درخت حوزه‌های تخصصی

مقاله حاضر پیش از هر چیز در پی توصیفی از زمینه تاریخی و سیاسی سازمان یافتن نظام بهداشتی ایران در طول قرن بیستم و به ویژه در طول سلطنت های قاجار و پهلوی است. به نظر می رسد اساسی ترین اقدامات انجام شده در جهت سازمان یابی عرصه پزشکی در ایران در پی استحکام بخشیدن به نهادهای سیاسی ملی برای کاهش نفوذ خارجی در این زمینه بوده اند. در این میان برنامه های واکسیناسیون با دقت بیشتری مورد مطالعه قرار گرفته اند زیرا اقدام موضوع رقابت های عملی، اقتصادی و سیاسی محلی بوده و رویکری جامعه - انسان شناختی نمی تواند نسیت به آن بی توجه باشد. این روش پیش گیرانه جدید و وابسته به انستیتو پاستور، که از سال 1921 در تهران اسقرار یافت، و در کنار آن خود مختاری تدریجی ایران در تولید محلی واکسن ها، نمادی است از ورود یک الگوی غالب پزشکی زیستی در این کشور، سرانجام به این نکته پرداخته شده است که رواج واکسیناسیون ظاهرا در چارچوب برنامه های یک دولت مقتدر انجام گرفته است و این امر در میزان پذیرش و بازنمودهای اجتماعی این فن، همان گونه که در مقاله حاضر و حاصل از یک رساله دکترا بر پایه پژوهشی میدانی مشخص می شود، تاثیر قابل ملاحظه ای داشته است.

طایفه زند که از گمنام ترین طوایف ایلات لرستان تا اواخر قرن دوازدهم بود؛ نقش مهمی در تاریخ ایران بعد از سلسله صفوی ایفا کرده است. کریم خان سردار زند زمانی به قدرت رسید که جامعه ایران حدود سه دهه و اندی سخت ترین مصایب و حقارت آمیزترین شکست ها و بار گران جنگ ها و مالیات ها را تحمل کرده بود و نیاز مبرمی به آرامش و صلح داشت. اما مشروعیت حکومت بعد از انقراض صفویان به صورت نوعی بحران سیاسی درآمده بود. از این رو تدبیر و درایت کریم خان برای حل این معضل و مشروعیت حکومت اش ابتکار جدیدی در معنا و مفهوم حکومت محسوب می شود. گرچه در ابتدای قدرتش عنوان وکل الدوله را انتخاب کرد؛ اما اندکی بعد وکیل الرعایا را برگزید و بدین ترتیب علی الظاهر قدرت اش را ناشی از اراده رعیت تلقی کرد. این مقاله مساله حاکمیت و مشروعیت آن را در دوران کریم خان مورد بررسی قرار می دهد.

مقاله حاضر پژوهشی انسان شناختی در حوزه شهری و اوقات فراغت است. اساس کار در این پژوهش مبتنی بر نقش و تاثیر گذران اوقات فراغت بر شکلگیری شخصیت افراد و نیز ایجاد و پیدایش گونه های شخصیتی متاثر از چنین فرایندی است. افراد مورد مطالعه دو گروه از دختران دبیرستانی شهر تهران بوده اند. اعضای گروه الف از بعد اقتصادی و فرهنگی و سلسله مراتب طبقاتی در زمره طبقه بالا و افراد گروه ب در طبقه پایین جامعه تعریف شده اند. نگرش ها و روی کردهای خانواده های گروه اول بیشتر مدرن و گروه دوم سنتی است. نتایج پژوهش نشان می دهند که این رویکردها و نیز پایگاه اقتصادی و فرهنگی چنین خانواده هایی در نوع گذران اوقات فراغت هر دو گروه اثر گذاشته است به طوریکه دختران گروه الف از تنوع فراغتی بیشتری برخوردار بوده و علاوه بر گذران فراغت در خانه در خارج از خانه نیز فعالیت دارند و برعکس فراغت گروه ب بسیار کم تنوع و محدود بوده و تا حد زیادی در فعالیت های داخل خانه متمرکز است...

دکتر محمد جواد یوسفیان برزکی، در سال 1314 شمسی در روستای برزک شهرستان کاشان زاده شد. دوره ابتدایی را در مدرسه ای که به نام کمال الملک تأسیس شده بود آغاز کرد. دوره متوسطه را نیز ابتدا در کاشان و سپس در تهران دنبال کرد و آنگاه وارد داشنگاه تهران شد. یوسفیان نخست به تحصیل در رشته فلسفه پرداخت و به گفته خود از استادان مختلفی تاثیر گرفت. استادانی همچون: علامه نبیل سید کاظم عصار، غلامحسین صدیقی، استاد مرتضی مطهری، امیرحسین آریانپور، سید محمد فرزان و ناصرالدین صاحب الزمانی.

جهانی شدن به عنوان مفهومی برای توضیح وضع کنونی عالم از مفاهیمی است که به رغم مباحث گسترده بر سر معنا و تعریف آن همچنان در ابهام و ناروشنی قرار دارد. اما با اینکه جهانی شدن به خودی خود مفهومی مشکل زا و مسئله دار است از این حیث وضعیت آن در همه زمینه ها به یک شکل یکسان نیست بلکه برعکس معضلات این مفهوم در بعضی قلمروها صورت کاملا حاد و برجسته ای دارد. یکی از این زمینه ها آنجایی است که جهانی شدن با مسئله فرهنگ ارتباط می یابد. مسئله این نوشتار کنکاش در ابعاد معضلاتی است که جهانی شدن در حوزه فرهنگ با آن مواجه است...

در میان انسان شناسان نسل سوم بریتانیا پس از جیمز فریزر و ادوارد برنت تایلر در نسل نخست و برونیسلاو مالینوفسکی در نسل دوم) ریموند فیرث در کنار آلفرد رجینالد رادکلیف براون، بارزترین چهره بود. فیرث که در اصل زاده اوکلند در نیوزیلند بود بسیار زود وارد حوزه انسان شناسی بریتانیا شد زیرا تحصیلات خود را پس از دانشگاه اوکلند در مدرسه علوم اقتصادی لندن، مرکز قدرتمند انسان شناسی اجتماعی این کشور و تحت هدایت مالینوفسکی به پایان رساند. تمایل زیاد او به پیروی از راه استاد خود سبب شد که، پس از یک دوره کوتاه تدریس در دانشگاه سیدنی، بار دیگر برای تدریس به مدرسه علوم اقتصادی لندن باز گردد و تا پایان عمر آن جا را ترک نکند ...

"این مقاله پس از بیان اهمیت و لزوم مطالعه موسیقی در پژوهش های مردم شناختی برخی خصوصیات و ویژگی ها در موسیقی ترکمن را تشریح می کند. در بخش های بعدی، مقاله به توضیح مختصر موسیقی آوازی لأله، هودی، بازی آی ترک-گون ترک و انواع مراسم موسیقی درمانی در جامعه ترکمن از جمله پرخوانی، ذکر و نوازندگی نی و دوتار بر بالین مبتلایان به بیماری های خاص مانند سرخک می پردازد. موسیقی در جامعه ترکمن نیز مانند دیگر جوامع و اقوام علاوه بر پاره ای خصوصیات کلی دارای ویژگی های خاص خود می باشد که این امر را می توانیم متاثر از عواملی چون قدمت تمدن، احساسات و عواطف مردمی که در آن فرهنگ نشو نما یافته، کیفیت جغرافیایی محل سکونت قوم، طبیعت پیرامون، شرایط قومی، حوادث تاریخی، عوامل اجتماعی و خاطرات شادی بخش و دوران غم انگیز بدانیم. به طور کلی در فرهنگ ترکمن، موسیقی جایگاه شایسته ای داشته و در انواع آوازی، سازی و سازی-آوازی در مراسم و مناسبت های مختلف به طور مستقیم یا غیرمستقیم حضور پر رنگ و معناداری نشان می دهد. در این مقاله از روش های تطبیقی و کار میدانی (روش ژرفانگر در مردم شناسی) بهره گرفته شده و فیش برداری (مطالعه کتاب خانه ای)، روش های مشاهده منظم و مشاهده مستقیم یا همراه با مشارکت و مصاحبه در آن انجام گرفته است. برای این منظور در جشنواره چهاردهم موسیقی فجر (تهران) در اکثر اجراهای گروه های موسیقی ترکمنی حضور یافته و مشارکت داشته ایم. از این گذشته در مراسم و جشن های عروسی منطقه که مزین به اجرای موسیقی ترکمنی بود، شرکت کرده و با در نظر گرفتن موضوعات مورد مطالعه در مقاله توجه خود را به نکات مرتبط با آن ها متمرکز کرده ایم. هم چنین به مشاهده مکرر مراسم ذکر، مراسم پرخوانی، شرکت در شب نشینی های موسیقی ترکمنی، مصاحبه جهت جمع آوری لأله، هودی و ترانه های عروسی، مصاحبه با مطلعین امور فرهنگی-هنری در زمینه ها و موضوعات گوناگون از جمله موسیقی درمانی با نی و دوتار، ویژگی های کلی و خاص موسیقی ترکمن (از جمله دستگاه ها، سبک ها، مقامات) مراسم مرتبط با موسیقی و ... پرداخته ایم که حاصل آن در بخش های مختلف مقاله آمده است."