مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۰۱.
۲۰۲.
۲۰۳.
۲۰۴.
۲۰۵.
۲۰۶.
۲۰۷.
۲۰۸.
۲۰۹.
۲۱۰.
۲۱۱.
۲۱۲.
۲۱۳.
۲۱۴.
۲۱۶.
۲۱۷.
۲۱۸.
۲۱۹.
۲۲۰.
سبک شناسی
منبع:
آینه میراث دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۵۷)
145 - 163
از میان نسخه های فراوان کتابخانه گرانبهای استاد دکتر اصغر مهدوی، رساله عرفانی ارزشمندی است به زبان فارسی و به گمان بسیار از سده های پنجم یا ششم که به دلیل افتادگیهای آغاز و انجام و به دست نرسیدن نسخه دیگری ازآن، نه نام خود رساله شناخته است و نه نام نویسنده آن. بررسی این رساله که به گمان بسیار بازنوشت مجالس پیری عارف است و از گونه گفتار نوشتهای صوفیانه، نشان می دهد که گوینده عارفی دانشمند بوده است از گونه کسانی چون احمد غزالی و عین القضات همدانی که افزون بر آگاهی بسیار از قرآن و حدیث و علوم شریعت با سلوک صوفیانه و تجربه های عارفانه نیک آشنا بوده و آن چه می گفته از سر تجربه و آزمودگی بوده است. در این مقاله به معرفی گسترده تر این رساله همراه با بازنمایی پاره ای از ویژگیهای زبانی آن پرداخته شده است. این ویژگیهای زبانی و... بسیار کهن می نمایند و این گمانه را که این متن از سده پنجم یا ششم است قوت می بخشند و گاه مانند فراوانی واژگان و ترکیبات عربی اندکی تازه تر می نمایند و آن را با متون سده هفتمی نزدیک می سازند.
اصلی ترین ویژگی های سبکی هجویات سوزنی سمرقندی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینه میراث دوره ۱۴ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۵۸)
173 - 191
هجو از فروع ادب غنایی است که به دلیل سیطره نقد اخلاقی تا کنون به شیوه بایسته مورد توجه واقع نشده است. این پژوهش به بررسی اصلی ترین ویژگی های سبکی هجویات سوزنی سمرقندی پرداخته و آنها را از نظر سطوح زبانی، ادبی و فکری بررسی کرده است. در این پژوهش از ذکر ابیاتی که در آن ها واژه های رکیک و ناخوشایند به کار رفته، خودداری شده است. روش پژوهش توصیفی = تحلیلی است و نتایج با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا به شیوه کتابخانه ای و سند کاوی بررسی شده اند. نتایج نشان می دهد که هجویات سوزنی بیشتر از نوع فردی، تعریض و غیرواقعی است و ا شتباهات او در به کارگیری تلمیحات قرآنی نشان می دهد که وی از دانش عربی و علوم قرآنی بهره چندانی نداشته است. زبان وی عفیف نیست و به جای مقابله با هنر شاعریِ رقیب، به هجو صفات خَلقی و خُلقی او می پردازد.
بررسی نسخه خطی «الکفایه فی الفقه» نوشته حسین بن مسعود فرّاء بَغَوی (516ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینه میراث دوره ۱۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶۵)
223 - 239
کتابِ الکفایه فی الفقه یکی از متون فارسی در فقه شافعی است که حسین بن مسعود فرّاء بَغَوی (516ق) از فقها و مفسران برجسته سده ششم هجری، آن را به رشته تحریر درآورده است. بغوی در این کتاب، از جهت تبویب و تنظیم فصول و مباحث آن از متون عربیِ مشابه الهام گرفته است. این اثر گذشته از جنبه های علمی، به سبب اشتمال بر هزاران واژه و ترکیب نادر در زبان فارسی، به لحاظ ادبی و زبانی نیز شایسته توجه است. گرایش مؤلف به استفاده از لغات نایاب و کهن و ذکر برابرنهادهای زیبای فارسی در مقابل اصطلاحات فقهی، استعمال ترکیبات دل نشین، شیواییِ تعبیر، زیبایی و رسایی الفاظ و عبارات، اصالت و استواری مطالب از جمله ویژگی های درخور اعتنای این کتاب به شمار می روند. به دلیل مکانتِ والای علمیِ بغوی و دقّت فقهی او و به سبب کهن بودن نثر کتاب، این اثر جایگاه ویژه ای در میان فارسی زبانان به ویژه شافعی ها دارد. در این نوشتار کوشش شده ویژگی های سبکی این اثر از سه محور زبانی، ادبی و محتوایی مورد بررسی قرار گیرد.
