محمدحسن زال

گردشگری موسیقی یکی از جذاب ترین انواع گردشگری بوده و توجه به موسیقی بومی نقش بسیار مهمی در جذب گردشگران آن دارد. اکنون زمان آن است که از نگاهی نو به این بخش از صنعت گردشگری در کشور توجه شود. نظر به جایگاه و ظرفیت موسیقی محلی ترکمن، نیاز به شناخت دقیق و علمی اثرات توسعه ی این نوع گردشگری در شهر آق قلا به عنوان یکی از مهدهای آن و برنامه ریزی جامع و نظام مند در راستای تقویت آثار مثبت، کاهش اثرات منفی از علل اهمیت و ضرورت تحقیق و تتبع در این باب می باشد. با توجه به اینکه بیشتر تحقیقات این حوزه بر سنجش اثرات اقتصادی متمرکز بوده اند، نادیده گرفتن اثرات اجتماعی- فرهنگی، موجب عدم برنامه ریزی در زمینه ی کاهش اختلالات ناخواسته در زندگی جامعه ی میزبان یا افزایش منافع اجتماعی می شود با توجه به تمامی این موارد، در این مقاله به بررسی اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری موسیقی ترکمن از دیدگاه کارشناسان و متخصصین پرداخته شده است. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار اکسپرت چویس استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که از میان شاخص های مؤلفه های مثبت، عوامل "ارتقاء غرور اجتماعی، افزایش مشارکت اجتماعی و ارتقاء زیبایی جامعه" و همچنین از میان شاخص های مؤلفه های منفی، عوامل "افزایش جرم و بزهکاری، افزایش ترافیک و تضعیف گویش محلی" از دیدگاه کارشناسان، بیشترین میزان اهمیت را کسب کرده است.

گردشگری میراث فرهنگی، یکی از مهم ترین شاخه های گردشگری فرهنگی است و صنایع دستی، نمونه بارزی از جاذبه های میراث فرهنگی محسوب می شوند. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی -تحلیلی است و با هدف ظرفیت سنجی توسعه گردشگری میراث فرهنگی با تکیه بر صنایع دستی در استان مازندران انجام شده است. داده های پژوهش با روش مطالعات اسنادی و بررسی های میدانی شامل پرسش مستقیم از گردشگران این استان با ابزار پرسش نامه گردآوری شده اند. پژوهش حاضر با الگوی (O.P.C.T.L) انجام شده است و شاخص هایی همچون کیفیت عرضه، نحوه نمایش، جذابیت فرهنگی و قابلیت حمل و نقل صنایع دستی و میزان وفاداری گردشگران به بازدید دوباره از مقصد ارزیابی شده اند. چند متخصص حوزه پژوهش، روایی پرسش نامه را تأیید کرده اند. جامعه آماری پژوهش، تعداد 200 نفر از گردشگران بازدیدکننده از فروشگاه های صنایع دستی استان هستند که به طور تصادفی ساده در دسترس انتخاب شده اند. پردازش داده های پژوهش با نرم افزار SPSS انجام و بر اساس ماهیت داده ها و هدف پژوهش، از آزمون های تی تک نمونه ای و ضریب همبستگی برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان می دهند که متغیرهای مؤثر بر وفاداری گردشگران در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین، رابطه معناداری بین کیفیت عرضه و میزان وفاداری در سطح 01/0 وجود دارد؛ این وضعیت درباره مؤلفه های نحوه نمایش محصولات صنایع دستی، میزان تأثیرگذاری فرهنگی و قابلیت حمل و نقل نیز وجود دارد.

