مسعود تقوایی

یکی از راه های دست یابی به توسعه پایدار شهری، فراهم نمودن امکانات و خدمات مورد نیاز شهروندان ساکن در محلات شهری است. در پژوهش حاضر به منظور سنجش محلات چهارده گانه شهر آباده از نظر میزان دستیابی افراد ساکن در محلات شهری به امکانات و خدمات مورد نیاز، ابتدا سرانه وضع موجود هر یک از افرد از کاربری های خدماتی وضع موجود شهر از نقشه DWG شهر با مقیاس 1:10000 استخراج گردید و سپس با بهره گیری از تکنیک تاپسیس، به ارزیابی هر یک از محلات از نظر میزان برخورداری از امکانات و خدمات پرداخته شد و نتایج به صورت سطح بندی محلات شهر در 5 دسته از نظر میزان دست یابی به خدمات ارائه گردید. بررسی نتایج حاصل از میزان برخورداری محلات شهری آباده از امکانات و خدمات شهری حاکی از آن است که در بین محلات شهری، از نظر میزان دستیابی به امکانات و خدمات شهری تفاوت فاحشی بر قرار است، به گونه ای که بین محروم ترین (تل آسیاب) و برخوردارترین محلات شهر اختلاف فاحشی وجود دارد. سطح بندی محلات شهری به گونه ای است که سه محله سعدی، بافت قدیم و محمود آباد در سطح ورا توسعه، محلات استقلال شرقی و بافت مرکزی وراتوسعه، محلات همت آباد، استقلال غربی، فاطمیه و سیدان در سطح متوسط قرار گرفته اند و محله تل آسیاب نیز در سطح فرو توسعه یعنی پایین ترین سطح برخورداری قرار دارد.

یکی از مشکلات خدمات گردشگری نبود مکان های سکونتی و هتل های مناسب در تمام فصول سال و برای همه قشرهای جامعه با درآمدهای مختلف است. هدف این پژوهش بررسی وضعیت هتل های شهر اصفهان و ارائه راهکارهای مناسب در جهت ارتقاء سطح کمی و کیفی آنها است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های کای اسکوئر، ضریب همبستگی گاما و مدل تحلیلی SWOT استفاده شده است. مهمترین نقطه قوت هتل های شهر اصفهان، دسترسی مناسب آنها به مراکز تفریحی، تاریخی، تجاری و غیره است. وجود جاذبه های تاریخی در این شهر بعنوان فرصت خوبی برای صنعت هتلداری محسوب می شود. مهمترین نقاط ضعف هتل های شهر اصفهان عدم وجود تجهیزات و وسایل خدماتی و نبود افراد آموزش دیده و مجرب در زمینه خدمات رسانی مناسب به گردشگران است. همچنین نبود هتل ها و مسافرخانه ها برای گروه های کم درآمد و عدم وجود اتاق های خالی در برخی از ایام سال به عنوان تهدیدهای صنعت هتلداری در این شهر محسوب می شوند. بررسی فرضیات نیز نشان می دهد، بین خدمات ارائه شده از طرف هتل های شهر اصفهان و امکان سکونت مجدد در این هتل ها رابطه معناداری وجود دارد . همچنین بین امکانات و خدمات گردشگری شهر اصفهان با سفرهای مجدد گردشگران به این شهر رابطه معناداری وجود دارد.

شناخت و بررسی امکانات و توانایی ها و در پی آن تعیین سطوح توسعه یافتگی کشاورزی، نخستین گام در فرآیند برنامه ریزی و توسعه کشاورزی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی و سطح بندی کشاورزی شهرستان های استان فارس صورت گرفته است. در این پژوهش با بهره گیری از آمار کشاورزی سالنامه آماری سال 1387 استان فارس، فهرستی از 24 شاخص توسعه کشاورزی در پنج گروه دسته بندی شده، مورد مطالعه قرار گرفته اند و شاخص های مورد مطالعه با استفاده از تحلیل عاملی کاهش یافته و در عامل های ترکیبی مهم استخراج شده اند. سپس نتایج حاصل از عامل ترکیبی مهم وارد تحلیل خوشه ایی شده و شهرستان های استان فارس در پنج خوشه همگن از توسعه کشاورزی سطح بندی گردیده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل های به عمل آمده نشان می دهد که شهرستان های جنوبی در استان فارس نسبت به سایر مناطق، در سطوح پایین تری از توسعه کشاورزی قرار دارند که با استفاده از نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی (Arc Map) سطح بندی شهرستان های استان برای تحلیل فضایی وضعیت توسعه کشاورزی و ساماندهی آن، در سطح استان نمایش داده شده و جایگاه هر یک از شهرستان های استان در توسعه کشاورزی مشخص گردیده است.

برنامه ریزی فضایی یا سازماندهی فضایی روندی برای بهره ور سازی، آرایش منطقی، حفظ تعادل، توازن و هماهنگی بین جمعیت و تأسیسات اقتصادی ایجاد شده در فضای جغرافیایی و جلوگیری از بروز عدم تعادل و بازتاب های تخریبی و منفی در فضای سرزمین است. در این پژوهش 23 شاخص از شاخص های توسعه شهرستان میاندوآب شامل شاخص های اقتصادی- اجتماعی (5 زیر شاخص)، آموزشی- فرهنگی (8 زیر شاخص)، بهداشتی- درمانی (5 زیر شاخص) و شاخص های خدمات زیربنایی (5 زیر شاخص) مورد تحلیل قرار گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و ماهیت آن می تواند کاربردی باشد. به منظور رعایت اصل دقت، محاسبات با استفاده از نرم افزارهای Expert Choice، Excel، SPSS و همچنین با بهره گیری روش های تحلیل آماری از جمله تاپسیس فازی، تحلیل خوشه ای، تحلیل فرایند سلسله مراتبی و درنهایت روش رتبه بندی لکسیکوگراف صورت گرفت. نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن است که دهستان آجرلوی غربی به عنوان تنها گزینه برخوردار، رتبه نخست توسعه را در بین دهستان های شهرستان میاندوآب دارا است. از نظر توسعه شاخص های اقتصادی- اجتماعی، آموزشی- فرهنگی، بهداشتی- درمانی و شاخص های زیربنایی، 6 دهستان شامل باروق، مرحمت شمالی، زرینه رود، مرحمت جنوبی، مرحمت آباد و زرینه رود جنوبی بعنوان دهستان های نیمه برخوردار و چهار دهستان به ترتیب شامل مرحمت میانی، زرینه رود شمالی، مکریان شمالی و آجرلوی شرقی بعنوان دهستان های محروم شناسایی شدند. همچنین در مقایسه رتبه دهستان ها از نظر توسعه شاخص ها مورد بررسی، همبستگی درخور و مناسبی مشاهده نمی شود.

امروزه یک اجماع جهانی در این باره وجود دارد که چنانچه به همه قابلیت­های صنعت گردشگری و به ویژه گردشگری شهری توجه شود، می تواند به عنوان یکی از راهبردهای توسعه اقتصادی و فرهنگی شهرها محسوب گردد. موفقیت در این امر، مستلزم توجه به فرآیندهای ایجاد ارزش و جذابیت افزوده در جاذبه­های گردشگری است و یکی از تاثیرگذارترین آنها نورپردازی است. از این روی، در این پژوهش به نقش نورپردازی بر توسعه گردشگری شهر اصفهان پرداخته شده است. روش این پژوهش، توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است و در تحلیل داده­ها از نرم­افزار Spss استفاده شده است. یافته­ها ی پژوهش حاکی از آن است که چنانچه نسبت به نورپردازی-نه به عنوان یک فعالیت تزیینی و جنبی، بلکه به عنوان یک راه کار مؤثر در معماری مجدد شهر ها به هنگام شب- رویکردی علمی و برنامه ریزی شده اتخاذ گردد، می تواند ضمن بهبود کیفیت زندگی شهری، نقش مهمی در افزایش جذابیت، زمان فعالیت و امنیت شهری برای گردشگران وبه تبع آن توسعه گردشگری شهری را نیز به همراه داشته باشد.

نابرابری و ابعاد مختلف آن نشانه های مشخّصی از توسعه نیافتگی شمرده می شود. تفاوت ها و نابرابری های منطقه ای و ناحیه ای تهدیدی جدّی برای کشورها به شمار می رود، زیرا زمینه های دست یابی به وحدت و یکپارچگی ملّی را دشوار می کند. برای فراهم کردن مبنای علمی و منطقی برای کاستن نابرابری ها، ارزیابی جامعی از وضعیّت موجود توسعه ی نواحی با در نظر گرفتن شاخص های مختلف، بسیار ضروری است. پس از انجام این ارزیابی، می توان برای روبه رو شدن با مشکلات مناطق محروم اقدام کرد. مطالعه ی حاضر به ارزیابی سطح توسعه یافتگی شهرستان های ایران و تحلیل نابرابری میان آنها از نظر شاخص های مختلف توسعه پرداخته است. بدین ترتیب که پس از مطالعه و بررسی منابع موثّق آماری مربوط به سال 1385، تعداد 54 شاخص توسعه تدوین شد؛ وزن شاخص ها با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تعیین شد و درنهایت، میزان توسعه یافتگی شهرستان ها با بهره گیری از روش TOPSIS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، برای تبیین میزان نابرابری در بخش های مختلفِ مورد مطالعه، ضریب پراکندگی مربوط به هر بخش محاسبه شد. نتایج پژوهش، نابرابری آشکاری را میان سطح توسعه ی شهرستان ها نشان می دهد. شهرستان های شمیرانات، تهران و دماوند به عنوان توسعه یافته ترین شهرستان های کشور، به همراه سایر شهرستان های توسعه یافته بیشتر در بخش های مرکزی کشور واقع شده اند. در حالی که بیشتر شهرستان های توسعه نیافته و محروم در مناطق حاشیه ای و مرزی قرار گرفته اند. تحلیل ضریب پراکندگی نیز نشان می دهد که بیشترین نابرابری شهرستان ها به ترتیب مربوط به بخش های امکانات زیربنایی، کشاورزی و مسکن است. بنابراین، برای دست یافتن به یکپارچگی ملّی، ارتقای سطح توسعه ی اقتصادی اجتماعی و پایداری سیاسی، کاستن نابرابری های ناحیه ای امری ضروری و گریز ناپذیر است.

اردستان (واقع در استان اصفهان)، از شهرستانهایی است که جمعیت آن طی سالهای آماری همواره مواجه با نوساناتی بوده است. با توجه به نرخ پایین رشد جمعیت در شهرستان اردستان، پیش بینی می شود در سال 1395 جمعیت آن حدودآ به 411 هزار نفر برسد. مهاجرت از جمله عوامل مهم نوسانات جمعیتی در این شهرستان به شمار می رود.

امروزه مدیریت شهری تحول یافته است. شهرها برای رفاه و آسایش بیش تر شهروندان مدیریت می شوند. مدیریت شهری، نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری، به عهده دارد. این موضوع، به خصوص در ارتباط با توسعه پایدار بیش تر اهمیت می یابد. شهرها به علت دارا بودن جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی، از مقاصد گردشگری محسوب می شوند. توسعه گردشگری شهری آثار مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی به دنبال دارد، ایجاد تعادل در این زمینه، به گونه ای که آثار مثبت بیش از آثار منفی باشد، نیازمند اتخاذ سیاست های مدیریتی قوی است. بنابراین، پایداری در گردشگری شهری، مستلزم توجه نظام مند به ابعاد فنی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، تاریخی و زیست محیطی است تا استفاده از جاذبه های گردشگری، مطابق با نیاز امروز و حفظ و ماندگاری این منابع برای آیندگان باشد. هدف مقاله ی حاضر، بررسی متغیرهای ضروری عملکرد مدیریت شهری، در ارتباط با توسعه گردشگری پایدار شهری در شهر کرمانشاه است. نتایج حاکی از آن است که بین مدیریت یک پارچه شهری و همکاری های متقابل مدیران شهری و مردم محلی با دستیابی به توسعه ی پایدار گردشگری شهری رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد، یعنی هر مقدار مدیریت شهری هماهنگ تر باشد و ارتباطات بیش تر بین مدیریت شهری و مردم محلی برقرار شود، به همان اندازه امکان دستیابی به توسعه ی پایدار گردشگری شهری بیش تر خواهد شد.

رشد روز افزون شهر نشینی، جمعیت شهری و به تبع آن رشد عبور و مرور و رفت و آمدهای ساکنان شهر با وسایل نقلیه موتوری در سطح برون و درون شهری، مشکلات بسیاری را در سیستم حمل و نقل ایجاد نموده است. بر این اساس برای کاهش معضلات ترافیک، حمل و نقل وآلودگی هوا برنامه ها و طر حهای متنوعی اجرا می گردد. یکی از برنامه هایی که با اجرای عملی و صحیح آن می توان تا حد قابل توجهی آرامش را به سیستم حمل و نقل و عبور و مرور شهری باز گرداند، توسعه حمل و نقل انسان گرا (پیاده روی _ دوچرخه سواری) می باشد. در این پژوهش چگونگی انتخاب معیارهای صحیح و مناسب برای مسیر های دوچرخه در مناطق مختلف با توجه به موقعیت مکانی و عوامل موثر بر آن مورد بررسی قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده است که در طراحی مسیر های دوچرخه هر اندازه به کیفیت طراحی توجه گردد و معیارهای مناسب برای مسیر های دوچرخه سواری در نظر گرفته شود استفاده از دوچرخه و درنتیجه گسترش دوچرخه سواری در امر حمل و نقل درون شهری، گذران اوقات فراغت توسط افراد مختلف بیشتر می گردد، زیرا امنیت و آرامش خاطر استفاده کنندگان که از عوامل بسیار مهم در طراحی مسیر می باشد، در نظر گرفته شده است. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی، تحلیلی بوده، جمع آوری اطلاعات نیز به روش اسنادی و میدانی انجام گرفته که با استناد به طرح های اجرا شده و معیارهای طراحی مربوط به موضوع، بررسی و نتیجه گیری شده است.

توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان بیشتر جمعیت از خصیصه های مهم یک اقتصاد پویا و سالم است. برای تحقق این امر برنامه ریزان سعی می کنند نابرابری ها و عدم تعادل ها را از طریق تدوین و اجرای برنامه های متعدد محرومیت زدایی و گسترش همه جانبه جنبه های مثبت توسعه یافتگی کاهش دهند. لازمه برنامه ریزی شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر به لحاظ توسعه است که جهت رسیدن به این مهم استفاده از مدلها و تکنیک های مختلف نقش اساسی دارد. در این پژوهش با بهره گیری از مدل اسکالوگرام بر اساس 35 شاخص در زمینه های جمعیتی، بهداشتی و درمانی، آموزشی، فرهنگی، بازرگانی و اقتصادی، ارتباطات و حمل و نقل، خدمات رفاهی و تاسیسات شهری، سطح برخورداری شهرستان های استان بوشهر مشخص گردیده و وضعیت هریک از شهرستان ها در شاخص های فوق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که به لحاظ توزیع فضایی امکانات و خدمات، بین شهرستان های بوشهر و دشتستان با سایر شهرستان ها اختلاف و ناهمگونی وجود دارد. ولی بین سایر شهرستان های استان اختلاف فاحشی دیده نمی شود. بطوری که 22/22% از شهرستان های استان که شامل دو شهرستان بوشهر و دشتستان می باشد، در سطح برخوردار و 78/77% از شهرستان های استان در سطح نسبتاً برخوردار قرار گرفته اند.

در دهه های اخیر رشد و گسترش سریع شهرنشینی و استفاده از وسایل حمل و نقل، سبب افزایش چشمگیر بازدید از مناطق طبیعی شده است. دریاچه کافتر یکی از مناطق زیبا و دیدنی شهرستان اقلید محسوب می شود که علی رغم بازدید گسترده گردشگران، فاقد هرگونه تسهیلات مناسب مورد نیاز گردشگران است. از آنجا که تسهیلات مورد نیاز گردشگران نیازمند استقرار در مکانی است که بیشترین کارایی را داشته باشد، بنابراین، در این پژوهش سعی بر آن است تا بهترین مکان ایجاد دهکده گردشگری در ساحل دریاچه کافتر شهرستان اقلید مشخص گردد. از این رو، از طریق تلفیق 23 لایه اطلاعاتی از نقشه های با مقیاس 1:25000 سازمان نقشه برداری کشور و نیز نقشه مقیاس 1:100000 سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، در محیط GIS ، و نیز بهره گیری از تکنیک SWOT ، بهترین مکان ایجاد دهکده گردشگری در ارتفاعات جنوبی مشرف بر دریاچه تعیین گردید. در نهایت، راهبردهایی برای رشد و توسعه صنعت گردشگری در ساحل دریاچه کافتر ارایه شد.

The present research aims to identify effective factors on the reduction of social cooperation with the purpose of attracting social cooperation in directing city zones (zone number 3 in Shiraz).The methodology of this research was based on documentary and survey methods. The statistical sample of this research contains people 18 years old and over who live in zone number 3 in Shiraz، of whom 385 individuals were chosen as the sample of this research using Cochran method. To collect data، a research made questionnaire (analysis of effective factors on social cooperation in directing city zones) was utilized. The findings show that the effectiveness rate of cooperation، trust in executives and organizations، training، residency، education، motivation، and the role of the person in the family are preventing factors of social cooperation in directing the city zones (zone number 3 in Shiraz). Therefore، if responsible authorities are fond of removing the obstacles of social cooperation in directing the city zones (zone number 3 in Shiraz)، they should think about above mentioned obstacles and decide on these items for their long term goals.

توسعه فناوری های جدید آبیاری یکی از مهم ترین راه حل ها برای توسعه ی کشاورزی و افزایش تولیدات است که با توجه به محدودیت جدّی منابع آب در کشور به عنوان مسأله ایی مهم مطرح است. از این رو هدف اصلی این پژوهش بررسی موانع توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار در مناطق روستایی است که به صورت مطالعه ی موردی در شهرستان ازنا آن جام گرفته است. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی تحلیلی و همبستگی بوده که با استفاده از جمع آوری آمار و اطلاعات از طریق روش های میدانی آن جام شده است. سرپرستان خانوارهایی که از سیستم های آبیاری تحت فشار استفاده نکرده اند جامعه آماری تحقیق حاضر را در بر می گیرند که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 212 نفر از بین آن ها به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب گردید. هم چنین آزمون پیش آهنگی، برای بهدست آوردن ضریب اعتبار پرسشنامه آن جام گرفت که ضریب اطمینان آلفای کرونباخ آن بیش از 91/0 بهدست آمد. نتایج حاصل از طریق تجزیه و تحلیل های آماری در نرم افزار SPSS نشان می دهد که تقطیع و پراکندگی اراضی کشاورزان، مهم ترین مانع در توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار بوده است. هم چنین یافته ها حاکی از آن است که سه عامل ساختاری، اقتصادی اجتماعی و طبیعی 10/66 درصد از واریانس متغیرها را تبیین می کند که در این راستا توسعه ی کمی و کیفی برنامه های آموزشی ترویجی و بالا بردن اطلاعات و آگاهی کشاورزان، تربیت مروجان آگاه از مسائل سیستم های آبیاری تحت فشار و تشویق کشاورزان منطقه، با حمایت های مالی و اعطای آسان تر تسهیلات بانکی، در راستای مشارکت هرچه بیش تر در یکپارچه سازی اراضی، از جمله پیشنهادهایی هستند که براساس نتایج تحقیق ارائه شده اند.

دفترهای آژانسهای مسافرت هوایی، یکی از زیرساخت های اساسی برای توسعة گردشگری محسوب می شوند و میزان عملکرد آنها بیانگر وضعیت توسعة گردشگری و خدمات وابسته به آن در هر جامعه است. بر این اساس، در پژوهش حاضر به تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر عملکرد دفترهای مورد مطالعه در ایران می پردازیم. اهداف ما در پژوهش، علاوه بر تعیین عوامل مؤثر بر عملکرد آژانس ها، ارزیابی درجة گسترش عملکرد آنها در استان های کشور و اولویت بندی عاملها برای متعادل تر شدن منافع حاصل از عملکرد آژانس هاست. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و تحقیق با استفاده از الگوهای تحلیل عاملی، ضریب توزیع، تحلیل خوشه ای و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و با به کارگیری نرم افزارهای SPSS و Arc view صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از 51 نماگر اولیه، 32 نماگر انتخابی- که به شش عامل معنادار کاهش یافته اند و در مجموع، 15/66 درصد واریانس جامعه را تبیین میکند، بر عملکرد آژانس های هوایی کشور مؤثر هستند. به لحاظ توسعة عملکردی آژانس ها، استان تهران در سطح بالا (عملکرد مطلوب)، هشت استان در سطح دوم (عملکرد نیمه مطلوب به بالا)، یازده استان در سطح سوم (عملکرد نیمه مطلوب به پایین) و ده استان در پایین ترین سطح (عملکرد نامطلوب) قرار دارند. برای بهبود عملکرد آژانس ها، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، نقش عامل کارکردی- نهادی را مؤثرتر از دیگر عامل ها پیش گویی میکند.

تحقیقات انجام شده پیرامون برنامه های توسعه در کشورهای مختلف جهان، نشان دهنده محوری بودن نقش فناوری اطلاعات است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان استفاده از فناوری اطلاعات در عرصه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه اصفهان انجام گرفته است. روش تحقیق پیمایشی بوده و جامعه آماری را دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضاء محترم هیات علمی دانشگاه اصفهان در سال 1387که تعداد آنها برابر با 3981 نفر بوده، تشکیل می دهد. روش نمونه گیری به صورت طبقه ای متناسب با حجم و مقیاس پرسشنامه پنج درجه ای لیکرت بوده است، روایی پرسشنامه توسط تعدادی از استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی تایید شده و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ برای مؤلفه های شاخص آموزشی 79% و برای مؤلفه های شاخص پژوهشی 81% محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میانگین استفاده پاسخگویان از فناوری اطلاعات برحسب میزان تحصیلات متفاوت است و بیشترین میزان استفاده از فناوری متعلق به اعضاء هیات علمی بوده است. آزمون توکی نشان می دهد که تفاوت میانگین استفاده از فناوری اطلاعات در بین دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد معنی دار نیست؛ این درحالی است که تفاوت میانگین استفاده از فناوری اطلاعات در اعضای هیات علمی با میانگین دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری معنی دار است.

لایه بندی فضا، تعیین اوزان عملکردی و مکانیابی علمی کانون های گردشگری، برای سرمایه گذاری و اجرای پروژه های عمرانی، از جمله رویکردهای ضروری در فرایند نیل به توسعه پایدار و متوازن است. بر این مبنا، در مقاله پیش رو که بخشی از دست آورد یک طرح مطالعاتی بزرگ در منطقه بازفت، از توابع استان چهار محال وبختیاری است، با استعانت از دیدگاه ساختاری- کارکردی و بهره گیری از روش های اسنادی، پرسشنامه ای و مشاهدات میدانی، در گرد آوری اطلاعات، و نیز به کار گیری مدل استاندارد سازی(Z Score) و نرم افزارهایArc View GIS) و (SPSS/PC در پردازش، تحلیل، طبقه بندی و ترسیم گرافیکی یافته های پژوهش، پس از تعریف و تعیین سطوح یا لایه های فضایی همگن، مبادرت به انتخاب کانون های گردشگری برتر و تنظیم تعاملات کارکردی بین هر یک و سرانجام، ارائه راهبردهایی اجرایی در توسعه و تجهیز ساختار و سازمان فضایی حاکم بر هر کانون و حوزه فرادست آن شده است.

نظام شهری تجسم فضایی اقتصاد سیاسی و نحوه مدیریت سرزمین در یک کشور است. با مطالعه نظام شهری نحوه پخشایش و میزان تعادل جمعیت شهرها مشخص تر می گردد. نظام شهری ایران از الگوی سنتی کهکشانی در قبل ازسال،1300 به الگوی زنجیره ای به دلیل تمرکز امکانات و خدمات در شهرهای بزرگ متمایل شده است. این الگو ضمن بر هم زدن روابط منطقی شهرهای کوچک، میانی و بزرگ با یکدیگر، باعث آشفتگی در نظام شهری ایران شده است. هدف از این پژوهش، آشنایی با میزان تعادل در نظام شهری ایران طی سالهای 1335تا 1385است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی با تاکید بر مدلهای بررسی کننده است. جامعه آماری شامل کلیه شهرهای ایران در پنج دوره سرشماری از سال 1335تا سال 1385 است. یافته های پژوهش، بیانگر آن است که نظام شهری ایران در نیم قرن اخیر از لحاظ شاخص های ضریب تمرکز، رتبه اندازه، نخست شهری و ضریب آنتروپی به سمت تعادل میل کرده است؛ اما از نظرشاخص ضریب جینی و توزیع جمعیت در طبقات شهری نسبت به سال 1335 در وضعیت نامتعادل قرار دارد. در حقیقت، براساس منحنی لورنز شهرهای ایران طی سال 1335 به خط نرمال نزدیکتر بوده، اما در سال 1385از خط نرمال فاصله بیشتری گرفته اند. این امر ناشی از افزایش تعداد شهرهای بسیار کوچک با جمعیت اندک و افزایش جمعیت شهرهای بسیار بزرگ در نظام شهر ایران است. برای متعادل سازی نظام شهری ایران، راهکارهای تمرکز زدایی از کلانشهرها و تقویت شهرهای کوچک ومیانی پیشنهاد شده است.

گردشگری براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری، به کلیة فعالیت های افرادی اطلاق می شود که به مکان هایی خارج از محیط عادی خود، به منظور گذراندن ایام فراغت، انجام کار و سایر هدف ها، برای مدت کمتر از یک سال می روند. بسیاری از کشورها، صنعت گردشگری را به عنوان یکی از منابع درآمدزای خود می دانند و همواره می کوشند آن را توسعه دهند، اما توسعه این صنعت، بدون توسعه امکانات زیر بنایی و ایجاد زیرساختهای مناسب، امکان پذیر نیست. کشور ایران و به دنبال آن استان های کشور که دارای پتانسیل های فراوانی از نظر جاذبه های تاریخی و طبیعی هستند، می توانند با تأمین وتوزیع مناسب امکانات و زیرساخت ها، به ایجاد اشتغال و افزایش درآمد از طریق این صنعت امیدوار باشند، زیرا انتظار می رود این صنعت تا پایان دهه اخیر بیش از 40 درصد از اشتغال جهان را به خود اختصاص دهد و منابع درآمد آن تا سال 2020 به 6/1میلیارد دلار برسد. در همین راستا، استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن قابلیت های فراوان اکوتوریسمی به علت نبود زیرساختها و عدم توزیع مناسب آنها، تاکنون نتوانسته از این قابلیتها استفاده کند. در این تحقیق، مسیر گردشگری شمال شرق استان که یکی از مسیرهای پنجگانه گردشگری استان است، بررسی شده است. روش تحقیق توصیفی، تحلیلی بوده و برای تحلیل داده ها از تکنیک اسکالوگرام استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که از 270 کیلومتر مسیر گردشگری شمال شرق استان که به پنج محور به طول تقریبی 50 تا 60 کیلومتر تقسیم می شود، محور 2 (بعد از روستای امیدآباد، چلگرد و دیمه) و محور 3 (بعد از روستای دیمه، سودرجان و یان چشمه) در وضعیت ضعیف قرار دارند، محور 1 (شهرکرد، سورشجان، فارسان، باباحیدر و امیدآباد)، و محور 4 (روستای یان چشمه، یاسه چا و هوره) از نظر وجود امکانات و توزیع مناسب آنها، دارای وضعیت متوسط هستند و محور 5 ( بعد از هوره، سامان و شهرکرد) از نظر وجود امکانات و زیرساختها، وضعیت مطلوبی دارد. بنابراین، باید با ایجاد امکانات ریرساختی و توزیع مناسب خدمات در محورهای شماره 1 و 4، آنها را به سمت وضعیت مطلوب هدایت کرد، محورهای شماره 2 و 3، که در وضعیت نامطلوب قرار دارند، را با توزیع درست خدمات، بخصوص در محور 2 -که خدمات عمدتا در شهر چلگرد متمرکز شده است- به سمت وضعیت نسبتا مطلوبی ارتقا داد، و در حفظ و نگهداری از امکانات موجود در محور شماره 5 -که دارای بهترین شرایط نسبت به سایر محورهاست- تلاش کرد. همچنین، در اولویت بندی محورها، برای توسعه زیرساختها؛ محور شماره 3 در اولویت اول و محور شماره 5 در اولویت آخر قرار گرفت.