درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۶۱ تا ۱٬۱۸۰ مورد از کل ۱۰٬۶۸۷ مورد.
۱۱۶۱.

سفنجقانیه ، واژه ای در لسان العرب و بررسی ویژگی های زبانشناختی ، ادبی و تاریخی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۶ شماره۴

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی زبان عربی لسان العرب ابن منظور واژه های معرب سپنج سپنجگانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۸۸
میان زبانهایی که در حوزه واژگانی بر زبان عربی تاثیرگذاشته و واژه های فراوانی از آن به عربی وارد شده زبان فارسی بیش از همه قابل اعتناست و از این رهگذر، عناصر مربوط به فرهنگ و تمدن ایرانی هم فراوان به زبان و فرهنگ عربی راه یافته است. قاموس لسان العرب ابن منظور بسیاری از این عناصر را در خود جا داده است. ازمیان واژه های معربی که در لسان العرب به کار رفته واژه کمیاب «سفنجقانیه» با پیشینه دراز تاریخی اش توجه ما را به خود جلب کرد. در این مقاله با تکیه بر شکل معرب واژه سپنجگانی (= سفنجقانیه) و جستجو در متون تاریخی و ادبی، ضمن ارائه شواهد قاموسی و مراجعه به منابع تاریخی، به پیشینیه این واژه و تحولات معنایی آن پرداخته ایم. این پژوهش گوشه ای از فرهنگ و زبان دیرین ایران را روشن کرده است.
۱۱۶۲.

ویژگی‌های یادگیری زبان خارجی توسط فراگیران بزرگسال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۸ شماره ۵۳

کلیدواژه‌ها: روش شناسی یادگیری آموزش آموزش زبان های خارجی روان شناسی زبان، فراگیر بزرگسال

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها روان شناسی زبان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط آموزش زبان دوم
تعداد بازدید : ۲۰۲۳ تعداد دانلود : ۱۸۷۱
در روش های جدید تدریس، به نظر متخصصین آموزش زبان، فراگیر در مرکز توجه فرایند آموزش و یادگیر قراردارد. در هر رشته آموزشی، مدرسین باید توجه خاصی به ویژگی های فرگیران مبذول نمایند. بطور کلی اگر بخواهیم فراگیران را به گروه های مختلف تقسیم کنیم، یک گروه از فراگیران زبان های خارجی بزرگسالان هستند چه در آموزش رسمی در چهار چوب دانشگاه و چه در آموزش غیر رسمی در آموزشکده های زبان. فراگیران بزرگسال را از جنبه های قانونی، اجتماعی و روان شناختی می توان تعریف کرد. مفهوم روان شناختی بیشتر مورد توجه ماست و بطور مستقیم به آموزش زبان های خارجی مربوط می شود. لازم به ذکر نیست که خصوصیات بزرگسالانی که زبان خارجی فرا می گیرند از خصوصیات سایر بزرگسالان در دیگر موقعیت های یادگیر کاملاً متفاوت نیست. اگر موفق به شناخت ویژگی های فراگیران بزرگسال شویم، قادر به درک فرایند یادگیری شان نیز خواهیم شد. به این ترتیب نخست تلاش خواهیم کرد تعریف های گوناگون بزرگسال را ارائه کنیم و سپس ویژگی های یادگیری آنها را بررسی نماییم.
۱۱۶۳.

