جواد حاتمی

از آنجایی که صنعت گردشگری یک صنعت پویاست، نیازمند کارآفرینانی است که فرصت ها و روش های خلاق را کشف و به اجرا درآورند. دانشگاه کارآفرین با بهره گیری از پتانسیل های موجود در دانشگاه به بهتر سازی و رشد کارآفرینی می پردازد و موجبات رشد و توسعه صنعت گردشگری را پدید می آورد. هدف تحقیق حاضر تبیین روابط ساختاری عوامل محیطی اثرگذار بر دانشگاه کارآفرین در حوزه گردشگری با رویکرد بلوغ روانشناختی کارکنان مراکز علمی کاربردی استان مازندران می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و از نوع هدف در زمره تحقیقات کاربردی بوده و از آزمون معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار لیزرل استفاده گردید. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه است بوده که در برگیرنده عوامل محیطی اثرگذار بر دانشگاه کارآفرین فعال در حوزه گردشگری با رویکرد بلوغ روانشناختی کارکنان مراکز علمی کاربردی استان مازندران است. جامعه آماری مورد مطالعه کلیه کارکنان مراکز علمی کاربردی استان مازندران است که تعداد 357 نفر بر اساس جدول مورگان به عنوان نمونه تعیین گردید و ازین تعداد 353 نفر با محقق همکاری نموده اند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داده است اولویت اثرگذاری متغیرها نیز عبارتند از: زیرساخت؛ عوامل اقتصادی کلان؛ ارزش ها و نگرش های اجتماعی و نهایتا؛ کیفیت مدیریت دولتی.

هدف از پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی علوم تجربی دوره متوسطه اول بر مبنای نظریه کنشگر – شبکه در محیط یادگیری مبتنی بر شبکه بوده است. برای انجام دادن این پژوهش روش تحقیق آمیخته اکتشافی به کار رفته است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل اعضای هیئت علمی آشنا به حوزه های مطالعات برنامه درسی و تکنولوژی آموزشی و همه مقالات، پایان نامه های مرتبط با موضوع پژوهش در پایگاههای اطلاعاتی معتبر در بازه زمانی 2005 تا 2020 بوده است. به منظور نمونه گیری در بخش کیفی پژوهش از روش نمونه گیری نظری (غیراحتمالی) هدفمند به روش گلوله برفی و همچنین از اشباع نظری استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. برای پاسخگویی به سؤال اول پژوهش 7 اصل و 44 زیرمؤلفه شناسایی شده است. در سؤال دوم پژوهش عناصر دهگانه برنامه درسی بر اساس منطق اکر با توجه به آموزه های نظریه کنشگر- شبکه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در بخش کمی پژوهش به منظور اعتبارسنجی از نظرات 55 نفر از متخصصان مطالعات برنامه درسی و تکنولوژی آموزشی به روش تمام شماری استفاده شده است. بر اساس سؤالات اول و دوم پژوهش، الگوی اولیه طراحی شده است، سپس با استفاده از تحلیل عاملی مرتبه اول و دوم و برازش مناسب با شاخصهای R2، Q2،GOF اعتبارسنجی و ارائه شده است. نتایج اعتبارسنجی نشان می دهد که الگوی برنامه درسی علوم تجربی دوره متوسطه اول بر مبنای نظریه کنشگر- شبکه از برازش مناسب برخوردار است.

