضر از تصاویر ماهواره ای و داده های هواشناسی برای بررسی اثرات تغییرات اقلیمی بر پوشش گیاهی مراتع در پارک ملی گلستان استفاده کرده است. به کارگیری روش مقایسه ای بازه های زمانی گذشته و حال برای سناریوی روند تغییرات در اثر تغییر اقلیم و به تبع آن تغییر اکوسیستم پارک ملی گلستان، هدف اصلی مطالعه حاضر می باشد. نتایج حاصل از مدل رگرسیونی نشان می دهد بین دو شاخص SPI و NDVI همبستگی مستقیم وجود دارد و استنباط می شود که به ازای یک واحد تغییر در شاخص بارش استاندارد مقدار NDVI به میزان ۰.۰۴۱ تغییر نماید.

کاربرد روز افزون گیاهان در استفاده از داروهای شیمیایی و استفاده خام آنها در مباحث درمانهای سنتی بعلاوه تأکید سازمان بهداشت جهانی در جایگزینی تدریجی مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی و ...، باعث شده است که تقاضای گیاهان دارویی در سطح جهان به شدت افزایش یافته و موجب این شود تا کشورهای مختلف جهان نسبت به سرمایه گذاری، برنامه ریزی کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در سطوح صنعتی و استفاده از آن در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی اقدام کنند و همین عامل، امکان تأمین گیاهان دارویی به صورت طبیعی را، غیر ممکن ساخته است، بنابراین بسیاری از این گیاهان می بایست در مزارع بزرگ کشت شده که، زمینه ساز بهره گیری از این گیاهان را در سطح خرد و کلان، فراهم آورد و همین امر، تحقیق حاضر را به ارزیابی اقتصادی هزینه فایده و بررسی سودآوری کشت این گیاه دارویی در منطقه چهارمحال و بختیاری واداشت. نتایج حاصل از تحقیق که برای تولید گیاه دارویی بومادران در زمینی به مساحت یک هکتار در طی 5 سال گل دهی و با نرخ سپرده 18 درصد صورت گرفته، نشان می دهد که ارزش حال درآمد خالص فعالیت 54 میلیارد ریال می باشد. شاخص سودآوری نسبت فایده به هزینه 3.36 برآورد شده، همچنین ارزش حال درآمد خالص فعالیت 77 میلیارد ریال و شاخص نسبت فایده به هزینه 3.5 واحد محاسبه گردید. بنابراین با توجه به شاخص سودآوری مثبت ارزش حال خالص و نسبت فایده به هزینه بزرگتر از واحد انجام این کسب و کار اقتصادی است.

این پژوهش با هدف اولویت بندی عوامل تسهیل بخش و موانع گردشگری ورزشی با رویکرد جاذبه های جغرافیایی و طبیعی استان هرمزگان  انجام پذیرفت. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی است که به شکل میدانی انجام شده است. محقق جاذبه های طبیعی(جغرافیایی)- ورزشی مؤثر بر توسعه گردشگری ورزشی استان هرمزگان و مشکلات موجود در گردشگری ورزشی استان و راهکارهای حل این مشکلات را از دیدگاه کارشناسان توصیف می کند. جامعه آماری این تحقیق از کارشناسان و دست اندر کاران صنعت گردشگری می باشد(167). نمونه ها در این تحقیق به روش نمونه گیری تمام شمار انتخاب شده اند. برای بررسی توزیع طبیعی متغیرها از قضیه حد مرکزی، استفاده شد. برای آزمون فرضیه های پژوهش نیز از آزمون آماری t تک نمونه و فریدمن استفاده شد. از نرم افزار آماری SPSS V23  استفاده شد. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد در مولفه های تسهیل بخش، مولفه مدیریتی و در موانع گردشگری نیز مولفه زیرساختی نسبت به سایر مولفه ها در اولویت قرار دارند.

کشاورزی هوشمند یکی از راه حل های مقابله با تقاضای فزاینده مواد غذایی و حفظ پایداری محیط زیستی است. در کش اورزی هوشمن د ، نقش جمع آوری داده ه ای جغرافی ایی و تکنی کی، و تولید اطلاعات مبتنی بر مدل های ریاضی در حال افزایش است. جمع آوری داده، پردازش و تولید اطلاعات در مورد شرایط آب و هوایی ، خاک، بیماری، حشرات ، بذر ، کود و غیره نقش مهمی در تصمیم گیری های مبتنی بر برنامه ریزی آماری و در نتیجه توسعه اقتصادی و پایداری محیط زیستی دارد. مدیریت هوشمند ش امل جمع آوری ، انتق ال ، انتخ اب و تجزیه و تحلی ل داده ه ا است. هر چ ه حجم داده های کشاورزی افزایش می یابد ، تکنیک های تحلیلی قوی قادر به پردازش و تجزیه و تحلیل های بیشتری هستند در نتیجه پیش بینی های بسیار دقیق امکان پذیر می شوند. فناوری نوین کشاورزی امیدوار است که دو هدف مهم یعنی اقتصاد مقاوم و سودآور و تولید بهتر را محق ق کند. در شرایط تغییر اقلیم، کشاورزی و تامین غذای جمعیت در کشوری که با تنش آبی و کم آبی روبرو است، بدون شک نیازمند هوشمندسازی مدیریت و فن آوری هوشمند است تا گذاری باشد از در حال توسعه بودن به توسعه یافتگی . در این مقاله با معرفی روشهای مرسوم و متداول در کشورهای توسعه یافته ، از روش توصیفی تحلیلی، بر پایه مطالعات کتابخانه ای و اینترنتی استفاده شده است.

گیاهان زراعی برای رشد و نمو و تکامل مراحل فنولوژیکی خود نیازمند شرایط مناسب محیطی هوا، آب و خاک می باشند. محصول زعفران سازگاری خوبی با آب و هوای خشک و نیمه خشک دارد. تحقیق حاضر به منظور پهنه بندی کشت زعفران در استان خوزستان و تعیین نواحی مستعد این محصول به وسیله نرم افزار GIS می باشد. برای انجام این تحقیق از داده های هواشناسی 12 ایستگاه سینوپتیک در سطح استان در یک دوره آماری 20 ساله(2006-1987) به صورت میانگین ماهانه و داده های روزانه استفاده شده است. در این تحقیق به وسیله مقایسه رگرسیونی، شباهت اقلیمی ایستگاههای استان خوزستان و شهرستان تربت حیدریه(یکی از نواحی زعفران خیز ایران) از نظر بارش و دما مشخص شد و سپس دیگر شرایط اقلیمی برای محصول زعفران مورد بررسی قرار گرفته است. برای تهیه نقشه های مورد نظر و به منظور وزن دهی به هر یک از پارامترها بر اساس اولویت، از مدلAHP استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی مطلوب برای گیاه زعفران( مانند: بارش، ارتفاع، شیب، تابش آفتاب و همچنین یخبندان)، نواحی شمالی و شرقی استان خوزستان مستعد و مناسب برای کشت محصول زعفران می باشد. در استان خوزستان با فاصله گرفتن از نواحی شمالی و شمال شرقی، شرایط برای کشت زعفران نامطلوب و با محدودیت مواجه می شود

یکی از مهم ترین و اثرگذارترین بخش های صنعت گردشگری زیرساخت های خدمات گردشگری است که نقش بسیار پررنگی در افزایش بهره وری صنعت گردشگری ایفا می کند. زیرساخت های خدمات گردشگری به نوعی سکوی توسعه گردشگری بوده و نقش زیادی در کسب رضایت گردشگران دارد. هدف این مقاله بررسی چکونگی توزیع زمانی فضایی زسرساخت های خدمات گردشگری در شهرستان شاهرود و سنجش تاثیر آن بر افزایش و یا کاهش بهره وری صنعت گردشگری دارد. سوال اصلی مقاله حاضر این است که توزیع زمانی فضایی زیرساخت های خدمات گردشگری در شهرستان شاهرود چگونه است و چه تاثیری بر افزایش و یا کاهش بهره وری صنعت گردشگری در این شهرستان داشته است؟ روش این مقاله توصیفی تحلیلی است و شیوه گردآوری داده ها و اطلاعات نیز کتابخانه ای است. نتایج مقاله نشان می دهد که به طور کلی زیرساخت های خدمات گردشگری است که جاذبه های گردشگری را به مقصد گردشگری تبدیل می کند وگرنه صرف داشتن حاذبه های گردشگری تعیین کننده حضور گردشگران نخواهد بود.

کاشت زعفران به عنوان گرانترین محصول کشاورزی در کشورمان (که بزرگترین تولید کننده آن در سطح جهان می باشد)، توجه هر چه بیشتر به عوامل محیطی و شرایط طبیعی را طلب می کند. محصول زعفران سازگاری خوبی با آب و هوای خشک و نیمه خشک دارد. تحقیق حاضر به منظور بررسی نقش ناهمواریها بر کشت محصول زعفران در استان خوزستان و تعیین نواحی مستعد این محصول به وسیله نرم افزار GIS می باشد. برای انجام این تحقیق از داده های هواشناسی 12 ایستگاه سینوپتیک در سطح استان در یک دوره آماری 20 ساله (2006-1987) استفاده شده است. در این تحقیق به وسیله مقایسه رگرسیونی، شباهت اقلیمی ایستگاههای استان خوزستان و شهرستان تربت حیدریه (یکی از نواحی زعفران خیز ایران) از نظر بارش و دما مشخص شد و سپس تاثیرعوامل مربوط به ناهمواریها (ارتفاع، شیب و جهت شیب) بر محصول زعفران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد با توجه به شرایط مطلوب برای گیاه زعفران، نواحی شمالی و شرقی استان خوزستان مستعد و مناسب برای کشت محصول زعفران می باشند. در استان خوزستان با فاصله گرفتن از نواحی شمالی و شمال شرقی، شرایط برای کشت زعفران نامطلوب و با محدودیت مواجه می شود.