سید محمود زنجیرچی

این مطالعه به بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر الگویی که برای رقابت پذیری شرکت های منتخب دانش بنیان در انقلاب صنعتی چهارم ارائه شده است، می پردازد. 23 مؤلفه شناسایی و در شش عامل شرایط علّی، زمینه ای، مداخله گر، پدیده محوری، راهبردها، اقدام ها و پیامدها دسته بندی شد. با استفاده از این مؤلفه ها، پرسشنامه ای برای تعیین وضعیت موجود شرکت های منتخب دانش بنیان ایران طراحی و تعداد 127 پرسشنامه تکمیل شده قابل استناد از 197 شرکت دانش بنیان تولیدی نوع یک در حوزه برق و الکترونیک، لیزر و فوتونیک در سطح کشور جمع آوری شد تا وضعیت کنونی مؤلفه های مدل بررسی شود. داده ها با نرم افزار SPSS و PLS تحلیل شد. در تحلیل انجام شده مقدار ضرایب بارهای عاملی مؤلفه ها از 4/0 بیشتر است که نشان از مناسب بودن این مدل دارد. آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی نیز بیشتر از 7/0 است که نشان از پایایی مناسب مدل است. روایی سازه، روایی همگرا و روایی واگرا نیز نتیجه مطلوبی داشت. نتایج نشان داد که تمام مؤلفه ها در مدل ارائه شده برای رقابت پذیری شرکت های منتخب دانش بنیان در انقلاب صنعتی چهارم نقش داشته و وضعیت کنونی تمام عوامل به جز عامل علّی که در وضعیت متوسط قرار دارد، در وضعیت مطلوب می باشند.

بکارگیری صحیح دانش از مهم ترین گام ها به منظور بقا، توسعه و انطباق با محیط، و عملکرد های جدید سازمان است. از طرف دیگر تکنولوژی عامل اصلی و موتور توسعه ی اقتصادی در صنعت بوده؛ لذا پرداختن به دانش تکنولوژی امری انکار ناپذیر است. کاهش هزینه و افزایش بازدهی از پایه ای ترین اصول صنعت می باشند. لزوماً افزایش بازدهی بهره گیری از تکنولوژی های گران قیمت نیست؛ گاهی اوقات با پیاده سازی اصول صحیح مدیریتی و مهندسی، بهره گیری از نیروی انسانی متخصص و کارآمد، برنامه ریزی صحیح و شناسایی اولویت های تأثیرگذار، می توان علاوه بر افزایش بازدهی، هزینه ها را نیز بسیار کاهش داد. دانش تکنولوژی به معنی دانش شناخت راه ها و روش انجام کار است. لذا شناخت و بکارگیری صحیح تجهیزات موجود از ورود دانش تکنولوژی جدید اهمیت بیشتری دارد. تجهیز نوار نقاله از دسته قطعاتی هستند که در حمل مواد سنگین در کارخانه ها و معادن نقش آفرینی می کنند. خرابی این تجهیز هزینه های بسیاری بر دوش کارخانه می گذارد. در این پژوهش عوامل شکست زایی که در خرابی تجهیز نوارنقاله در زمینه تکنولوژی و ابزار کارخانه گندله سازی شرکت معدنی و صنعتی گل گهر سیرجان پرداخته شده است، در این راستا با شناسایی عوامل شکست زا و بررسی نقش کاربردی آن ها از دید مهندسین و تکنسینهایی که با آنها سروکار دارند، و با توجه به سوابق قبلی تعمیراتی تکنولوژی و ابزار تجهیز نوارنقاله و نظر کارشناسان نت شناسایی و استخراج گردید، و با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل آثار شکست بحرانی ترین عوامل شناسایی گردید. در این ارزیابی نصب نامناسب بیرینگ بالاترین رتبه را با عدد ریسک 0.362 به خود اختصاص داده است. پس از ان الاین نبودن کوپلینگ بین گیربکس و موتور با عدد ریسک 0.34 به دست آمده است و استفاده از بیرینگ با کیفیت پایین با عدد ریسک 0.314 سومین اولویت است. در انتها با توجه به عوامل شکست زای تعیین شده مقوله های دانشی مرتبط با هر یک از عوامل شکست زا در راستای افزایش بازده نوار نقاله و کاهش هزینه ها و زمان تعمیر، ارائه شده است.

امروز با توجه به حفظ محیط زیست و ایجاد درآمد پایدار، زنجیره تأمین حلقه بسته به عنوان راهی برای استفاده مجدد از محصولات در مرکز توجه قرار گرفته است. با این حال، استفاده از مدیریت دانش در این زنجیره ها بدون فناوری های مدرن مثل زنجیره بلوکی مشکل است. به همین منظور زنجیره های بلوکی دانشی شکل گرفته اند تا بتوانند این قابلیت ها را بهبود بخشند. از سوی دیگر شرکت های دانش بنیان در کشور در صورتی که بتوانند از مزایای زنجیره های بلوکی دانشی در ساختار زنجیره تأمین حلقه بسته خود استفاده نمایند؛ قادر خواهند بود تا مزیت های فراوانی را کسب نمایند. این پژوهش به عنوان یک تلاش نوآورانه در تطبیق مدیریت دانش با فناوری مدرن زنجیره های بلوکی دانشی در زنجیره تأمین حلقه بسته شرکت های دانش بنیان صورت گرفته است. هدف این پژوهش، بهبود عملکرد و بهره وری این شرکت ها در مدیریت دانش و بهره گیری از زنجیره های بلوکی دانشی در زمینه زنجیره تأمین حلقه بسته است. بدین منظور در ابتدا با مطالعه پیشینه پژوهش، 10 عامل اثرگذر بر این پژوهش شناسایی گردید. در ادامه و به منظور تأیید اثرگذاری این عوامل بر استقرار زنجیره های بلوکی دانشی در زنجیره تأمین شرکت های دانش بنیان از آزمون میانگین تکی استفاده گردید. با تأیید 10 عامل اثرگذار و با استفاده از اطلاعات 14 شرکت دانش بنیان واقع در پارک علم و فناوری یزد و جمع آوری 83 پرسشنامه، وضعیت فعلی شرکت های دانش بنیان در استقرار زنجیره های بلوکی در زنجیره تأمین حلقه بسته آن ها با استفاده از تکنیک نقشه شناختی فازی شناسایی گردید. بر اساس ساختار سیستمی شکل گرفته، اقدام به طراحی سناریوی رو به عقب و رو به جلو گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که عامل قابلیت همکاری دارای بیشترین اثرگذاری بر رفتار سایر عوامل پژوهش دارد. از دیگر نتایج پژوهش می توان به نقش بالای عامل اطمینان از اعتبار و امنیت بر عامل قابلیت همکاری اشاره نمود.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت نوآوری باز در دانشگاه ها و ارائه مدلی جامع از عوامل مؤثر بر موفقیت نوآوری باز در دانشگاه یزد اجرا شد. پژوهش از منظر هدف، کاربردی و از حیث روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و پیمایشی ( ابزار پرسشنامه) بود. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده همه اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد بود که از بین آنها با روش نمونه گیری قضاوتی و گلوله برفی اعضای نمونه انتخاب شدند. پس از تشکیل جلسات هم اندیشی با خبرگان دانشگاهی و مطالعه ادبیات پژوهش های مرتبط، مجموعه ای از عوامل مؤثر بر موفقیت نوآوری باز، استخراج شد. پس از پالایش، مدل جامع از عوامل با رویکرد مدل سازی ساختاری- تفسیری ارائه شد. بر اساس نتایج، بهره مندی از خلاقیت کارکنان، عرضه یافته های پژوهشی به محیط بیرون، توسعه روابط صنعت و دانشگاه ، واحد های تحقیق و توسعه خارجی، وجود فضای خلاق، فرایند برونی سازی دانش و سرمایه گذاری در واحد تحقیق و توسعه در سطح یک، عوامل مشارکت پژوهشی، جذب کارکنان شایسته، زیرساخت های مناسب فناوری اطلاعات و نیروی کار شایسته در سطوح دوم و سوم و در سطح چهار مدل نیز سبک رهبری به عنوان زیربنای مدل نوآوری باز دارای اهمیت است و با داشتن بیشترین قدرت نفوذ، تأثیر زیادی بر کیفیت سایر عوامل مؤثر می گذارد.

مدیریت زنجیره تأمین با انتخاب، ترکیب و اجرای رویکردهای ناب و چابک به علت تضادها و استراتژی های متفاوت هریک و از سوی دیگر هم افزایی آن ها یکی از چالش های اساسی مدیران است. پژوهش حاضر با هدف توسعه سیستمی برای انتخاب رویکردهای ناب و چابک در زنجیره تأمین انجام شده است و شامل دو مرحله می باشد. در مرحله کیفی با رویکرد تحلیل محتوا و بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش عوامل مؤثر بر انتخاب رویکردهای چابک و ناب گردآوری شده است. فرایند جمع آوری داده ها و کدگذاری به صورت زیگزاگی تا رسیدن به اشباع نظری انجام شده است. نهایتاً این کدها در 17 گروه و در 4 سطح کلی عوامل محیطی، عوامل مرتبط با سازمان، عوامل مرتبط با محصول و عوامل عملکردی طبقه بندی شده است. در مرحله کمی و با بهره گیری از روش پویایی های سیستم، با استفاده از عوامل به دست آمده از مرحله اول و استراتژی های ناب و چابک، مدلی جهت ارزیابی عملکرد و انتخاب استراتژی های مناسب در شرایط مختلف ارائه شده است. مدل های علی و معلولی و حالت-جریان ترسیم شده و تست ارزیابی مدل، ارزیابی ساختار و تحلیل حساسیت نیز جهت تأیید اعتبار مدل انجام گرفته است. نهایتاً سناریوهای مختلف در این مدل شبیه سازی و بررسی شده است. مدل پویای ارائه شده قادر است در شرایط مختلف استراتژی های از رویکردهای ناب و چابک را بررسی نموده و نهایتاً درجات خاصی از نابی و چابکی را ارائه دهد. اطلاعات مورد نیاز برای مدل سازی و شبیه سازی مدل از مجتمع صنایع لاستیک یزد گردآوری شده است.

هدف: هدف اصلی این تحقیق، شناسایی عوامل مؤثر بر آینده سیستم حمل و نقل ریلی در بخش باری است. روش: جهت شناسایی عوامل مؤثر بر سیستم حمل و نقل ریلی در بخش باری از مطالعات کتابخانه ای، میدانی، مدل PESTEL، روش دلفی و برای  تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SMART PLS استفاده شده است. یافته ها: سه مرحله این تحقیق به دنبال ارائه مهم ترین عوامل مؤثر بر آینده حمل و نقل ریلی باری در ایران بوده است. در مرحله اول، همه عوامل شناسایی شدند. در مرحله دوم، با استفاده از روش دلفی در سه دوره متوالی اتفاق نظر حاصل شد و در مرحله سوم، بر اساس نظر کارشناسان و استفاده از نرم افزار SmartPLS، از 168 فاکتور شناسایی شده، 76 عامل به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر در آینده نگری 50 ساله ایران در نظر گرفته و در 8 دسته اصلی طبقه بندی شدند. نتیجه گیری: عواملی که در آینده نگاری هر سیستم به کار می روند، در هر کشور، جامعه، فرهنگ، سیاست و حتی در برهه ای از زمان متفاوت است. شناسایی و برنامه ریزی برای عوامل تأثیرگذار در هر صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با شناسایی شاخص های تاثیرگذار، برنامه ریزان و سیاست گذاران تعیین می کنند کدام شاخص ها در اولویت قرار دارند. همچنین برای پیشروی به سوی هدف اصلی سازمان ها، شناسایی این شاخص ها به سیاست گذاران و برنامه ریزان برای سرمایه گذاری و بهینه کردن مهم ترین شاخص کمک می کند.

مقاله پیش رو ارائه مدلی برای موفقیت طرح های تحقیق و توسعه در شرکت های دانش بنیان را پیشنهاد می کند تا بتوان پیش از اجرای طرح و سرمایه گذاری و جذب هرنوع اعتباری، بر اساس متغیرهای شناخته شده میزان موفقیت طرح ها را تخمین زده و طرح ها را با هم بر اساس شواهد موجود ارزیابی نمود. بسیاری از بنگاه های اقتصادی و به ویژه شرکت های دانش بنیان میان طرح های متعدد و مسیرهای تحقیق و توسعه باید بهترین طرح را انتخاب کنند، برای شرکت های دانش بنیان چون در مرزهای دانش و صنعت حرکت می کنند این انتخاب ضرورتی مضاعف دارد؛ لذا این تحقیق با روش تئوری داده بنیاد، به گردآوری متغیرهای موثر بر میزان موفقیت طرح های تحقیق و توسعه در شرکت های دانش بنیان پرداخته و با راه حل مصالحه ترکیبی به رتبه بندی متغیرها مبادرت ورزیده و برای ساده سازی مدل از بین متغیرها موثرترین ها را برای درج در مدل به روش یاد شده، انتخاب و سپس با روش مدلسازی ساختاری تفسیری مدل مورد نظر استخراج و مدل با روش میک مک تحلیل گردیده است. جامعه آماری مورد مطالعه شرکت های دانش بنیان در حوزه های مختلف فناوری بوده که نمونه مدنظر از شرکت های مستقر در پارک علم و فناوری اخذ گردید. بر اساس این پژوهش هشت گروه متغیر شناسایی و تدوین گردیده است که بر میزان موفقیت طرح ها در شرکت های دانش بنیان موثر می باشند. مدل به دست آمده نشان می دهد این هشت گروه شاخص اصلی با 32 زیرمجموعه خود در چهار سطح کلی طبقه بندی می شوند. سطح پایه بر «قوانین و تأییدیه ها» را شامل می شود و «مشخصات کاربری طرح» و «مختصات مالی شرکت» در سطح چهارم مدل قرار می گیرند و پیشنهاد شده طرح های تحقیق و توسعه با این مدل مورد سنجش و مقایسه قرار گرفته و سرمایه گذاری برای هر طرح نیز با توجه به این مدل صورت پذیرد.