مطالعه تحلیلی نقوش گیاهی انتزاعی تزیینات معماری مسجد جامع وکیل شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اثر دوره ۴۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹۶)
119-102
حوزههای تخصصی:
مسجد جامع وکیل شیراز به عنوان شاخص ترین بنای مذهبی دوره زندیه در تاریخ هنر و معماری اسلامی ایران شناخته می شود و از جمله زیباترین و مستحکم ترین مسجدی است که بعد از دوره صفویه در ایران ساخته شده است. این مسجد از نظر ویژگی های معماری و تزیینی می تواند مصداقی از تاریخ معماری این دوران باشد . با توجه به پیشینه ساخت مسجد وکیل می توان دریافت که اجزای معماری این مسجد به دلیل ساخت و پرداخت در دوره های مختلف در سبک تزیینات به ویژه در کاشی کاری، تفاوت ها و شباهت هایی دارند. بر مبنای این پیش فرض این پژوهش به بررسی انواع نقوش گیاهی، طبقه بندی طرح های تزیینی و بیان شباهت ها و تفاوت های میان این نقوش در تزیینات معماری مسجد وکیل شیراز می پردازد. روش تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از داده های این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد نقوش گیاهی در فضاهای مسجد با وجود تنوع و فراوانی ظاهری، ویژگی های مشترکی دارند و از الگوهای منسجم و مشابهی در طراحی پیروی می کنند.
بررسی بن مایه ها در رُمان «خوف» اثر شیوا ارسطویی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
در آثار داستانی، بن مایه می تواند از عوامل سبک آفرین باشد و مضمون یا موضوعات مسلط بر سبک را برای خواننده آشکار سازد. زنان داستان نویس از این امکان زبانی زیاد استفاده می برند و علاوه بر ایجاد حساسیت مداوم در خواننده، متن را به سمت نوعی زبان خاص هنری سوق می دهند. رمان «خوف» اثر شیوا ارسطویی، یکی از این نمونه هاست که به «تنهایی» و «ترس» انسان در دوران مدرن می پردازد و روایتی زنانه از این تنهایی و ترس را بیان می دارد. در این مقاله برآنیم مهمترین بن مایه های موجود در رُمان «خوف» را مورد بررسی قرار دهیم و نشان دهیم که نویسنده از این طریق چه مفاهیمی را بیان کرده است. این بن مایه ها از این لحاظ که بیانگر حساسیت های یک نویسنده زن است، از ویژگی های سبک زنانه نیز به شمار می آید. روش کار در این پژوهش، «توصیفی- تحلیلی» است؛ یعنی ابتدا داده هایی از رمان «خوف» توصیف می شود و سپس بر اساس آنها، تجزیه و تحلیل انجام می گیرد و به جمع بندی منتهی می شود.
بررسی ویژگی سبکی «تأکید» در روزنامه های خاطرات ناصرالدین شاه قاجار و شناخت گوشه ای از شخصیت او بر این اساس همراه با نقدی بر تصحیحات غیرتخصصی از آثار وی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در این مقاله برای نخستین بار با رویکرد زبانی، ادبی و سبکی و با روش (توصیفی– تحلیلی – آماری) مسأله «تأکید» و انواع آن را به عنوان یکی از ویژگی های سبکی مهم و پربسامد در روزنامه های خاطرات ناصرالدین شاه قاجار بررسی کرده ایم؛ به این منظور ابتدا در قالب نموداری مهم ترین روش های تأکید در کلام را در دو بخش صرف و نحو با استفاده از مهم ترین آرای محققان و نیز اجتهاد شخصی، نشان داده ایم و بعد مهم ترین شیوه های تأکید را در این یادداشت ها بررسی کرده ایم. با تحلیل داده های به دست آمده وجه تازه ای را از شخصیت ناصرالدین شاه نشان داده ایم و در نهایت با انتخاب مثال های تصادفی از اصل نسخ و مقابله با تصحیحات انجام شده از این آثار نشان داده ایم بدخوانی ها، بدفهمی ها و حذف های بی توضیحی که مصححان در این تصحیحات انجام داده اند سبب شده است که نتوان برای تحقیقات ادبی و زبانی به این تصحیحات اعتماد و استناد کرد.
چند نوع التزام در منظومه های عطار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متن پژوهی ادبی تابستان ۱۴۰۱ شماره ۹۲
7 - 29
حوزههای تخصصی:
با وجود دسترسی به تصحیح انتقادی آثار عطار، همچنان نقاط مبهم و مشکوکی در آثار او به چشم می خورند که حتی با داده های نسخه شناسی موجود قابل رفع نیستند. برای رفع چنین ابهام هایی، لازم است هر یک از جنبه های مختلف سبک عطار که بر پایه آثار مسلم او تعیین شده است به دقت مورد واکاوی قرار گیرد تا در نهایت الگوی جامعی از سبک او به دست آید. در این پژوهش، انواعی از التزام مورد بررسی قرار می گیرند که در سراسر آثار منظوم عطار از خردترین واحد؛ یعنی بیت تا کلان ترین واحد؛ یعنی منظومه تکرار شده اند. برای طرح الگویی منظم، انواع التزام در چهار گروه اصلی شامل التزام به تکرار، تقارن، تناسب و نوعی اسلوب ویژه طبقه بندی می شوند. بررسی انواع التزام در کنار سایر داده های سبک شناسی و نسخه شناسی می توانند در سنجش صحت ابیات مبهم و مشکوک در آثار عطار مفید و راهگشا باشند.
بررسی و تحلیل سبک شناسی نسخه خطی مثنوی «درّ مکنون» فقیر دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فنون ادبی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۶)
101 - 122
حوزههای تخصصی:
فقیر دهلوی از شاعران فارسی در قرن 12 هجری، شاعری شیعی مذهب و زاده شده در دارالخلافه شاه جهان آباد است که از وی آثار زیادی ازجمله مثنوی «درّ مکنون» به جا مانده است. این مثنوی عاشقانه، داستان عشق ملیکه، دختر قیصر روم با امام حسن عسکری(ع را به تصویر می کشد. هدف از نگارش این مقاله، معرفی و تحلیل سبک شناسی مثنوی «درّ مکنون» فقیر دهلوی و معرفی نسخ خطی آن است. روش تصحیح نسخه، شیوه تصحیح برمبنای نسخه اساس است و بدین منظور هرگاه نقص، نادرستی و اشتباه محرزی در آن رؤیت شد، آن را به کمک ضبط نسخه دیگر یا همان نسخه بدل مرتفع ساخته است. در این مقاله، ابتدا شرح حال مختصری از شاعر و آثار وی ارائه شده، سپس تلاش شده است موضوع، ساختار، ویژگی های نسخه، سبک شناسی و رسم الخط اثر بررسی شود. بررسی های انجام شده نشان می دهد که زبان ساده و روان، ترکیب سازی های مضمون آفرین، تسکین متحرک، تخفیف واژه، به کار بردن واژه های عربی، تشبیهات محسوس، استفاده مناسب و متناسب از انواع صور خیال تا جایی که لفظ و معنی در مقابل هم قرار گیرند و سبب پیچیدگی کلام نشود، ازجمله خصوصیات سبکی مثنوی «درّ مکنون» فقیر دهلوی است.
