معصومه حافظ رضازاده

در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیلی بر نقش کارکردی شهرهای کوچک در برخورداری از ابعاد پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: اسپکه و بنت در شهرستان نیکشهر) می باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. نتایج آزمون فریدمن جهت بررسی تاثیر کارکرد شهر نیکشهر در ابعاد پایداری در شهر های حوزه نقود (بنت و اسپکه) نشان داد، بعد کالبدی و اجتماعی دارای بالاترین امتیاز (در شهر بنت) و بعد زیست محیطی در هر دو شهر دارای کمترین امتیاز و بعد اقتصادی نیز در جایگاه بعدی قرار دارد. نتایج بررسی تاثیر کارکرد شهر نیکشهر در قالب ابعاد چهارگانه در دو شهر بنت و اسپکه با استفاده از آزمون دو جمله ای نشان داد، وضعیت ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی در دو شهر بنت و اسپکه یکسان نیست. همچنین جهت ارتباط بین ابعاد توسعه از آزمون تحلیل مسیر استفاده گردید، نتایج نشان از ارتباط معنادار و مستقیم بین ابعاد توسعه می باشد. در نهایت جهت بررسی اثرگذاری عوامل و نیرو های موثر بر تقویت شهر کوچک نیکشهر در راستای تقویت توسعه ناحیه ای از آزمون تی تک نمونه ای استفاده گردید. نتایج نشان داد، مولفه های چهارگانه مورد مطالعه با سطح معناداری کمتر از 05/0، بر تقویت شهر نیکشهر در راستای تقویت توسعه ناحیه ای اثرگذار می باشند.

  موضوع احساس امنیت اجتماعی زنان از جمله مهم ترین مباحثی است که در نگرش های فمینیستی از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. با پیشرفت جوامع انسانی همواره سؤال ها و بحث های متعددی در مورد احساس امنیت اجتماعی زنان مطرح بوده است، از جمله این که آیا زنان در دنیای امروزی می توانند به صورت آزادانه و بدون هراس، زندگی کنند؟ در طی سال های گذشته در جهان و از جمله ایران مطالعات متعددی در این زمینه به انجام رسیده است. پژوهش حاضر با تأکید بر این ضرورت، به دنبال بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی سبز است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. حجم نمونه به تعداد 165 نفر (زن) به صورت غیراحتمالی و اتفاقی انتخاب گردیده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، علاوه بر آمار توصیفی از آزمون های همبستگی گاما، لاندا و همچنین آزمون های پیرسون و رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که احساس امنیت اجتماعی زنان در پارک نیاوران نسبتاً مطلوب است اما بحث اصلی؛ تعیین متغیرهای تأثیرگذار بر آن است که در این قسمت یافته های پژوهش نشان می دهد که سرمایه اجتماعی با ضریب رگرسیون 69/0 بیشترین و گروه گرایی با 19/0 کمترین اثر را احساس امنیت اجتماعی زنان در پارک نیاوران دارند. همچنین عواملی نظیر سن(با ضریب 36/0)، تحصیلات (با ضریب 53/0) و وضعیت مالی (با ضریب35/0) رابطه مثبتی با احساس امنیت اجتماعی زنان دارد. به طور کلی امنیت زنان در جامعه تحت تأثیر شرایط محیطی و اجتماعی و همچنین پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده است.

حاشیه نشینی به عنوان یکی از معضلات شهری و تحت تأثیر قرار دادن امنیت اجتماعی و فراهم نمودن بستر جرم همواره مورد توجه مسئولین شهری و سازمان های مربوطه بوده است. هدف این تحقیق، عوامل موثر بر شکل گیری امنیت در سکونتگاه های خودرو در شهر زاهدان است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری داده های پژوهش به روش پیمایشی و با ابز ار پرسشنامه به صورت طیف لیکرت انجام شد. جامعه آماری 694285 نفر از مردم زاهدان است و بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 382 نفر بدست آمد. تحلیل اطلاعات و داده ها با آزمون های تعقیبی جیمز هوئل، رگرسیون و تی تک نمونه ای بدست آمده است. بر اساس نتایج، میزان امنیت در سکونتگاه های خودرو در شهر زاهدان از سطح میانگین مطلوب کمتر و از وضعیت نامطلوب بالاتر است. بنابراین، وضعیت امنیت سکونت در سکونتگاه های خودرو در شهر زاهدان در سطح نسبتاَ نامطلوبی قرار دارد. همچنین، یافته ها نشان داد که وضعیت امنیت سکونت در منطقه یک با دیگر مناطق دارای تفاوت معنادار بوده و منطقه مذکور در وضعیت مطلوبتری نسبت به دیگر مناطق شهر زاهدان قرار دارد. منطقه دو نسبت به منطقه سه در وضعیت مطلوب تری قرار دارد و میزان تفاوت آن با مناطق 4 و 5 در سطح اطمینان 95 درصد معنادار نیست. هم چنین منطقه سه در وضعیت نامطلوب تری نسبت به منطقه چهار قرار داشته و وضعیتی نسبتاَ مشابه با منطقه پنج دارد. در این زمینه، مناطق چهار و پنج در وضعیتی مشابه با یکدیگر قرار دارند.

مجاورت منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار با شهر چابهار سبب ایجاد تغییرات در ابعاد مختلف بخصوص بعد اجتماعی برای این شهر و نواحی پیرامون شده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی و اولویت بندی شاخص های اجتماعی نواحی شهری چابهار با تاکید بر تأثیرپذیری مناطق آزاد تجاری- صنعتی می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، یک تحقیق توسعه ای و روش تحقیق، تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل ساکنان نواحی چهارگانه شهر چابهار (۱۰۶۷۳۹ نفر) است، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و تعداد (382) نفر، تعیین شد. پرسشنامه ها در نواحی چهارگانه شهر چابهار بر حسب نسبت جمعیت توزیع گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار (SPSS) و مدلFuzzy ELECTRE استفاده شده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، همه گویه های بعد اجتماعی با در سطح 99 درصد اطمینان ارتباط معناداری با منطقه آزاد تجاری- صنعتی دارند. همچنین نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که با توجه به اینکه سطح معناداری از (05/0) کمتر است، با اطمینان 95/0 می توان گفت، در میان نواحی شهر چابهار به لحاظ تأثیر منطقه آزاد تجاری در توسعه شاخص های اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد. در نهایت نتایج اولویت بندی نواحی شهر چابهار با تاکید بر تأثیرپذیری از منطقه آزاد تجاری- صنعتی با محوریت توسعه شاخص های اجتماعی با استفاده از مدل الکتره فازی نشان داد، ناحیه 2 در اولویت اول قرار می گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه پایدار شهری است. این پژوهش از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف در زمره پژوهش های کاربردی قرار دارد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن در شهر میرجاوه می باشد که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 324 نفر تعیین شد. بررسی ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شهری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) به صورت مجزا در رابطه با نقش اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه، نوآوری های این پژوهش است. نتایج آزمون کای اسکوئر نشان داد، رابطه معناداری و مثبت بین توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر میرجاوه و نقش اقتصادی کریدور مرزی وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که وضعیت اقتصادی کریدور مرزی به صورت معناداری توسعه کالبدی را پیش بینی می کند. نتایج آزمون تی تک نمونه ای، بیانگر میزان کم نقش اقتصادی کریدور  مرزی در توسعه زیست محیطی شهر میرجاوه می باشد. در نهایت جهت بررسی تفاوت معناداری بین نقش اقتصادی کریدور مرزی در ابعاد توسعه از روند آماری تحلیل واریانس و با کمک مدل خطی عمومی تک متغیره، استفاده گردید، نتایج نشان داد که نقش اقتصادی کریدور های مرزی در بعد اجتماعی و زیست محیطی دارای اختلاف معناداری می باشد. نتیجه گیری کلی پژوهش نشان از تأثیر وضعیت اقتصادی کریدور مرزی میرجاوه بر ابعاد توسعه (اقتصادی، اجتماعی و کالبدی)، دارد.

مقدمه:  امروزه تمرکززدایی مدیریتی، در فرآیندهای توسعه شهری از طریق تدوین قوانین و فرآیندهای در کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه به طور جدی مطرح است. توجه به مشارکت در مدیریت شهری، نقش عمده ای در حل بسیاری از مشکلات و مسائل شهری را بر عهده دارد و بر این اساس از اولویت های بالای مدیریت شهری، ایجاد زمینه هایی برای جلب مشارکت مردمی است. هدف:  هدف پژوهش حاضر، مطالعه زمینه ای، ساماندهی مدیریت شهری از طریق مشارکت شهروندان(مورد مطالعه: شهر زاهدان) می باشد. روش شناسی:  پژوهش حاضر از نظر هدف، جزء پژوهش های کاربردی و دارای ماهیتی توصیفی- تحلیلی، همچنین از نظر روش، در گروه پژوهش های کیفی قرار دارد. روش گردآوری داده ها مصاحبه و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش گراندد تئوری استفاده شد. حجم نمونه برای مصاحبه از خبرگان در چارچوب اشباع نظری با استفاده از نمونه گیری هدفمند، 20 نفر از افراد خبره (متخصصان، اساتید دانشگاه و مدیران شهری زاهدان) انتخاب شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  شامل شهر زاهدان در استان سیستان و بلوچستان، می باشد. یافته ها و بحث:  از نتایج مصاحبه های انجام شده 16 مقوله و 50 واحد معنایی استخراج شد که در سه دسته شرایط (علی، زمینه ای و مداخله گر) تقسیم شدند. نتایج نشان داد این شرایط سه گانه در امتداد با یکدیگر باعث عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری شده اند. نتیجه گیری: نتایج کلی نشان می دهد جهت مقابله با عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری باید از استراتژی های (استفاده از رسانه های جمعی، ایجاد فرصت های جدید در حوزه ارتباط با مدیریت شهری، اقتصاد با برنامه یا اقتصاد راهبردی و...) استفاده نمود.

دهیاری یک نهاد عمومی غیردولتی با شخصیت حقوقی مستقل در روستاها است. از مهمترین مسائل مربوط به آنها از زمان شکل گیری تاکنون، موضوع درآمدزایی پایدار است. در این زمینه شاخص های اجتماعی و اقتصادی زیادی وجود دارد که می توانند در وضعیت نهاد دهیاری به ویژه درآمدزایی پایدار موثر باشند. هدف اصلی تحقیق بررسی عوامل موثر در افزایش درآمد دهیاریها و ارائه راهبردهای تاثیرگذار در این زمینه به صورت مطالعه موردی در شهرستان سربیشه است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و داده ها به روش پیمایشی از طریق ابزار پرسش نامه جمع آوری شد. جامعه آماری تحقیق را 1931 خانوار در 30 روستای دارای دهیاری در بخش مرکزی شهرستان سربیشه و مدیران محلی تشکیل داده اند. حجم نمونه در سطح سرپرستان خانوار بر اساس فرمول کوکران بالغ بر 320 نفر محاسبه و در سطح مدیران محلی و کارشناس نیز 75 نفر(دهیاران، شوراهای اسلامی و کارشناسان) انتخاب شدند. حجم نمونه در این تحقیق 395 نفر بوده است. نتیجه آزمون نشان داد که نهاد دهیاری با سطح معناداری کمتر از 05/0 در زمینه شاخص توانمندسازی مردم ناموفق بوده است. همچنین شاخص سرمایه اجتماعی در سطح کمتر از 05/0 و اختلاف میانگین(595/0) در بهبود درآمدزایی دهیاری ها موثر است. نتیجه بررسی انواع درآمدهای محلی نشان داد که دریافت بهای خدمات با اختلاف میانگین مثبت 24/1 در سطح کمتر از 05/0 در افزایش درآمد دهیاری ها، بیشترین نقش را دارند. نتیجه رگرسیون تایید کرد که سه مولفه توانمندسازی، سرمایه اجتماعی و درآمدهای محلی، توان تبیین بیش از 76 درصد تغییرات در زمینه بهبود درآمدزایی دهیاری ها در آینده را دارند. از مهمترین راهبردهای بهبود درآمدزایی دهیاری ها می توان به راهبرد زیرساختی-آموزشی، اخذ عوارض، ایجاد شرکت تعاونی و توسعه گردشگری است.

 امروزه مبلمان شهری به دلیل نقش چشم گیری که در زمینه بهبود کیفیت زندگی شهری دارد، موردتوجه مدیران و برنامه ریزان شهری قرارگرفته است. ازاین رو تغییری هرچند کوچک در کیفیت هرکدام از مؤلفه های آن، تأثیر مستقیمی بر کمیت و کیفیت مؤلفه ها و متغیرهای دیگر آن دارد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی کیفی مبلمان شهری مناطق 1 و 2 شهر تبریز با استفاده از سیستم استنتاج منطق فازی است در محیط نرم افزار Matlab است. پژوهش حاضر ازنظر روش شناسی توصیفی و ازنظر هدف کاربردی است. به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات مورداستفاده در پژوهش از روش کتابخانه ای و بررسی میدانی استفاده شده است. مؤلفه های مورداستفاده در این پژوهش شامل دو مؤلفه زیبایی و تناسب مبلمان شهری و استاندارد مبلمان شهری است که هرکدام در قالب سه شاخص اصلی با تکیه بر استنتاجات منطق فازی موردبررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که منطقه 1 و 2 شهر تبریز ازنظر کیفیت مبلمان شهری به ترتیب با کسب امتیاز 39/0 و 35/0 وضعیت مناسبی ندارد و نتوانسته است رضایت مردم را جلب کند. ازاین رو ضرورت بازنگری در برنامه های مصوب مبلمان شهری و همچنین تدوین برنامه های جدید مبتنی بر نقاط ضعف و قوت مناطق موردبررسی احساس می شود. در پایان باید اشاره کرد که استفاده از روش مقایسه ای به منظور سنجش وضعیت کیفی مبلمان مناطق مختلف شهری می تواند ضمن ارائه دیدی جامع نسبت به شناخت میزان اختلاف مناطق در زمینه برخورداری از امکانات شهری، برنامه ریزی های لازم به منظور برقراری عدالت فضایی بین مناطق محروم و مناطق برخوردار را فراهم آورد.

امروزه یکی از دیدگاه های محوری در برنامه ریزی و طراحی فضاهای عمومی، بحث عدالت جنسیتی، در طراحی این فضاها است. در طول چند دهه گذشته رابطه جنسیت و فضای شهری یکی از بحث های اصلی در عرصه جهانی تبدیل شده است. لذا حضور در فضاهای عمومی برای همه گروه ها فارغ از جنسیت، سن، سطح درآمد، شغل و ... امری ضروری است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر؛ تحلیل فضایی جایگاه زنان در طراحی فضاهای عمومی (مطالعه موردی: مناطق شهر زاهدان)، می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. داده های مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر با استفاده از روش دلفی تعداد 20 نفر از برنامه ریزان و نخبگان محلی و مدیران شهری و اساتید دانشگاه از میان (بانوان)، انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از مدل Fuzzy Mamdani، استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت مناطق پنجگانه شهر زاهدان در ابعاد طراحی فضاهای عمومی (معنایی، فعالیتی، اجتماعی و کالبدی)، نامطلوب است. همچنین نتایج نهایی الویت بندی مناطق شهر زاهدان با توجه به ابعاد طراحی فضاهای عمومی با استفاده از مدل Fuzzy Mamdani نشان داد، منطقه (یک) شهر زاهدان با توجه به مقدار نافازی نهایی به عنوان خروجی سیستم استنتاج فازی، در اولویت قرار می گیرد. نتایج نشان داد که وضعیت مناطق پنجگانه شهر زاهدان در ابعاد طراحی فضاهای عمومی (معنایی، فعالیتی، اجتماعی و کالبدی)، نامطلوب است. همچنین نتایج نهایی الویت بندی مناطق شهر زاهدان با توجه به ابعاد طراحی فضاهای عمومی با استفاده از مدل Fuzzy Mamdani نشان داد، منطقه (یک) شهر زاهدان با توجه به مقدار نافازی نهایی به عنوان خروجی سیستم استنتاج فازی، در اولویت قرار می گیرد

امروزه مشارکت آگاهانه نقطه ثقل و عنصر مرکزی در دستیابی به حکمروایی خوب شهری و توسعه پایدار است. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل اثرات مدیریت مشارکتی بر ابعاد پایداری در سطح محلات شهر زابل می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش تحقیق روش کمی و پیمایشی است. داده های مورد نیاز تحقیق با روش اسنادی-پرسشنامه ای گردآوری شد. در این پژوهش از 2 نوع جامعه آماری استفاده شد. الف) شهروندان ساکن در شهر زابل به عنوان جامعه نمونه (134950 نفر) که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 383 نفر تعیین شد. ب) جامعه آماری، متخصصان که بر اساس نمونه گیری هدفمند تعدد 20 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل های (EDAS and F-AHP) استفاده شد. نتایج آزمون ضریب تغییرات نشان داد در تمامی گویه های مطرح شده، مرتبه های متوسط رو به پایین، درصد بیشتری را به خود اختصاص داده است، در واقع، نتایج گویای وضعیت نامناسب مدیریت مشارکتی در شهر زابل می باشد. در مطالعه همبستگی بین ابعاد پایداری (اقتصادی و اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) با مدیریت مشارکتی در سطح محلات شهر زابل، بررسی مقادیر آزمون کای اسکوئر نشان داد که بین تمامی متغیر های وابسته با مدیریت مشارکتی رابطه مثبت و معنی داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. در نهایت نتایج میزان تاثیرپذیری هر یک از ابعاد پایداری محلات شهر زابل مبتنی بر رویکرد مدیریت مشارکتی با استفاده از مدل EDAS، نشان داد به ترتیب بعد کالبدی با مقدار وزن 98/0 و بعد زیست محیطی با مقدار وزن 011/0، بالاترین و پایین ترین رتبه را به خود اختصاص داده اند.

هجوم بی رویه جمعیت به سوی شهرها لزوم طراحی مناسب به منظور ارائه خدمات ایمن، در دسترس و آسان را یک اولویت در برنامه ریزی و مکان یابی شهری معرفی می نماید، در این راستا با توجه به نقش پمپ های بنزین به عنوان عامل اصلی چرخه انرژی در حوزه حمل و نقل شهری و نیز آسیب پذیری و تاثیرگذاری بالای آن در نتیجه وقوع حوادث لزوم پرداختن به موضوع جانمایی و مکان یابی انجام شده جایگاه های مذکور را در شهرها یه ویژه در شهرهای مرزی مانند شهر زاهدان با توجه به شرایط خاص سیاسی، اجتماعی، امنیتی و اقتصادی دارای اهمیت می نماید. در این پژوهش سعی شده تا با همراه کردن نگاهی کاربردی به موضوع تاثیر پنج معیار اصلی که در متن به تفصیل به آن اشاره می شود، با توجه به شرایط خاص شهری زاهدان مبحث استقرار پمپ های بنزین شهری با لحاظ کاربری های پیرامونی با بکار گیری مدل Fuzzy AHP مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.این تحقیق به برنامه ریزان پیشنهاد می دهد تا در زمان جانمایی یک کاربری مهم و استراتژیک حتما به محیط پیرامونی، برهم کنش کاربری ها و تاثیرات فضایی و اجتماعی و امنیتی مستقیم و غیر مستقیم آنها بر هم دقت نماید و همچنین تاکید می شود تا همواره در کلیه جانمایی ها به رغم وقت گیر بودن مطالعات آماری و استفاده از مدل های رفتاری و ساختاری از این قابلیت های موثر در آینده نگری بهتر استفاده بیشتری صورت پذیرد. تا شهرهایی ایمن تر و تاب آورتر داشته باشیم.

افزایش نگرانی های زیست محیطی، نابرابری های اقتصادی و اجتماعی در نتیجه، گسترش محدوده های شهری، عامل توجه به راهبردهای جدید طراحی و برنامه ریزی شهری از جمله راهبرد رشد هوشمند شهری بوده است. تئوری رشد هوشمند شهر با تأکید بر نظام کاربری اراضی مختلط، توسعه نظام های حمل و نقل همگانی، توسعه از درون و تنوع در نوع مسکن و غیره، قادر به پاسخگویی به نیازهای شهروندان و توسعه هدفمند شهر در اقصی نقاط جهان گشته است و می تواند به عنوان یک پارادایم جدید و الگویی کاربردی و آزموده شده در طرح های آتی توسعه شهری مورد استفاده قرار گیرد. مطالعه حاضر به دنبال آن است با استفاده از مدل نقشه شناختی فازی (FCM)، عوامل موثر بر رشد هوشمند شهر بیرجند را مورد شناسایی قرار دهد. تحقیق از نوع هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده است. جهت گردآوری و تهیه اطلاعات موردنیاز، از روش های میدانی و کتابخانه ای بهره گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق، 25 نفر از خبرگان حوزه مطالعات شهری در زمینه تحقیق بر اساس نمونه گیری هدفمند است. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس مدل نقشه شناختی فازی (FCM) انجام شده است. بر اساس یافته های تحقیق، حمل و نقل و دسترسی (6/29)، حفاظت از منابع طبیعی و فضای سبز (36/26)، زیست محیطی (2/25)، برنامه ریزی کالبدی اراضی (63/20) به عنوان مهمترین شاخص های اثرگذار بر رشد هوشمند شهر بیرجند شناسایی شده اند. همچنین، گویه های؛ آلودگی هوا، امکان رفت و آمد با هزینه مناسب، دسترسی به فضای سبز، وجود تنوع گیاهی و زیستی، با بیشترین بار عاملی به عنوان شاخص های مرکزیت شناسایی شده اند.

مقدمه: قرن ۲۱، قرن ایده ها و خلاقیت هاست. در این قرن خلاقیت انسان و استعداد او محرکه اصلی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلقی می گردد که رقابت روزافزون شهرها، مناطق و کشورها به طور فزاینده به پرورش، حفظ و جذب آن وابسته خواهد بود. در همین باره خلاقیت بازتاب های زیادی را در مطالعات شهری و منطقه ای به دست آورده است و مفاهیم جدیدی همچون «طبقه خلاق»، «صنایع خلاق»، «محیط خلاق» و «شهر خلاق» را به ادبیات برنامه ریزی افزوده است. هدف پژوهش: هدف این تحقیق، سنجش وضعیت شاخص های خلاقیت در قلمرو کوچ نشینان شهرستان زاهدان است. روش شناسی پژوهش: روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده های پیمایشی است. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده است. روایی ساختاری و محتوایی پرسش نامه از طریق نخبگان تایید و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ بیشتر از ۷۰/۰ تایید شد. جامعه آماری تحقیق را ساکنان شهرستان زاهدان (۷۷۰۸۰۰ نفر) تشکیل داده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۴ نفر تعیین شد. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر شامل، قلمرو کوچ نشینان شهرستان زاهدان می باشد. یافته ها و بحث: نتایج آزمون تی، نشان داد وضعیت شاخص های خلاقیت در قلمرو کوچ نشینان شهرستان زاهدان مناسب نیست در این زمینه بیشترین میانگین مربوط به شاخص طبقه خلاق (سرمایه انسانی خلاق) با مقدار ۵۹۶/۲ و کمترین میانگین مربوط به متغیر خدمات خلاق با مقدار ۰۱۷/۲ می باشد. همچنین همبستگی بین شاخص های خلاقیت در تحقق آن، برابر با ۷۱۷/۰ است که یک همبستگی مستقیم به شمار می آید. در نهایت اولویت بندی وضعیت شاخص های خلاقیت با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که بیشترین میانگین مربوط به شاخص طبقه خلاق با مقدار ۹۱/۵ می باشد. نتایج: نتایج تحقیق مؤید آن است که وضعیت شاخص های خلاقیت نامناسب است و این نامناسب بودن نه تنها در عدم تحقق رویکرد خلاقیت تأثیرگذار بوده است بلکه در راستای دستیابی توسعه پایدار نیز مؤثر است، لذا باید کوشید تا اصول خلاقیت در تمام مراحل توسعه دیده و اجرا شود.

گسترش فضایی بی رویه، بدون برنامه و ورود افراد مهاجر به شهر زاهدان باعث شکل گیری بافت های حاشیه ای در این شهر گردیده است. این شهر همانند شهرهای بزرگ کشور از مشکلات ناشی از بافت های فرسوده رنج می برد. یکی از موارد مهم در کاهش مشکلات ناشی از آن، شناسایی عوامل مؤثر بر سامان دهی بافت فرسوده در این شهر است. لذا پژوهش حاضر سعی بر آن دارد، ضمن شناسایی محلات حاشیه ای و فرسوده شهر به بررسی عوامل و محرک های مؤثر بر سامان دهی بافت های فرسوده و ناکارآمد حاشیه شهر زاهدان بپردازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش مردم محلی و ساکنان بافت های فرسوده شهر زاهدان بوده که با استفاده از فرمول کوکران 280 نمونه به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها و اطلاعات از پرسش نامه و سوالات کمی (طیف لیکرت) و مصاحبه استفاده شد. جهت بررسی وضعیت بافت های فرسوده شهر زاهدان از روش توصیفی-تحلیلی و GIS استفاده شد. برای شناسایی عوامل و محرک های مؤثر بر سامان دهی بافت فرسوده زاهدان از مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. نتایج بررسی وضعیت بافت های فرسوده و ناکارآمد زاهدان نشان داد که محلات شیرآباد، کریم آباد، کارخانه نمک و پشت گاراژ، بابایان، مرادقلی و چلی آباد مهم ترین محلات دارای بافت فرسوده و ناکارآمد در شهر زاهدان هستند. نتایج مدل معادلات ساختاری عوامل و محرک های مؤثر بر سامان دهی بافت فرسوده نیز نشان داد که عامل اقتصادی با ضریب تأثیر 71/0 بیشترین تأثیر را بر سامان دهی بافت فرسوده زاهدان داشته است. عامل امکانات، خدمات و تأسیسات زیربنایی شهری با ضریب تأثیر 67/0، عامل اجتماعی و فرهنگی با ضریب تأثیر 61/0، عامل کالبدی و محیطی با ضریب 59/0 و عامل سیاست های نوسازی بافت فرسوده با ضریب تأثیر 47/0، در مرتبه های بعدی قرار گرفته اند. لذا پژوهش حاضر سعی بر آن دارد، ضمن شناسایی محلات حاشه ای و فرسوده شهر، به بررسی عوامل و محرک های مؤثر بر سامان دهی بافت های فرسوده و ناکارآمد حاشیه شهر زاهدان بپردازد.  

گردشگری هوشمند به عنوان یک رویکرد جامع شناخته شده است که اطلاعات گردشگری، خدمات مربوط به سفر مانند مقصد، غذا، حمل و نقل، رزرو، راهنمای سفر را به راحتی از طریق تکنولوژی اطلاعات به گردشگران ارائه می دهد. هدف مطالعه حاضر، بررسی بررسی وضعیت گردشگری هوشمند در شهر چابهار بپردازد. اﯾﻦ پژوﻫﺶ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف از ﻧﻮع کارﺑﺮدی و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش توصیفی-ﺗﺤﻠﯿلی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳ ﺖ. داده های این پژوهش، به دو روش اسنادی و میدانی به دست آمده و از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق، دربرگیرنده 106739 نفر از شهروندان شهر چابهار و ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﺳ ﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل کوکران ﻣﻌﺎدل 325 نفر از جامعه آﻣﺎری اﯾﻦ پژوهش تعیین گردید. تحلیل پرسشنامه با کمک نرم افزار SPSS انجام گرفت. یافته ها نشان داد که در مجموع، وضعیت گردشگری هوشمند شهر چابهار از نظر شاخص فنی با میانگین 129/3، شاخص اقتصادی با میانگین 187/3، شاخص عملیاتی با میانگین 093/3 و شاخص زمان بندی با میانگین 171/3 و شاخص قانونی با میانگین 108/3 مطلوب ارزیابی شده است. به منظور اولویت بندی عوامل موثر بر گردشگری هوشمند در شهر چابهار از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده نشان داد که بعد عملیاتی با مقدار وزن 328/0 در اولویت اول مهم ترین عوامل موثر بر گردشگری هوشمند در شهر چابهار را به خود اختصاص داده است. همچنین بعد اقتصادی با مقدار وزن 237/0 در اولویت دوم، بعد قانونی با مقدار وزن 196/0 در اولویت سوم، بعد فنی با مقدار وزن 157/0 در اولویت چهارم و بعد زمان بندی با مقدار وزن 082/0 در اولویت پنجم قرار گرفته است.