خلاقیت عنصری ضروری در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهرهاست که برای افزایش ظرفیت تجاری شهرها ضرورت دارد. این امر تبادل دانش و تجربه های میان تمامی اقشار را آسان می کند و سبب می شود هنرمندان تمامی حوزه ها، به ویژه حوزه فرهنگ مهارت های نوآورانه را کسب کنند و تولیدات فرهنگی را ارتقا دهند. در شهری که بتوان خلاقیت را در همه بخش ها و ساکنان آن پرورش داد، مقوله هایی مانند جذابیت، تنوع و نوآوری در تمامی زمینه های اقتصاد شهری شکل می گیرد و مهاجرت نیروی کار از بین می رود. سرمایه انسانی ثروت اصلی هر منطقه به شمار می آید که خواهان حضور در جامعه شهر مذکور و مشتاق کار و صرف سرمایه برای ارتقای استانداردهای زندگی خود و خانواده اش است. در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر، متغیرها از پیشینه پژوهشگران گردآوری و پرسشنامه ای نیز تنظیم شد. این پرسشنامه در میان 60 متخصص گردشگری به روش نمونه گیری گلوله برفی توزیع و جمع آوری شد. براساس نتایج، همه شاخص های مؤثر شامل سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی، استعداد، تجربه خلاق و زیرساخت ها ارتباطی مثبت و مستقیم با رشد و توسعه این گردشگری در کلان شهر تبریز دارند که از میان آن ها سرمایه اجتماعی و استعداد خلاق بیشترین اثرگذاری را در گردشگری این شهر خواهند داشت. براساس نظر کارشناسان، در شهر تبریز همه قابلیت های لازم برای جذب طبقه خلاق وجود دارد و شهر در این زمینه نیز موفق بوده است؛ بنابراین می توان آن را به کمک برخی تمهیدات به شهری خلاق تبدیل کرد و اقتصاد آن را ارتقا داد.

گردشگران امروزی از تکرار خسته شده اند و به دنبال تجربه و لمس حس تازگی هستند. فعالیت های مربوط به گردشگری خلاق به گردشگران اجازه می دهد که به کسب اطلاعات بیشتر در مورد مهارت های محلی، سنت ها و کیفیت های منحصربه فرد مکان های مورد بازدید بپردازند. شهرهای امروزی در حال تغییر هستند و همواره ناظر تبدیل شهرهای مدرن به شهرهای خلاق در کشورهای توسعه یافته هستیم. مسئولین این شهرها به خلاقیت به عنوان نیروی محرکه اقتصاد شهری و پیشرفت اجتماعی و فرهنگی می نگرند و درصدد هستند که با توسعه خلاقیت به پویایی اقتصاد و حفظ فرهنگ و سنن شان در عرصه جهانی شدن کمک وافری نمایند. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و متغیرهای مربوط به خلاقیت از ادبیات پژوهشی این حوزه گردآوری ودر همین راستا پرسشنامه ای تنظیم گردیده است. پرسشنامه تائید شده در بین 60 کارشناس امر گردشگری این شهر بر اساس روش نمونه گیری گلوله برفی توزیع شده است. درنهایت از بین 29 متغیر، پنج عامل کیفیت زندگی، استعداد خلاق، اعتماد اجتماعی، محیطِ آموزنده و محدودیت های توسعه گردشگری خلاق استخراج گردید. نتایج نشان می دهد از دیدگاه کارشناسان، این شهر نه تنها دارای ظرفیت گردشگری خلاق می باشد بلکه با سرمایه گذاری در امور فرهنگی و غنای فضای شهری می تواند در کنار تبدیل شدن به مکانی برای جذب طبقه خلاق، سرمایه های انسانی ارزشمندی را پرورش داده و سرانجام به شهر خلاق تبدیل شود.