بررسی هنجارگریزی های ساختاری در عناصر زبانی غزلیات عطار نیشابوری؛ براساس نظریه زبان شناختی جفری لیچ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فنون ادبی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۶)
125 - 146
حوزههای تخصصی:
از اصلی ترین عوامل پیدایش سبک ادبی، هنجارگریزی و بسامد آن در اثر ادبی است که باعث تشخّص و برجستگی زبان اثر ادبی می شود. بهره گیری از شیوه های جدید سبک شناسی برای تجزیه و تحلیل متون ادبی، دریچه ای تازه به شناخت دقیق این متون است. پرداختن به انواع هنجارگریزی یکی از شیوه های جدید بررسیِ سبکیِ متون است که اثر ادبی را در همه لایه های زبانی، ادبی و معنایی واکاوی می کند. در این جستار از دیدگاه زبان شناسی جفری لیچ (1969) در باب هنجارگریزی ساختاری، غزل های عطار نیشابوری بررسی و تحلیل توصیفی- آماری شده است. با تحلیل آماری جنبه های گوناگونِ هنجارگریزی آوایی و واژگانی در دویست غزل نخست دیوان عطار نیشابوری، نتایج مهمی به دست آمد؛ ازجمله بسامد زیاد ترکیبات نوساخته صوفیانه در غزلیات عطار که از برجستگی های سبکی غزل وی به شمار می آید، نشان دهنده این نکته است که عطار شاعری متعهد به ارزش ها و اصول عرفانی است. این پژوهش همچنین نشان می دهد هنجارگریزی های آوایی، به ویژه شگردهایی مانند «حذف و تخفیف در ساختار واژگان» در شعر عطار به ضرورت موسیقی و محدودیت های وزنی، بیش از هر عنصر آوایی به کار رفته است. همچنین عطار بخش زیادی از درون مایه ها و تجربیات عرفانی مدنظر خود را در ترکیباتی نوساخته با رویکردی صوفیانه به کار برده است؛ ترکیباتی که برساخته ذهن و زبان صوفیانه عطار است و پیش از او در هیچ متن صوفیانه اعم از نثر یا شعر به کار نرفته است. از این میان فقط حدود 20درصد از این ترکیبات از شعر عطار فراتر رفته و میراث عطار در شعر شاعران صوفیانه پس از وی شده است و مابقی این ترکیبات نوساخته همچنان در شعر عطار، بی بدیل مانده اند.
تحلیل ساختار لایه ای سوره ملک از منظر سبک شناسی (آوایی، واژگانی، معنایی و بلاغی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اصطلاح سبک شناسی عبارت است از علمی که به دنبال کشف ارزش های زیبایی شناختی آثار ادبی است، که تحلیل لغوی و فنی و بلاغی متن ادبی را در پی دارد. این دانش می کوشد تا متن را از لحاظ ساختارشناسی، ژرفا شناسی و زیبایی شناسی بدون توجه به تاریخ و جامعه و زندگی پدیدآورنده که اموری خارج از متن اند، بررسی و تحلیل کند. در این جستار با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی سوره ملک در سطوح آوایی، واژگانی، معنایی و بلاغی مورد بررسی و از این رهگذر گوشه هایی از رموز هنری و فهم جنبه های ادبی و هنری سطوح مختلف زبانی مورد تحلیل قرار گرفته است. کنایه و استعاره به عنوان عناصر بلاغی برای تبیین و توصیف هر چه بهتر وقایع و معانی و برانگیختن عواطف و انفعالات درونی افراد به کار گرفته شده اند. به کارگیری این دو مؤلفه در متن آیات این سوره باعث تثبیت معنا در ذهن مخاطب و افزایش سطح آگاهی از قدرت خداوند و اختصار در کلام و بیان محتوا شده است.
سبک شناسی بلاغی و نحوی سوره مبارکه حجر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سبک شناسی یکی از شیوه های تحلیل و تفسیر متون ادبی بر پایه عناصر زبانی است که در میان پژوهش های حوزه زبان شناسی، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. سوره حجر یکی از سور مکّی قرآن است که از جهت بلاغی و نحوی، واجد نکات شایسته توجّه بسیار است، چنانکه سبک شناسی بلاغی و نحوی این سوره می تواند زیبایی ها و ظرافت های قابل تأمّلی از این چشمه فیّاض وحی را برای مخاطبان مشخّص سازد. این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از معیارهای سبک شناسی جدید به تحلیل و تبیین ویژگی های بلاغی و نحوی سوره حجر پرداخته و کوشیده است لایه هایی از زیبایی این سوره را از منظر اسالیب بلاغی و نحوی مثل: «تقدیم و تأخیر»، «حذف» و «تضاد و مقابله» و ... مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از تحقیق، بیانگر آن است که در این سوره اسالیب به نحوی دقیق و ملموس، ضمن ایجاز کلام، به انتقال دقیق و مؤثّر معنا یاری رسانده و اغراضی همچون تأکید، مبالغه، تعظیم و تکریم و ... در جهت تصویرآفرینی و ترسیم پیام های مورد نظر براساس مفاهیم آیات، به شکلی هنری و زیبا تجلّی یافته است. همچنین مشخّض گردید که اسلوب تقدیم و تأخیر، اسلوب حذف و اسلوب تضاد و مقابله در خدمت ایفاد معنی و شکل دهی به منظومه معرفتی مدّنظر خداوند متعال، نسبت به دیگر عناصر زبانی از بسآمد بیشتری برخوردارند.
سازه آوایی زبان در اشعار سید حسن حسینی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سبک شناسی لایه ای از روش های نوین نقد ادبی است که به تجزیه و تحلیل متون ادبی در قالب لایه های پنج گانه زبانی می پردازد. مقاله حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی به بررسی لایه آوایی زبان در سروده های «سید حسن حسینی» همت گمارده و چهار گزاره تشکیل دهنده سازه آوایی زبان شعر (موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی) را در سروده های این شاعر معاصر ادب فارسی تطبیق و شرح داده است. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که امکانات آوایی زبان در آثار حسینی فراتر از تلوین و التذاذ موسیقیایی در چارچوب موسیقی بیرونی شعر بروز یافته است؛ به طوری که پرداختن به رئالیسم اجتماعی از تحلیل و بررسی سازه آوایی در قالب موسیقی کناری آشکار می شود. حسینی با کاربست سازه آوایی و ترکیب شاخص های آن با یکدیگر به نقد درونی جامعه خویش پرداخته است. موسیقی معنوی امکان تصویر آفرینی هرچه دقیق تر را برای این شاعر معاصر فراهم آورده و وی توانسته است از رهگذر این لایه سبک شناسی نوین، تصاویر متحرّک شعری را به مخاطب ارائه دهد.
عوامل ساده نویسی در متون مصور دوران قاجار با تأکید بر آثار طالبوف تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴
342 - 360
حوزههای تخصصی:
عصر قاجار به لحاظ چاپ و نشر آثار مصور و تجلی تصویر در معماری، نقاشی، موسیقی، نگارگری، تذهیب و غیره، عصر ویژه ای است. ادبیات نیز محمل مناسبی برای این موضوع است؛ اما وقتی زبان، موضوع بحث سبک شناسانه باشد، بهره بردن شاعر و نویسنده از صور خیال و صنایعی مانند استعاره، تشبیه و مجاز، نوعی نگارگری در کلام است و طالبوف از این منظر، نویسنده تصویرگری محسوب می شود. طالبوف تبریزی از نویسندگان و روشنفکران ایرانی مهاجر به قفقاز است که با نگارش آثار ادبی و سیاسی خود، سهم زیادی در روشنگری و گسترش اندیشه های نوین ادبی و سیاسی در بین ایرانیان دارد. او در آثارش ضمن بحث درباره مسائل علمی جدید و سیاست و آزادی و قانون، لزوم ساده نویسی و رهایی از عبارت پردازی ها و تکلفات پیشین را در نثر گوشزد می کند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. بررسی ها نشان داد که در سطح زبانی، ترجمه لفظ به لفظ اصطلاحات و عبارات ترکی به فارسی، استفاده از کلمات خارجی با تلفظ روسی یا ترکی، مطابقت صفت با موصوف به سیاق زبان عربی، کاربرد ضمیر «او» برای غیر انسان و استفاده از «به» در معنی «برای» بسامد زیادی در آثار طالبوف دارند. در سطح ادبی نیز اقتباس و استشهاد به آیات و اشعار و بهره گیری از ضرب المثل برای تبیین موضوع، ویژگی اصلی آثار وی هستند. اهداف پژوهش بررسی ویژگی های سبکی آثار طالبوف در دو سطح زبانی و ادبی است. بررسی عوامل ساده نویسی در متون مصور دوره قاجار. سؤالات پژوهش آثار ادبی طالبوف تبریزی دارای چه ویژگی های زبانی و ادبی است؟ چه عواملی در ساده نویسی متون مصور دوره قاجار نقش داشته است؟
بررسی مناسبات مفاهیم سبک شناسی و تعیین جایگاه آن ها در هنرهای تجسمی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پیکره دوره یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۷
1 - 15
حوزههای تخصصی:
بیان مسئله: اصطلاحات سبک شناسی مفاهیمی هستند که پیوسته در میان مباحث هنری مورد استفاده قرار می گیرند. مشابهت و نزدیکی معنایی این مفاهیم و همچنین عدم وجود یک مرزبندی صریح میان آن ها، زمینه ساز ایجاد نوعی درهم آمیختگی و آشفتگی مفهومی شده است. لذا تعیین جایگاه هر کدام از آن ها و نسبت شان با یکدیگر، هم به امر خوانش متون هنری و هم به درک جایگاه آثار و هنرمندان کمک می کند. هدف: این پژوهش با مرکزیت قرار دادن مفهوم سبک و بر اساس نسبت مفاهیم سبک شناسی دیگر با آن، به دنبال تبیین حد و مرز معنایی مفاهیم سبک شناختی است که دائم با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند و به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. روش پژوهش: منابع این پژوهش کتابخانه ای و روش ارائه آن توصیفی و تحلیلی است. با استفاده از منابع کتابخانه ای مفاهیم مشابه مفهوم سبک مورد بررسی قرار گرفته و رابطه بین آن ها و مفهوم سبک تعیین شد. یافته ها: این پژوهش با بررسی های صورت گرفته به این نتیجه رسید که مفاهیمی نظیرِ مکتب، جنبش، روش هنری، سبک بصری، فرم، محتوا، مُد، تکنیک و ژانر دائماً به صورت اشتباه به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. لذا با تبیین مفهوم دقیق هر کدام از این اصطلاحات و بررسی نسبت شان با مفهوم سبک، به این نتیجه می رسیم که سبک، ژانر و مُد، روش های مختلف هنری هستند و هر کدام، بسته به رویکردی مختص به خود، تحت تأثیر مؤلفه ها و زیر شاخه هایی مثل تکنیک، فرم، محتوا و ... قرار دارند. افزون بر این مشخص شد که مکتب و جنبش اگرچه مرزهای مفهومی نزدیکی دارند، اما ریشه اصلی تمایز آن ها در مکانمندی شان است.
سبک شناسی صالح حسینی از رهگذر ترجمه گری اسامی خاص در پنج رمان ترجمه شده از منظر لپیهالم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بحث ترجمه اسامی خاص، یکی از مباحث چالش برانگیز مطالعات ترجمه و به طریق اولی، ترجمه ادبی محسوب می شود و از دو حیث اهمیت دارد. اول: اسامی خاص از جمله مقولات فرهنگ مادی و معنوی هر زبان و فرهنگ، و مرتبط با هویت و ایدئولوژی آن فرهنگ است. دوم: شگردهای مترجمان در ترجمه اسامی خاص ممکن است به نوعی از سبک و به طریق اولی، از حضور و صدای مترجمان هم خبر بدهد. ترجمه گری اسامی خاص را از رهگذر الگوها و رویکردهای گوناگون بررسی می کنند. این مقاله، سبک صالح حسینی را در مقام مترجم ادبی از منظر الگوی لپیهالم در پنج رمان از دو نویسنده بررسی می کند: حسینی از رهگذر شگردهای حفظ صورت و جایگزینی نام های خاص که از جمله مولفه های الگوی لپیهالم است، و به ترتیب با راهبردهای ترجمه غرابت زا و غرابت زدا متناظر است، از یک سو، سبک نویسندگان، و از دیگر سو، سبک و حضور خود را نشان داده است. این مقاله با تأسی به الگوی لپیهالم و با روش گردآوری گزیده ای از اسامی خاص در پیکره ای متشکل از پنج رمان از دو نویسنده یعنی مزرعه حیوانات و ۱۹۸۴ (اُرول)، و خشم و هیاهو، آبشالوم ! آبشالوم! و برخیز ای موسی (فاکنر) نشان می دهد حسینی در ترجمه گری اسامی خاص این آثار کوشیده است میان حفظ سبک این نویسندگان و بروز سبک خود هماهنگی برقرار کند و نشان بدهد اگر در متن اصلی، «سبک، خود نویسنده است»، در ترجمه نیز سبک، خود مترجم است.
سبک شناسی امیرمؤمنان علیه السلام در بهره مندی از قرآن کریم به مثابه منبع هویت ساز دینی در بازه زمانی حکومت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نقش روزافزون ادراکات هویت بنیان و کردارهای هویت مند در جامعه ضرورت توجه به سرمایه های اصیل دینی در جهت پدیدآوری مبانی متقن و مطمئن هویت سازی را مضاعف می سازد. از سوی دیگر ارتباط وثیق و پیوند عمیق سیره حکمرانی امیرمؤمنان علیه السلام و معارف کلام وحی موجب می گردد تحلیل و بررسی سیره هویت سازی حضرت باتوجه به معارف قرآن کریم ضرورت یابد. بر همین اساس پژوهش حاضر با روش تحقیق کیفی در پاسخ به این پرسش پدید آمده است که آموزه های قرآنی چه جایگاهی در منظومه هویت سازی دینی در سیره امیرمؤمنان علیه السلام د اشت. التزام به شبکه مفهومی قرآن کریم در هویت سازی به منظورِ سیاست گذاری مبتنی بر آنها ازجمله اقداماتی است که در سیره حضرت صورت پذیرفت. همچنین توسعه نگرش نسبت به سنت های الهی و کاربست آنها در جهت تقویت هویت دینی جامعه، بخش دیگری از کارکرد آموزه های قرآنی در سیره هویت سازی حضرت را پدید آورد. در ساحت اقدامات تمایزبخش نیز به منظورِ تعیین مرزهای دقیق هویتی بهره گیری از آیات مختلف برای افشای ماهیت دشمنان از دیگر اقدامات حضرت بود.
سبک شناسی لایه ای آیات جهاد براساس تحلیل فنوسمانتیک (مطالعه موردی واژه جهد و مشتقات آن)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سبک شناسی لایه ای یکی از رویکردهای زبان شناسی ساخت گرا و شناختی است که لایه های مختلف آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک اثر را بررسی می کند تا لایه های پنهان آن را تبیین نماید. قرآن کریم به عنوان یگانه متن اعجاز آمیز، لایه آوایی و نغمه های مربوط به حروف را به گونه شگرفی در آیات خود جای داده که موجب آفرینش ترنم های زیبا و گوش نوازی برای مخاطب خود شده است. این زیبایی و ظرافت موسیقایی در «آیات جهاد» با جلوه ای خاص نمودار شده است. در این دسته از آیات، آرایش و چینش واژگان ریشه یافته از «جهد»، به همراه ویژگی های آوایی و موسیقیایی حروف مجهور و مهموس،جلوه های خاص و شگرف آوایی در آیات آفریده است. بسامد آواهای به کار رفته در این آیات با ویژگی جهر و همس، نشان می دهد که چگونه قرآن کریم در فضایی آرام و نغمه هایی روان، مسلمانان را دعوت به این فریضه و عبادت الهی می کند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی توصیفی و بر پایه سبک شناسی لایه ای به بررسی فنوسمانتیک آیات جهاد می پردازد؛ مهم ترین نتایج حاکی از آن است که تناسب آوایی و معنایی حاصل از صفات حروف و هماهنگی مفهومی با واژه های منتخب درآیات، تصویرهای زیبا به همراه موسیقی امیدبخشی را خلق کرده که پیامد جهاد در راه خدا را برای هر مسلمان تداعی می کند.
بررسی سبک شناسی بلاغی و نحوی سوره ی مبارکه ی نوح(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ظرافت های بلاغی و نحوی در آیات قرآن کریم، از جمله جنبه های اعجاز این کتاب، از دیر باز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک شناسی است که در ضمن آن با بهره گیری از دستاوردهای علم بلاغت و نحو، به بررسی جلوه های سبکی موجود در قرآن کریم می پردازد. پژوهشِ پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک شناسی، به بررسی زیبایی های سبکی سوره ی نوح در دو سطح بلاغی (سنتی و جدید) و نحوی پرداخته است و می کوشد تا نشان دهد که چه ظرافت هایی در سوره نوح از قبیل تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه و نیز هنجارگریزی های نحوی که از ویژگی های برجسته سبکی موجود در این سوره است به کار رفته است؛ لذا با کاربست این ویژگی ها به تناسب مفاهیم و مضامین موجود در سوره به ظرافت های بلاغی و وجهیت نحوی عبارات آیات پی برده که این نشان از سبک منحصر به فرد این سوره مبارکه است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در این سوره به بلیغ ترین شیوه و به اقتضای حال مخاطب انواع هنجارگریزی های نحوی و بلاغی (بلاغت سنتی و جدید) به کار گرفته شده است، و از لحاظ ساختارهای نحوی بنا بر حال و مقام جملات کوتاه و بلند متناسبی به کار گرفته شده است و نیز به دلیل نظم خاصی که در این سوره حاکم است جملات از لحاظ نحوی دارای پیوستار می باشند.
احتمالِ الحاقی بودن غزلی مشهور در دیوانِ حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینه میراث دوره ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷۰)
141 - 155
در بسیاری از دست نویس ها و دیوان های تصحیح شده حافظ، غزلی با مطلع «دوش از مسجد سوی میخانه آمد پیر ما/ چیست یاران طریقت بعد از این تدبیر ما» آمده است که به اعتقاد بسیاری از حافظ پژوهان و مصحّحان، اصیل است و حتی بسیاری معتقدند که خواجه این غزل را تحت تأثیر داستان شیخ صنعانِ عطار سروده است. اما محمّدامین ریاحی آن را الحاقی دانسته است و سلیم نیساری آن را در دیوان حافظ مصحَّح خویش جزو غزل های الحاقی آورده است. در این پژوهش، غزل مذکور را بر اساس دو اصل مهم در متن شناسی، یعنی نسخه شناسی و سبک شناسی، مورد بررسی قرار می دهیم تا درجه اصالت آن آشکار شود.