خودتخریب گری

پژوهش با هدف ارائه مدل نظری و تجربی خودتخریب گری با تأکید بر تحول یافتگی من، با این فرضیه انجام شد که تحول یافتگی من می تواند در رابطه میان تنیدگی و تنیدگی ادراک شده به عنوان متغیر تعدیل کننده نقش ایفا نماید. 258 دانشجو به پرسش نامه های خودتخریب گری مزمن (CSDS)، آزمون تکمیل جمله دانشگاه واشنگتن (WUSCT)، مقیاس تنیدگی ادراک شده (PSS) و مقیاس وقایع زندگی پایکل (PSLE) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزارهای SPSS-21 و LISREL-8.72 و با بهره گیری از همبستگی و تحلیل مسیر انجام شد. یافته ها نشانگر ارتباط معکوس تحول یافتگی من و خودتخریب گری بود. شرکت کنندگان به دو دسته با سطح تحول یافتگی بالا و پایین تقسیم شدند و رابطه خطی میان تنیدگی، تنیدگی ادراک شده و خودتخریب گری در هر گروه مورد بررسی قرار گرفت؛ تمامی مسیرها معنی دار بودند و مدل با یافته ها برازش داشت. معنی داری CR به دست آمده، حاکی از وجود تفاوت معنی دار در ضریب دو گروه با تحول یافتگی من بالا و پایین بود. مسیر «عامل تنیدگی زا← تنیدگی ادراک شده» در افراد با تحول یافتگی پایین من، از قدرت بیشتری برخوردار بود، چرا که طبق انتظار تحول یافتگی بالای من، به عنوان یک سازه بنیادین، قبل از ادراک تنیدگی، می تواند از اثر و میزان تنیدگی بکاهد. یافته ها به بسط مدل ساده ای منتهی شد که در آن صرفاً وجود تنیدگی ها یا ادراک آنها را عاملی برای گرایش به خودتخریب گری می دانست. تحول یافتگی من، به عنوان یکی از شاخص های اساسی در تحول شخصیت، نقش مهمی در این مدل تبیینی ایفا کرد. این یافته ها در درمان افراد با گرایش های خودتخریب گر کمک کننده است.

هـدف ایـن پژوهـش تعییـن سـودمندی مداخلـۀ روان درمانگـری مبتـنی بـر بن مایـه تعـارضی در ارتقـای تحول یافتـگی مـن و کاهـش خودتخریب گـری و طـرح پژوهـش شـبه تجربی بـا دو گـروه آزمایـش و گـواه بـود. جامعـة آمـاری دانشـجویان دانشـگاه تهـران و شـهید بهشـتی بـود کـه نمـرة آن هـا در نســخۀ فــارسی سیاهــۀ افســردگی بــک (دابســون و محمدخــانی، 2007) نشــانگر افســردگی متوســط و شــدید بــود. نمونه بــرداری به صــورت هدفمنــد و براسـاس معیارهـای ورود و خـروج بـرای گـروه آزمایـش و گـواه 12 نفـر بـود. بـرای گـردآوری داده هـا مقیـاس خودتخریب گـری مزمـن (کلی و دیگـران، 1985)، آزمـون تکمیـل جملـه دانشـگاه واشـنگتن (منـرز و دورکیـن، 2001)، ویرایـش دوم سیاهـۀ افسـردگی بـک (1996) و زیر مقیـاس افسـردگی مقیـاس افسـردگی، اضطـراب، تنیـدگی (لوی بانـد و لوی بانـد، 1995) و زیر مقیـاس افسـردگی فهرسـت نشـانگان 90 مـادّه ای بـه کار رفتنـد. گـروه آزمایـش تحـت مداخلـۀ روان درمانگـری مبتـنی بـر بن مایـه تعـارضی به صـورت انفـرادی قـرار گرفتنـد. بـرای ارزیـابی آثـار درمـانی، ابتـدا، میانـه و انتهـای درمـان و یـک و سـه مـاه پـس از خاتمـه درمـان، هـر دو گـروه مـورد ارزیـابی قـرار گرفتنـد. داده هـا بـه روش تحلیـل واریانـس اندازه هـای مکـرر بـا تکـرار روی یـک عامـل تحلیـل شـدند. تحلیـل رونـد نشـان داد در گـروه آزمایـش روان درمانگـری مبتـنی بـر بن مایـه تعـارضی بـا حرکـت در مسیـر ارتقـای سـطح تحـول مــن، بــه کاهــش خودتخریب گــری (بــا دو شــاخص نمــرة مقیــاس خودتخریب گــری مزمــن و نشــانه های افســردگی) منجــر شــد. اســتفاده از روش هــای روان درمانگــری کــه ســازش یافتگی بیشــتر مــن را هــدف قــرار می دهنــد، به عنــوان روی آوردی مناســب در تقلیــل گرایش هــای خودتخریب گرانــه محــ سوب می ــ شود