مقدمه: در موقعیت های واقع گرایانه، تصمیم گیری ها عمدتاً بر اساس ترکیبی از اطلاعاتی که از منابع مختلف به دست می آیند، صورت می گیرد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تأثیرات اطلاعات اجتماعی بر تصمیم گیری در حضور شواهد حسی، و مطالعه نحوه وقوع این تأثیرات بود. روش کار: در پژوهش حاضر با استفاده از آزمون تصمیم گیری ادراکی، آزمایشی در مورد تصمیم گیری در حضور شواهد حسی و اجتماعی طراحی شد، تا با استفاده از آن، تأثیرات اجتماعی هنجاری به حداقل رسد و تنها بر تأثیرات اجتماعی اطلاعاتی تمرکز شود. معناداری تحلیل های رفتاری با استفاده از آزمون های آماری انجام شد و مدل رانش انتشار تعمیم یافته برای بررسی چگونگی فرایند تصمیم گیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان می دهند که اطلاعات اجتماعی به طور قابل توجهی دقت تصمیم گیری شرکت کنندگان را افزایش می دهد، حتی زمانی که شرکت کنندگان اطلاعات را از شرکای با دقت پایین دریافت می کنند. افزایش صحت شرکت کننده به طرز چشمگیری با میزان درستی اطلاعات اجتماعی دریافت شده (از شریک با صحت بالاتر نسبت به شریک با صحت پایین تر) افزایش می یابد، در حالی که قطعیت شریکان تأثیر چندانی روی این بهبود نمی گذارد. در آنالیزهای مربوط به مدل رانش انتشار از مقایسه داده های مربوط به آزمایش مرجع و داده های همراه با اطلاعات اجتماعی، در یافتیم تمام پارامترهای تصمیم گیری از جمله پارامترهای آستانه تصمیم، نقطه شروع و نرخ رانش به صورت معناداری متفاوت هستند و آستانه تصمیم و نقطه شروع در آزمایشات همراه با اطلاعات اجتماعی بیشتر از حالت مرجع و نرخ رانش کمتر از حالت مرجع است، اما تفاوت های دقت میان مواجهه با شرکای با دقت بالا و پایین عمدتاً تحت تأثیر پارامتر نقطه شروع قرار دارند. نتیجه گیری: در آخر، این مطالعه در پژوهش های مرتبط با تصمیم گیری، رفتار انسانی و بهبود کیفیت تصمیم گیری ها مفید است و به ما در درک بهتر اثر اطلاعات اجتماعی بر فرایند تصمیم گیری افراد کمک می کند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر یادگیری مبتنی بر ویدئو افتراقی در مقایسه با یادگیری مبتنی بر ویدئو معمولی بر یادگیری، یادگیری خودتنظیم و رضایت از دوره یادگیرندگان با رویکردی نوآورانه بود. اهمیت درنظرگرفتن نیازها و ویژگی های متنوع یادگیرندگان در محیط های یادگیری آنلاین امری ضروری بوده و امروزه با بهره مندی محیط های یادگیری از ابزارهای فناورانه، در کانون توجه پژوهشگران حوزه آموزش قرار گرفته است بحثی چالشی است، اما بااین حال یک رویکرد آموزشی منسجمی و غنی شده با فناوری که بتواند به این چالش بپردازد کمتر به چشم می خورد جایی که ابزار واکاوی یادگیری می تواند کمک کننده باشد. روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بوده و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 60 معلم انتخاب شده و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. ابزارهای جمع آوری داده شامل پرسش نامه یادگیری خودتنظیم آنلاین، آزمون محقق ساخته یادگیری، پرسش نامه سنجش رضایت از دوره و ابزار واکاوی یادگیری بودند. دوره آموزشی اصول طراحی آموزشی برای معلمان در 5 جلسه طراحی شده و به صورت افتراقی به کمک ابزار واکاوی، برای گروه آزمایش و به صورت معمولی برای گروه کنترل برگزار شد. به منظور بررسی تغییرات مداخله آموزشی، از کلیه یادگیرندگان پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد. برای تجزیه تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج نشان داد یادگیری، یادگیری خودتنظیم و رضایت یادگیرندگان در رویکرد نوآورانه یادگیری افتراقی مبتنی بر ویدئو به صورت معناداری نسبت به یادگیری مبتنی بر ویدئو معمولی، بیشتر بود. بر اساس نتایج، در انتها پیشنهادها مورد بحث قرار گرفت.

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی دوره های آموزش ضمن خدمت بر بهبود عملکرد کارکنان سازمان سنجش آموزش کشور (طی سال های 1382 تا1390) انجام شد. جامعه پژوهش عبارت بود از 503 نفر از کارکنان سازمان سنجش آموزش کشور که به صورت غیررسمی (پیمانی و قراردادی) و رسمی در سال 1391 در این سازمان شاغل بودند. نمونه پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای به تعداد 244 نفر از کارکنان انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد: دوره های آموزش ضمن خدمت موجب افزایش نظم و انضباط و مهارت های مورد نیاز در بین کارکنان، افزایش هماهنگی و همسو نمودن کارکنان با سازمان و افزایش رضایت شغلی و بهبود روحیه بین کارکنان، کاهش حوادث و ضایعات کاری کارکنان، به هنگام سازی دانش و توانش نیروی انسانی در بین کارکنان، افزایش کمک به تغییر و تحولات سازمانی، افزایش تقویت روحیه همدلی و همکاری و افزایش توان بازده کاری در بین کارکنان سازمان سنجش آموزش کشور شده است.   

در مطالعه روابط بین نگرش به رشته تحصیلی و عملکرد تحصیلی باید دو مفهوم بنیادی و نظری نگرش و رفتار را مورد توجه قرار داد. در این تحقیق، سعی شده تا ضمن بررسی نگرش های موجود (والدین، جامعه و معلمان) نسبت به دانشگاه، تأثیر نگرش های القاء شده به افراد بر عملکرد آنها سنجیده شود. داده ها از طریق روش پیمایشی و با پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد و برای تحلیل داده ها از آزمون های پیرسون اسپیرمن و t-test استفاده شده است. از جامعه آماری دانشجویان دانشگاه تبریز نمونه ای به اندازه 200 نفر انتخاب شده است. نتایج نشان داد فرض تأثیر نگرشجامعه و نگرش خود فرد و موفقیت عملکرد تحصیلی فرد مورد تأیید قرار گرفت؛ در نتیجه می توان گفت، هر چه نگرش جامعه (دوستان، آشنایان و...) انتظارات و توقعات بیشتری از دانشجو داشته باشند، عملکرد تحصیلی وی بهتر خواهد شد. همچنین هر اندازه که فرد، انتظارات و توقعات بیشتری از خودش داشته باشد، عملکرد تحصیلی بهتری خواهد داشت. 

هدف از اجرای این پژوهش بررسی رابطه عوامل سه گانه؛ نمره دانشجویان، مرتبه علمی و وضعیت استخدامی استادان با نمره ارزشیابی استادان است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل همه استادان دانشگاه تربیت مدرس در سال های تحصیلی 92-91 و 93-92 به تعداد 670 نفر است که تعداد 336 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گرد آوری اطلاعات در بخش نمره های ارزشیابی استادان، گزارش تأیید شده دفتر امور هیئت علمی دانشگاه و در بخش نمره های اخذ شده دانشجویان در درس مربوطه، گزارش سامانه جامع گلستان بوده است که از روایی و پایایی لازم برخوردار است. برای پیش بینی نمره ارزشیابی از روی عوامل سه گانه از رگرسیون چند متغیره با روش گام به گام استفاده شد. عمده نتایج بیانگر آن است که بین نمره ارزشیابی استادان و عوامل سه گانه در سطح (05/0 P≤) رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد و سه متغیر با هم حدود 6 درصد از واریانس نمره ارزشیابی استادان را تبیین می کنند. همچنین مقادیر F، ضرایب رگرسیونی استانداردشده (β) و مقدار T در معادله رگرسیونی در سطح (05/0 P≤) معنی دار بوده است.

توجه چندانی در مطالعات انجام شده در مورد موک بر طراحی آموزشی نشده است و نتایج پژوهش ها در خصوص ضعف طراحی آموزشی ایجاب می کند تا به مساله اصول طراحی آموزشی در موک توجه ویژه ای بشود. لذا هدف این پژوهش تعیین اثربخشی دوره های آنلاین آزاد انبوه مبتنی بر اصول مبنایی آموزش مریل بر یادگیری و خودکارآمدی بود. در این پژوهش از شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. تمامی ثبت نام کنندگان در دوره موک به عنوان جامعه آماری این پژوهش بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 200 نفر از شرکت کنندگان در دوره (هر دوره 100 نفر)، نمونه این پژوهش بودند؛ فرایند اجرا بدین ترتیب بود که ابتدا پیش آزمون یادگیری (محقق ساخته) و خودکارآمدی تدریس (اسچانن و همکاران، 2001) انجام شد؛ سپس موکی با عنوان «مهارت های تدریس» مبتنی بر اصول مبنایی آموزش مریل برای گروه آزمایش و به روش متداول برای گروه کنترل، اجرا شد و در نهایت پس آزمون یادگیری و خودکارآمدی تدریس از دوره اجرا گردید؛ نتایج کواریانس نشان داد که استفاده از اصول مبنایی آموزش مریل در موک بر میزان یادگیری (001/0p<) و خودکارآمدی تدریس(001/0p<) تاثیر مثبت و معنی داری دارد. بنابراین پیشنهاد می شود که در طراحی آموزشی موکها، به اصول مبنایی آموزش مریل که باعث ارتقای یادگیری و خودکارآمدی تدریس در موک می شود، توجه بشود.