 خدمات فرهنگی اکوسیستم، مزایایی غیرمادی است که انسان از ارتباط با محیط به دست می آورد؛ بدین گونه که انسان ابتدا براساس فرهنگ خود محیط را درک و سپس مزایای مذکور را از آن دریافت می کند، اما در حال حاضر به دلیل توسعه سریع، نامناسب و کمتر برنامه ریزی شده، در بیشتر شهرهای کشور از جمله اصفهان، خدمات فرهنگی دریافتی مردم در معرض خطر قرار دارد. از آنجا که گردشگری یکی از فعالیت های مؤثر بر فرهنگ، مزایا و خدمات آن است، هدف پژوهش حاضر تعیین میزان تأثیرگذاری عملکرد و فعالیت های گردشگری بر توسعه خدمات فرهنگی اکوسیستم (CES) در منطقه تاریخی شهر اصفهان (منطقه 3) است. داده های استفاده شده از روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) جمع آوری و برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری در محیط نرم افزار LISREL استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که درمجموع، فعالیت های گردشگری در توسعه CES در منطقه 3 شهر اصفهان نقش مؤثری داشته است؛ البته این تأثیر در ابعاد مختلف یکسان نیست و مؤلفه های خدمات فرهنگی اکوسیستم (CES) یعنی حس مکان، تنوع فرهنگی، روابط اجتماعی، ارزش های زیباشناختی و سیستم دانش و ارزش های آموزشی با درجات متفاوت متأثر از فعالیت ها و فرایندهای گردشگری هستند. در میان شاخص های نامبرده، قوی ترین تأثیرپذیری به مؤلفه ارزش های زیباشناختی و ضعیف ترین تأثیرپذیری به مؤلفه سیستم دانش و ارزش های آموزشی تعلق دارد.

عملکرد موزه ها به عنوان جاذبه های محوری گردشگری میراث، از اهمیت شایانی در جذب گردشگران برخوردار است. مقاله حاضر به بررسی توسعه گردشگری میراث فرهنگی با تأکید بر عملکرد نهاد موزه در شهر تاریخی ساری پرداخته است. داده های پژوهش با روش کتابخانه ای (مطالعه منابع مکتوب) و میدانی (ابزار پرسشنامه) گردآوری شده است. برای پردازش و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار spss و آزمون های اتا، پیرسون، تی تک نمونه ای و رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، میان نگرش زنان و مردان نسبت اهمیت توسعه گردشگری میراث در شهر ساری تفاوتی دیده نمی شود. اما نگرش این دو جنس نسبت به اهمیت عملکرد موزه متفاوت است. بعد عملکرد موزه، تأثیر معناداری بر توسعه گردشگری میراث فرهنگی داشته است. بتای محاسبه شده برای بعد عملکرد موزه خانه کلبادی، نشانگر سهم بیش از 60 درصدی آن بر توسعه گردشگری میراث فرهنگی و اهمیت عملکرد موزه است. در این خصوص باید اذعان داشت، آنچه مخاطب در موزه با آن مواجه می شود، مجموعه ای از فعالیت های تخصصی است. در حقیقت رابط میان مخاطبان و اشیاء فرهنگی صامت در موزه ها، عملکرد موزه است که عمدتاً از طریق نیروی انسانی متخصص طراحی و اجرا می شود. همچنین معیار عملکرد فنی موزه با بتای 404/0 بیشترین سهم را در توسعه گردشگری میراث داشته است که نشانگر رعایت دقیق مسائل حفاظتی در موزه است. معیار کیفیت خدمات نیز با بتای 075/0 کمترین سهم را در توسعه گردشگری میراث داشته است، این وضعیت با کمیت و کیفیت ارائه خدمات فرهنگی توسط موزه و کارکنان آن به گردشگران در ارتباط است.

هدف از این پژوهش، ارزیابی کیفیت درونی و بیرونی برنامه درسی کارشناسی ارشد گردشگری گرایش برنامه ریزی توسعه از دیدگاه ذی نفعان می باشد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، شامل اعضای هیأت علمی، دانشجویان کارشناسی ارشد و دانش آموختگان (مدیران) می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 30 نفر از اعضای هیأت علمی، 50 نفر از دانش آموختگان و 50 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات، از سه پرسشنامه محقق ساخته استادان، دانشجویان و دانش آموختگان استفاده شد. برای سنجش روایی پرسش نامه از روایی محتوایی استفاد شد. و با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ، پایایی پرسش نامه اعضای هیات علمی 82/0، دانشجویان 80/0 و دانش آموختگان 79/0 به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون تی تک نمونه، تی مستقل، تحلیل واریانس و آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج نشان دادکه از نظر دانشجویان میزان مطلوبیت عنصر منطق و مواد در سطح پایین، عنصر فعالیتهای یادگیری و زمان در سطح بالا و مطلوبیت سایر عناصر در سطح متوسط می باشد.

امروزه بازاریابی دیجیتال بر بستر شبکه های اجتماعی و وب سایت های گردشگری به عنوان منابع اطلاعاتی اصلی گردشگری، استراتژی محوری بازاریابی سازمان های مدیریت مقصد و کسب و کارهای پیشرو این حوزه جهت ارائه تصویر مقصد مناسب و معرفی قابلیت های این مقاصد در راستای جذب گردشگران در بازارهای رقابتی به حساب می آید. از اینرو شناسایی دقیق منابع اطلاعاتی اثربخش از اهمیت بالایی در بازاریابی مقاصد گردشگری برخوردار است. هدف اصلی این مطالعه شناسایی منابع اطلاعاتی مناسب مقاصد گردشگری با استفاده از تحلیل وبومتریک و با بررسی مطالعه موردی اصفهان است. شناسایی کلمات کلیدی به سه روش تجربی، کلمات مرتبط با گردشگری و تحلیل فنی صورت گرفت. سپس با استفاده از روش PSI، 15 کلمه کلیدی نهایی انتخاب شدند و سپس شناسایی و رتبه بندی 39 وب سایت و شبکه مجازی ارائه دهنده منابع اطلاعاتی مرتبط با اصفهان بر اساس این کلید واژه ها انجام گرفت. بر این اساس وب سایت های YouTube و Facebook در رتبه اول و دوم وب سایت های حاوی منابع اطلاعاتی مرتبط با اصفهان قرار گرفتند. دستاوردهای نظری و عملی این پژوهش و توصیه های مرتبط با آن در بخش پایانی مقاله ارائه گردیده است.

رونق تولید و فروش صنایع دستی، به الزاماتی وابسته است که رابطه مستقیمی با توسعه گردشگری میراث فرهنگی دارد. گذشته از جایگاه صنایع دستی در صنایع فرهنگی یک منطقه، این صنعت نقش مهمی در ارتقای کسب وکارهای محلی در حوزه گردشگری دارد. امروزه، بسیاری از کشورها برای فروش محصولات صنایع دستی به دنبال بسته بندی های خاص و باکیفیت هستند، تا در کنار بازاریابی این محصولات، در کسب رضایت گردشگران موفق باشند. با بررسی وضعیت موجود عرضه و تقاضا و شرایط مورد انتظار گردشگران نسبت به خرید صنایع دستی، می توان قدم بزرگی در توسعه گردشگری میراث فرهنگی برداشت. هدف پژوهش پیش رو، تحلیل شکاف میان وضعیت موجود و مطلوب تولید و فروش صنایع دستی با رویکرد گردشگری میراث در شهرستان آمل است. این پژوهش از نوع کاربردی، بر اساس ماهیت توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی است. مطالعات میدانی، گردآوری آراء گردشگران بازدیدکننده را از مراکز فروش صنایع دستی از طریق 390 پرسشنامه شامل می شود. برای پردازش داده ها از نرم افزار SPSS و برای تحلیل با توجه به هدف پژوهش و ماهیت داده ها از آزمون های تی زوجی ویلکاکسون استفاده شده است. شکاف معناداری میان وضع موجود و مطلوب بازار صنایع دستی، نشانگر وجود موانع مهمی در معیارهای پژوهش است. همچنین بیشترین موانع در معیار تأثیرگذاری فرهنگی با متغیرهای جذابیت، اصالت، هویت، کیفیت، خلاقیت، سبک هنری و قدمت دیده می شود. از سوی دیگر میان متغیرهای درونی هر یک از مؤلفه های کیفیت عرضه، نحوه نمایش، میزان تأثیرگذاری فرهنگی، قابلیت حمل ونقل و میزان وفاداری در بازار فروش صنایع دستی مقصدهای موردپژوهش تفاوت هایی به چشم می خورد.

پژوهش حاضر با هدف واکاوی مولفه های اثرگذار بر وفاداری گردشگران نسبت به جاذبه های میراث بافت کهن ساری انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی است. توزیع پرسشنامه و گردآوری آراء 360 گردشگر بازدیدکننده، بخش میدانی پژوهش را شامل می شود. در این پژوهش مولفه هایی همچون ظرفیت های میراث، عملکرد مدیریتی و زیرساخت های گردشگری بررسی شده است. روایی پرسشنامه از سوی چند نفر از اساتید دانشگاهی و پایایی ابزار نیز با محاسبه ی آلفای کرونباخ (.952) تأیید شده است. برای پردازش داده ها از نرم افزار آماری SPSS و برای تحلیل داده ها نیز با توجه اهداف پژوهش و ماهیت داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، من ویتنی و رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که ظرفیت های میراث فرهنگی مقصد اثرگذارترین عامل بر متغیر وفاداری است که می توان این نتایج را با تعدد، تنوع و قدمت جاذبه های میراث مرتبط است. رفتار محترمانه ساکنین با گردشگران نیز از عوامل اثرگذار بر وفاداری گردشگران محسوب می شود. بر اساس سایر نتایج ارتقاء وضعیت زیرساخت های منطقه نیز در توسعه گردشگری میراث فرهنگی و فراخور آن افزایش میزان وفاداری اثرگذار خواهد بود.

پژوهش حاضر، مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی و هدف آن ارزیابی جایگاه بافت سنتی شهر ساری در توسعه ی گردشگری میراث فرهنگی است. مطالعات اسنادی شامل طرح مبانی نظری و طراحی پرسشنامه و بررسی های میدانی شامل توزیع پرسشنامه و گردآوری آراء گردشگران می باشد. به دلیل نامشخص بودن جامعه آماری، حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 410 نفر محاسبه و از این تعداد 360 پرسشنامه جمع آوری شد. روایی پرسشنامه توسط همکاران دانشگاهی تأیید شده و آلفای کرونباخ (0.933) نشانگر پایایی بالای ابزار است. برای پردازش یافته ها از نرم افزار SPSS و برای تحلیل یافته ها از توزیع فراوانی، میانگین و درصد برای توصیف و آزمون های فریدمن و تی تک نمونه ای استفاده شده است. بر اساس نتایج، معماری و بناهای تاریخی ساری، نشانگر ظرفیت های فراوان در توسعه ی گردشگری میراث فرهنگی هستند. اما آمارها نشانگر فاصله میان ظرفیت ها و سطح توسعه یافتگی گردشگری است. مهمترین دلیل این وضعیت، استفاده نکردن از تمامی ظرفیت های موجود است. براین اساس، مرمت و ورود بناهای ارزشمند تاریخی در چرخه ی گردشگری، بازگرداندن چهره ی سنتی بافت، نصب تابلوهای راهنما برای هدایت مسافران به بافت قدیم، بازبینی مسیرهای دسترسی، حل معضل ترافیکی، تغییر مکان ادارات دولتی از اقدامات ضروری است.

مقاصد گردشگری به دنبال یافتن شیوه های جدید گردشگری برای رقابت در این صنعت هستند، گردشگری شبانه به عنوان یکی از این شیوه ها در سال های اخیر مورد توجه گردشگران قرارگرفته است. شهر شیراز به عنوان یکی از مناطق اصلی گردشگری در کشور، پتانسیل های بسیاری در این زمینه را دارا است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر منظر شبانه شهر شیراز بر رونق گردشگری شبانه در این شهر است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی با تأکید بر موردکاوی و مبتنی بر پرسش نامه محقق ساخته انجام شده است، جامعه آماری پژوهش گردشگرانی می باشند که در مقطع زمانی انجام این پژوهش (بهمن 1400 تا بهمن ماه 1401) به شیراز سفر کرده و با استفاده از فرمول کوکران 335 نفر تعیین شده اند. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و لیزرل با آزمون های؛ فریدمن، تحلیل عاملی تأییدی و مدل معادلات ساختاری و رگرسیون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان داد متغیرهای مستقل رضایت گردشگران با بارعاملی 33/0و مقدار T7/64، بازدید مجدد گردشگران از شهر شیراز با بارعاملی 79/. و مقدار T11/44، تصورات ذهنی گردشگران از شهر شیراز با بارعاملی 57/0 و مقدار T12/45، با متغیر وابسته رونق گردشگری در شهر شیراز با سطح خطای یک درصد رابطه مثبت و معنادار دارند. یافته های پژوهش نشان می دهد که شیراز از رونق گردشگری بسیار خوبی برخوردار است، فراهم نمودن زیرساخت ها به جهت حضور شبانه گردشگران برای بازدید از بناها و آثار تاریخی، مکان های جذاب فرهنگی، مذهبی و فضاهای تفریحی به سبب مطلوبیت بالای آنها برای گردشگران، باعث توسعه و رونق گردشگری شبانه در شهر شیراز خواهد شد.

هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی معیارهای ایجاد دهکده میراث فرهنگی در محوطه جهانی فیروزآباد است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، بررسی های میدانی و پرسش نامه محقق ساخت صورت گرفته است. جامعه فعالان گردشگری به عنوان جامعههدف و 350نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای پردازش داده ها از رویکرد کمی مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان می دهند که معیارهای احداث دهکده میراث در مجموعه جهانی فیروزآباد در وضعیت مطلوبی قرار دارد. اما با مشکلاتی همچون کمبود مطالعات فراگیر و تطبیقی، مشکلات مدیریتی و برنامه ریزی مواجه است. زیرساخت ها و ملزومات صنعت سفر به عنوان ارکان تسهیل کننده عملکرد دهکده میراث از اهمیت بالایی برخوردار هستند، اما بر اساس شواهد میدانی با استانداردهای جهانی فاصله داشته و نیازمند سرمایه گذاری می باشد. حمایت جامعه محلی از فعالیت های مرتبط با دهکده میراث بسیار اهمیت دارد؛ آموزش و افزایش آگاهی این جامعه نسبت به منافعی که از صنعت گردشگری بهره مند می شوند، می تواند به تضمین حمایت عملی از این پروژه کمک کند.

زمینه و هدف: صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین منابع درآمدی هر کشور طی سال های گوناگون تحت تأثیر بحران های مختلفی قرار گرفته است. بحران کووید-19، گردشگری ایران و به ویژه استان مازندران را به شدت تحت تأثیر قرار داد. در این میان کسب و کارهای کوچک و متوسط گردشگری به دلیل محدودیت هایی که دارند، بیشترین آسیب را متحمل شدند. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط گردشگری در دوران کرونا و پساکرونا است.روش شناسی: این پژوهش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر پیمایش میدانی است. ابزار مورد استفاده پرسشنامه با سؤالات بسته است که شاخص های آن با مطالعه منابع معتبر خارجی جمع آوری شد و به تأیید اساتید و متخصصان گردشگری رسید. سطح پایایی پرسشنامه توسط ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد و سپس میان 177 نفر از فعالان گردشگری استان مازندران توزیع شد. جهت تحلیل داده های گردآوری شده از نرم افزار SPSS  و SmartPLS3 استفاده شد.یافته ها: بین ارزش های شخصی و استراتژی بازارمحور رابطه ی معناداری وجود دارد. بین ارزش های شخصی و استراتژی مشتری محور رابطه ی معناداری وجود دارد. هیچ رابطه ی معناداری بین استراتژی بازارمحور و عملکرد محصول وجود ندارد. همچنین، بین استراتژی بازارمحور و عملکرد دارایی های نامشهود نیز هیچ رابطه ی معناداری وجود ندارد. بین استراتژی مشتری محور و عملکرد محصول رابطه ی معناداری وجود دارد. به علاوه بین استراتژی مشتری محور و عملکرد دارایی های نامشهود نیز رابطه ی معناداری وجود دارد.نتیجه گیری و پیشنهادات: با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاداتی اعم از شفافیت و به اشتراک گذاری اهداف، حمایت دولت از کارکنان، برنامه ریزی یکپارچه در استان، رعایت پروتکل های بهداشتی، برگزاری تورهای تخصص محور و غیره ارائه شد.نوآوری و اصالت: این پژوهش برای اولین بار عوامل مؤثر بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط گردشگری استان مازندران در دوران همه گیری را بررسی می کند.