حسین فکوری حاجی یار

مقدمه: آموزش مجازی در زمان بحران نظیر دوره شیوع ویروس کرونا اهمیت ویژه ای دارد. از این رو، معلمان باید صلاحیت های لازم برای این مهم را کسب نمایند. بدین ترتیب هدف پژوهش حاضر، بررسی صلاحیت های حرفه ای معلمان مقطع متوسطه اول برای آموزش مجازی بود. روش کار: روش پژوهش، کیفی و جامعه آماری شامل اسناد و مدارک مرتبط با موضوع (به زبان فارسی و بین سال های 1392 تا 1400) و اعضای هیئت علمی متخصص حوزه برنامه ریزی درسی، تعلیم و تربیت و روان شناسی استان گلستان بودند. حجم نمونه شامل 16 سند و 13 نفر از صاحب نظران بودند که بر اساس قانون اشباع و با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان بود. برای اجرای پژوهش اسناد مورد مطالعه قرار گرفت و با صاحب نظران مصاحبه شد و محتوای متون و مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای کیفی قراردادی (استقرائی) مورد تحلیل قرار گرفت. به منظور پایایی مصاحبه ها از معیارهای تأییدپذیری و انتقال پذیری استفاده شد. یافته ها: با تحلیل و کدگذاری متون و مصاحبه ها، 59 مفهوم، 12 زیرمقوله و 4 مقوله استخراج شد. مقوله های اصلی شامل مهارت های فنی، فعالیت های تدریس و یادگیری، مهارت های شناختی و نگرش ها و ویژگی ها بود. نتیجه گیری: مطلوب است که هنگام انتخاب معلمان مقطع متوسطه اول برای تدریس، وجود صلاحیت های حرفه ای معلمان در آموزش های مجازی مورد بررسی قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی اهداف و ضرورت یادگیری آمیخته در کلاسهای چندپایه دوره ابتدایی انجام شده است. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفت. نمونه مورد مطالعه 15 نفر از متخصصان حوزه یادگیری، کارشناسان فناوری و معلمان باتجربه کلاسهای چندپایه و همچنین اسناد مکتوب شامل پایان نامه ها، مقالات، مجلات و کتابهایی در زمینه یادگیری آمیخته و کلاسهای چندپایه بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و فیش برداری گردآوری شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای کیفی و نرم افزار MAXQDA استفاده شده است. داده های گردآوری شده به مفاهیم و مقوله بندی تبدیل شدند. برای تأمین روایی و پایایی داده ها روش لینکلن و گوبا به کار رفته است. چهار معیار قابلیت اعتبار، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذیری برای ارزیابی به کار رفته و کوشش بر این بوده است برای کسب قابلیت اعتبار، مشارکت کنندگان با برخورداری از حداکثر تنوع تجربیات انتخاب شوند. داده ها را شماری از متخصصان تأیید کردند و نمونه گیری تا رسیدن داده ها به حد اشباع ادامه یافت. برای انتقال پذیری داده ها، یافته های مطالعه را چند نفر از متخصصان که در پژوهش دخیل نبودند تائید کردند. بر این اساس 3 مقوله اصلی، 11 زیرمقوله و 44 مفهوم به دست آمد. یافته های پژوهش نشان دادند که اهداف و ضرورت یادگیری آمیخته در کلاسهای چندپایه عبارت اند از: سه مقوله اصلی تحت عنوان تقویت اثربخشی و کارایی نظام آموزش و پرورش در کلاسهای چندپایه، توسعه همه جانبه عدالت آموزشی در کلاسهای چندپایه، سازگاری با تحولات دنیای فناوری در کلاسهای چندپایه.

زمینه: با توجه به این که مطالعات نشان داده است که شایستگی های مدیران در سازمان ها باعث توسعه منابع انسانی می شود، اما پژوهشی که به صورت کامل به ابعاد و مؤلفه های شایستگی های مدیران دوره ابتدایی پرداخته باشد، انجام نشده است. هدف: هدف این پژوهش، طراحی الگوی ابعاد و مؤلفه های شایستگی مدیران مدارس دوره ابتدایی آموزش و پرورش از نظر معاونان و کارشناسان آموزش ابتدایی ادارات آموزش و پرورش و مدیران برتر مدارس ابتدایی بود. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، یک پژوهش آمیخته اکتشافی بود. در فاز کیفی، فرآیند گردآوری داده ها مشتمل بر 18 مصاحبه نیمه ساختاریافته با صاحبنظران بود. نمونه گیری به صورت هدفمند و تا اشباع داده ها ادامه یافت. در روش تحلیل محتوا تحلیل داده ها همزمان با جمع آوری آن ها و به روش مفاهیم، زیر مقوله و مقوله اصلی انجام شد. در فاز کمی، جامعه آماری مدیران مدارس دوره ابتدایی استان بوشهر به تعداد 521 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی - مورگان تعداد 230 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار در بخش کمی یک پرسشنامه محقق ساخته بود. به منظور اعتباریابی الگوی شناسایی شده بخش کیفی از روش تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار PLS استفاده شد. یافته ها: الگوی ابعاد و مؤلفه های شایستگی مدیران مدارس دوره ابتدایی با چهار بعد: شایستگی های فردی، شغلی، ارتباطی و دانشی و هشت مؤلفه: شخصی، اخلاقی، آموزشی، مدیریتی، رفتاری، اجتماعی، دانش عمومی و دانش حرفه ای شناسایی شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که تمامی بارهای عاملی بالاتر از 0/4 است و مدل در سطح اطمینان (95) درصد معنادار است و برازش مدل با مقدار 0/435 مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که هر کدام از ابعاد و مؤلفه های به دست آمده از این پژوهش می تواند مدیران مدارس ابتدایی را در راستای توسعه شایستگی هایشان یاری رساند تا به واسطه آن زمینه توسعه شایستگی های معلمان و دانش آموزان مدارس دوره ابتدایی را که همانا زیربنای نظام آموزشی است، فراهم کنند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی اصول و مؤلفه های یادگیری آمیخته در کلاس های چندپایه دوره ابتدایی انجام شد. پژوهش، با روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفت. جامعه هدف، اعضای هیئت علمی گروه علوم تربیتی، معلمان باتجربه کلاس های چندپایه استان گلستان و اسناد مکتوب مرتبط با موضوع بود. مشارکت کنندگان، شامل 15 نفر از صاحب نظران در حوزه یادگیری، کارشناسان در حوزه فناوری و معلمان باتجربه در زمینه کلاس های چندپایه در سال 1399 بود همچنین، اسناد مکتوب شامل پایان نامه ها، مقالات، مجلات و کتب در زمینه یادگیری آمیخته و کلاس های چندپایه بود که با روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. داده ها با انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد مکتوب گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها روش تحلیل محتوای کیفی، نرم افزار مکس کیو دی آر و به صورت دستی استفاده شد. داده های گردآوری شده به صورت مفاهیم و مقوله بندی تبدیل شد. برای تأمین روایی و پایایی داده ها از روش لینکلن و گوبا استفاده شد. براین اساس، چهار معیار قابلیت اعتبار، انتقال پذیری، اطمینان پذیری، و تأییدپذیری برای ارزیابی اقدام شد. در نهایت، 7 مقوله اصلی، 15 زیرمقوله و 45 مفهوم به دست آمد. یافته های پژوهش، نشان داد اصول یادگیری آمیخته در کلاس های چندپایه عبارت اند از نوآوری روش های تدریس، به روزآوری سواد فناوری، فرصت های آموزشی باکیفیت و مهارت آموزی، انعطاف پذیری در محتوای دروس و مؤلفه ها، شامل گسترش فرهنگ پژوهش و ارزشیابی، بهره مندی هوشمندانه از فناوری های نوین تدریس، توسعه شایستگی علمی و حرفه ای معلمان هستند.

مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر رضایت زناشویی در زوجین خانواده ناتنی ایرانی صورت گرفت. روش پژوهش کیفی از نوع داده بنیاد بود. جامعه آماری پژوهش در برگیرنده کلیه زوجین خانواده ناتنی ساکن شهر مشهد در سال 1400 بودند که به روش نمونه گیری هدفمند (با انتخاب داوطلبانه) با در نظر گرفتن نقطه اشباع نظری تعداد 21 زوج (42 نفر) که شرایط شرکت در مصاحبه را داشتند، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. در پژوهش حاضر برای تحلیل داده ها از نرم افزار MAX QDA به روش داده بنیاد (گراندد تئوری) با کدگذاری مقوله ها و نرم افزار SPSS برای تعیین ضریب کاپا بهره گرفته شد. براساس یافته ها مهارت های ارتباطی زوجین به عنوان عامل اصلی رضایت زناشویی زوجین خانواده ناتنی ایرانی شناسایی شد. همچنین عواملی علّی دیگر در رضایت زناشویی زوجین خانواده ناتنی شامل: نحوه و انگیزه ازدواج، سلامت روانی و جسمی، میزان تعهد زوجین به یکدیگر، میزان رضایت از رابطه جنسی، میزان توانمندی زوجین در نقش پذیری، عوامل عاطفی، رفتاری و شخصیتی زوجین، توافق بر سر تربیت فرزندان و نحوه برقراری رابطه با آنها بود. درک و شناسایی عوامل موثر بر رضایت زناشویی در زوجین خانواده ناتنی ایرانی، می تواند به عنوان الگو و مسیری برای زوج ها به ویژه زوجین در شرف ازدواج مجدد قلمداد شده و سرانجام به سلامت جامعه کمک کند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر باورهای غیرمنطقی و رابطه والد-فرزندی در والدین متقاضی طلاق سازش نایافته انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه زوجین متقاضی طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره سطح شهر مشهد در نیمه دوم سال 1400 بودند. نمونه پژوهشی شامل 40 نفر بود که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه 20 نفری آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل مقیاس رابطه والد-کودک (CPRS، پیانتا، 1992) و پرسشنامه چهار عاملی باورهای غیرمنطقی اهواز (4IBT-A، عبادی و معتمدین، 1384) بود. برای گروه آزمایش هشت جلسه ی 90 دقیقه ای به صورت هفته ای یک جلسه آموزش شناخت درمانی مبتنی برذهن آگاهی ارائه شد. داده ها با آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره با بهره گیری از نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد، آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش باورهای غیرمنطقی و بهبود رابطه والد -فرزندی در والدین متقاضی طلاق سازش نایافته تاثیر داشت (01/0> P). براساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت که آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش باورهای غیرمنطقی و بهبود رابطه والد-فرزندی در والدین متقاضی طلاق سازش نایافته مؤثر است.

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی برنامه درسی مسئله محور در دوره پیش دبستان انجام شد. در این راستا پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها از رویکرد پدیدارشناسی استفاده شد و برای شناسایی مهم ترین مؤلفه های تشکیل دهنده عناصر برنامه درسی مسئله محور در دوره پیش دبستان از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه آماری در این مرحله کلیه مربیان و متخصصان حوزه آموزش و پرورش پیش دبستانی بوده اند که نمونه ای متشکل از 10 نفر از این افراد به شیوه ی نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل یافته های این بخش از شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد و به منظور تعیین روایی و پایایی یافته های این بخش از شیوه تایید همکاران تحقیق و چند جانبه نگری برای تایید اعتبار بهره گرفته شد. نتایج بدست آموده با استفاده از الگوی ون منن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که در حوزه اهداف برنامه درسی مسئله محور در دوره پیش از دبستان (17 مؤلفه)، در حوزه محتوا (14 مؤلفه)، در حوزه روش های یاددهی- یادگیری (10 مؤلفه)، در حوزه روش های ارزشیابی (7 مؤلفه)، در حوزه مکان (18 مؤلفه) و در حوزه زمان نیز (10 مؤلفه) و مجموعاً 76 مؤلفه به عنوان مؤلفه های تشکیل دهنده عناصر برنامه درسی مسئله محور در دوره پیش دبستان شناسایی شدند.

در دهه های اخیرنحوه ی ارزش یابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان توجّه ی بسیاری از مسؤلین، اولیا و متخصّصان را به خودجلب نموده است. پژوهش حاضر باهدف اکتشاف مبانی واصول ارزش یابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره ی متوسّطه ی اوّل طراحی گردید. این مطالعه با رویکرد کیفی وروش تحلیل محتوا انجام شد. 20 مشارکت کننده به صورت هدفمند از بین متخصّصان برنامه ریزی درسی،کارشناسان حوزه ی ارزش یابی ادارات آموزش و پرورش و دبیران موفّق دوره ی متوسطه اوّل انتخاب شده و با سؤالات باز مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. اطّلاعات با روش تحلیل محتوا در سه گام کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حول دو محور مبانی شامل 93 کد اوّلیه درکدگذاری باز و 8 دسته در کدگذاری محوری براساس شباهت موضوعی و در مرحله ی کدگذاری انتخابی،مبانی فلسفی و مبانی علمی به عنوان متغیّر مرکزی یا اصلی ؛و محوراصول شامل 68کد اوّلیه درکدگذاری باز و 8دسته در کدگذاری محوری براساس شباهت موضوعی و در مرحله ی کدگذاری انتخابی توجّه به فرآیندها،ابزارها و همه جانبه نگری به عنوان متغیّر مرکزی یا اصلی استخراج شدند. براساس یافته های این مطالعه، ارزش یابی پیشرفت تحصیلی دوره ی متوسّطه ی اوّل کشورما با چالش زیادی به ویژه در مبانی واصول روبرو است؛که ضرورت این مورد کاملاٌ به چشم می خورد و رفع این چالش ها با آگاهی دبیران از مبانی و اصول ارزش یابی پیشرفت تحصیلی امکان پذیراست.