مطالب مرتبط با کلیدواژه

مدیریت اسلامی


۱۰۱.

مطالعه کاربرد سبک مدیریت اسلامی بر اداره، سازمان های دولتی و خصوصی

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه سال پنجم تیر ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 47-54

کلیدواژه‌ها: مدیریت اسلامی ادارت دولتی و خصوصی تعالی مدیران و سازمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۳۸۰
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر بکارگیری مدیریت اسلامی در پیشرفت و موفقیت سازمان های دولتی وخصوصی انجام شده است؛ روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و از جهت هدف،کاربردی است، که با استناد به آیات و روایات معصومین علیهم السلام بر آن است تا ابعادی از معناشناسی واژه مدیریت، مدیریت در اسلام، و صلاحیت های مدیران، آثار مدیریت اسلامی را مورد بررسی قرار دهد. به منظور جمع آوری داده های مورد نظر، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری شامل 4 نوع اداره دولتی (جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، امور بازرگانی، شرکت نفت) و2مورد سازمان خصوصی (بخش خصوصی اداره گاز-بخش خصوصی بیمارستان امام(ره)) استفاده شده است. پایایی این پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت که88/0است، یافته ها نشان می دهد که بین بکارگیری مدیریت از نوع اسلامی و پیشرفت سازمان ها رابطه وجود داشته و موجب پیشرفت و تعالی کارکنان شده، و زمینه ای برای رشد و تعالی مدیران و سازمان فراهم کرده تا در پیشرفت، ارتقا و پایداری فرهنگی-اجتماعی کشور اثرگذار باشد.
۱۰۲.

مدیریت اسلامی و راهکارهای دولت برای مهار فساد اداری در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال نهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: مدیریت اسلامی فساد و سلامت اداری عوامل راهکارها قوانین و مقررات موانع و چالش ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۳۰۴
اداره سازمان و جامعه با رویکرد ارزشمدارانه برای نظامی که هویت و مشروعیت خود را از ایدئولوژی خویش می گیرد بسیار مهم است. فساد اداری در ایران تاکنون از جنبه های متعددی بررسی و راهکارهای مختلفی برای پیشگیری و مهار آن ارایه شده است اما در پژوهش های انجام شده، اشاره ای هرچند به صورت مختصر و اجمالی به راهکارهای عمومی قانونی شامل قوانین و مقررات و برنامه های مدیریت عمومی شامل همه بخش های اداری حکومتی در ایران، برای مبارزه با فساد اداری کارکنان نشده است. این مقاله ضمن بررسی اجمالی اما جامع ادبیات موجود، مهمترین عوامل بروز فساد اداری را برشمرده، قوانین، برنامه ها و آیین نامه های مدیریت عمومی در ایران طی دو دهه اخیر برای پیشگیری و مبارزه با فساد اداری کارکنان را معرفی و بررسی می کند و در انتها نیز به موانع و چالش های فراروی سلامت اداری کارکنان دستگاهها و نهادها اشاره دارد.
۱۰۳.

بررسی آثار مدیریت اسلامی در ایران در دهه دوم انقلاب اسلامی: دوره تثبیت آثار (1377-1368)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت دولتی ایران دوره دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 41 - 71

کلیدواژه‌ها: مدیریت اسلامی ایران چالش ها دستاوردها دهه دوم انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۳۷۶
بَرکشی پاسخ های مناسب و درخور از نصوص و اندیشه اسلامی برای سؤالات برخاسته از دانش و کنش مدیریت به تولید آثاری منجر شده است که در جامعه دانشگاهی و حوزوی کشور در قالب مدیریت اسلامی شناخته می شود. هرچند که ارزش های انقلاب اسلامی ایران در عرصه مدیریت کشور به طور کامل متجلی نشده است، ولی روند رو به رشد آثار منتشرشده در زمینه مدیریت اسلامی در کشور از ابتدای وقوع انقلاب امری محسوس بوده است؛ مدعایی که نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است. این مطالعه در ادامه پژوهشی است که پیش از این با عنوان «مدیریت اسلامی در ایران: بسترها و پیدایش» به رشته تحریر درآمده است و حلقه دوم زنجیره آن را شکل می دهد. هدف این پژوهش، بازنمایی تلاش های انجام شده در دهه دوم انقلاب اسلامی در کشور (سال های 1368 الی 1377) است و با استفاده از گونه ای از فراتحلیل مطالعات انجام شده در زمینه مدیریت اسلامی را بررسی و دسته بندی کرده است. جامعه آماری این پژوهش منابع موجود مدیریت اسلامی در دهه دوم است. پژوهش های انبوهشی یکی از رویکردهای مرسوم برای تولید علم به شمار می رود. این پژوهش با احصای آثار منتشرشده در این حیطه و تجزیه وتحلیل آن ها به این نتیجه رسیده است که در این دوره محتوای عمده آثار معطوف به جنبه های ترویجی و مبنایی مدیریت اسلامی در جامعه بوده و کمتر به حل مسائل مستحدثه جامعه بر اساس مدیریت اسلامی و بر مبنای روش شناسی های متقن توجه داشته است. بر این اساس می توان گفت این دوره، دوره تثبیت مدیریت اسلامی در کشور بوده و به تدریج افراد دانشگاهی عهده دار تبیین این حوزه شده اند.
۱۰۴.

واکاوی نشانگان مدیریتی در آیه "لَقَدْ جَاءکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ" (بر پایه نظریه داده بنیاد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۳ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 137 - 160

کلیدواژه‌ها: سوره توبه مدیریت اسلامی مدیریت قرآنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۱ تعداد دانلود : ۳۳۳
مدیران اسلامی به مدد ارزش های الهی و انسانی، استراتژی های خود را ترسیم می کنند و در حقیقت، ارزش های الهی و انسانی، جهت دهنده عملکرد مدیران اسلامی هستند. مطالعه حاضر با هدف واکاوی مؤلفه های مدیریتی، مبتنی بر رویکرد نظریه داده بنیاد با استناد به آیه 128 سوره توبه به روش تطبیقی صورت پذیرفت. رویکرد پژوهش، کیفی و از روش نظریه داده بنیاد استفاده شده است. برای گردآوری داده های کیفی، با 12 نفر از متخصصان مدیریت و روحانیون آشنا به دانش مدیریت مصاحبه صورت پذیرفت. نمونه گیری به صورت هدفمند انجام پذیرفت. روش نمونه گیری تا جایی ادامه یافت که پژوهشگر با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با اعضای نمونه به اشباع نظری رسید. با استفاده از نتایج حاصل از بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش و تجزیه و تحلیل محتوای مصاحبه های انجام گرفته، نشانگان مدیریت اسلامی با تأکید بر مؤلفه های مدیریت سوره توبه، آیه 128 شناسایی شده و طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی، مدل مدیریت اسلامی با تأکید بر آیه 128 از سوره توبه در قالب (6) مقوله اصلی شرایط علی، پدیده محوری (مدیریت قرآنی: شامل(5) مقوله اصلی شامل: (مدیر از جنس مردم باشد، مدیر از ناراحتی مردم ناراحت شود، مدیر برای خدمت به مردم حریص باشد، مدیر نسبت به همه مردم رحمت داشته باشد، مدیر نسبت به همکاران و ارباب رجوع رحیم باشد)، راهبردها، شرایط واسطه ای، شرایط مداخله گر و پیامدهای مدل مدیریت قرآنی، جهت بهره برداری در سازمان ها ارائه گردید.  
۱۰۵.

امکان سنجی استقرار مدیریت اسلامی در سازمان های دولتی استان فارس

نویسنده:
منبع: اسلام و مدیریت سال هشتم بهار-زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵ و ۱۶ 27 - 49

کلیدواژه‌ها: مدیریت اسلامی امکانسنجی سازمانهای دولتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۹۸
هدف پژوهش، امکانسنجی استقرار مدیریت اسلامی در سازمانهای دولتی استان فارس میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل 240 نفر از مدیران و رؤسای سازمانهای دولتی و وابسته به دولت و همچنین معاونان  آنان بود. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای، تعداد 171 نفر مدیر و معاون سازمانهای مختلف بهعنوان نمونه انتخابشدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس مدیریت اسلامی ترکزاده (1388) مبتنی بر 34 سؤال در 3 بعد مفهومی، ساختاری و عملکردی بود. دادهها با استفاده از نرمافزار آماریSPSS<sub>24</sub>  و آزمونهای آماری t تک متغیره، تحلیل واریانس درونگروهی، تعقیب بنفرونی و شفه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که زمینههای مفهومی استقرار مدیریت اسلامی در سازمانهای دولتی از سطح کفایت مطلوب بالاتر و دو زمینه ساختاری و عملکردی استقرار مدیریت اسلامی در سطح حداقل کفایت قابل پذیرش بود. تفاوت معناداری بین زمینههای سهگانه مدیریت اسلامی (زمینه مفهومی، ساختاری و عملکردی) وجود دارد. تفاوت معناداری بین ارزیابی امکان استقرار مدیریت اسلامی در زمینه مفهومی از دیدگاه مدیران دارای تحصیلات مختلف در سطح (002/0) وجود دارد؛ اما تفاوت معناداری بین امکان استقرار مدیریت اسلامی در زمینه های ساختاری و عملکردی از دیدگاه آنان وجود ندارد. همچنین تفاوت معناداری بین ارزیابی امکان استقرار مدیریت اسلامی در زمینه های سهگانه از دیدگاه مدیران با سوابق مختلف وجود ندارد. با توجه به نتایج بسترسازی برای تغییر تدریجی به سمت الگوی مدیریت اسلامی در عرصه های سازمانی و مدیریتی کشور و مفهوم سازی مشترک درباره مدیریت اسلامی و فرهنگ سازمانی آن پیشنهاد میگردد.
۱۰۶.

تبیین مفهوم اشتیاق کارکنان در پرتو رهنمودهای قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت در دانشگاه اسلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 25 - 48
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۴۳۴
هدف: هدف محققان در این پژوهش، شناسایی و دستهبندی ابعاد و مؤلفههای اشتیاق کارکنان مبتنی بر دانش بومی و اصیل با توجه به رهنمودهای قرآن کریم و ترجمه تفسیر شریف المیزان بود. روش: در این پژوهش با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون و بهرهگیری از نرمافزار مکسکیودا-11، تفسیر 20 جلدی المیزان در نرمافزار جامع نور، مرور و شناسهگذاری شد. یافتهها: در این زمینه بیش از 284 مضمون اولیه شناسایی شد که پس از پالایش نهایی، به 104 مورد تقلیل یافت. مضامین اولیه در قالب 29 مضمون اصلی دستهبندی و سپس در قالب هشت مضمون سازماندهنده، سازماندهی شد. هشت مضمون سازماندهنده نیز در قالب دو مضمون فراگیر اشتیاق فردی و اشتیاق سازمانی دستهبندی شدند. نتیجهگیری: اشتیاق از منظر قرآن به جنبه خود فردی اشاره دارد و توجه ویژهای به فطرت انسان دارد. بنابر این، توجه به سیستم اعتقادی افراد و پرورش آن منطبق با فطرت و سرشت انسان منجر به شکلگیری باورها و تعلقات درونی در فرد برای رسیدن به رضای پروردگار میشود و خشنودی و اشتیاق فرد را به دنبال دارد.
۱۰۷.

تأثیر مدیریت منابع انسانی اسلامی بر افزایش عدالت سازمانی و تعهد کارکنان(مطالعه موردی: ادارات تأمین اجتماعی شرق گیلان)

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه سال پنجم مهر ۱۳۹۹ شماره ۶ (پیاپی ۲۶) جلد یک 1-12

کلیدواژه‌ها: مدیریت منابع اسلامی عدالت سازمانی تعهد کارکنان مدیریت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۳۹۷
هدف این تحقیق معرفی و ترویج مفهوم جدید مدیریت منابع انسانی اسلامی و ارزیابی اثرات آن در سازمان تامین اجتماعی شرق گیلان است. مدیریت منابع انسانی اسلامی از مولفه های کلیدی برای پیاده سازی رویکرد مدیریت اسلامی در سازمان ها به شمار می رود. پیاده سازی رویه های مدیریت منابع انسانی اسلامی در سازمان ها می تواند منشا تغییراتی مثبت در نگرش های اعضا نسبت به کار و محیط کاری گردد که این امر به نوبه خود منجر به ارتقای سطح بهره وری خواهد شد. دو مورد از مهمترین نگرش های سازمانی ذکر شده در ادبیات شامل تعهد کارکنان و عدالت سازمانی می باشند؛ پژوهش حاضر هدف خود را بررسی تاثیر مدیریت منابع انسانی اسلامی بر تقویت تعهد کارکنان از طریق بالا بردن سطح عدالت ادراک شده در سازمان تعیین نموده است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و تجربی و به روش توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش متشکل از 331 نفر از کارکنان و مدیران سازمان تامین اجتماعی شرق استان گیلان است. براساس فرمول کوکران 138 نفر محاسبه و به روش نمونه گیری خوشه ای و چند مرحله ای انتخاب شدند ،به منظور جمع آوری داده های ثبت شده اولیه، سؤالات توزیع و پاسخ جمع آوری شده با استفاده از روش رگرسیون و همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت.
۱۰۸.

باز شناسی شاخص های کیفیت محصول در آیات قرآن کریم در چارچوب اقتصاد مقاومتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال بیستم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷۷ 5 - 30

کلیدواژه‌ها: کیفیت تولید شاخص های کیفیت قرآن کریم مدیریت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۲۷۵
ستون فقرات اقتصاد مقاومتی، تولید داخلی است. علی رغم جایگاه کلیدی تولید و کیفیت کالا و خدمات در اقتصاد مقاومتی، به طور شایسته و مناسب به این موضوع پرداخته نشده است. هدف این پژوهش بازشناسی شاخص های کیفیت محصول در آیات قرآن است. در این پژوهش ضمن بازخوانی شاخص ها و ابعاد کیفیت کالا و خدمات در ادبیات متعارف، به جستجوی مفهوم و شاخص های کیفیت محصول از منظر منابع دینی همچون قرآن کریم به شاخص های کیفیت محصول با روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم و با استفاده از رویکرد تفسیر قرآن به قرآن پرداخته است. هرچند در منابع دینی محدوده مشخصی تحت عنوان شاخص های کیفیت ذکر نشده است اما یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که می توان با استفاده از گزاره هایی به رهنمودهایی از شاخص های کیفیت دست یافت. شاخص های بیان شده در آیات قرآن کریم به دو دسته شاخص های ایجابی و شاخص های سلبی تقسیم می شوند. این شاخص ها دلالت بر مفاهیمی چون نیکویی و زیبایی، عدالت در توزیع و انصاف، سالم و طبع پذیر، استوار و قابل اطمینان در محدوده شاخص های ایجابی و کم نگذاشتن، نداشتن ضرر مالی، جانی و جسمی و در نهایت نقض نکردن عهد و پیمان در محدوده شاخص های سلبی دارد.
۱۰۹.

شناسایی و تبیین نقطه اهرمی فرهنگی در مدیریت یادمان های دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۳ 81 - 100
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۴۴۴
راهیان نور یک نوآوری موفق از جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در موضوع گردشگری است که توانسته با بهره گیری از فرهنگ ایثار و شهادت، تأثیر بسزایی در فرهنگ عمومی و نسل جوان کشور بگذارد. در این میان، یادمان های راهیان نور هماکنون به عنوان یک مجموعه فرهنگی، نقش حلقه اتصال زنجیره فعالیت های فرهنگی را در راستای تأثیرگذاری بر روی مخاطبان راهیان نور ایفا می کند. هدف این پژوهش، شناسایی موقعیتی (نقطه اهرمی) است که تغییرات کوچک در مدیریت فرهنگی یادمان، آثار فرهنگی بزرگی را در مخاطبان می گذارد. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، در سه گام با بهره گیری از تحلیل محتوای کمی، تکنیک خط داستان و تجزیه و تحلیل مضمون، یافته های تحقیق استخراج و سامان یافت. داده های تحقیق در گام اول و دوم به صورت مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته با 70 نفر و در گام سوم با 27 نفر از خبرگان و دست اندرکاران راهیان نور گردآوری شده اند. نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد «فضاسازی در یادمان های دفاع مقدس» نقطه اهرمی فرهنگی در مدیریت یادمان ها است که با یادآوری دوران دفاع مقدس و القای معانی و محتوا به صورت ناخودآگاه (ادراک غیرمستقیم) از طریق ارتباط با محیط یادمان بیشترین اثر را بر زائران دارد. فضاسازی در یادمان های دفاع مقدس دربردارنده ابعاد اساسی شامل: گویاسازی (بازسازی و حفظ آثار دفاع مقدس)؛ طراحی و ایجاد؛ نشانه گذاری و 4- پویایی یادمان (زنده بودن) است که باید در سیاست گذاری ها و اجرا مدنظر قرار گیرند.
۱۱۰.

الگوی مدیریتی در سیره حضرت نوح (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 159-181

کلیدواژه‌ها: مدیریت مدیریت اسلامی حضرت نوح (ع) الگوی مدیریتی سیره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۳۶۶
حضرت نوح (ع) اولین پیغمبر اولوالعزم است که خدای عزوجل او را با کتاب و شریعت فرستاده است، بنابراین، کتاب او اولین کتاب آسمانی است. آن جناب نه صد و پنجاه سال مشغول دعوت قوم خود بوده، ولی قوم او جز به استهزاء و نسبت جنون به او دادن عکس العملی از خود نشان ندادند تا آنکه در آخر از پروردگار خود یاری طلبید. نوح پس از امر الهی و با تائید و تسدید خداوند، مشغول ساخت کشتی شد و پس از اتمام، امر خدای تعالی مبنی بر نزول عذاب و طوفان سهمگین صادر شد و به جز افرادی که مقدر شده بود، همگی هلاک شدند. این ماجرایی که بسیار ساده به نظر می رسد آیات زیادی از قرآن را به خود اختصاص داده و ویژگی هایی دارد که در سرگذشت انبیاء دیگر به ندرت یافت می شود. در این پژوهش سؤال این بوده که الگوی مدیریتی حضرت نوح(ع) چه بوده است؟ این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تفسیری با اجتهاد نوع دوم انجام شده و برای تحلیل داده ها از روش داده بنیاد استفاده شده است. همچنین برای جمع آوری داده ها از روش های کتابخانه ای و رسانه ها و در نهایت، سه قضیه به عنوان الگوی متعالی مدیریتی حضرت نوح(ع) احصاء شده است.
۱۱۱.

تبیین «قرابت» به مثابه «اعتبارِ محوری» در مدیریت اسلامی

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۴) 91-122
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۳۱۸
مسئله پژوهش حاضر از تدقیق در اثرات فروکاهش مبانی انسان شناسی، هستی شناسی و معرفت شناسی در تئوری سازمان و مدیریت غربی نشئت می گیرد. بر این اساس، با رهگیری این فروکاهش در مبانی، نشان داده می شود که «رقابت» به عنوان داعیِ اصلی و اعتبارِ محوری در دیدگاه های سه گانه مدرن، نمادین تفسیری و پست مدرن مطرح است. در ادامه با رویکرد موضوع شناسیِ فلسفی، و با استفاده از روش های متناسب با ساحاتِ گوناگون تحقیق در حوزه اعتباریات و شیوه تحلیل مضمون، به شناسایی و معرفی قرابت به مثابه اعتبار محوری در مدیریت اسلامی پرداخته می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که در اندیشه اسلامی، کمال حقیقی، قرب به خدای متعال است که از مسیر ولایت پذیری انسان کامل محقق می شود و در ظاهرِ این قرب، هسته اصلیِ تعاملاتِ اجتماعی بر محور قرابت خانوادگی است. با کشف اعتبار «قرابت» به عنوان اعتبارِ محوری، در ساحت ساخت یکی از نمونه های منتج از محوریت قرابت تفریع خواهد شد و در ساحت تغییر به تبیین اثرات آن در طرح سازمان و با سه مؤلفه پیچیدگی، رسمیت و تمرکز پرداخته خواهد شد.
۱۱۲.

مدیریت اسلامی، مدیریت مبتنی بر سنت های الهی مورد مطالعه: سنت رزق

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال دوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۵) 7-34
تعداد بازدید : ۷۴۳ تعداد دانلود : ۶۷۶
سنت های الهی، قوانینی هستند که خداوند بر عالم خلقت حاکم فرموده است و از طریق آنها، تدبیر خود را در عالم تکوین، جاری می سازد. با کشف و استخراج سنن الهی از قرآن کریم و ر وایات اهل بیت: و تبیین نظام حاکم بر آنها، می توان به یک چارچوب شناختی هنجاری ویژه از عالم خلقت و نظام تدبیر خداوند رسید. شناخت این سنن و احتساب آنها در حوزه های مختلف علمی، از جمله در مدیریت اسلامی، می تواند مفید واقع شود. با احتساب سنن الهی در مدیریت اسلامی و هماهنگ ساختن نظام تدبیر بشری با نظام تدبیر خداوند و طراحی حرکت مبتنی بر آنها، می توان گفت که مدیریت اسلامی از جایگاه ممتاز و ویژه ای نسبت به علم مدیریت رایج برخوردار خواهد شد. در این مقاله در ابتدا به تبیین سنن الهی و ضرورت لحاظ آن در تدوین علوم انسانی اسلامی، به ویژه مدیریت اسلامی پرداخته شده است. در ادامه به طور خاص به سنت رزق به عنوان یکی از سنن الهی حاکم بر خلقت و به تأثیرات لحاظ این سنت در علم مدیریت اسلامی اشاره می شود. سنت رزق از جمله سننی است که خداوند بر عالم خلقت حاکم ساخته است و از طریق آن رزق و روزی بندگان خود را تدبیر می فرماید. روش تحقیق در این مقاله بر اساس مطالعات کتابخانه ای منابع موجود و تحقیق بر روی آیات قرآن کریم با استفاده از روش های تفسیری است.
۱۱۳.

درآمدی بر نظریه تشکیک اسلامیت جوهره مدیریت

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال دوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۵) 85-108
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۶۲
ارائه تعاریف متعدد از مفهوم «مدیریت اسلامی» با رویکردهای مختلفی چون حِکمی، فقهی و اخلاقی، نوعی تشتت مفهومی ایجاد کرده است. قائل نشدن تفاوت میان این رویکردها و یا مسکوت ماندن آن برای سبک مدیریتی که علاوه بر معیار مطروحه در یک تلقی حداقلی، معیارها و ارزش های بیشتری را مبنای عمل قرار می دهد از یک سو، و اسلامی ندانستن عمل مدیریتی که خارج از محدوده مضیق تعریف شده در رویکرد دیگری بوده از دیگر سو، مسئله مهمی را پیش روی اندیشه ورزان این عرصه قرار داده است. آیا می توان مفهومی مشکک از مدیریت اسلامی ارائه داد تا تلقی های مختلف را در خود جای دهد؟ این مفهوم، چه سطوح و مشخصاتی دارد؟ در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی ابتدا مفهوم مدیریت، واکاوی شده و سپس نقطه تلاقی آن با مکتب اسلام (هدف و فرایند)، به دست آمده است. سپس با بررسی حالات مختلفی که این دو با اسلام پیدا می کنند، مشخص شد که بین دو حالتی که مدیریت و اسلام در تطابق و تعارض هستند، حالات مختلف دیگری نیز حاصل می شود. اسلامی ترین سطح مدیریت اسلامی، زمانی محقق می شود که هدف، فرایندها و تمرکز مدیریت، منطبق با هدف مکتبی اسلام، ارزش های آن و برونداد مطلوب باشند. هرچقدر این سه بعد، انطباق کمتری با اسلام پیدا می کنند، از درجه اسلامیت مدیریت کاسته و به درجه عدم اسلامیت، افزوده می شود؛ تا جایی که هر سه بُعد مذکور، نه تنها در مغایرت بلکه در تعارض با اسلام قرار می گیرند. نظریات رایج علم مدیریت نیز بسته به اینکه چه نسبتی با هدف مکتبی و ارزش های اسلام برقرار می کنند، در پیوستار مدیریت اسلامی و غیراسلامی قرار می گیرند. در نتیجه، داوری درباب اسلامیت علم مدیریت، منوط به بررسی تفصیلی است و به نحو یک پارچه نمی توان آن را کاملاً اسلامی یا غیراسلامی دانست.
۱۱۴.

گام های کاربردی سازی تصمیم گیری با رویکرد اسلامی

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال چهارم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 47-78
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۱۱۷۰
کاربردی سازی نظریات مدیریت یکی از مهم ترین اقدامات و راهی برای استفاده از نظریات و آموزه های متعدد علم مدیریت در عرصه عمل است. در این میان، مدیریت اسلامی نیز برای رسیدن به چنین هدف مهمی باید تلاشی فزاینده داشته باشد. عرصه تصمیم گیری از سویی به عنوان محوری ترین موضوع مدیریت و از سوی دیگر به منزله قلمرویی که بیش از همه می تواند به اسلامی یا غیراسلامی متصف گردد، بیش از همه نیاز به کاربردی و عملیاتی شدن دارد. در واقع با کاربردی ساختن نظریه تصمیم گیری اسلامی، می توان بخش گسترده ای از فعالیت های مدیران اجرایی مسلمان را اسلامی سازی کرد. در این پژوهش با در نظر گرفتن آموزه های اسلامی به عنوان مبنای اساسی از روش مبناگرایی که از مهم ترین روش های پژوهش و تولید علم در مدیریت اسلامی است، استفاده شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی گام ها و اقدامات لازم برای کاربردی ساختن نظریه تصمیم گیری از منظر اسلامی است. در این راستا هر یک از گام های شناسایی شده، نخست تبیین شده و سپس چگونگی اجرایی کردن آنها برای کاربردی سازی تصمیم گیری اسلامی تشریح گشته است.
۱۱۵.

بررسی انتقادی نظریه های متعارف انگیزش؛ به سوی نظریه رشد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال ششم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 29-58
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۳۹۹
تقسیم بندی، نقد و تحلیل نظریه های مختلف در یک حوزه سرآغاز مطرح کردن نظریه های نوین به حساب می آید. در پژوهش حاضر که حول مفهوم انگیزش در مدیریت صورت پذیرفته است، ضمن برشمردن دو تقسیم بندی اصلی از نظریه های انگیزش، یعنی تقسیم بندی آفاقی و انفسی، سعی بر آن شد تا در هر تقسیم بندی، مهم ترین ریشه های نظریه ها ذکر شود. نظریه های انفسی به لحاظ ریشه به چهار دسته احساسات محور، شناخت محور، نیازمحور و شخصیت محور تقسیم شده اند و در نظریه های دسته آفاقی، به دو سری نظریه فرایندمحور و هدف محور اشاره شده است. سپس با بهره گیری از روش تحلیلی انتقادی، به مرور ادبیات مذکور پرداخته شده و پس از تحلیل ریشه هر کدام از نظریه ها، انتقادات واردشده در چهار دسته اصلی سازمان دهی شده است که شامل «هستی شناسی»، «انسان شناسی»، «معرفت شناسی و روش شناسی» و «مسئله غالب و تعبیر عام آن ها از سازمان» می شود. برای دستیابی کامل به هدف پژوهش و تحقق یک مرور انتقادی جامع در حوزه انگیزش، که هم ابعاد سلبی و هم ابعاد ایجابی داشته باشد، علاوه بر نقد نظریه های مذکور در انتها به طرح نظریه گرایش محور و تفاوت آن با نظریه های پیش گفته پرداخته شد.
۱۱۶.

روش موردکاوی به مثابه الگوی آموزش دلالت هایی برای تبیین مکتب شهید سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۸ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 9 - 32

کلیدواژه‌ها: آموزش مدیریت یادگیری مورد محور مدیریت جهادی مدیریت اسلامی شهید قاسم سلیمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۴۹۳
روش آموزش مبتنی بر مسئله و در قرائتی خاص تر، روش مبتنی بر موردکاوی (قضیه یا افته کاوی) یکی از روشهای مؤثر یادگیری مسئله محور، استدلالی و انگیزشی است. در این مقاله با رویکردی تحلیلی توصیفی و با بررسی اسنادی و تجربی، خوانشی نو و عملیاتی از این روش و دلالتهای آن برای تبیین مکتب شهید سلیمانی ارائه شده است. بدین ترتیب، ضمن بررسی مفهوم، اهداف، خاستگاه و امتیازات موردکاوی، انواع موردکاوی از منظر چگونگی تدوین (کوتاه یا بلند، واقعی یا ساختگی، یک مرحله ای یا چندمرحله ای، ایستا یا پویا، متنی یا گفتاری، توصیفی یا پرسشگرانه)، شیوه اجرا (در میدان یا خارج از میدان، فردی یا گروهی، یک جلسه ای یا چندجلسه ای، گروهی یا تیمی، با دسترسی یا بدون دسترسی، جواب بسته یا جواب باز) و نقش مربی و استاد (توصیف کننده، تبیین کننده، تسهیل کننده، بازیگر فعال) معرفی شده است. در ادامه چهار ملاحظه (مستند یا تخیلی بودن، رویکرد استقرایی یا قیاسی، فردمحوری یا موقعیت محوری، ژرفانگری یا پهنانگری) در مرحله پیش از تدوین شرح داده شده است. به علاوه نه گام عملیاتی برای مرحله تدین موردکاوی و نکاتی درباره مرحله اجرا و ارزیابی موردکاوی، مشخص شده است. سخن پایانی اینکه اگر بخواهیم حاج قاسم را به عنوان مکتب بشناسیم و بشناسانیم، باید در برنامه آموزشی دانشگاهی به او و امثال او بیش ازپیش و به گونه ای نو و متفاوت بپردازیم و یکی از راه های آسان رسیدن به این هدف، بهره مندی از الگوی آموزش موردکاوی است و این مهم جز با گردهمایی و هم افزایی افراد نزدیک حاج قاسم با عالمان دانش مدیریت و فرهیختگان ادبی برای ساخت موردکاوی های جذاب، مؤثر و واقعی میسور نیست.
۱۱۷.

واکاوی سبک رهبری سردار شهید حاج قاسم سلیمانی الگوی متعالی رهبری خدمتگزار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۸ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 113 - 139

کلیدواژه‌ها: سبک رهبری رهبری خدمتگزار مدیریت اسلامی شهید قاسم سلیمانی سبک رهبری شهید سلیمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۵ تعداد دانلود : ۸۴۹
با تحولاتی که پس از چهل سال استقامت و پایداری انقلاب اسلامی در عرصه های ملی و فراملی روی داده است و با ورود به گام دوم این انقلاب مبارک، به نظر می رسد الگوهای سنتی رهبری در سازمانها، پاسخگوی همه نیازهای انقلاب اسلامی نیست و بیش از هر زمان، نیاز به سبکهای رهبری بومی و مؤثر احساس می شود. یکی از اشکال رهبری که به رابطه قلبی بین رهبر و پیروان توجه دارد و رهبر را در کنار خدمتگزاری به اهداف سازمان، خدمتگزار پیروان خود می داند، رهبری خدمتگزار است. سبک رهبری سردار شهید قاسم سلیمانی به عنوان مصداقی متعالی از رهبری خدمتگزار، سبکی بومی و مؤثر است که موفقیت های شگرف ازجمله نابودی داعش را پدید آورد، بعد از شهادت ایشان و روشن ترشدن ابعاد گسترده تری از شخصیت و مأموریت وی، سبک رهبری ایشان به عنوان سبکی متناسب با ذات انقلاب اسلامی، بیشتر مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش با هدف ترسیم مؤلفه های سبک رهبری این فرمانده، به بررسی کتابخانه ای در زندگینامه، سخنرانیها، یادداشتها و وصیتنامه شهید می پردازد، آن گاه با بهره گیری از راهبرد تحلیل مضمون، به 248 مضمون پایه، 21 مضمون سازماندهنده و 10 مضمون فراگیر دست یافت. این مضمونها شامل «مهرورزی با مردم»، «تکلیف گرایی»، «تخلق به ارزشهای الهی»، «تمرکز بر مأموریت»، «معنویت فردی»، «شخصیت با صلابت»، «پرورش کارکنان»، «داشتن آرمان متعالی»، «اخلاص در عمل» و «بصیرت زیاد» به عنوان مؤلفه های سبک متعالی رهبری خدمتگزار شهید قاسم سلیمانی است.
۱۱۸.

تبیین الگوی شایستگی مدیران جهادی تمدن ساز (مورد مطالعه: شهید قاسم سلیمانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۸ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 141 - 168

کلیدواژه‌ها: مدیریت اسلامی مدیریت جهادی شایستگی های مدیران شایستگی های نیروی انسانی الگوی شایستگی شایستگی های مدیران جهادی شهید قاسم سلیمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۷ تعداد دانلود : ۵۳۰
انقلاب اسلامی بزرگترین اتفاق عصر حاضر در جهان اسلام و منطقه، نوید پیشرفت به سمت تمدن نوینی می دهد که اسلام محور و مبنای آن است و ارزشها و مفاهیم اسلامی در جای جای آن مورد استفاده قرار می گیرد. نظریه پردازی در زمینه مدیریت اسلامی و جهادی و ارائه راه کارهای متناسب با آن به عنوان نسخه ای متناسب با فضای بومی کشور، می تواند ما را در حرکت به سمت هدف یاری کند. لکن هنوز تولیدات پژوهشگران نتوانسته است این مهم را محقق کند. این پژوهش با محور قرار دادن بررسی ویژگیهای مورد نیاز مدیران جهادی به منظور دستیابی به موفقیت، به دنبال افزایش اثربخشی آنها و کمک به تحقق مدیریت جهادی است. به همین منظور پژوهشی کیفی با روش تحلیل مضمون با تمرکز بر بررسی سبک و سیره شهید سلیمانی به عنوان یکی از مدیران جهادی تمدن ساز موفق و شناخته شده و بررسی منابع گوناگون در این زمینه، به معرفی این ویژگیها پرداخته است. در این راستا، 30 منبع مکتوب در این زمینه بررسی شد که نتیجه آن دستیابی به 920 مضمون پایه، 74 مضمون سازماندهنده، 13 مضمون فراگیر سطح یک و سه مضمون فراگیر سطح دو بود. درنهایت، الگویی متناسب با سه بعد سلوک مدیر جهادی در زمینه های فردی، سازمانی و ملی فراملی به عنوان مضمونهای فراگیر سطح دو و شایستگیهای شخصیت معنوی، فضایل اخلاقی، شخصیت قوی و تأثیرگذار؛ روحیه جهادی در کارها، نگاه راهبردی، انسان مدار بودن؛ انقلابی بودن، شخصیت جامع الاطراف داشتن، مردم داری، مسئولیت پذیری، جذب حداکثری و اقدام فراتر از مرزها به عنوان مضمونهای فراگیر سطح یک ارائه شده است.
۱۱۹.

آسیب شناسی مطالعات درباره مناصب حکومتی عصر نبوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۳ 118 - 95

کلیدواژه‌ها: مدینه عصر نزول نظام حکومتی اسلام مدیریت رسول خدا (ص) فقه سیاسی مدیریت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۴۷۸
منابع کهن در حوزه هایی چون سیره، حدیث، رجال، طبقات، فقه و تفسیر، افزون بر اطلاعات تخصصی، داده هایی نیز در موضوعات مختلف دیگر از جمله مناصب حکومتی رایج در حکومت نبوی به دست می دهند. بازشناسی و تحلیل این داده ها می تواند ما را با ابعادی از حیات اجتماعی سیاسی صدر اسلام آشنا کند و در شناخت بستر نزول آیات قرآن و روایات نبوی هم سودمند افتد. مطالعات متعددی در دوران معاصر می توان سراغ گرفت که در هریک به گونه ای به این امر توجه شده و بر پایه آن، تحلیل هایی نیز از تاریخ صدر اسلام ارائه شده است. بازشناسی پیشینه همین تحلیل ها موضوع جستار کنونی است؛ بدین گونه که با مروری تاریخی در طول تاریخ تمدن اسلامی، جریان های علمیِ مختلفی را که درگیرِ تحلیل مشاغل حکومتی رایج در «مدینه النبی» شده اند، بازشناسیم و به این پرسش پاسخ دهیم که کوشش ها برای شناخت مناصبِ حکومتی آن عصر از چه زمانی و با چه رویکردی آغاز شده، از کدام جریان های فکری اثر پذیرفته، چه افق هایی را پیش روی محققان گشوده، چه مسائل نکاویده ای باقی مانده و مهم ترین چالش های نظری و عملی پیشِ رو در چنین مطالعاتی کدام بوده است.
۱۲۰.

شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های شایستگی های مدیران مدارس با تأکید بر مدیریت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت مدرسه دوره پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 151 - 172

کلیدواژه‌ها: شایستگی مدیریت اسلامی دلفی فازی مدیران مدارس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۴۵۶
هدف این تحقیق شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های شایستگی های مدیران مدارس بر اساس آموزه های مدیریت اسلامی و با رویکرد دلفی فازی بود. با توجه به اینکه در این تحقیق ترکیبی از مصاحبه و پرسشنامه برای شناسایی شایستگی های مدیران مدارس مورداستفاده قرار گرفت این تحقیق رویکردی قیاسی– استقرایی داشت. از این رو، در تحقیق حاضر به شکل تبیینی از دو رویکرد تحقیق کمی و کیفی با توجه به نوع داده ها و شرایط استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق مدیران و معاونین مدارس دوره دوم متوسطه در شهر خرم آباد بودند. با توجه به هدف تحقیق نمونه گیری در این تحقیق به صورت هدفمند بود. در جریان تحقیق حاضر ابتدا با استفاده از روش تحقیق پیمایشی نظرات مدیران و معاونین مدارس درباره مؤلفه های شایستگی مدیران مدارس شناسایی شد. بعد ازتحلیل متن مصاحبه ها 23 مؤلفه شایستگی مدیران مدارس شناسایی شد. پس از آن،  مؤلفه های شایستگی از طریق روش دلفی فازی مؤلفه ها اولویت بندی شدند. مؤلفه های شایستگی مدیرت مانند وجدان کاری، قانون مندی، شرح صدر، مهربانی و نظم در اولویت های اول تا سوم قرار گرفتند.