درخت حوزه‌های تخصصی

با توجه به فرضیه دوگانگی فی- رانیس، تابع مصرف ایران به یک اعتبار، به دو بخش شهری و روستایی و به اعتباری دیگر، به کالاهای مصرفی بی دوام و کالاهای مصرفی با دوام قابل تفکیک است. نتایج تخمین تابع مصرف برای سال های 1353-1377 نشان می دهد که نظریه فریدمن در مقایسه با نظریات کینز، دوزنبری و مودیگلیانی قدرت بیشتری در تببین رفتار مصرفی جامعه ایرانی دارد. تابع مصرف بلند مدت ایران از مبدا مختصات می گذرد و در تمام نقاط شیب یکسانی دارد. بنابراین، در بلند مدت میل نهایی به مصرف در ایران ثابت و برابر با میل متوسط به مصرف است.

این مقاله با توجه به اهمیت غذایی در سبد خانوارها به بررسی هزینه های خوراکی خانوارهای شهری طی دوره 79-1362 به صورت سیستمی پرداخته است. سیستمی که در آن سهم هزینه های خوارکی به عنوان تابعی از قیمت آن کالا، قیمت سایر کالاهای خوراکی و درآمد واقعی تخصیص یافته به خوراک محاسبه شده است. جهت طراحی مدل، کالاهای خوراکی به 8 گروه برنج، آرد و فرآورده های آن، گوشت قرمز، گوشت سفید، شیر و فرآورده های آن، ویتامین ها، روغن حیوانی، روغن نباتی و سایر فرآورده های خوراکی تقسیم بندی شده است. در این مطالعه، با بهره گیری از متغیرهای اقتصادی، براساس مبانی نظری اقتصاد خرد، به تخمین سهم هزینه و تبیین کشش های قیمتی و درآمدی نیز پرداخته ایم. داده های مورد استفاده به صورت ترکیبی به کار بسته شده اند، یعنی، از ترکیب داده های مقطعی و سری زمانی و با تکنیک رگرسیون های به ظاهر غیر مرتبط، پارامترها را تخمین زده ایم. همچنین جهت آزمون مانایی متغیرهای مدل نیز، از آزمون دیکی - فرلر تعمیم یافته (ADF) بهره جسته ایم. در ادامه، آزمون همگنی و تقارن مدنظر قرار گرفته و جهت تصریح مدل از روش تصحیح خطا استفاده کرده ایم. از آنجا که خانوارها در یک فرآیند دو مرحله ای درباره هزینه های خوراکی تصمیم می گیرند، جهت برآورد هزینه های خوراکی، از تکنیک بودجه بندی دو مرحله ای استفاده کرده ایم، فرض اساسی در این میان جداپذیری ضعیف می باشد. نتایج حاصل از تخمین نشان می دهد، که کشش در آمدی کالاهای خوراکی کمتر از واحد و کشش درآمدی کالاهای غیرخوراکی بزرگ تر از واحد است. همچنین در گروه کالاهای خوراکی کشش های خودی قیمت دارای علامت صحیح است و کشش درآمدی در کالاهای برنج، آرد و فرآورده های آن، شیر و فرآورده های آن، روغن نباتی و ویتامین ها، کمتر از واحد و در کالاهایی مانند گوشت قرمز، گوشت سفید، روغن حیوانی و سایر فرآورده های خوراکی بزرگ تر از واحد است.

از آنجا که مطالعات علمی همگام با قیمت بخش حمل ونقل در اقتصاد ایران رشد نیافته است، انجام کارهای تحقیقی کاربردی به هدف دستیابی به صنعت حمل و نقل کارآمد، میتواند از طریق ارائه راهنمایی های ارزنده، تصمیمهای برنامه ریزان و فعالان این بخش را بهبود بخشد. به این منظور، مقاله حاضر هدف خود را برآورد تابع تقاضای سفر جاده ای (بین شهری) ازمراکز استان به مقصد تهران قرار داده است و تاثیر متغیرهای اقتصادی ــ اجتماعی و تغییرات نرخ حمل و نقل ریلی و هوایی مسافر را بر این تقاضا بررسی میکند

برای برآورد تابع تقاضای مسکن در شهرستان ساری ازالگوی هدانیک استفاده شده است. براساس تابع هدانیک، فرض شده است که قیمت هر واحد مسکونی تابعی از ویژگیهای فیزیکی، مکانی و محیطی آن می باشد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مهمترین ویژگیهای واحد های مسکونی بترتیب عبارتند از: سطح زیر بنا، مساحت زمین، تعداد اتاق، فاصله از خیابان اصلی و فاصله از مرکز شهر. آنگاه، تابع تقاضا برای هریک از این ویژگیها برحسب درآمد خانوار، متوسط تحصیلات خانوار، بعد خانوار، سن سرپرست خانوار، قیمتهای ضمنی سطح زیر بنا، مساحت زمین، تعداد اتاق، فاصله از خیابان اصلی و فاصله از مرکز شهر برآورد شده است. برای برآورد الگوها از اطلاعات مقطعی که به صورت میدانی ( نمونه گیری طبقه ای ) از 243 خانوار شهرستان ساری مرکز استان مازندران جمع آوری شد، استفاده شده است.

در این‌ مقاله‌، رفتار مصرفی‌ در مناطق‌ شهری‌ را با استفاده‌ از الگوی‌ سیستم‌ تقاضای‌تقریبا ایده‌آل‌، تحلیل‌ می‌نماییم‌. کالاهای‌ مورد بررسی‌، شش‌ گروه‌ عمده‌ هزینه‌، شامل‌پخوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات‌پ ، "پوشاک‌ و کفش"، "مسکن‌، سوخت‌ و روشنایی"، اثاث‌،کالاها و خدمات‌ مورد استفاده‌ در منزل"،" حمل‌ و نقل‌ و ارتباطات‌" و "سایر کالاها و خدمات‌"می‌باشد. تقریب‌ خطی‌ سیستم‌ پویای‌ تقاضای‌ تقریبا ایده‌آل‌ را در سه‌ الگوی‌ غیرمقید، مقید به‌قید همگنی‌ و مقید به‌ قیود همگنی‌ و تقارن‌، برآورد کرده‌ایم‌. این‌ برآوردها را با استفاده‌ از روش‌موزون‌ حداقل‌ مربعات‌ (SUR) و روش‌ دستگاه‌ معادلات‌ به‌ ظاهر نامرتبط (SUR)، انجام‌ داده‌ایم‌.برای‌ هر یک‌ از سه‌ الگوی‌ برآورد شده‌، کششهای‌ مخارج‌ کل‌، کششهای‌ قیمتی‌ و متقاطع‌جریان‌نشده‌ و کششهای‌ قیمتی‌ و متقاطع‌ جریان شده‌ را محاسبه‌ نموده‌ایم‌. نتایج‌ حاصل‌ ازآزمون‌ فرضیه‌های‌ همگنی‌ و تقارن‌، نشان‌ می‌دهد: 1) فرضیه‌ همگنی‌ دال‌ بر نبود توهم‌ پولی‌برای‌ دو گروه‌ "پوشاک‌ و کفش" و "مسکن‌، سوخت‌ و روشنایی‌" رد می‌شود، 2) فرضیه‌ تقارن‌ ردمی‌گردد، بدین‌ معنا که‌ تقارن‌ در مورد تأثیر متقاطع‌ قیمتها وجود ندارد.