تحلیل گفتمان انتقادی نامه امام علی(ع) به معاویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره هفتم بهمن و اسفند ۱۳۹۵ شماره ۷ (پیاپی ۳۵)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی دستور نقش گرای نظام مند نامه امام علی به معاویه گفتمان مشروعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۴ تعداد دانلود : ۱۱۰۴
نامه های رهبران، زمینه مناسبی برای تحلیل گفتمان انتقادی است. از جمله این مکاتبات ارزشمند، نامه شماره 28 نهج البلاغه به معاویه است که در میان نامه های علی(ع) جایگاه ویژه ای دارد. این نامه در اصل گفتمان مشروعیت حضرت است. حال پرسش اصلی این مقاله این است که رابطه لایه های مختلف زبانی با این گفتمان چگونه است؟ و چگونه گفتمان مشروعیت حضرت از طریق گزینش های زبانی شکل می گیرد و چگونه با گفتمان مخالف(معاویه) به مقابله می پردازد؟ فرض ما این است که حضرت در این نامه برای تداوم و ترویج مشروعیتش و مقابله با گفتمان مخالف گزینش های ویژه ای از امکانات زبانی انجام می دهد و می کوشد مخاطبان را با سیاست هایش همراه سازد. برای کشف این، این نوشتار با به کارگیری گرامر هالیدی، نامه امام را از نظر سه فرانقش اندیشگانی، میان فردی و متنی، بررسی می کند و بر روی نتایج حاصل از گرامر هالیدی، تحلیل انتقادی انجام می دهد. بررسی ها نشان داد که گفتمان مشروعیت امام، برای تثبیت و ترویج و تقویت در برابر گفتمان مخالف(معاویه)، ایده «ما و آنها» را در نامه گسترانده است و از امکانات زبانی گزینش های متناسب و باریکی را در این راستا انجام داده است. به ویژه در کاربست فرایندهای ارتباطی و مادی، این مهم معنی دار است. همچنین وجهیّت نیز از این ایده پشتیبانی می کند و فرانقش متنی آنها را در قالب یک گفتمان منسجم مشروعیت، ساخت بندی می کند.
۱۱۶۴.

ریشه شناسی و وجه تسمیه پاسارگاد اولین پایتخت پارسیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۶ شماره۱

کلیدواژه‌ها: پاسارگاد پارسه کوروش پارسیان پئشیاوادا اردی پارسیان لشگرگاه پارسیان تختگاه پارسیان گرزافکنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۴
نزدیک به دویست سال است که از اثبات دشت مرغاب در شمال استان فارس امروزی به عنوان پاسارگاد کهن که بنا به ادعای تعدادی از مورخان یونانی کوروش به افتخار پیروزیش بر استیاگس، آخرین پادشاه ماد در این مکان، آنجا را به پایتختی انتخاب کرد، می گذرد. به دلیل پیوند نام پاسارگاد با نام کوروش کبیر، بنیانگذار امپراتوری پارسیان و همچنین به دلیل وجود آثار باستانی مربوط به این دوره و قبل از ان که آنجا را تبدیل به یک گنجینه مهم تاریخی و فرهنگی نموده است همگی باعث گردیده به دنبال ورود سیاحان به ایران از قرن هفدهم میلادی خصوصا دوره صفویه و به دنبال ...
۱۱۶۵.

بررسی قصهء عاشق غریب و جایگاه آن در نثر لرمانتف

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۱ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: عشق نثر قصه لرمانتف عاشق غریب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۳ تعداد دانلود : ۹۳۸
مقاله اشاره به منشا و چکونگى پیدایش موضوع قصهء شرقى عاشق غریب دارد. قصهء عاشق غریب لرمانتف در سال 1837 نوشته شد، سالى که نثر اولیه لرمانتف یعنى (و ا دیم و شاهزاده لیگوفسکایا) را از قهرما ن عصر ما جدا نمود. در این زمان تحولى در افکار هنرى لرمانتف صورت گرفت که بى تاثیر بر نثر دورهء دوم نویسنده نبود. اگر موضوع اصلى برخوردهاى عشقى نثر اولیهء او خیانت عشقى است، ولى هر برخورد عشقى در قهرمان عصرما نمونه اى از عشق "غیرایدآل " است. این نمونه ها نظم قانونمندى را در آثار نویسنده به وجود آورده است. عاشق غریب بى شک نقش "راهنماى والایى " براى نثر لرمانتف دارد.
۱۱۶۶.

دغدغة قصه‌گو: هاثورن و هنر داستان‌سرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۷ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: فردگرایی ادبیات آمریکا هاثورن داستان سرایی صورت گری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۰۵
این نوشتار به شیوه داستان سرایی ناثانیل هاثورن، به عنوان نقطه عطف تاریخ ادبیات آمریکا، می پردازد. یکی از پیامدهای انقلاب آمریکا بی بند و باری و ترک پایبندی به ارزش های خشکه مقدسان بود. کمی بعدتر رومانتیسیسم این شکاف را با ستایش فردیت نویسنده و نقش او درایجاد یک شخصیت نوین آمریکایی ژرف تر کرد. با درنظرگرفتن این حقیقت که هاثورن در چنین وضعیتی می نوشت، انتقال چنین مفاهیم مذهبی وسیاسی را به درون قلمرو داستان هاثورن می دید و تلاش می کرد پیش زمینه های خشک پیشین را بشکند و آنها را با شیوه ای که ابایی از محدود کردن معنی و دلایل وقایع ندارد، جایگزین کند تا، بدین ترتیب، از منظری متفاوت به دنیا و ساکنانش نظر بیفکند. این مقاله هاثورن را نویسنده ای آگاه نسبت به هنر خویش معرفی می کند، برای اثبات این سخن به بخش هایی از وقایع داستان اشاره می شود که هنرمند از خود ردپا بر جای می گذارد. همچنین، این گفتار با تأکید بر بخش های متفاوت داستان های وی و همچنین با تأکید بر زنجیره وقایع، بر این نکته انگشت می گذارد که هاثورن راه را برای تفاسیر متفاوت از متن های خویش باز می گذارد، کاری که به صورت نمادین تلاشی است برای رهایی از قید و بندهای دست و پا گیر جامعه اش.
۱۱۶۷.

تحلیل شناختی پاره ای از استعاره های دل در بوستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: بوستان سعدی زبانشناسی فرهنگی استعارات بدنی حوزه های مفهومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۰۹
مطالعة حاضر در چهارچوب زبانشناسی فرهنگی به بررسی برخی از مفهوم پردازی های استعاری واژة دل در بوستان سعدی پرداخته است. تحلیل داده ها نشان می دهد که این اندام به شکلی زایا در امر تن آیش ذهن زبانمندان فارسی از طریق یک الگوی فرهنگی مشارکت می جوید و از خلال آن به مفهوم پردازی عناصری از حوزه های مفهومی احساسات (عشق، شادی، غم)، قوای ذهنی (درک کردن، فکرکردن)، ارزش های فرهنگی (بخشندگی، صداقت)، ویژگی های شخصیتی (بی رحمی، آگاهی) و طبیعت و ماده (باغ، آیینه) می پردازد. مفهوم پردازی احساسات در این میان از تنوع بیشتری برخوردار است؛ لذا می توان دل را اندام نمونة اعلا در انتقال احساسات به ویژه «غم» و «عشق»، به-شمارآورد. همچنین معلوم شد که آفرینش عبارات مبتنی بر این اندام، با تبعیّت از نظام های استعاری و بهره گیری از ابزارهای شناختی چون استعاره، مجاز و طرحواره های تصویری همراه است.
۱۱۶۸.

ارتباط توانش کاربردشناسی با تکیه بر نقش های زبانی مخالفت، سرزنش، تقاضا و شکایت و توانش دستوری زبان (The Interface between Linguistic and Pragmatic Competence :The Case of Disagreement, Scolding, Requests, and Complaints)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: English Language Teaching and Learning. No. ۱۰, Fall & Winter ۲۰۱۲
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد پسااستعماری
تعداد بازدید : ۲۰۲۱ تعداد دانلود : ۱۳۰۳
۱۱۶۹.

