ایراندخت فیاض

ایراندخت فیاض

مدرک تحصیلی: دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه علامه طباطبائی
پست الکترونیکی: Iranfayyaz@yahoo.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۹ مورد.
۱.

تبیین مفهوم تکلیف و استخراج استلزامات تربیتی رویکرد تکلیف محور بر مبنای آموزه های قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۲ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۶۵ 31 - 57

کلیدواژه‌ها: تکلیف تکلیف محوری وظیفه تربیت اسلامی قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۶
کارهای پژوهشی فراوانی پیرامون چیستی و چگونگی تربیت اسلامی انجام شده است. یکی از مفاهیم کلیدی مورد توجه در دین، مفهوم «تکلیف» است. انسان مسلمان همواره در برابر خداوند دارای تکلیفی است و به تبع آن در برابر خود، مردم و دیگر آفریدگان تکالیفی دارد. پژوهش حاضر ابتدا به بررسی مفهوم تکلیف و واژگانی که دارای نزدیکی معنایی با آن هستند در قرآن کریم پرداخته است. سپس بر اساس آیات قرآن کریم، استلزامات تربیتی رویکرد تکلیف مدار را نتیجه گرفته است. این استلزامات شامل این موارد است: انسان باید برای شناخت تکالیف الهی خود تلاش کند؛ انسان باید به عمل به تکالیف الهی خود پای بند باشد؛ داشتن توان تحمل سختی لازمه پای بندی به تکالیف الهی است؛ در شناخت و تعیین تکلیف باید به تناسب تکلیف با وسع مکلَّف توجه داشت؛ انسان نباید در انجام تکالیف الهی دچار ایده آل گرایی شود؛ مکلَّف باید هم ظاهر و هم باطن عمل خود را بر تکلیف الهی منطبق سازد. این پژوهش از نظر هدف در دسته پژوهش های کاربردی و از نظر رویکرد در دسته پژوهش های کیفی قرار می گیرد. روش پژوهش تحلیلی و استنباطی می باشد.
۲.

دلالتهای ارتباط معنایی حیات و تربیت درآیه 24 سوره انفال و تاثیر آن بر مبانی تعلیم و تربیت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۳ 137 - 164

کلیدواژه‌ها: تربیت حیات ولایت تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۸
هدف از تحقیق، کشف پیوند معنایی تربیت با حیات در آیه 24 سوره انفال است که در آن تصریح شده که اجابت دعوت خدا و رسول او سبب زنده شدن انسان ها است. از آن جا که سول خدا نیز در این آیه موضوعیت دارد؛ موضوع ولایت نیز به پل ارتباطی بین تربیت و حیات انسانی تبدیل می شود که جای تحقیقات دقیق تری دارد. تحقیق حاضر با رویکرد کیفی و روش استنباطی انجام شده است.بخش اول آیه مورد نظر، میدان تحقیق و جامعه نمونه تحقیق را تشکیل می دهد. آیه مذکور این است که :أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْیِیکُمْ"(انفال : 24) ای کسانی که ایمان آورده اید هنگامی که خدا و رسول شما را خواندند استجابت کنید تا بدین وسیله به حیات دست یابید. همان طور که در آیه مشاهده می شود مفردات بنیادین آیه فوق این موارد است که در این تحقیق تلاش می شود رابطه آن ها با تعلیم و تربیت روشن شود : ایمان، استجابت، خدا و رسول، هنگامه دعوت، حیات بخشی. اولا بخش اول آیه، به لحاظ اجزاء چه ارتباطی به تعلیم و تربیت دارد؟ دوم این که این معانی با سایه های معنایی خود و سایر آیات و روایات مرتبط چه شبکه ای از معانی را تشکیل می دهند؟ سوم این شبکه معنایی چه مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، دین شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی ای را برای تعلیم و تربیت فراهم می کند؟ چهارم این مبانی تربیتی چه اهداف، اصول، روش هایی را برای تعلیم و تربیت اقتضا می کنند؟ دریافته های تحقیق پس از تفاصیل مبنایی مشخص می شود از جمله علائم حیاتی انسانی بر اساس مبانی تربیتی حیات طیبه، هماهنگی او با اولیاء الله در اعتقادات، تحیت و سلام در روابط اجتماعی و همچنین حیاء و عفاف در حوزه اخلاقی است.
۳.

مبانی معرفت شناختی تربیت معنوی در تحقق دانشگاه تمدن ساز مبتنی بر اندیشه امامین انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۲ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۶۴ 225 - 254

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت معنوی دانشگاه تمدن ساز مبانی معرفت شناختی امامین انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۵۶
تربیت معنوی به عنوان یکی از رویکردهای اساسی تربیت در زندگی انسان، نقشی کلیدی در ارتقای کیفیت حیات فردی، اجتماعی و تمدنی ایفا می کند. در محیط دانشگاهی نیز این نوع تربیت اهمیت ویژه ای دارد، چرا که تربیت معنوی می تواند به پرورش ابعاد اخلاقی و معنوی در کنار رشد علمی کمک کند. هدف این پژوهش تبیین مبانی معرفت شناسی تربیت معنوی مبتنی بر اندیشه امامین انقلاب اسلامی بود که از روش تحلیل یا برهان فرا رونده استفاده شد و روش گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و اسنادی و با مراجعه به منابع دست اول بوده و محتوای به دست آمده با استفاده از کتب و همچنین نرم افزارهایی که به جمع آوری سخنان امام خمینی (ره) و امام خامنه ای پرداخته اند گردآوری شد. یافته ها نشان داد مبانی معرفت شناختی تربیت معنوی در تحقق دانشگاه تمدن ساز عبارتند از: وحیانی بودن معرفت، ارزشی بودن معرفت، توحیدی بودن معرفت، عقلانی بودن معرفت، تقلیدی نبودن معرفت و نافع بودن معرفت؛ که این مبانی معرفتی می توانند به دانشگاه ها کمک کنند تا نقش های فعال تری در شکل دهی و پیشبرد تمدن نوین اسلامی ایفا کنند.
۴.

واکاوی انگاره اجتماعی امام موسی صدر و دلالت های آن در تبیین ماهیت تربیت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 278 - 312

کلیدواژه‌ها: امام موسی صدر انگاره دلالت اجتماع تربیت اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۹۱
پژوهش حاضر می کوشد با تحلیل مؤلفه ها و مقولات اجتماعی مورد نظر امام موسی صدر تصویر کلی ایشان از ماهیت اجتماعی شدن را شناسایی کرده و دلالت های آن را برای حوزه تربیت اجتماعی روشن سازد. در این تحقق از روش های توصیفی - تحلیلی و استنتاج عملی مورداستفاده قرار گرفته است. بر مبنای این پژوهش انگاره کلی امام موسی صدر از اجتماع، انگاره ای مبتنی بر تصویر ارگانیزمی جامعه و مبتنی بر نگرش توحیدی است که مؤلفه های اصلی آن در یازده مؤلفه؛ (وحدت، کنشگری انسان، اجتماعی بودن هویت انسان، تفکر تشکیلاتی و تمدنی، کیفیت رابطه فرد و جامعه، آزادی، تعامل و همزیستی، گشودگی و رواداری، گفت وگو، احترام متقابل، ارزش ها)، مورد بررسی قرار گرفته است. دلالت های این انگاره کلی و مؤلفه های تشکیل دهنده آن برای ماهیت تربیت اجتماعی نیز، در هشت دلالت کلی مشخص گردیده است. این دلالت ها عبارت اند از؛ اصل نگرش توحیدی، ا اصل انسان گرایی فطری، اصل نگاه مشفقانه به دیگری، اصل نگاه به دیگری به مثابه خویشتن، اصل باور به آزادی چون ارزش، اصل مبتنی ساختن رشد بر عمل، اصل برخورداری از اندیشه و منش تشکیلاتی، اصل ضرورت گفت وگو چون بینش، منش و روش، اصل هویت سازی بر محور انسانیت
۵.

شناسایی و اولویت بندی نیاز های آموزشی نو آموزان پیش دبستانی عشایر: پژوهش ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 323 - 297

کلیدواژه‌ها: پیش دبستانی دانش بومی عشایر مناطق محروم نیازسنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۲۱۲
این پژوهش با هدف شناسایی نیازهای آموزشی اولویت دار نوآ موزان پیش دبستانی عشایر استان چهارمحال و بختیاری به کمک روش آمیخته اکتشافی از نوع مدل تدوین ابزار انجام گرفت. در بخش کیفی 12 نفر از متخصصان و کارشناسان دارای تجربه تدریس در حوزه عشایری با نمونه گیری هدفمند به عنوان مشارکت کنندگان بالقوه انتخاب شدند و با مصاحبه، داده های کیفی اولیه حاصل شد. از معیار همسوسازی داده ها برای سنجش اعتبار اولیه داده ها استفاده شد. هم چنین با روش تحلیل مضمون چارچوب اولیه الگو نیاز های آموزشی پیش دبستانی عشایر شکل گرفت. در بخش دوم در قالب روش تحقیق توصیفی- پیمایشی کمی از طریق پرسشنامه برآمده از بخش کیفی نظرات 150 نفر از آموزگاران و مربیان پیش دبستانی عشایر استان که به روش نمونه گیری هدفمند از نوع معیار انتخاب شده بودند و به کمک فرمول فریدمن 58 نیاز آموزشی به دست آمده در سه حیطه شناختی، مهارتی و نگرشی اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد بالاترین نیاز آموزشی در حیطه شناختی مربوط به (آموزش حروف الفبا در حد تشخیص کلمات هم آغاز و هم پایان)، آموزش محیط زیست و آموزش خلاقیت؛ در حیطه مهارتی مربوط به آموزش زبان رسمی (گفتاری)، آموزش بهداشت فردی و عمومی و آموزش ارتباط با خانواده و مهارت های زندگی؛ در حیطه نگرشی مربوط به آموزش استقلال فردی و حق انتخاب، آموزش گرایش به نظم و انضباط و آموزش عزت نفس می باشند.
۶.

معلم به مثابه دانش پژوه و نقش آن در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی: نقد رویکرد معلم به مثابه اقدام پژوه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۶) 7 - 36

کلیدواژه‌ها: دانش پژوهی معلم پژوهنده اقدام پژوهی نظریه عمل تربیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۷۹
هدف پژوهش حاضر، بررسی معلم به مثابه دانش پژوه و نقش آن در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی و نقد رویکرد معلم به مثابه اقدام پژوه است. روش پژوهش حاضر تحلیلی و از نوع تحلیل مفهومی و زبانی و تحلیل منطقی فرارونده است. اسناد مورد تحلیل شامل دیدگاه های صاحب نظران، کتب، پیشینه مطالعاتی و پژوهش های مرتبط در این زمینه است. یافته های پژوهش نشان داد معلم به مثابه اقدام پژوه در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی با کاستی هایی مواجهه بوده و نیازمند اصلاح و بازسازی به وسیله رویکرد دانش پژوهی به واسطه قوت ها و توانایی هایش است. معلم به مثابه دانش پژوه به واسطه داشتن ویژگی هایی مانند ماهیت بین رشته ای، وجود عرصه های چهارگانه اکتشاف، تلفیق، کاربرد و تدریس و یادگیری، قابلیت ارائه نتایج به دیگران، قرارگرفتن در پارادایم پراکسیس، پیروی از الگوی متداول آکادمیک در پژوهش و دارابودن مراحل مشخص در انجام دانش پژوهی می تواند ضمن رفع ضعف های معلم به مثابه اقدام پژوه، شکاف نظریه و عمل تربیتی را نیز کاهش دهد. در پایان، می توان چنین نتیجه گیری کرد که تلقی معلم به مثابه دانش پژوه ضمن حذف فاصله موجود بین نظام آموزش و پرورش، و آموزش عالی و ایجاد پل ارتباطی بین آن ها، به کارگیری دانش تولیدشده در عمل را محور فعالیت خود قرار داده است.
۷.

کارکرد استعاره در یادگیری از دیدگاه ویتگنشتاین: یک تبیین نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: غرب شناسی بنیادی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 119 - 146

کلیدواژه‌ها: استعاره ویتگنشتاین یادگیری « شناخت»

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۲۱۲
هدف این پژوهش با تحلیل مفاهیمی مرتبط با یادگیری در نوشتار ویتگنشتاین و نمونه هایی از استعاره های مشهور و مهمی که وی در آثار خود به قصد عینیت بخشی به مفاهیم آورده به بررسی کارکرداستعاره در تحقق « یادگیری در عمل» پرداخته و نقش استعاره به عنوان « حلقه واسط» در شناخت مورد بررسی قرار دهد. روش حیث هدف کاربردی و رویکرد کیفی و به شیوه تحلیلی می باشد. از نظر ویتگنشتاین استعاره فراتر از ابزاری بلاغی و به مثابه حلقه رابط قابلیت برانگیختن روشن سازی ذهن یادگیرنده را به سوی تحقق یادگیری مطلوب دارد. در آثار ویتگنشتاین استعاره به مثابه گونه ای امکان و چهارچوب برای درک صورت های زندگی و بستر ساز توافقی که در آن یادگیری در عمل روی می دهد قابل شناخت ا ست. استعاره ها جهانی بر ساخته از بازی های زبانی خلق می نمایند؛ برآمده از صورت های زندگی که معلم و فراگیر در آن به فهمی متقابل دست می یابند یادگیری را ممکن می سازد. استعاره های ویتگنشتاین عامل زمینه ساز عینیت بخشی به مفاهیم، بستر ی لازم برای الگوهای آموزشی است که یادگیری را از رهگذر توافق دربافتار صورت های زندگی به شیوه ای اثر بخش پیش می رانند.
۸.

حماسه، تبلور دیدگاه های نوین: سیرۀ تربیتی شهید حاج قاسم سلیمانی بسترساز تربیت حماسی متعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۲ خرداد ۱۴۰۲ شماره ۳۰۶ 67-77

کلیدواژه‌ها: حماسه تربیت تربیت حماسی شهید سلیمانی سیره تربیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۳۰۶
هدف پژوهش، بررسی ابعاد تربیتی حماسه و واکاوی این ابعاد در سیره و مکتب تربیتی شهید سلیمانی است. دراین چارچوب تلاش شد با بررسی، تبیین و تحلیل وصیت نامه شهید سلیمانی، بیانات مقام معظم رهبری و سخنان افراد شاخص و هم رزم شهید با روش تفسیری تحلیلی به این سؤال اصلی پاسخ داده شود که سیره شهید سلیمانی تا چه حد ملاک های تربیت حماسی را پوشش و توصیف می کند. تربیت حماسی جایگاه و منزلت کلیدی در ابعاد و سطوح فرهنگی ارزشی مکتب و جهان بینی اسلامی ایرانی داشت و دارد. برخی افراد متنفذ و کاریزماتیک، از جمله شهید سلیمانی نقش مهمی در بازتولید این مسئله در برهه های زمانی مختلف جامعه داشته اند. یافته های پژوهش به دو بخش قابل تفکیک است؛ در بخش اول با مطالعه آثار حماسی ملی و آموزه های اسلام شیعی نگارش شده، ابعاد تربیت حماسی و زیرمحورهای آن (ولایت مداری، غیرت، شجاعت، فتوت و جوان مردی، جهاد، ایثار و ازخودگذشتگی، احسان و نوع دوستی، عدالت خواهی و ظلم ستیزی و...) کشف و تحلیل شد. در قسمت دوم تلاش شد این موارد با تکیه بر مکتب، سیره، کنش و رفتار شهید سلیمانی پیاده شود. باید گفت که در بافت و ساخت تربیتی اجتماعی جامعه، شهید سلیمانی مصداق بارزی در تحقق تربیت حماسی در ایران پس از انقلاب داشته است. مصداق عینی آن را در مشارکت گسترده مردم در مراسم تشیع، خاک سپاری آن در مناطق مختلف کشور و پس از شهادت در قالب فرهنگ سازی این مکتب برای نسل های جدید می توان مشاهده کرد.
۹.

رویکرد تربیت ولایی در تعلیم و تربیت اسلامی با محوریت استعاره شجره طیبه : اهداف، اصول، روشها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 273 - 332

کلیدواژه‌ها: تربیت اسلامی شجره طیبه تربیت ولایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۷۸
هدف از تحقیق حاضر ارائه چارچوبی از تربیت ولایی به عنوان یک رویکرد تربیت اسلامی است؛ تحقیق حاضر با روش کیفی تحلیل محتوا انجام شده است. تربیت ولایی اجمالا تربیتی است که بر ولایت الهی و هدایت اولیاء الهی مبتنی باشد. مساله اصلی تحقیق این است که بتوان مبنای یک نظام تربیت اسلامی را بر پایه قرآن کریم و روایات بنا نهاد؛ که مبتنی بر ولایت باشد از این جهت که رکن رکین اسلام است. تمثیل شجره طیبه در قرآن کریم به شبکه انسان های مومن با محوریت اولیاء الهی اشاره دارد لذا تمثیل قابل توجهی برای تربیت ولایی به نظر می رسد. سوالات تحقیق این است که اولا تعریف تربیت ولایی در قرآن کریم با محوریت آیه شجره طیبه چیست؟ دوما نظام تربیت ولایی بر اساس معانی ولایت مقتضی چه اهداف، اصول و روش هایی برای تعلیم و تربیت اسلامی است؟ طبق یافته های تحقیق، تربیت ولایی در تمثیل شجره طیبه عبارت است از تربیتی شبکه ای که از طریق اتصال و ارتباط قلبی انسان ها به اولیاء خدا به عنوان افراد دارای دو خصیصه نشاط و شجاعت؛ و پذیرش رهبری آن ها انجام شده؛ و نفی ولایت مستکبرین سبب آزادسازی انسان ها از نظامات ارباب رعیتی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی می شود". اهداف تربیت ولایی عبارتند از تولی و تبری، تشبه به اولیاء و تقرب الی الله. اصول تربیت ولایی عبارتند از لزوم اتخاذ مربی و هم مسلکان طریق، لزوم شبکه ای بودن و سلسله مراتب بودن ساختار تربیتی و لزوم دائم التعلیم و التعلم بودن عموم مردم. روشهای تربیت ولایی عبارتند از پویایی و انعطاف، آزادسازی مردم از بندهای مادی و ذهنی، حکمت آموزی و در نهایت همیاری و همدلی.
۱۰.

واکاوی مؤلفه های حماسی در سیره شهید سلیمانی و رهاوردهای تربیتی آن در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۱ 301 - 342

کلیدواژه‌ها: حاج قاسم سلیمانی حماسه جوانان بیانه ی گام دوم انقلاب تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۲۴۷
هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی مؤلفه های حماسی در سیره شهید سلیمانی و رهاوردهای تربیتی آن در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران است. روش این پژوهش از حیث هدف کاربردی و ازلحاظ رویکرد، کیفی است. داده ها پس از فیش برداری اسنادی، اینترنتی به شیوه ی تحلیل مضمون مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. در ایران پس از انقلاب، چشم انداز تحقق تمدن نوین اسلامی به عنوان یک اصل اساسی در حوزه های و سطوح مختلف (فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و...) مدنظر قرار گرفت. در تحقق این فرآیند متکامل، منزلت و جایگاه برخی افراد، جریان ها، تحولات و رویکردهای مختلف نقشی تسریع گر دارند. گام دوم انقلاب به عنوان یک مانیفست تسریع جهت دهی انقلاب در مسیر تمدن نوین اسلامی در چهل سال دوم انقلاب از سوی رهبری معظم مطرح شد. شهید سلیمانی به عنوان یکی از اشخاص کاریزماتیک، نماد اقتدار و غرور ملی، حافظ امنیت اجتماعی ملی کشور، مقابله با جریان های تکفیری، شهید وطن در غربت و... در سطح جامعه مطرح بود، این موارد پس از شهادت ایشان به عنوان یک مکتب و سرمایه ی اجتماعی مطرح شد. دراین پژوهش در ابتدا تلاش می شود ضمن مفهوم شناسی و احصا تربیت حماسی، مبانی فکری و اندیشه ای تربیتی حماسی شهید سلیمانی، جایگاه و نقش منزلتی این تفکرات در تحقق اهداف و چشم اندازهای گام دوم انقلاب و تمدن نوین اسلامی موردبررسی و تحلیل قرارگیرد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که شاخص های مکتب شهید سلیمانی (وحدت گرایی، ولایتمداری، ظلم ستیزی، حامی محرومان و مستضعفان، شجاعت محوری، استقامت، جوانمردی، شهادت طلبی و...) کارکرد و کارویژه های تربیتی و اجتماعی در ابعاد عزت نفس، تقویت سرمایه اجتماعی، اعتمادبه نفس، خودباوری و... دارد که در تحقق چشم انداز ترسیم شده جامعه در گام دوم انقلاب نقش مهم و حیاتی دارد؛ دراین راستا نیازمند تبیین جهادی و ارتقای بیش سیاسی اجتماعی و تربیتی شهروندان می باشیم.
۱۱.

بررسی آینده پژوهانه تاریخ تعلیم و تربیت مسجدمحور و الزامات گفتمانی آن در گام دوم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲) 125 - 161

کلیدواژه‌ها: رویکرد تعلیم و تربیت مسجدمحور شبکه امامت و امت تربیت ولایی گام دوم انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۲۹۲
هدف این پژوهش تشخیص الزامات رویکرد تربیتی مسجد محور است. این تحقیق با راهبرد کیفی، با استفاده از روش تحلیل مضمون، و با گردآوری وقایع تاریخی به منظور احصاء تجارب و توصیه های ناظر به آینده، انجام شده است. از آن جا که می توان ظرفیت فراوان شبکه امامت و مساجد را برای انجام بسیاری از مسئولیت های اجتماعی خصوصا تربیت نسل آینده به کار گرفت؛ مضامین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به عنوان یکی از منابع مهم ترسیم کننده آینده در تعیین این الزامات مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل دوره تاریخی صدر اسلام تا کنون می باشد. بر اساس یافته های تحقیق حاضر، عوامل متعددی در احیاء جایگاه واقعی تربیتی مساجد نقش دارند ازجمله: شبکه ولایی دوسویه امت و شبکه امامت(شامل همه مربیان جامعه)، ارتقای شایستگی شبکه امامت و توسعه آن تا سطح اساتید، معلمان و مربیان، تعیین ماموریت مسجد به عنوان یک مرکز تفکر و یک نهاد یاددهنده و یادگیرنده، و نیز ایجاد وحدت در عین تنوع فرهنگی در جامعه. از جمله ثمرات این رویکرد می تواند این موارد باشد: همگانی بودن دانش، وحدت ایمان و علم، رشد تعهد و تخصص، کاهش هزینه های آموزش.
۱۲.

تبیین مفهوم شجاعت در شاهنامه فردوسی و ارائه راهکارهای آن برای تربیت حماسی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۱ تیر ۱۴۰۱ شماره ۲۹۵ 85-95

کلیدواژه‌ها: شاهنامه فردوسی تربیت حماسی حماسه شجاعت پروری کودک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۶ تعداد دانلود : ۴۶۰
تربیت حماسی ازجمله ساحت های مهم تربیتی است که نقش بسزایی در تربیت نسلی شجاع، عدالت خواه، نوع دوست، مبارز، قوی و نترس، ظلم ستیز و مانند آن دارد. یکی از این مؤلفه های مهم حماسی، شجاعت و دلاوری است. شجاعت محوری ترین عنصر حماسی در شاهنامه فردوسی به شمار می رود. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف تبیین مفهوم شجاعت در شاهنامه فردوسی و ارائه راهکارهای آن برای تربیت حماسی کودکان صورت پذیرفته است. روش این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از لحاظ رویکرد، کیفی است و از حیث جمع آوری اطلاعات به شیوه تحلیلی واستنباطی نگاشته شده است. جامعه پژوهش، شاهنامه فردوسی و آثار وابسته به آن بوده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که حکیم ابوالقاسم فردوسی شجاعت و مبارزه را با عقلانیت و اخلاق مداری توأم کرده و عشق به وطن و دیگردوستی را جایگزین خوددوستی کرده که با استنباط از آن می توان در قالب مؤلفه هایی همچون روش الگویی، قصه گویی، آموزش تفکر انتقادی، توکل، مراقبه، خودگردانی، در تربیت حماسی کودکان تأثیرگذار بود.
۱۳.

واکاوی ضرورت تدوین الگوی بومی آموزش تفکر به کودکان با توجه به پیش فرض های هستی شناختی و معرفت شناختی صدرالمتالهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 77 - 93

کلیدواژه‌ها: ضرورت تدوین الگوی بومی تباین پیش فرض ها آموزش تفکر به کودکان واقع گرایی هستی شناسی صدرا معرفت شناسی صدرا

تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۳۱۹
مقاله حاضر با هدف بررسی ضرورت تدوین الگوی بومی آموزش تفکر به کودکان با توجه به تباین پیش فرض های هستی شناختی و معرفت شناختی در الگوی مطلوب با الگوهای جاری نگاشته شده است. این «تباین» با تبیین «واقع گرا» بودن این پیش فرض ها در نگرش صدرایی و غیرواقع گرا بودن آنها در پیش فرض های کلی فبک جاری به اثبات رسیده است. این پیش فرض ها با مشخص کردن «آرمان» یا «هدف نهایی» کلاس آموزش تفکر به کودکان، اصول پیشبرد کلاس و در نتیجه الگوی مورد نظر را تعیین می کنند. این الگو در پژوهش حاضر اهداف، اصول، محتوا و روش ها را در بر خواهد داشت و همه آنها از این آرمان متأثر می شوند. بنابر نتایج پژوهش حاضر در الگوی مطلوب با رویکرد صدرایی، آرمان نهایی در این کلاس «حقیقت آن گونه که در واقع خود هست» و «باور به بودن آن»، و معرفت بدان «ساختنی، کامل شونده و مرحله مند» خواهد بود که با معناشناسی در دستگاه اندیشه صدرایی معنایی متفاوت با برداشت های فبک جاری از آن خواهد داشت. پژوهشگر در این تحقیق از روش تحلیلی−استنباطی برای رسیدن به اهداف بنیادی پژوهش کیفی خود استفاده نموده است.
۱۴.

شناسایی مؤلفه های مؤثر برارتقاء ظرفیت کارتیمی درمدارس ابتدایی بر اساس سند تحول آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تربیتی سال ۱۸ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۶ 55 - 75

کلیدواژه‌ها: تیم تربیت اجتماعی سندتحول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۲۴۸
هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های مؤثر برارتقاء ظرفیت کارتیمی در مدارس ابتدایی براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بوده است. روش پژوهش توصیفی بود که به شکل میدانی و به صورت کیفی انجام شد. جامعه مورد مطالعه این پژوهش شامل کلیه افراد مطلع در خصوص تعلیم و تربیت، سند تحول آموزش و پرورش، مدیران و معلمان مقطع ابتدایی بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. بدین منظور10 مصاحبه تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. برای شناسایی مؤلفه های مؤثر بر ارتقاء کار تیمی در مدارس ابتدایی، از تحلیل تماتیک استفاده شد. نتایج حاصل از کدگذاری باز، محوری و انتخابی پژوهش به شناسایی و انتخاب شش مؤلفه اصلی ساختاری، محتوایی، زمینه ای، فرهنگی، مجازی و اقتصادی منجر گردید. همچنین چهارده زیرمقوله برای مقولات اصلی مؤثر بر ارتقاءظرفیت کار تیمی در مدارس ابتدایی شهر تهران استخراج شدند که عبارت اند ازساختار سازمانی، رهبری سازمانی، ظرفیت دانشی سازمان، فرهنگ سازمانی، ارزیابی عملکرد، نظام تشویق و تنبیه، سیستم آموزشی دبستان، سیستم گزینش همکاران آموزشی و تربیتی، رهبری، فرهنگ، تکنولوژی، قابلیت های منابع انسانی، اثربخشی کار تیمی و امکانات اقتصادی .یافته ها حاکی از این بود که فعالان عرصه فرهنگ و تعلیم و تربیت باید به کار تیمی در مدارس ابتدایی اهمیت بیشتری داده و دانش آموزان را به دانش مهارت های کار تیمی تجهیز کنند و تلاش کنند که با یک تربیت اجتماعی صحیح و در عین حال فعال و در قالب شش بعد مذکورظرفیت کار تیمی را ارتقاء داده و از این طریق به اجتماعی شدن متربیان کمک کنند.
۱۵.

اهداف آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان بر اساس دیدگاه های آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 1-27

کلیدواژه‌ها: اخلاق مفاهیم اخلاقی آموزش به کودکان دیدگاه های آیت الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۱ تعداد دانلود : ۵۲۷
از جمله وظایف نظام تربیت رسمی و غیررسمی در دوره ابتدایی، آموزش اخلاق به کودکان است چرا که دارای قلبی پاک و زلال و آماده دریافت بذری چون کسب فضایل هستند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی اهداف آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان دوره دوم ابتدایی(سنین 10 تا 12 سال) بر اساس دیدگاه های آیت الله جوادی آملی انجام شد. روش پژوهش تحلیلی–استنباطی بود. نتایج نشان داد که قرب الی الله هدف غایی و مواردی مانند خودشناسی، پرورش خداجویی و خدابینی، تفکر در مسائل اخلاقی، روی آوردن به مسئولیت پذیری، افزایش آستانه صبر و بردباری، توفیق در اکرام، احترام و محبت به انسان ها، بهبود حس زیبایی گرایی ازجمله اهداف واسطه ای آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان هستند که می توان از دیدگاه آیت الله جوادی آملی شناسایی نمود. رسیدن به این اهداف در دوره دوم ابتدایی بشارت دهنده ورود متخلقانه و معتقدانه به دوره نوجوانی است که اگر آن هم از برنامه ریزی منسجمی برخوردار باشد می تواند در شکل گیری هویت پایدار اخلاقی مورد نظر اسلام مؤثر باشد.
۱۶.

بررسی تأثیر هوش معنوی بر تربیت انسان شادکام در نظام تعلیم و تربیت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۷) 596 - 573

کلیدواژه‌ها: عقل و خرد شادکامی نظامهای تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف : هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر هوش معنوی در منایع دینی، به عنوان یکی از توانمندی های اساسی انسان بر شادکامی بود تا نظامهای تربیتی با پرورش آن بتوانند انسان شادکام تربیت کنند. روش: در این پژوهش از روش تحلیل اسنادی محتوای متون دینی از جمله قرآن کریم و روایات معصومین(ع) بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج تحلیل اسنادی پژوهش، بیانگر تأثیر توانمندی های مختلف معنوی بر شادکامی بود که از جمله این توانمندی ها، درک معنای حقیت هستی، ایمان، اعتماد، امید به فضل، توکل و رضایت به خداوند متعال، درک قضا و قدر الهی و خرسندن بودن به آن، درک حقیقت وجود معصومین(ع) و توسل و پیروی از آنان، درک حقیقت دنیا و آخرت و پدیده مرگ، درک معنای خود و دریافت معنای بلا و ... حائز اهمیت بود. هر چه معناهای جهان حقیقی بهتر درک شود، شادکامی انسان نیز بیشتر خواهد شد. نتیجه گیری: تربیت هوش معنوی انسان می تواند در تربیت انسان شادکام مؤثر واقع شود. لذا نظامهای تربیتی، از جمله: خانواده، مدارس و دانشگاهها برای تربیت انسان شادکام باید توانمندی و هوش معنوی را در متربیان خود پرورش دهند تا انسان شادکام برای زندگی در دنیا و آخرت تربیت کنند.  
۱۷.

نقش عقل و خرد بر تربیت انسان شادکام در نظام تعلیم و تربیت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 231 - 258

کلیدواژه‌ها: عقل و خرد شادکامی نظامهای تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۹۲۹ تعداد دانلود : ۶۱۱
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر عقل به عنوان یکی از توانمندی های اساسی انسان بر شادکامی او بر اساس آیات و روایات صورت گرفت تا نظامهای تربیتی با تقویت و پرورش این توانمندی بتوانند انسان شادکام و بانشاط تربیت کنند. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای متون دینی از جمله قرآن کریم و روایات معصومین(ع) استفاده شده است. یافته ها: بر اساس نتایج تحلیل متون آیات و روایات اسلامی، عقل و خرد در منابع دینی از مهم ترین توانمندی ها و استعداد آدمی است و خود دارای مجموع قوای شناختی، اخلاقی، معنوی، هیجانی، عبادی، بدنی، فعلی و جنبشی، تدبیر و قوای حل مسئله و توانمندی های کسب معاش و لذت از زندگی است. تقویت و پرورش این مجموعه قوا می تواند در تربیت انسان شادکام مؤثر واقع شود. نتیجه گیری: نظامهای تربیتی از جمله خانواده ها، مدارس و دانشگاهها برای تربیت انسان شادکام باید تربیت انسان قوی و توانمند در ابعاد مختلف را دستور کار خود قرار دهند و قوای مختلفی از جمله توانمندهای شناختی، اخلاقی، معنوی، عبادی، هیجانی و قوای حل مسئله، توانایی جنبشی و عملی، کسب معاش و ... را در متربیان خود پرورش دهند تا انسان شادکام برای زندگی در دنیا و آخرت تربیت کنند.
۱۸.

تبیین مبانی، اهداف، اصول و روش های تربیت حماسی در شاهنامه فردوسی (برای نظام تعلیم وتربیت رسمی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۰ 177 - 205

کلیدواژه‌ها: شاهنامه فردوسی مبانی تربیت حماسی اصول تربیت حماسی روش های تربیت حماسی اهداف تربیت حماسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۵۹۰
هدف اصلی این پژوهش، تبیین مبانی، اهداف، اصول و روش های تربیت حماسی در شاهنامه فردوسی (برای نظام تعلیم وتربیت رسمی) است. روش این پژوهش ازحیث هدف کاربردی و ازلحاظ رویکرد، کیفی است و ازحیث جمع آوری اطلاعات به شیوه تحلیلی و استنباطی نگاشته شده است. جامعه پژوهش، شاهنامه فردوسی و آثار وابسته به آن بوده است. باتوجه به یافته های این مقاله، می توان گفت که تعریف حکیم ابوالقاسم فردوسی از تربیت حماسی، تربیتی است که شجاعت و مبارزه را با عقلانیت و اخلاق مندی توأم کرده و عشق به وطن و دیگر دوستی را جایگزین خود دوستی می کند. با این تعریف، می توان مبانی تربیت حماسی در اندیشه وی را در گزاره های زیر خلاصه کرد: «انسان حماسی در شرایط سخت ثابت قدم است»؛ «جهاد پایه عمل تربیت حماسی است»؛ «نقش رهبر در فرایند تربیت حماسی بارز است»؛ «انسان حماسی در همه حال به یاد خداست». هدف تربیت حماسی پیش از هر چیز توجه به حق و جلب رضایت او بوده و پس از آن می توان از عدالت خواهی و ظلم ستیزی، شجاعت پروری، خردورزی نام برد. باتوجه به این مبانی و اهداف، اصول تربیت حماسی عبارتند از: عزت مداری، ایثار و ازخودگذشتگی، هدایت و رهبری، خدامحوری. درنهایت از روش های تربیت حماسی می توان به روش سخت کوشی، اهتمام به امور هم نوعان، الگوگیری و توکل و اعتماد به خداوند اشاره کرد.
۱۹.

تبیین الگوی مفهومی تربیت معنوی مبتنی بر صحیفه سجادیه در تعلیم و تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۹) 1188 - 1167

کلیدواژه‌ها: معنویت تربیت معنوی صحیفه سجادیه الگوی معنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۶۵
هدف : پژوهش حاضر به منظور تبیین الگوی مفهومی تربیت معنوی مبتنی بر صحیفه سجادیه در تعلیم و تربیت انجام شد. روش : این تحقیق از حیث هدف، کاربردی و رویکرد زیربنایی آن، پژوهش کیفی است و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مفهومی و استنتاجی استفاده شده است. محیط پژوهش شامل کتاب صحیفه سجادیه و نمونه گیری آن، به صورت هدفمند بوده است. یافته ها: شامل مبانی، اهداف، اصول و روشها در الگوی مفهومی تربیت معنوی است. در صحیفه سجادیه، انسان معنوى ابتدا باید شناخت را در خود ایجاد کند. وقتى شناخت انسان به مرحله باورمندى رسید، بعد از آن رفتار اجتماعى پدید می آید. نتیجه گیری : خداوند متعال، هدف غایی و حقیقت بی نهایت و جامع تمام ارزشهاست. مهم ترین هدف تربیت معنوی، زیست بر اساس خواست الهی است و رسیدن به کمال انسانی، یکی از غایات تربیتی محسوب می شود. از آنجا که ساختار وجودی آدمی به گونه ای است که تنها در برقراری ارتباط با خداوند به آرامش می رسد، سایر تلاشهای عقلی و علمی انسان، محکوم به نافرجامی است. رسیدن به آرامش درونى و اطمینان قلبى، از شاخصهاى پیامدى تربیت معنوى اند.
۲۰.

تدوین الگوی مفهومی خودآگاهی مبتنی بر اندیشه های شهید مطهری(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ مشاوره و روان درمانی سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ 1 - 24

کلیدواژه‌ها: مرتضی مطهری (ره) خود آگاهی مبانی مؤلفه ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۵۱۸
پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی مفهومیِ خودآگاهی برای دانش آموزان دوره ی اول متوسطه مبتنی بر اندیشه های شهید مطهری(ره) انجام شده است. این تحقیق از حیث هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد کیفی و از نظر روش پژوهش، از روش تحلیلی و استنباطی استفاده شد. جامعه ی پژوهش شامل تعداد 45 اَثر از جمله مقالات و گزارش های تحقیقاتی دست اول شهید مطهری(ره) و مرتبط با موضوع خودآگاهی و هم چنین، شامل 15 نفر از متخصصین در حوزه های فلسفه ی تعلیم و تربیت و روان شناسی تربیتی بود. روش نمونه گیری به صورت هدفمند و روش گردآوری به صورت کتابخانه ای و میدانی و ابزار مورد استفاده در بخش کتابخانه ای برگه های فیش برداری و در بخش میدانی مصاحبه بود. یافته های پژوهش نشان داد که مبانی خودآگاهی در اندیشه های شهید مطهری(ره) در پنج محور: 1-ذومراتب بودن، 2-خداجوی، 3-اندیشه ورزی، 4-آزادی معنوی و انتخاب گری و 5-پویایی و بالندگی انسان، قابل تبیین است. هم چنین، مؤلفه های خودآگاهی شامل: 1-خودِ فیزیکی و وراثتی، 2-خودِ واقعی، 3-خودِ آرمانی، 4-خودِ اجتماعی، 5-خودِ اخلاقی و معنوی و 6-کرامت و عزت نفس می باشد. باتوجه به مبانی و مؤلفه های فوق، الگوی خودآگاهی برای دانش آموزان دوره ی اول متوسطه تدوین شده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان