رسول جعفریان

رسول جعفریان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۳۴۳ مورد.
۲۱.

نسخه خوانی (37): مروری بر جُنگ محمد هادی مازندرانی از اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۲۰۴) 73 - 117

کلیدواژه‌ها: جنگ محمد هادی مازندرانی دوره صفوی کشکول قرن دوازدهم هجری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۵۵
اصطلاح جُنگ شامل مجموعه هایی می شود حاوی رسائل، یادداشت ها، اشعار و گزیده نکات تاریخی و دینی که شخصی اهل ذوق، آن را در طول سالیان گردآوری کرده است. برخی از آنها رنگ ادبی یا تاریخی دارد، چنان که شماری هم صبغه دینی دارد. جُنگ محمد هادی مازندرانی نواده مجلسی اول یکی از دهها جنگی است که از دوره صفوی برجای مانده است. در این اثر، یادداشت هایی از علمای مختلف ثبت شده و شماری از آن ها نیز یادداشت های خود مازندرانی است. بعد از وی نیز کسانی در این جنگ مطالبی افزوده اند. این جنگ همانند جنگ های دیگر این دوره، نقش مهمی در شناساندن جنبه های فرهنگی و ادبی شهر اصفهان و نواحی مختلف آن دارد. 
۲۲.

نقد و واکاوی نام اَرمینیه در چهار قرن نخست هجری بر اساس منابع اسلامی- ارمنی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹۳) 63 - 92

کلیدواژه‌ها: ارمینیه قفقاز جنوبی جغرافیای جهان اسلام منابع اسلامی منابع ارمنی تاریخ نگاری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۳۲۶
مسلمانان در اواخر سال (19 ق/640 م) برای نخستین بار پا به قفقاز جنوبی گذاشتند و پس از انجام نبردها، یورش ها و کشمکش های فراوان سرانجام توانستند ارمنستان، اران و گرجستان را تسخیر نمایند و میراث دار ساسانیان در این منطقه گردند. ورود نیروی جدید به قفقاز باعث زایش نام ارمینیه در منابع اسلامی برای اشاره هم به ارمنستان و هم به تمامی قفقاز جنوبی شد. استفاده از این نام تنها برای ارمنستان، ایرادی نداشت اما این نوشتار درصدد واکاوی این مسئله است که آیا کاربرد آن برای اشاره به تمامی قفقاز جنوبی به همراه تقسیمات داخلی آن - ارمن اول، دوم، سوم و چهارم - موضوعی رسمی و درباری بوده یا اشتباه جغرافی دانان و مورخان مسلمان قرن سوم؟ این بررسی با روش تحقیق تاریخی و رویکرد توصیفی تحلیلی در عرصه مطالعات تاریخ اسلام و قفقازشناسی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات با مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد کاربرد نام ارمینیه برای اشاره به کل قفقاز جنوبی، موضوعی رسمی و درباری نبوده است بلکه ابداع اشتباه مؤلفان قرن سوم هجری بود و تقسیمات داخلی آن نیز الگوبرداری از تقسیمات داخلی ارمنستان بیزانس بوده است؛ زیرا این موضوع می توانست باعث اعتراض و واکنش ارانی ها و گرجی ها بشود که ازلحاظ سیاسی و اجتماعی هم شأن و مستقل از ارمنستان بودند و هرکدام اسقف اعظم و پایتخت خود را داشتند
۲۳.

پیوست آینه پژوهش: مروری بر جنگ حاجی محمد بیکا از دوره صفوی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ مهر و آبان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۲) 395 - 463
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۲۷
صدها اثر با عنوان جُنگ و مجموعه در میراث خطی ما وجود دارد که تنها اندکی از آنها انتشار یافته است؛ هرچند گه گاه از محتوای آنها در پژوهش های دیگر استفاده شده است. در این نوشتار یکی از جنگ های باقی مانده از دوره صفوی با عنوان «جُنگ حاجی محمد بیکا» معرفی شده است. این جُنگ که در فهرست به نام «گنجینه خطوط» نام گذاری دشه است، به شماره 14190 در کتابخانه مجلس ثبت و در مجلد سی وهشتم فهرست آن کتابخانه معرفی شده است. محتوای آن به خط افراد مختلف بوده و هر کدام اشعار و متن هایی را در آن کتابت کرده اند.
۲۴.

آسان آسان از ربض مسلمانی کی توان بیرون آوردن: فارسیات استفتائات موجود در کتاب الحوادث والنوازل والواقعات از احمد بن موسی کَشّی (متوفای 550)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ خرداد و تیر ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۰۰) 387 - 465
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۹۴
کتاب «الحوادث والنوازل والواقعات» اثر احمد بن موسی کشی (م 550) از کهن ترین آثاری است که به گردآوری استفتائات جدید یا همان نوازل و مسائل فقهی بر اساس فقه حنفی پرداخته است. درواقع این کتاب از مهم ترین منابع فقه حنفی است که از روزگار کهن باقی مانده و همواره به آن ارجاع داده شده و در منابع بعدی از آن با عنوان «مجموع» یا «مجموع النوازل» یاد و مطالبی نقل شده است.
۲۵.

ابونعیم احمد بن عبداللّه اصفهانی و تاریخ نگاری اسلامی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ مرداد و شهریور ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۰۱) 7 - 27

کلیدواژه‌ها: ابونعیم اصفهانی تاریخ اصبهان حلیه الاولیاء دلائل النبوه اصفهان مکتب حدیثی صحابه شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۹۷
مکتب حدیثی که عمدتا در بغداد شکل گرفت، در بسیاری از شهرهای ایران ریشه دواند. بخش مهمی در خراسان بود که منجر به تولید برخی از کتب ششگانه اهل سنت شد. در نیشابور و اصفهان و ری هم مکتب حدیثی بروز و ظهور خاص خود را داشت. حدیث، همزمان، منبع فقه، تفسیر، اخلاق و به طور کلی دین شناسی و نیز تاریخ اسلام بود. هر محدثی، می توانست در چند زمینه از علوم دینی فعال باشد. مکتب حدیثی اصفهان، بزرگانی داشت که آثار فراوانی از آنها برجای مانده است. خاندان ابن منده یکی از آنهاست. ابونعیم، یکی از چهره های اصلی مکتب حدیثی این شهر است که البته در مخالفت با بسیاری از همشهرهای اهل حدیثش، شافعی و اشعری مذهب بود. او همزمان صوفی نیز بود. میراث او در حوزه رجال و تاریخ بسیار با ارزش است. هم سیره نبوی با عنوان دلائل النبوه دارد، هم معرفه الصحابه در شرح حال اصحاب، هم تاریخ محلی با عنوان تاریخ اصبهان، و هم حلیه الاولیاء در شرح حال بزرگان و رجال دنیای اسلام. میراث تاریخی او به معنای وسیع کلمه، بسیار با ارزش است، هرچند آمیخته به تصوف و به رنگ آن است. او منابع زیادی را برای ما حفظ کرده است. این مقاله گزارش اجمالی زندگی او و میراث تاریخی وی است.
۲۶.

موقعیت شیخ صدوق و کتاب اعتقادات او در دوره صفوی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۲۰۴) 231 - 252

کلیدواژه‌ها: اعتقادی اعتقادات شیعی کلام شیعی صفویه شیخ صدوق شیخ مفید شاه طهماسب محمد مهدی رضوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۸۴
ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه قمی (م 381) عالم بزرگ شیعه در قرن چهارم هجری است. یکی از آثار مهم باقی مانده از صدوق، کتاب الاعتقادات است که وی در این کتاب که چهل وپنج فصل دارد مهمترین عقاید شیعه را بیان کرده و آنها را با شواهد قرآنی و احادیث نبوی اثبات کرده است. پژوهش حاضر مطالعه موقعیت شیخ صدوق و کتاب اعتقادات او در دوره صفوی را بررسی می کند. سؤال اصلی پژوهش آن است که معیارهای اهمیت کتاب اعتقادات شیخ صدوق در دوره صفویه، در مقایسه با دیگر رسائل اعتقادی شیعی، در چه دامنه ای از ظرفیت های تبلیغی ترویجی در این دوره بوده و تا چه اندازه تأثیر گذار بوده است؟ این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی بر اساس منابع و مآخذ این دوره در پی پاسخ پرسش فوق است. یافته های پژوهش نشان می دهد در دوره صفویه از ظرفیت های موجود جامعه نظیر سیاست های فرهنگی-مذهبی شاه طهماسب، نهادهای دینی و آموزشی و متون و معارف در جهت تثبیت، نهادینه سازی و گسترش مذهب تشیع در جامعه ایران بهره گرفته شده است که سبب ترجمه شماری از آثار اصیل عربی شیعی به فارسی گردید.
۲۷.

نسخه خوانی (33)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۹۹) 7 - 30

کلیدواژه‌ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۳۰
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و نهمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: یادداشتی از میرزا جلال الدین طهرانی روی یک نسخه سندی درباره تقبیح فرستادن فرزندان برای تحصیل در استانبول برخی تواریخ حاکمان گیلان میان 1264 تا 1290 وفات چند نفر از علمای خاندان دشتکی تاریخ ظهور و طلوع نیر اعظم شاهنشاهی بر اوج سماء دولت پادشاهی سفرنامه چند خطی به عتبات تاریخ درگذشت شیخ مرتضی انصاری هجوم ملخ ها در سال 1254 ق در کربلا و 1267ق در شیراز از زبان یک شاهد عینی «عدالت ظاهریه فرنگی ها» از علایم ظهور کتابی به خط احسایی در خانه سیدکاظم رشتی تاریخ درگذشت محمدشاه قاجار یادداشتی از ابوالقاسم طغری یغمایی استکتاب برای رفع غم و غصه از سال 1264ق نامه احمد بن حنبل در دفاع از مردم اردبیل علیه بابک خرمدین  
۲۸.

عرفان و اخباری گری در اندیشه میرزا محمد اخباری (م. ۱۲۳۲ه .ق) پژوهشی در روابط جریان های اجتهادی، اخباری و صوفی در نیمه نخست سده سیزدهم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 387 - 406

کلیدواژه‌ها: اخباری گری اجتهاد عرفان تصوف میرزا محمد اخباری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۲۰۲
میرزا محمد اخباری، یکی از علمای اخباری است که به واسطه آثار متعددش در انتقاد تند علیه مجتهدان شناخته شده است. در پژوهش حاضر، سویه کمتر شناخته شده اندیشه و آثار میرزا محمد اخباری، که شامل گرایش های عرفانی اوست، بررسی گردیده و تأثیر بافت فکری زمانه، که دوران ستیز سه گفتمان اجتهادی، صوفیانه و اخباری در دهه های نخست سده سیزدهم قمری بود، بر بُعد عرفانی اندیشه او واکاوی شده است. پرسش های پژوهش حاضر چنین اند: ارتباط میرزا محمد اخباری با تصوف و عرفان در آثار و زندگی وی چه نمودهایی داشته است؟ تا چه اندازه ای از اخباری گری تأثیر پذیرفته است؟ نتایج تحقیق حاکی از آن است که مواضع میرزا محمد اخباری درباره عرفان و تصوف، از ادبیات تندش در برابر مجتهدان تأثیر پذیرفته است. میرزا محمد اخباری با استفاده از دوگانه عرفان/تصوف، از عرفان دفاع و از تصوف انتقاد می کند. او رساله هایی در حکمت عرفانی نگاشته و با برخی از صوفیه در ارتباط بوده است. میرزا محمّد، متصوفه را به مجتهدان و عارفان را به اخباریان تشبیه کرده و صوفی و مجتهد را به جهت بدعت گزاری و وابستگی به اهل سنت مشابه هم فرض کرده است. در عین حال، او با توسعه دامنه مصادیق عارف و دفاع از شخصیت های صوفی، که مورد نکوهش علما بوده اند، عملاً در جدال مجتهدان و صوفیه، جانب صوفیه را گرفته است.
۲۹.

نسخه خوانی 35

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ مهر و آبان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۲) 7 - 23
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۱
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و نهمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند:   یادداشتی از میرزا جلال الدین طهرانی روی یک نسخه سندی در باره تقبیح فرستادن فرزندان برای تحصیل در استانبول برخی تواریخ حاکمان گیلان میان 1264 تا 1290 وفات چند نفر از علمای خاندان دشتکی مهر دینی زدن بر علم کیمیا منافع باغ انگوری در قارپوزآباد قزوین، وقف اولاد آیت الله، به شرط درس خوان و متشرع بودن تاریخ ظهور و طلوع نیر اعظم شاهنشاهی بر اوج سماء دولت پادشاهی
۳۰.

تکفیر اهل قبله بین نفی و اثبات: گزارش چند متن از دوره تیموری و صفوی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ آذر و دی ۱۴۰۲ شماره ۵ (پیاپی ۲۰۳) 61 - 95

کلیدواژه‌ها: اهل قبله تکفیر حنفیان امامیه ملاعلی قاری صفویه طایفه شاهیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۲۷۹
پیشینه بحث از «تکفیر اهل قبله» به قرون اولیه اسلامی باز می گردد، زمانی که اختلاف میان معتزله، خوارج و مرجئه بالا گرفت. این مسأله بعدها، همچنان به عنوان یک مساله کلامی باقی ماند، علاوه بر آن که در عمل هم، دولت ها و مذاهب درگیر آن بودند. در قرون هفتم تا نهم، اوضاع جهان اسلام آرام تر شد، اما با بالا گرفتن اختلافات صفوی عثمانی، باز این مسأله جدی تر مطرح شد. در این دوره، عده ای از اهل سنت، تندروانه از تکفیر اهل قبله و امکان آن سخن می گفتند، اما شماری از علمای معتدل اهل سنت، می کوشیدند دایره آن را تنگ کنند و زمینه را برای عدم تکفیر اهل قبله فراهم کنند. در این مقاله، برخی از متون چاپ نشده در این زمینه و نیز گزارش برخی از متون چاپ شده اما ناشناخته از آثاری که در دوره صفوی در این باره نوشته شده، معرفی شده است.
۳۱.

مسافرت نامه عتبات و مکه (1288ق) موسی الحسینی ملقب به میرزا بیک(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۳۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۶) 67 - 96

کلیدواژه‌ها: بغداد جده مدینه وطن مکه میرزا بیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۴
سفرنامه نویسی از حج در نیمه دوم دوره قاجاری شدت گرفت و ده ها سفرنامه نوشته شد. این زمانی بود که در عثمانی نیز سفرنامه و منزل نامه فراوان نوشته می شد.  ایرانیان  اغلب برای حج به عتبات هم سفر می کردند و از راه دریا یا خشکی که نامش جبل بود، و گاه از طریق دمشق به حج می رفتند. آنان اطلاعات با ارزشی از راه، منازل آن، وقایعی که رخ می داد و بسیاری از نکات دیگر می نوشتند. بسیاری از این سفرنامه ها منتشر شده، اما همچنان رساله هایی هست که انتشار نیافته است. سفرنامه حاضر مربوط به سال 1288 است و علاوه بر حج حاوی اطلاعاتی هرچند کوتاه در باره عتبات نیز هست.
۳۲.

نسخه خوانی (34)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ خرداد و تیر ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۰۰) 219 - 245

کلیدواژه‌ها: نسخه خطی خوانش متون نسخه خوانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۰۴
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و نهمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: جنگ بر سر قرنطینه در 190 سال پیش اخبار سیدنعمت الله جزائری از طاعون فراگیر سال 1102 هجری و احکام آن حاکم خبوشان و ادعای احیای دولت سربداران در سال 967 زهد و تقوای تولیت آستان قدس رضوی در دوره طهماسب وقتی شاه طهماسب به تاریخ تیموری استناد کرد خبری از یک طاعون خراب شدن ایوان شاهی بر سر اعیان و علما در روز عید قربان 1105 دعوت به روضه ای که عوض محرم در جمادی الاولی برگزار شده، در خانه وثوق الدوله استفتاء از سید محمدکاظم یزدی درباره خواندن خبر عروسی حضرت قاسم میرداماد و مقایسه خودش با خواجه نصیر
۳۳.

مطالعات شیعه شناسی در ایران دوره پهلوی: مورد کتاب «شیعه در اسلام» از موسی سبط الشیخ

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ مهر و آبان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۹۶) 223 - 250

کلیدواژه‌ها: تشیع شیعه در اسلام مکتب تشیع شیعیگری سید موسی سبط تاریخ تشیع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۲۱۵
مطالعات شیعه شناسی در ایران به معنای نگارش از تاریخ و فرهنگ شیعه، پدیده ای نوظهور است که پس از مشروطه و تدریجاً ایجاد شد. بخشی از آن به دنبال انتقادهایی است که در ادبیات جدید از گذشته تشیع مطرح شد و اوج آن در نوشته کسروی و حکمی زاده بود. با توزیع کتاب شیعیگری، بسیاری از علما شیعه تلاش کردند خارج از روال سنتی و کلامی، به تحقیق درباره شیعه بپردازند. به همین دلیل کتاب هایی تحت عنوان تاریخ شیعه و عناوین مشابه در ایران و عراق نوشته شد. برخی از آنها متأثر از جریان های فکری تاریخی جهان عرب بود؛ اما در ایران به ویژه آثار ناظر به انتقادهایی بود که رواج یافته بود. کتابی در دو جلد با عنوان «شیعه در اسلام» در سال های 1328 1329 منتشر شد که در نقد کسروی بود. علامه طباطبایی هم با نگارش «شیعه در اسلام» این مطالعات را عمومی تر کرد و ترجمه آن به انگلیسی به سبب فراگیرشدن این مطالعات شد. در این مقاله به سیر این نگارش ها پرداخته شده است.
۳۴.

نسخه خوانی (29)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۹۳) 51 - 77

کلیدواژه‌ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۹۱
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و نهمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند:   یا که اندر عبارت ترکی / بش یوز آلتون دویست دینار است! اعتنای حاکمان خراسان دوره قاجار به تاریخ بیهقی یادداشتی از یک جرجانی در باره اورنگ زیب و اورنگ آباد در سال 1054 پزشکی سنتی حیوانی: خواص پزشکی اجزاء بدن شیر زندگینامه خودنوشت استاد محمود شهابی خراسانی تواریخ زندگی شیخ ابراهیم زنجانی گواهی فقیر بودن یک شخص و درخواست کمک از مومنان برای او تجربه همکاری و همراهی روحانیت با فتحعلی شاه قاجار
۳۶.

نسخه خوانی (32): رساله در اثبات سلامت قرآن از تحریف از سال 1125 ق

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ بهمن و اسفند ۱۴۰۱ شماره ۶ (پیاپی ۱۹۸) 165 - 188

کلیدواژه‌ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۶۷
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب سی و دومین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن یک نسخه کلامی در یک مجموعه صفوی از سال 1125 قمری با موضوع اثبات سلامت قرآن از تحریف  را بررسی کرده است.  
۳۷.

از نابته/ناصبه تا حشویه: بر اساس گزارش ها و تحلیل های تاریخی ابوعمرو جاحظ

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۹۳) 27 - 49

کلیدواژه‌ها: نابته ناصبه حشویه مروانیه اهل حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۲۹۴
با توجه به دوران تسلط بنی امیه از سال 41 تا 132 هجری، آن هم در طول سه نسل، و این که اصولا اسلام در این دوره، پایه ای ترین مراحل را در شکل دهی به تاریخ تفکر پشت سر می گذاشت، شناخت جریان های فکری مذهبی بسیار اهمیت دارد. این کار در قالب تأسیس فرقه نابته ناصبه شکل گرفت و بعدها، بهترین تبیین را جاحظ از این مرام بدست داد. برخی از معتزله هم مانند ابوجعفر اسکافی نقش مهمی در تبیین آن داشتند، اما به نظر می رسد، همچنان اهمیت تاریخی با تأکید بر موقعیت حلقه ای آن برای شناخت تفکر اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در اینجا سعی خواهیم کرد بر اساس داده های منابع مختلف و با تأکید بر آنچه جاحظ در این باره آورده، گزارشی از آرای نابته و تصوری که از این جریان در میان مسلمانان بوده، بدست دهیم.
۳۸.

نسخه خوانی (30) رساله میرزا اشرف طبیب در پاسخ پرسش شاه سلیمان صفوی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ خرداد و تیر ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۹۴) 253 - 270

کلیدواژه‌ها: مزاج طبع غذا دوا طب سنتی عرقیات گلاب ماء اللحم ابن سینا میرزا اشرف شاه سلیمان صفوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۳۶۶
رساله حاضر، در پاسخ پرسشی از سوی شاه سلیمان صفوی است که از طبیب خاص خود، میرزا اشرف پرسیده است. سوال در باره تفاوت عرق گلاب با عرق گوشت یا ماءاللحم است. شاه پرسیده است چرا آب گوشت که به روش عرق گیری بدست می آید، چرب نیست، اما عرق گلاب، سرشار از مواد است. میرزا اشرف بر اساس روش طب سنتی، و مبتنی بر فیزیک یونانی، و با استفاده از مطالب ابن سینا، تلاش می کند توضیح دهد که اشیاء ترکیبی، در وقت عرق گیری، شرایط مختلف دارند. در برخی به راحتی مواد آنها جدا شده و در برخی چنین نمی شود. این رساله، به روش ساده رابطه فیزیک یونانی، و طب سنتی را با روش های درمانی رایج در استفاده از عرقیات نشان می دهد، مسائلی که از نظر علم شیمی و نیز دانش پزشکی امروز اعتباری ندارد، اما به هر حال بخشی از تاریخ علم در کشور ماست.
۳۹.

من چون قصابی موشان نکرده ام، چه دانم؟ فارسیات م ختصر فواید الرستفغنی از قرن چهارم هجری

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۹۵) 213 - 224

کلیدواژه‌ها: فوائد رستفغنی ماوراءالنهر مذهب حنفی فقه فارسی المجموع من الحوادث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۰۱
زبان فارسی دری، زبان رسمی مردمان ماوراء النهر در قرون نخستین اسلامی است. این زبان، مواجه با زبان عربی شد که پس از آمدن اسلام، زبان دین و اعراب مهاجر بود. به تدریج متون دینی عربی به این زبان نوشته شد، اما همچنان در تألیف از زبان فارسی استفاده می شد. آنچه مورد نظر است این که در مواردی، در متن های عربی، بویژه در متون فقهی، از کلمات که توسط » فوائد « و جملات فارسی استفاده می شد .کتاب مولفی از قرن چهارم هجری پدید آمده، حاوی تعداد قابل توجهی عبارات فارسی است. در مقاله حاضر، این کلمات استخراج شده و به علاوه، از اهمیت این کتاب فقهی  استفتائی در روشن کردن پاره ای از نکات کلامی و تمدنی سخن به میان آمده است .
۴۰.

سرگذشت طوماری زیارتی از دوره شاه سلیمان صفوی سال های 1905- 1099

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۹۵) 5 - 29

کلیدواژه‌ها: طومار زیارتی درویش طاهر توحید خانه تصوف شاه سلیمان صفوی خانقاه حرم امام رضا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۲۳۷
مبنای این مقاله، گزارش و توضیح و تصحیح متن طوماری است که میان سالهای 1095 تا 1099 ق فراهم آمده است. بر اساس این طومار، درویش طاهر، صوفی وابسته به توحیدخانه صفوی، به زیارت حرمین شریفین، عتبات، حرم امام رضا، بقعه شیخ صفی و نیز قبر بابا طاهر عریان رفته و پس از بازگشت از مشایخ توحید خانه درخواست کرده است تا گواهی نامه زیارت برای او بنویسند. برخی به نثر و برخی به نظم، سفر زیارتی او را گواهی کرده اند. این طومار یک سند ارزشمند در باره ادبیات دینی  زیارتی صوفیان شیعه مذهب در اواخر دوره صفوی است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان