
مهندسی سیستم و بهره وری
مهندسی سیستم و بهره وری سال 2 تابستان 1401 شماره 2 (پیاپی 3) (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزههای تخصصی:
مدیران پروژه با به کارگیری برنامه اقتصادی صحیح و ابزار لازم برای کنترل تهدیدها و استفاده از فرصت ها می توانند پروژه را به هدف و مقصود خود برسانند. غایت مطلوب مدیران در زمینه های هزینه، زمان، کیفیت و ایمنی تابع عوامل معین و نامعینی می باشد. عوامل نامعین در هنگام برآورد و مطالعات امکان سنجی قابل اندازه گیری نبوده و یا از نظر کارشناسان مخفی می مانند. ازاین رو، حوادث و مخاطرات پیش بینی نشده، اشتباهات فنی در نظر گرفته نشده و یا هزینه های مخفی که در زمان اجرای کار به پروژه تحمیل می شوند و قبلاً هیچ گونه برنامه ریزی برای آن ها صورت نگرفته بود، داشتن برنامه ای جامع و کامل که با شناسایی، تحلیل، مطالعه، ارزیابی و بررسی این مخاطرات همراه باشد می تواند برخورد با ریسک های پروژه را به حداقل برساند. در کشور ما نیز استفاده و بهره گیری از روسازی های بتنی به خصوص روسازی مسلح پیوسته (CRCP) در چند سال اخیر رو به افزایش است. ازاین رو با توجه به تازه بودن روش روسازی بتنی مسلح پیوسته در کشورمان مشکلاتی در حین اجرا برای مدیران به وجود می آورد. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش دیمتل و تحلیل شبکه ای به ارائه ی مدلی برای بررسی، شناسایی و رتبه بندی مهم ترین ریسک های روسازی بتنی مسلح پیوسته ی احداث خیابان افتخاری بپردازیم.
افزایش دقت محاسبات و کاهش مقایسات زوجی مبتنی بر خوشه بندی معیارهای تصمیم و روش بهترین- بدترین فازی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در برخی از موارد با توجه به ابهام ناشی از قضاوت های کیفی، کثرت معیارهای تصمیم و درنتیجه افزایش محاسبات، محققین با روش های مختلف اقدام به حذف تعدادی از معیارها بر اساس نظرات کارفرما می نمایند. درصورتی که ممکن است در شرایط واقعی حذف برخی از معیارهای به ظاهر کم اهمیت، درنهایت به نتایج ضعیف در انتخاب بهترین گزینه منجر گردد. این مقاله درصدد است، ضمن رفع این کاستی ها، یک رویکرد ترکیبی جدید جهت افزایش دقت در محاسبات و کاهش مقایسات زوجی برای تعیین اوزان بهینه معیارهای تصمیم ارائه نماید. ازاین رو، ابتدا معیارهای تصمیم بر اساس تلفیق نظرات تصمیم گیرنده و روش آنتروپی شانون امتیازدهی و با روش K-means خوشه بندی می شوند. سپس، فرآیند وزن دهی معیارهای هر خوشه به صورت مجزا با روش بهترین- بدترین فازی انجام می گیرد. به منظور اطمینان از صحت نتایج، چند مثال عددی نیز ارائه شده است. نتایج نشان می دهد که رویکرد ترکیبی پیشنهادی علاوه بر جلوگیری از حذف برخی از معیارهای تصمیم، منجر به افزایش دقت در محاسبات و کاهش مقایسات زوجی بین معیارها نسبت به روش بهترین- بدترین می شود. به عبارت دیگر، نتایج این رویکرد ضمن نیاز به داده های مقایسه ای کمتر، جواب های قابل اطمینان تری را نیز در اختیار تصمیم گیرنده قرار می دهد.
تخمین نقطه تغییر پله ای در مدل های کسب وکار با در نظر گرفتن هم زمان شاخص های گسسته و پیوسته(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در جامعه امروز باوجود رقابت شدید بازار برای درآمد بیشتر، نیاز هست که مدل های کسب وکار مورداستفاده، مدل های به روز و متناسب باشند. در خیلی از موارد به مرورزمان دیگر مدل کسب وکار پاسخگو نیازها نمی باشد که مدیران متوجه می شوند که مدل کسب وکار احتیاج به تغییر دارد.و باید عامل اصلی ایجاد تغییر را یافت که این امر متحمل هزینه های هنگفتی برای کسب وکار خواهد بود. بنابراین نیاز هست که زمان دقیق ایجاد تغییرات یافت شود تا بتوان دونقطه تغییر اصلی، به دنبال عوامل ایجاد تغییر بود. بنابراین هدف از این پژوهش یافتن نقطه تغییر در مدل کسب وکار و ارائه رویکردی جدید برای مطالعه و بررسی زمان ایجاد تغییر در هر کسب وکار و انجام اقدامات اصلاحی برای بهبود عملکرد مدل می باشد. در بسیاری از کسب وکارها عوامل موردبررسی هم از نوع گسسته و هم از نوع پیوسته می باشد به همین دلیل در این پژوهش به بررسی هم زمان این شاخص ها پرداخته شده است.در این مقاله، روش درستنمایی ماکزیمم به منظور تخمین نقطه تغییر در یک مدل کسب وکار با داده های پیوسته و گسسته آمیخته توسعه داده می شود. برای این منظور از روش معکوس نورتا برای تبدیل داده ها و نمودار کنترل مربع تی برای پایش مدل استفاده خواهد شد. برای این منظور نوع تغییر از نوع پله ای در نظر گرفته می شود و از یک مثال واقعی مربوط به یک شرکت فعال در زمینه های محیط زیستی برای نشان دادن قابلیت مدل ارائه شده در تخمین نقطه تغییر استفاده می شود. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که مدل ارائه شده از دقت و صحت کافی برای تخمین نقطه تغییر تحت تغییرات مختلف در مدل برخوردار است.
بررسی اثرات نویز بر مسئله بهینه سازی سبد سهام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بهینه سازی سبد سهام یک مسئله کاربردی عملی است. وظیفه این مسئله این است که سرمایه را به مجموعه ای از دارایی ها اختصاص دهد و هدف آن حداکثر کردن سود سرمایه گذاری با کم کردن احتمال ضرر و زیان (ریسک) است. این باعث می شود که بهینه سازی سبد سهام یک مسئله بهینه سازی چند هدفه باشد. همچنین این یک مسئله نویزی نیز است، اما در اغلب تحقیقات نویز نادیده گرفته می شود. در بهینه سازی سبد سهام کلاسیک، با استفاده از سود سهام سالیان گذشته نسبت به ایجاد سبد سهام بهینه کارآمد اقدام می گردد. ناگزیر سود مورد انتظار از سبد سهام دستخوش عدم قطعیت و نویز است. طبیعتاً ما از سود سهام در آینده هیچ اطلاعی نداشته و فقط بر اساس تخمین و انتظار خود از عملکرد سهام در آینده اقدام به سرمایه گذاری می نماییم که این خود نویز بالایی را در بر دارد. در این تحقیق از مدل میانگین-واریانس مارکویچ برای بررسی اثرات نویز بر سود حاصله از سبد سهام بهینه استفاده شده است. در این مقاله نشان خواهیم داد اگر نویز نادیده گرفته شود تصمیمات سرمایه گذاری می تواند به طور قابل توجهی اشتباه باشد. اگرچه نتایج در این مقاله منفی است، اما نتایج فواید قابل توجهی برای سرمایه گذاران دارد. زمانی که سود سهام دستخوش اغتشاش و نویز است سرمایه گذاران باید نسبت به انتخاب سبد سهام خود و نحوه سرمایه گذاری بسیار محتاط باشند.
ارائه مدلی تجویزی برای سیستم های تعامل پذیر در حوزه دولت الکترونیک ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پاسخگویی به تقاضاها از اصلی ترین مسائل پیش روی دولت در بحث دولت الکترونیک می باشد. با افزایش حجم کار اداری، توسعه سیستم های تعامل پذیر اجتناب ناپذیر می شود. این پژوهش به دنبال ارائه مدلی تجویزی برای سیستم های تعامل پذیر در حوزه دولت الکترونیک در ایران است. این پژوهش از لحاظ هدف توسعه ای و از لحاظ گردآوری اطلاعات از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارکنان سازمان ثبت احوال مرکزی تهران است که حداقل دارای مدرک کارشناسی بوده و نوع همکاری آن ها با سازمان به صورت رسمی یا پیمانی بوده است. روش نمونه گیری پژوهش تمام شماری بوده و در مجموع تعداد 212 پرسشنامه قابل تجزیه وتحلیل گردآوری شد. یافته های پژوهش پس از تأیید شاخص های برازش مدل حاکی از تأیید مراحل بلوغ دولت الکترونیک می باشد. در انتهای پژوهش بر اساس یافته های مدلی تجویزی برای سیستم های تعامل پذیر در حوزه دولت الکترونیک ایران ارائه شد.
شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر انتخاب پیمانکار با استفاده از تلفیق دیدگاه مدیریت ساخت و روش های تصمیم گیری چندمعیاره(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مدیریت و ارزیابی و انتخاب پیمانکار یک قسمت اساسی از فرآیند ساخت وساز است، زیرا پیمانکاران از ارکان اساسی پروژه های عمرانی و غیر عمرانی و عامل اصلی تبدیل منابع به محصول نهایی به حساب می آیند. اصولاً روش انتخاب پیمانکاران بر اساس کمترین قیمت پیشنهادی می باشد، اما واضح است که شاخص های کمی و کیفی متعدد با درجات اهمیت متفاوت در تعیین صلاحیت یک پیمانکار مطرح هستند و باید در تصمیم گیری ها موردتوجه قرار گیرند. در این تحقیق علاوه بر شناسایی شاخص های مؤثر بر انتخاب پیمانکاران در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان اصفهان میزان اهمیت و اولویت بندی شاخص های مزبور با استفاده از مدل های منشعب شده از روش تصمیم گیری چند شاخصه (MCDM) در تصمیم گیری گروهی تعیین می گردد. در این پژوهش ابتدا عوامل پژوهش شناسایی و به تأیید خبرگان در مطالعه موردی رسید سپس با استفاده از روش AHP عوامل پژوهش وزن دهی می شوند در انتها نیز 5 نفر از پیمانکاران توسط دو روش تاپسیس و ویکور رتبه-بندی می شوند. طبق یافته های این پژوهش، پاسخ دهندگان در انتخاب پیمانکار رتبه بالایی به معیارهای مدیریتی داده اند. این موضوع نشان دهنده آن است که پاسخ دهندگان، بسیاری از کاستی های پدیده آمده در پروژه ها را ناشی از ضعف های مدیریتی می دانند. به طور مثال عدم ضعف های مدیریتی است که موجب عدم مهارت های مقابله با ریسک های مالی می شود و عدم مدیریت و سیاست های آن موجب نارسایی سیاست های استخدام نیروی انسانی متخصص می شود و همچنین عدم مدیریت مناسب نیز موجب می شود مدیر نتواند راه کارهای مناسبی جهت شرایط بحرانی و تحریم ها ارائه کند و پروژه ها با تأخیرات بلندمدت و درنهایت شکست روبرو شوند.