مقدمه و هدف: پژوهش حاضر درصدد شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های صلاحیت حرفه ای راهبران آموزشی در دوره ابتدایی می باشد. هدف پژوهش کاربردی و از لحاظ جمع آوری داده ها آمیخته اکتشافی می باشد که در دو بخش صورت گرفته است.روش شناسی: در بخش اول با مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهشی و هم چنین مصاحبه با 9 نفر صاحب نظر در حوزه مدیریت، راهبری آموزشی و برنامه درسی، الگوی صلاحیت حرفه ای راهبران آموزشی متناسب با نظام آموزشی کشور مشخص شد. انتخاب افراد مشارکت کننده در مصاحبه با استفاده از نمونه گیری هدفمند انجام گردید و معیار انتخاب تعداد آن ها، اشباع نظری بود. در بخش دوم با استفاده از روش دلفی و تحلیل سلسله مراتبی میزان اهمیت و اولویت مؤلفه های این الگو از نظر کنشگران خبره برنامه درسی (راهبران آموزشی، مدیران، معلمان) مشخص گردید و برای انتخاب این خبرگان از روش گلوله برفی استفاده شد. جهت تعیین روایی پژوهش از معیارهای اعتبارسنجی کیفی هم چون قابلیت اعتبار، انتقال پذیری و تأیید پذیری استفاده و پایایی با روش کاپای کوهن مشخص شد.یافته ها: الگوی صلاحیت حرفه ای راهبران آموزشی مضامین شایستگی های پایه شامل پنج مقوله، شایستگی-های تخصصی شامل سه مقوله و شایستگی های حرفه ای شامل چهار مقوله را دربر می گیرد که در مجموع شامل 155 مفهوم می باشد.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد اولویت مؤلفه های اصلی (مضامین) صلاحیت حرفه ای راهبران آموزشی از نظر خبرگان به ترتیب شایستگی های حرفه ای، شایستگی های تخصصی و شایستگی های پایه می باشد. هم-چنین محاسبه وزن زیرمؤلفه ها (مقوله ها) باتوجه به وزن نسبی هر زیرمؤلفه و مؤلفه اصلی نشان داد مؤلفه های حمایت و رشدحرفه ای معلمان، مدیریت بهینه فرایند یاددهی- یادگیری، مدیریت بهینه برنامه درسی و توانایی-های سازمانی و حرفه ای به ترتیب در اولویت اول تا چهارم قرار دارند. نتایج این پژوهش می تواند به منظور تصمیم گیری، انتخاب، انتصاب و رشد حرفه ای راهبران آموزشی در اختیار مسئولان و تصمیم گیرندگان در این حوزه قرار گیرد.

ضرورت طراحی و انجام پژوهشی نظام دار در خصوص نظام مناسب و فراگیر ارزشیابی کیفیت در نظام آموزش عالی متناسب با دانش و تجربیات بین المللی و ملی جهت مشخص کردن روش، فرایند اجرا، معیارهای ارزشیابی و ساختار مدیریتی این نظام و ویژگی های آن، هدف پژوهش حاضر آن است که ضمن بررسی تجارب ملی و بین المللی، رویکرد بومی نظام ارزشیابی کیفیت آموزش عالی را طراحی کرده و به دنبال آن، چارچوب سازمان ملی ارزشیابی کیفیت آموزش عالی را تدوین و ارائه کرده است. برای سنخ شناسی تجارب جهانی و الگوگیری از آن از روش مطالعه تطبیقی و برای بررسی انتقادی و تفسیر تحلیلی فعالیت ها و تجربه های ملی از روش مطالعه اسنادی استفاده شده است. در قسمت یافته های پژ وهش نیز ساختارهای پیشنهادی سازمان ملی ارزشیابی کیفیت آموزش عالی ارائه شده است. 

روبریک نگارش، یک نوع دستورالعمل است که توصیف کننده معیارها و سطوح عملکرد برای یک تکلیف خاص نگارش است. پژوهش حاضر به منظور طراحی و اعتباریابی روبریک ویژه ی نگارش در دوره ی دوم ابتدایی انجام گرفت. این پژوهش بطور کلی از نوع پژوهش اندازه گیری و بطور خاص از نوع مقیاس یابی است. در پژوهش مقیاس یابی روش ها و مراحل اصلی طراحی و اجرای یک مقیاس به طور دقیق تشریح می شوند. پس از مطالعه بررسی های انجام شده در مورد روبریک های استفاده شده در دوره ی ابتدایی و همچنین تعیین روبریک های اختصاصی برای انواع مختلف نگارش (نگارش توصیفی، روایتی، توضیحی، و استدلالی) پژوهشگر به استخراج اهداف برنامه درسی زبان فارسی در حوزه ی نگارش پرداخت. سپس از میان مؤلفه های هر یک از انواع نگارش، مؤلفه های عمومی را انتخاب کرد و در نهایت یک روبریک 9 مؤلفه ای طراحی نمود. پس از طراحی روبریک، اعتبار آن مورد بررسی قرار گرفت. نبود وجود روبریک استاندارد ویژه ی نگارش یکی از دلایل نامشخص بودن وضعیت نگارش دانش آموزان دوره ی ابتدایی در ایران به شمار می رود. وجود روبریک علاوه بر آنکه دید روشنی از وضعیت نگارش دانش آموزن به دست می دهد، باعث می شود خود دانش آموزان از انتظارات و اهداف برنامه درسی نگارش آگاه شود. این امر خود به بهبود وضعیت آنها در مهارت نگارش منجر می شود. 

هدف: بررسی نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان مبتنی بر آینده پژوهی و گنجاندن آنها در برنامه درسی بسیار مهم و ضروری است. در نتیجه، پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان انجام شد. روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، توصیفی بود. جامعه پژوهش همه دبیران دوره اول متوسطه شهر اراک در سال تحصیلی 1403-1402 بودند که تعداد 389 نفر از آنها بر اساس فرمول کوکران و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش حاضر پرسشنامه محقق ساخته برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان بود که روایی صوری آن توسط متخصصان تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 93/0 به دست آمد. داده های این پژوهش با روش تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان داد که بار عاملی همه مولفه های هدف ها، سازماندهی محتوا، روش های تدریس و روش های ارزشیابی در الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان بالاتر از 80/0 بودند. همچنین، بار عاملی همه عامل های هدف ها، سازماندهی محتوا، روش های تدریس و روش های ارزشیابی در الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان بالاتر از 90/0 بود. در نهایت، الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان ترسیم شد. نتیجه گیری: با توجه به الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان، مسئولان و برنامه ریزان می توانند اقدام به طراحی برنامه های مناسبی بر اساس نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی برای دانش آموزان کنند.

اهمیت درنظرگرفتن نیازها و ویژگی های متنوع یادگیرندگان در محیط های یادگیری الکترونیکی امری ضروری است و امروزه با بهره مندی محیط های یادگیری از ابزارهای فناورانه، در کانون توجه پژوهشگران حوزه آموزش قرار گرفته است. پژوهش حاضر در نظر داشته است آموزش افتراقی را به عنوان رویکردی که ملاحظه عمیق تفاوت های یادگیرندگان در محیط های یادگیری را دنبال می کند، در محیط های یادگیری الکترونیکی مطالعه کرده و چالش های اجرایی آن را شناسایی کند و در نهایت به کمک ظرفیت های بستر یادگیری ارتقاءیافته به کمک فناوری، راهکارهایی را برای غلبه بر این چالش ها و اجرای اثربخش آن ارائه نموده است. روش این پژوهش، مرور روایتی بوده و پس از جستجو در منابع اطلاعاتی بر اساس کلیدواژه های معین و بر اساس معیارهای ورود و خروج در نظر گرفته شده، پژوهش های نهایی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش، طراحی و سازماندهی زمان بر، نیاز به توانمندی های دیجیتالی معلمان، تنوع و نوسان پروفایل های یادگیرندگان و چالش مدیریت کلاس های آنلاین بزرگ و چالش های سنجش و بازخورد را به عنوان چالش های اتخاذ رویکرد آموزش افتراقی در یادگیری الکترونیکی نشان داد. همچنین پژوهش های بررسی شده به نقش رویکردهای داده محور در آموزش مثل واکاوی یادگیری در ارتقا محیط های یادگیری الکترونیکی و رفع چالش های اجرایی آموزش افتراقی در ابعاد مختلف در آن تأکید داشت. در انتها پیشنهاداتی برای پژوهش های بیشتر در کاربست آموزش افتراقی در یادگیری الکترونیکی و استفاده از ظرفیت داده ها به کمک واکاوی یادگیری برای تسهیل اتخاذ این رویکرد ارائه شده است.