مقایسه تطبیقی ساختار و محتوای قصاید عربی خاقانی با معلقات سبع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی سال سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: خلاقیت معلقات سبع مقایسه تطبیقی قصاید عربی خاقانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۱۹
هدف اصلی این مقاله، نقد و بررسی اشعار عربی خاقانی و یافتن آبشخورهای فکری و هنری آن است که تاکنون کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این مقاله نشان داده ایم که میان اشعار عربی خاقانی و معلقات سبع، ارتباط هایی وجود دارد و در پاره ای موارد این ارتباط ها، ماهیتی تقریباً تقلیدی پیدا می کند، به طوری که اشعار وی بازسرایی و باز آفرینی معنایی از پیش گفته شده در معلقات است که در شکل و بافتی تقلیدی باز آفرینی شده است. در این مقاله به مقایسه تطبیقی یکی از قصاید عربی خاقانی با معلقات سبع، در سه بخش ارتباط برون متنی، درون متنی و خلاقیت، پرداخته ایم. در بخش نخست، ساختار روایی، واژگان کلیدی و موسیقی، در بخش دوم مواردی مانند تخیل و مضامین مشترک و در بخش سوم میزان موفقیت خاقانی در این تقلید بررسی شده است. با اینکه شعر خاقانی در برخی حوزه ها، به ویژه فضاسازی، ساختار روایی و قرابت های معنایی، به معلقات نزدیک شده، اما در مقایسه با معلقات، استحکام و انسجام ضعیف تری به ویژه در محور عمودی دارد و اصالت تصاویر آن کمتر است، به گونه ای که در آن رنگ تصنع و تکلف و اضطراب سبک دیده می شود. به دلیل عظمت و شکوه خاقانی و هنرنمایی ها و قدرت سخنوری وی در هر دو زبان فارسی و عربی ضروری است با شناخت ویژگی ها و توجه بیشتر به سروده های عربی او، این بخش از اشعارش را نیز از مهجوری رهایی بخشیم.
۱۱۷۰.

آموزش دستور زبان فارسی به خارجیان در چارچوب رابطه بین کارکردهای زبانی و صورت های دستوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: دستور آموزشی کارکرد زبانی صورت های دستوری سطح بندی آموزشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۰ تعداد دانلود : ۱۵۴۳
دستور حوزه ای از زبان است که به دلیل طبیعت خاص و پیچیده آن همواره مورد نقد و بررسی بوده است. تحقیق حاضر در صدد پاسخ گویی به مسئله ماهیت دستور آموزشی و میزان انعکاس آن در برخی از منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است. برای این منظور ابتدا در چارچوب سطح بندی اروپایی، بعضی از منابع انگلیسی را از حیث رابطه مفاهیم، کارکردها و صورت های دستوری متناسب با آنها در هر سطح تحلیل نمودیم و سپس میزان آموزش این عناصر مهم را در منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان ارزیابی کردیم. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که قواعد دستور آموزشی انعکاس ضعیفی در منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دارد. دیگر آنکه، چینش محتوای دستوری در این کتاب ها صورتی چرخه ای ندارد و شاید یکی از دلایل مهم آن عدم وجود معیار مشخص و مشترک در تدوین و سطح بندی کتاب های زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است.
۱۱۷۱.

خطا یک عامل پویا در روند زبان آموزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قلم ۱۳۸۴ شماره ۲
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۱
"هنگامی که در مورد یاددهی و یادگیری زبان های خارجی صحبت می شود فکر جستجوی راه حلی برای پشت سر گذاشتن مشکلات این فرایند به ذهن هر معلم و زبان آموزی خطور می کند. مساله خطا در حوزه یاددهی و یادگیری فقط به عصری که ما در آن زندگی می کنیم منحصر نمی شود. شناسایی خطا و تصحیح آن به کمک خود زبان آموز می تواند ما را به سوی خودآموزی هدایت کند. هدف تحقیق حاضر توصیه به تمرکز آموزشی بر روی خطا است که می تواند همزمان هم به معلم و هم به زبان آموز کمک کند تا بدانند در چه مرحله ای از فرایند یاددهی و یادگیری قرار گرفته اند. این تحقیق خطا را ابزاری برای به کار گرفتن آموخته های زبانشناختی در موقعیت های واقعی مکالمه تلقی می کند. بعلاوه در این تحقیق، به منظور استفاده از تمرین های خوداصلاحی، یک کار میدانی هم انجام شده است که نتایج حاصله از تجربه معلم در سه کلاس زبان فرانسه در ایران به صورت مشاهده ذکر شده اند. تصحیح خطا به شیوه تحقیق حاضر در قبولاندن مسوولیت یادگیری زبان به زبان آموز به نتایج با ارزشی دست پیدا کرده است. هدف اصلی این تحقیق معرفی خطا به عنوان ابزاری در اختیار معلمینی است که می خواهند به یاددهی یاددگیری زبان فرانسه پویایی ببخشند. "
۱۱۷۲.

تأثیر آموزش از طریق روش تدریس ژانر- مدار بر عملکرد دانشجویان در نامه‌نگاری انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۷ شماره ۴۹

کلیدواژه‌ها: نامه نگاری نگارش زبان دوم ، آموزش نگارش روش ژانر مدار تقاضانامه شغلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۹۰
کاربرد روش نوظهور ژانر- مدار در آموزش نگارش زبان دوم و تاثیر احتمالی کاربرد این روش بر عملکرد فراگیران زبان در نگارش به طور کامل در تحقیقات اخیر آموزش زبان بررسی نشده است. در پژوهش حاضر تاثیر آموزش نامه نگاری از طریق روش ژانر– مدار بر جنبه های کمی و کیفی نامهنگاری گروهی از دانشجویان رشته زبان انگلیسی به شیوه شبه تجربی بررسی شد. 140 دانشجوی رشته زبان انگلیسی شامل 26 مرد و 114 زن از دانشگاههای اصفهان و کاشان در دو گروه آزمایشی و گروه شاهد در ایــن تحقیق شرکت کردند. گروه آزمایشی (70 نفر) از طریق شیوه ژانر- مدار نحوه نوشتن تقاضا نامههای شغلی به زبان انگلیسی را آموختند ولی گروه شاهد از این آموزش بیبهره بودند. پس از پایان آزمایش شاخصهای کمی و کیفی نگارش کلیه دانشجویان شرکت کننده مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که تدریس از طریق روش ژانر– مدار تاثیر مثبت و به سزایی بر کیفیت نگارش دارد ولی از لحاظ کمیت نگارش تفاوت معنی داری بین گروه آزمایشی و گروه شاهد مشاهده نشد. بر اساس یافته های این تحقیق نقاط ضعف و قوت شیوه ژانر– مدار در آموزش نگارش بررسی شده است.
۱۱۷۳.

شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب زبان فارسی از دیدگاه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: اصل ترکیب پذیری معنایی اسامی مرکب شفافیت و تیرگی معنایی نظریة کارین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۶۵
مطالعة ویژگی های صرفی، نحوی، آوایی و معنایی اسامی مرکب همواره مورد توجه زبان شناسان بوده است. شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب از موضوعاتی است که در حوزة معنا شناسی محل مطالعات مختلف است. در پژوهش های انجام شده انواع اسامی مرکب به لحاظ دارا بودن یا نبودن هستة معنایی، شناسایی و توصیف شده اند و با استناد به معیار وجود یا نبود هسته، اسامی مرکب به دو گروه اصلی درون مرکز و برون مرکز تقسیم شده اند. گروه اول دارای هسته و به لحاظ معنایی شفاف اند و گروه دوم فاقد هسته اند و معنای تیره دارند. تا جایی که نگارنده آگاهی دارد، پژوهش های انجام شده دربارة این واژه ها مبتنی بر توصیف صرفی و نحوی و ایجاد تمایز معنایی بین اسامی مرکب است و علت شفافیت و تیرگی این نوع واژه ها به روشنی تبیین نشده است. در این مقاله، با رویکردی شناختی به تبیین شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب پرداخته می شود. دستاوردهای نظریة کارین (1997 و 2001) در روان شناسی زبان- که اهداف دیگری را در زمینة تولید و پردازش اسامی مرکب در ذهن گویشوران دنبال می کند- به طور غیر مستقیم برای تبیین شفافیت و تیرگی معنای اسامی مرکب راهگشاست. این مقاله کوششی است نوآورانه برای رسیدن به این تبیین.
۱۱۷۵.

ویژگی های مصدر در زبان های حاشیه خزر (تاتی، تالشی و گیلکی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ویژه نامه نامه فرهنگستان (زبان ها و گویش های ایرانی) دوره جدید شهریور ۱۳۹۴ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: مصدر دستوری شدگی زبان تاتی زبان های ایرانی شمال غربی زبان های حوزه خزر زبان تالشی زبان گیلکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۸ تعداد دانلود : ۹۲۳
مصدر از اجزای مهمّ هر زبان است که به شناخت مباحث دستوری آن زبان از جمله ریشه، ماده، انواع وندهای ماضی ساز، انواع صفت فاعلی، انواع صفت مفعولی، انواع پیشوندهای اشتقاقی و تصریفی فعل، و... کمک فراوانی می کند. این تحقیق که مستخرج از طرحی پژوهشی در زمینه مصدرِ30 گونه زبانی از زبان های حوزه خزر (تاتی، تالشی و گیلکی) است، دربردارنده ویژگی های مصدر در این زبان هاست. در این تحقیق، مصدر در چهار بخش عمده کارکردهای مصدر، ساختمان مصدر، عناصر سازنده مصدر، و سایر نکات مربوط به مصدر بررسی شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که مصدر در زبان های حوزه خزر که از زبان های ایرانی شمال غربی اند، ضمن داشتن اشتراکات فراوان صرفی، کارکردهای یکسانی نیز دارند؛ یعنی در اغلب آنها، مصدر کامل در ساخت فعل های غیرشخصی، فعل های ماضی مستمر و مضارع مستمر و فعل نهی دخیل است و به عنوان گروه اسمی و فعل تابع نیز به کار می رود. مصادر ساده و پیشوندی این حوزه در حال فراموشی اند و به جایشان، مصدر مرکّب به سرعت درحال افزایش است. در اغلب گونه های زبانی این ناحیه، نزدیک به دویست مصدر ساده و چهارصد مصدر پیشوندی وجود دارد. در ساختار مصدر این حوزه، علاوه بر وند مصدری، هشت جایگاه برای وندهای مختلف وجود دارد که از جمله آنها می توان به وند واداری، وند مجهول ساز، وند اشتقاقی، و وند ماضی ساز اشاره کرد. در این زبان ها، مصدر دچار دستوری شدگی شده حتی به عنوان حرف اضافه به کار می رود و گاه حتی شناسه می گیرد.
۱۱۷۷.

بررسی انواع چندمعنایی در فارسی معیار با رویکردی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره نهم مرداد و شهریور ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۵) 251-271

کلیدواژه‌ها: چندمعنایی مفهوم اولیه مقوله شعاعی رویکرد شناختی نظریه مفاهیم واژگانی و الگوهای شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۷ تعداد دانلود : ۸۱۳
چندمعنایی از موضوعات مهم و سنتی مطالعات معنی شناسی و روابط واژگانی است. واژه چندمعنی بنابر تعریف، واژه یا تکواژی است که چند معنی مرتبط دارد. به دلیل ویژگی های متمایز واژه های چندمعنی، مطالعات این نوع مفاهیم و معانی به طور خاص و روابط واژگانی به طور عام در دو دهه اخیر در کانون توجه تحقیقات زبان شناسی شناختی و روان شناسان زبان بوده است. چندمعنایی در زبان فارسی نیز در حوزه معنی شناسی، روابط واژگانی و معنی شناسی واژگانی، همواره موردتوجه محققان این حوزه بوده است. بنابراین، مطالعه و توصیف این نوع روابط واژگانی درقالب رویکردهای جدید اهمیت دارد. در این مقاله توصیفی و تحلیلی، اقسام چندمعنایی فارسی معیار را با رویکردی شناختی و مشخصاً تقسیم بندی نظری ایوانز در مطالعات چندمعنایی بررسی و تحلیل می کنیم. درواقع، با بررسی نمونه هایی از انواع چندمعنایی در فارسی معیار امروزی و تحلیل آن ها در چارچوب نگرش شناختی ایوانز، می کوشیم اعتبار و کیفیت این تقسیم بندی چندمعنایی را که ازمنظری متفاوت و نوین است، درمورد زبان فارسی معیار بررسی و ارزیابی کنیم. نوآوری این مقاله کاربرد رویکرد شناختی متمایز در بازشناسی انواع چندمعنایی در فارسی همراه با ارائه نمونه هایی مشخص و مستدل است. شواهد ارائه شده در این مقاله علاوه بر اینکه کارکرد نگرش شناختی ایوانز را در بررسی چندمعنایی تأیید می کند، رویکردی متفاوت را برای تحلیل روابط معنایی پیش روی ما می گذارد.
۱۱۷۹.

بوف کور و خشم و هیایو

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۳ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: نماد کشاورزی ساختار سخن ریخت شناسی صنعتی همسانی همسانی درونمایه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۲۳
"هم رمان بوف کور وهم خشم و هیاهو دارای درونمایه های همسانند. دلیل این شباهت این نیست که یک نویسنده از کار نویسنده دیگر گرته برداری کرده‘ بلکه با کشف «ناخودآگاه همگانی» بوسیله کارل گوستاو یونگ‘ تحقیقاتی که ولادیمیر پراپ روی داستان های عامیانه روسی انجام داده وآن چه کلود لوی استروس درباره کارکرد زبان و اسطوره گفته‘ کاملاً روشن است که این شباهت ها بوسیله ناخودآگاه همگانی هنرمندان به وجود می آیند. اگر چه هر دو رمان عاشقانه به شمار می آیند ولی به خاطر چند معنایی بودن‘ در ابعاد گوناگون قابل تجزیه وتحلیل هستند. در رمان بوف کور چشم اندازی تاریخی می بینیم که طی آن فرهنگ ایرانی دگردیسی پیدا میکند و آن هم به صورت استعاری در پیکر و ویژگی های درونی یک زن در گذر از جوانی به میانسالی نشان داده می شود . در رمان خشم و هیاهو هم‘ جامعه آمریکا به صورت نمادین‘ از جامعه ای کشاورزی به صنعتی (درآغاز سده بیستم) دگرگون می شود. سوگ هر دو نویسنده برا ی این دگرگونی که درنتیجه آن بسیاری از ارزش ها ازمیان می روند.درونمایه اصلی هر دو رمان است. "
۱۱۸۰.

تاثیر جنسیت بر نحوه بیان تقاضا (پژوهشی در حوزه جامعه‌شناسی زبان)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی ۱۳۸۴ شماره۴

کلیدواژه‌ها: جنسیت جامعه شناسی زبان گفتارهای امری نحوه بیان تقاضا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۱۱
هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر جنسیت به عنوان عاملی اجتماعی بر نوع مستقیم یا غیر مستقیم بودن نحوه بیان تقاضای مردان و زنان است. برای بحث درباره نقش جنسیت برروی نوع کاربرد گفتارهای امری مثل تقاضا، دستور و امر، اطلاعات لازم از 80 دانشجوی دانشگاه شیراز جمع‌آوری گردید. بدین منظور پرسشنامه‌ای شامل 6 سؤال تهیه شد که هر یک از سؤال‌ها موقعیت متفاوتی را تبیین می‌کردند. نیمی از اشخاصی که به پرسشنامه پاسخ دادند دانشجویان دختر و نیمی دیگر پسر بودند. اطلاعات به دست آمده در طول تحقیق، با انجام چند فرایند آماری (آزمون t و آزمون کای ‌2) تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد زنان به نحوه بیان درخواست‌های‌شان، به ویژه در موقعیت‌های رسمی و اجتماعی، بیش از مردان توجه نشان می‌دهند. با توجه به نتایج این بررسی‌ها می‌توان گفت زنان در این نوع رفتار کلامی، رسمی‌تر و محافظه کارانه تر از مردان عمل می‌کنند و این مسأله را می‌توان تا حدی‌ با رعایت ادب اجتماعی آنان در گفتار مرتبط دانست.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان