روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

هـدف ایـن پژوهـش تعییـن سـودمندی مداخلـۀ روان درمانگـری مبتـنی بـر بن مایـه تعـارضی در ارتقـای تحول یافتـگی مـن و کاهـش خودتخریب گـری و طـرح پژوهـش شـبه تجربی بـا دو گـروه آزمایـش و گـواه بـود. جامعـة آمـاری دانشـجویان دانشـگاه تهـران و شـهید بهشـتی بـود کـه نمـرة آن هـا در نســخۀ فــارسی سیاهــۀ افســردگی بــک (دابســون و محمدخــانی، 2007) نشــانگر افســردگی متوســط و شــدید بــود. نمونه بــرداری به صــورت هدفمنــد و براسـاس معیارهـای ورود و خـروج بـرای گـروه آزمایـش و گـواه 12 نفـر بـود. بـرای گـردآوری داده هـا مقیـاس خودتخریب گـری مزمـن (کلی و دیگـران، 1985)، آزمـون تکمیـل جملـه دانشـگاه واشـنگتن (منـرز و دورکیـن، 2001)، ویرایـش دوم سیاهـۀ افسـردگی بـک (1996) و زیر مقیـاس افسـردگی مقیـاس افسـردگی، اضطـراب، تنیـدگی (لوی بانـد و لوی بانـد، 1995) و زیر مقیـاس افسـردگی فهرسـت نشـانگان 90 مـادّه ای بـه کار رفتنـد. گـروه آزمایـش تحـت مداخلـۀ روان درمانگـری مبتـنی بـر بن مایـه تعـارضی به صـورت انفـرادی قـرار گرفتنـد. بـرای ارزیـابی آثـار درمـانی، ابتـدا، میانـه و انتهـای درمـان و یـک و سـه مـاه پـس از خاتمـه درمـان، هـر دو گـروه مـورد ارزیـابی قـرار گرفتنـد. داده هـا بـه روش تحلیـل واریانـس اندازه هـای مکـرر بـا تکـرار روی یـک عامـل تحلیـل شـدند. تحلیـل رونـد نشـان داد در گـروه آزمایـش روان درمانگـری مبتـنی بـر بن مایـه تعـارضی بـا حرکـت در مسیـر ارتقـای سـطح تحـول مــن، بــه کاهــش خودتخریب گــری (بــا دو شــاخص نمــرة مقیــاس خودتخریب گــری مزمــن و نشــانه های افســردگی) منجــر شــد. اســتفاده از روش هــای روان درمانگــری کــه ســازش یافتگی بیشــتر مــن را هــدف قــرار می دهنــد، به عنــوان روی آوردی مناســب در تقلیــل گرایش هــای خودتخریب گرانــه محــ سوب می ــ شود

هــدف ایــن پژوهــش تعییــن نقــش واســطه ای بــازداری هیجــان در رابطــۀ بیــن ســطوح اگاهی هیجــان و رویدادهــای زنــدگی بــا کنش هــای اجــرایی و روش پژوهــش توصیــفی از نــوع همبســتگی بــود.400 نفــر (117 مــرد و 283 زن) از مراجع کننده هــای مراکــز مشــاوره شـهر دورود، خــرم ابــاد و بروجــرد بــا روش نمونه بــرداری در دســترس انتخــاب شــدند و مقیــاس بــازداری هیجــان کلنــر (1986)، مقیــاس ســطوح اگاهی هیجــان (لیــن و شــوارتز، 1987)، چـک لیسـت رویدادهـای زنـدگی (ودرز و دیگـران، 2013) و مقیـاس نارسـایی ها در کنـش وری اجـرایی بـارکلی (2011) را تکمیـل کردنـد. تحلیـل داده هـا بــا مــدل معــادلات ســاختاری نشــان داد بــازداری هیجــان در رابطــۀ بیــن ســطوح اگاهی هیجــان و رویدادهــای زنــدگی بــا کنش هــای اجــرایی نقــش واســطه ای ایفــا می کنــد. اثــرات مســتقیم بــازداری هیجــان و کنش هــای اجــرایی و اثــر غیرمســتقیم رویدادهــای زنــدگی و کنش هــای اجــرایی مثبــت معنـادار و اثـر غیرمسـتقیم سـطوح آگاهی هیجـانی و کنش هـای اجـرایی منـفی معنـادار بـود. برایـن اسـاس می تـوان گفـت بـازداری هیجـانی رابطـۀ بیـن سـطوح آگاهی هیجـان و کنـش هـای اجـرایی را بـه صـورت منـفی و رابطـۀ بیـن رویدادهـای زنـدگی و کنش هـای اجـرایی را به صـورت مثبـت معنـادار واــسطه گری می کــند.

ایـن پژوهـش بـا هـدف تعییـن رابطـۀ بیـن بدرفتـاری دوران کـودکی و خودجـرحی بـدون خودکـشی بـا نقـش واسـطه ای ابعـاد مثبـت و منـفی شـفقت خـود انجـام شـد. ایـن پژوهـش از نظـر هـدف، بنیـادی و از نظـر شیـوۀ گـردآوری داده هـا توصیـفی از نـوع همبسـتگی بـود. نوجوانـان 13 تـا 18 سـاله در حـال تحصیـل در سـال تحصیـلی 1401-1400 جامعـة آمـاری ایـن پژوهـش بودنـد. نمونـه ای بـه حجـم 575 نفـر بـه شیـوۀ نمونه بـرداری در دسـترس انتخـاب و بـه پرسشـنامۀ آسیب هـای دوران کـوکی (برنشـتاین و دیگـران، 2003)، سیاهـۀ گـزارش خودجـرحی (کلونسـکی و گلـن، 2009) و مقیـاس شـفقت خـود (نـف، 2003) پاسـخ دادنـد. داده هـا بـا اسـتفاده از روش مدل یـابی معـادلات سـاختاری تحلیـل شـد و نشـان داد رابطـة مسـتقیم معنـاداری بیـن بدرفتـاری دوران کـودکی و خودجـرحی بـدون خودکـشی در بیـن نوجوانـان وجـود دارد. هم چنیـن مـدل مبتـنی بـر اثـر واسـطه ای ابعـاد مثبـت و منـفی شـفقت خـود در رابطـۀ بیـن بدرفتـاری ‌ دوران کـودکی و خودجـرحی بـدون خودکـشی در نوجوانـان بـرازش خـوبی بـا داده هـا داشـت. براسـاس یافته هـای ایـن پژوهـش بـا شناسـایی و تمرکـز بـر آمـوزش شـففقت خـود بـه نوجوانـانی کـه در کـودکی مـورد بدرفتـاری قـرار گرفته انـد می تـوان از خودجـرحی بـدون خودکـشی پیــ شگیری کرد.

ایــن پــژوﻫﺶ بــا هــدف ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آموزش نظم جــویی ﻫﯿﺠﺎن ﻣﺒتنﯽ ﺑﺮ ﻣﺪل ﮔﺮاس ﺑﺮ رفتــار جامعه پســند نوجوانــان و جوانــان اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. از انــواع مختلـف رفتارهـای جامعه پسـند رفتارهـای دفـاع، حمایـت عاطـفی، در ﺑﺮﮔﯿـری، کمـک فیزیـکی و سـهیم شـدن در نظـر ﮔﺮفتـه شـد و اثـر راﻫﺒﺮدهـای نظم جــویی ﻫﯿﺠــان بــررسی شــد. اﯾﻦ پژوﻫﺶ از نوع شــبه ﺗﺠﺮیی و به صــورت پﯿﺶ آزمــون پس آزمــون ﺑﺎ ﮔﺮوه گــواه بــود. از ﺑﯿــن دانشــجویان ســال اول مقطــع کارشـناسی 30 دانشــجو مشـتمل بـر 20 دختـر و 10 پسـر ﺑﻪ روش نمونه بـرداری در دســترس انتﺨﺎب و به صـورت ﺗﺼﺎدﻓﯽ در ﮔﺮوه هــای آزﻣﺎﯾﺶ (15 نفـر) و گـواه (15نفـر) ﮔﻤﺎرده ﺷﺪﻧﺪ و ﺑ ـه پرسشـنامۀ چنﺪﺑُعـدی رفتـار جامعه پسـند (نیلسـون، پـادیلا ــ والکـر و هولمـز، 2017) پاسـخ دادنـد. سـپس، ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻫﺸت جلســه 90 دقیقــه ای آموزش نظم جــویی ﻫﯿﺠﺎن ﻣﺒتنﯽ ﺑﺮ ﻣﺪل ﮔﺮاس را درﯾﺎفت ﮐﺮدنــد و در ﭘﺎﯾﺎن پس آزمــون ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﮔﺮوه اﺟﺮا ﺷﺪ. نتﺎﯾﺞ آزمون ﺗﺤﻠﯿﻞ کووارﯾﺎنس چندمتغیــری ﻧﺸﺎن داد آموزش راﻫﺒﺮدهــای نظم جــویی ﻫﯿﺠﺎن، افزاﯾﺶ رفتارهــای جامعه پســند را در ﭘﯽ داﺷته است. ﺑﺎ ﺗوجه ﺑﻪ یافته هــا مﯽ ﺗــوان ﮔفت که افــراد پــس از آموزش راﻫﺒﺮدهــای نظم جــویی ﻫﯿﺠﺎن، قــادر بــه اصلاح و پــردازش اطلاعــات در مــورد دیگــران و تعدیـل شـدت پاسـخ ﻫﯿﺠـانی بـرای دسـتﯿﺎﺑﯽ بـه یـک سـطح متوسـط از واکنـش اولیـه و ﺑﺎزﮔﺸـت ﺛﺎنویـه مؤثـر بـه وضعیـت ﻫﯿﺠـانی عـادی هسـتند.

هـدف ایـن پژوهـش تعییـن رابطـۀ نظریـة ذهـن بـا مهارت هـای اجتمـاعی بـا واسـطه گری همـدلی و نظم جـویی هیجـان در کـودکان دبسـتانی بـود. ایـن پژوهـش از نـوع توصیـفی – همبسـتگی بـود. در ایـن پژوهـش از جامعـه دانش آمـوزان دختـر ششـم ابتـدایی شـهر تبریـز در سـال 1401-1400 تعــداد 375 نفــر بــه روش نمونه بــرداری تصــادفی چندمرحلــه ای خوشــه ای انتخــاب شــدند و بــه پرسشــنامة مهارت هــای اجتمــاعی (ماتســون، روتاتــوری و هلســل، 1983)، آزمــون نظریــة ذهــن (اســتیرنمن، 1994)، پرسشــنامۀ همــدلی کــودک و نوجــوان (اورگاو، ریــف، بروخــوف، کــرون و گوروغلــو، 2017) و فهرســت نظم جــویی هیجــانی کــودکان و نوجوانــان (شیلــد و کیکــتی، 1997) پاســخ دادنــد. تحلیــل داده هــا بــا اســتفاده از روش مدل یــابی معــادلات سـاختاری نشـان داد بیـن نظریـة ذهـن بـا مهارت هـای اجتمـاعی رابطـة مسـتقیم وجـود نـدارد امـا بیـن نظریـة ذهـن بـا همـدلی و نظم جـویی هیجـان و بیــن همــدلی و نظم جــویی هیجــان بــا مهارت هــای اجتمــاعی رابطــة مثبــت وجــود دارد. هم چنیــن همــدلی و نظم جــویی هیجــان به طــور معنــاداری رابطـة بیـن نظریـة ذهـن بـا مهارت هـای اجتمـاعی را واسـطه گری می کننـد. بـر اسـاس نتایـج می تـوان بیـان داشـت بـا افزایـش سـطح نظریـة ذهـن، سطح همدلی و نظم جویی هیــجان می توان مهارت های اجتــماعی کودکان را بهــبود بخشــید.

هـدف ایـن پژوهـش تعییـن نقـش واسـطه ای اسـتحکام مـن در رابطـۀ بیـن کیفیـت خـواب و علائـم روان تـنی بـود. از بیـن دانش آمـوزان دختـر هنرسـتانی در ســال تحصیــلی 1402-1401، 300 نفــر بــا روش نمونه بــرداری در دســترس انتخــاب شــدند و شــاخص کیفیــت خــواب پیتزبــورگ (بایــس، رینولــدز، مانـک، برمـن و کاپفـر، ۱۹۸۹)، پرسشـنامۀ علائـم روان تـنی (لاکـورت، هانتویـن و دورنـن، 2013) و پرسشـنامۀ اسـتحکام مـن (بشـارت، 201۷) را تکمیـل کردنـد. نتایـج نشـان داد بیـن علائـم روان تـنی و کیفیـت خـواب رابطـۀ مثبـت معنـادار، بیـن کیفیـت خـواب و اسـتحکام مـن رابطـۀ منـفی معنـادار و بیـن علائـم روان تـنی و اسـتحکام مـن رابطـۀ منـفی معنـادار وجـود دارد. هم چنیـن، اسـتحکام مـن در رابطـۀ بیـن کیفیـت خـواب و علائـم روان تـنی نقـش واسـطه ای ایفـا می کنـد. بـر اسـاس یافته هـای ایـن پژوهـش می تـوان نتیجـه گرفـت رابطـۀ بیـن کیفیـت خـواب و علائـم روان تـنی، خـطی و یک بُعـدی نیــ ست و اــ ستحکام ــ من می تواــ ند در رابــ طۀ بــ ین آن ــ ها نــ قش واــ سطه ای ایــ فا کــ ند

ایـن پژوهـش بـا هـدف آزمـون نقـش واسـطه ای تـرس از دسـت دادن در رابطـۀ بیـن ابعـاد دلبسـتگی بزرگسـالان و اعتیـاد بـه شـبکه های اجتمـاعی انجـام شــد. 444 نفــر (304 زن، 140 مــرد) از بزرگســالان ایــرانی بــالای 18 ســال بــا روش نمونه یــرداری در دســترس انتخــاب شــدند و بــه پرسشــنامۀ اعتیــاد بـه شـبکه های اجتمـاعی مبتـنی بـر موبایـل (خواجـه احمـدی، پـولادی و بحریـنی، 2016)، نسـخۀ تجدیدنظرشـدۀ مقیـاس تجـارب مربـوط بـه روابـط نزدیـک (بائـک، چـو و کیـم، 2014) و مقیـاس تـرس از دسـت دادن (پرزیلسـکی، موریامـا، دی هـان و گلـدول، 2013) پاسـخ دادنـد. یافته هـا نشـان داد بُعـد اضطـرابی دلبسـتگی اعتیـاد بـه شـبکه های اجتمـاعی و بُعـد اجتنـابی دلبسـتگی، اعتیـاد بـه شـبکه های اجتمـاعی را بـه طـور مثبـت پیش بیـنی می کنـد و تــرس از دســت دادن رابطــۀ بیــن بُعــد اضطــرابی دلبســتگی و اعتیــاد بــه شــبکه های اجتمــاعی را واســطه گری می کنــد. هم چنیــن بــرخلاف انتظــار هیچ یک از ابــعاد دلبــستگی بزرگــسال رابــطۀ بــین بُــعد دیــگر دلبــستگی با ترس از دـست دادن و اعتــیاد به شبکه های اجتــماعی را تعدیل نــکرد.

هــدف ایــن پژوهــش تعییــن ویژگی هــای روان ســنجی پرسشــنامۀ اضطــراب جــدایی بزرگســالی بــود. در ایــن پژوهــش 293 نفــر از مراجعه کننــدگان بــه درمانــگاه روان پزشــکی بیمارســتان طالقــانی تهــران در ســال 1397 بــا روش نمونه بــرداری در دســترس انتخــاب شــدند. ارزیــابی بــا اســتفادۀ از مصاحبــۀ بالیـنی سـاختاریافته بـرای علائـم اضطـراب جـدایی، پرسشـنامۀ اضطـراب جـدایی در بزرگسـالی (مانیکاواسـاگار، سیلـو، واگنـر و دربـنی، 2003) و نسـخۀ کوتــاه فهرســت نشــانگان روان شــناختی (نجاریــان و داوودی، 2001) انجــام شــد. نتایــج تحلیــل عامــل تأییــدی ســاختار تک عامــلی پرسشــنامه را تأییــد کــرد. هم چنیــن همســانی درونی و اعتبــار بازآزمــایی پرسشــنامه قابــل قبــول بــود. ضرایــب همســبتگی نمــرۀ ایــن پرسشــنامه بــا مصاحبــۀ بالیــنی ســاختاریافته و فهرســت نشــانگان روان شــناختی بیانگــر روایی همگــرای مناســب و ضریــب همبســتگی مصاحبــۀ بالیــنی اضطــراب جــدایی کــودکی، مصاحبــۀ اضطــراب جــدایی بزرگســالی و فهرســت نشــانگان روان شــناختی به ترتیــب 0/52، 0/63 و 0/55 بــود. هم چنیــن نمــرۀ 33 بــا حســاسیت 95/5 و ویـژگی 84/2 به عنـوان بهتریـن نمـرۀ بـرش معـرفی شـد. یافته هـای ایـن پژوهـش نشـان می دهـد کـه پرسشـنامۀ اضطـراب جـدایی بزرگسـالی دارای ویژگی ــ های روان ــ سنجی مناــ سب اــ ست و می تواــ ند ــ به عــ نوان اــ بزاری معتــ بر در راــ ستای اــ هداف بالــ ینی و پژوــ هشی اــ ستفاده