ابزار ارزیابی

مقدمه: استفاده از ارزشیابی کارآمد ترین روش برای بهبود کیفی آموزش است و از مزایای عمده آن می توان به بهبود روحیه و فعالیت شرکت کنندگان در ارزشیابی و نیز توجیه بهتر امکانات مادی و مالی و آموزش به کمک ارزشیابی اشاره کرد. ارزشیابی به فرآیندی نظامدار برای جمع آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات به منظور تعیین میزان تحقق هدف های مورد نظر گفته می شود. برای این منظور، نیاز به ابزارهای ارزشیابی احساس می شود. طبق تقسیم بندی ابزار های ارزیابی، آموزش نامه ها از آزمون های عملکردی هستند و برای سنجش هدف های آموزشی و بازده های یادگیری حوزه روانی- حرکتی و شناختی به کار می روند. از آموزش نامه ها تحت عنوان «پرونده های آموزشی فردی» نیز نام می برند که در ابتدا به عنوان وسیله تسهیل کننده برای ضبط و برنامه ریزی آموزش در روان پزشکی مورد استفاده قرار گرفته شد. آموزش نامه ها به عنوان استراتژی تسهیل فرآیند بازخوردی و تفکر خلاق طی آموزش بالینی پرستاری مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از این مطالعه، بررسی تاریخچه استفاده از آموزش نامه، تعاریف، مزایا، معایب و کاربرد آن به عنوان استراتژی بازخوردی در پرستاری بود. نتیجه گیری: آموزش نامه، به دلیل کاهش فاصله بین نظر و بالین، می تواند به معلم و دانشجو در رسیدن به اهداف آموزشی و بالینی کمک کند و همچنین به کمک آن می توان از دانشجو و استاد بازخورد گرفت.

نقد بدون معیار در مطالعات توسعه سیاسی ایران، غالباً به ارزیابی های جانبدارانه و غیرعلمی و در نتیجه تشتت آراء بیشتر میان متفکران منجر شدهاست. معیار قرار گرفتن قواعد روششناختی تا حد زیادی مانع از نقدهای ایدئولوژیک و تعدیل آراء و نظریات شود. این مقاله به معرفی ابزار ارزیابی برای نقد روش شناختی آثار مرتبط با توسعه سیاسی ایران پرداختهاست. ابتدا گونه ای از نقد با عنوان نقد اندازه گیر یا ارزیابانه که با فرایند ارزیابی همخوانی دارد، معرفی شده و پس از آن قواعد روش شناسی علمی و همچنین مؤلفه ها و محورهای اساسی مطالعات توسعه سیاسی ایران مورد بحث قرار گرفتهاست. نهایتاً از ترکیب اصول و محورهای پیشگفته به علاوه مشخصات کتابشناسی آثار، پرسش نامه ارزیابی ساخته شده و روایی صوری آن نیز توسط چند تن از اساتید روش شناس و علوم سیاسی تأیید شدهاست. کاربست این ابزار در ارزیابی مطالعات سیاسی، مانع از نقدهای یکطرفه شده و می تواند ارزش و اعتبار علمی آثار سیاسی را مشخص کند.

در این پژوهش ابزاری برای ارزیابی آمادگی سازمان در راستای  مهندسی مجدد فرایندهای کسب وکارارائه شده است. برای این منظور در ابتدا با بررسی ادبیات و پیشینه تحقیق 16معیار اصلی و 104 زیر معیار مرتبط شناسایی و سپس با نظر خبرگان مورد پالایش و دسته بندی قرارگرفت . در نتیجه این فرایند 9 معیار اصلی و 18 زیر معیار به عنوان مهم ترین عوامل انتخاب شد. سپس با استفاده از روش دیمتل روابط میان معیارهای اصلی و فرعی تحلیل و مشخص شد از بین عوامل شناسایی شده عامل مدیریت ارشد مؤثرترین معیار است.در ادامه با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه ای وزن هر یک از عوامل محاسبه و معیار منابع انسانی بیشترین وزن را به خود اختصاص داد. در نهایت براساس عوامل مذکور، ابزاری جهت سنجش آمادگی برای اجرای مهندسی مجدد فرآیندها در سازمان طراحی و به سنجش آمادگی در یک سازمان (بانک ملت) پرداخته شد. نتایج آزمون ها نشان داد  که سازمان مورد مطالعه از آمادگی لازم برای پیاده سازی مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار برخوردار است.

تحقیق حاضر به منظور طراحی و اعتباربخشی ابزار ارزیابی برنامه های درسی ضمن خدمت معلمان با تاکید بر اسناد بالادستی به روش ترکیبی انجام گرفت. جهت طراحی، تدوین و ساخت ابزار، ابتدا ملاک های ارزشیابی و سپس با تحلیل کیفی اسناد بالادستی نشانگرها مشخص شدند و براساس آن ها پرسشنامه ای با 106 گویه تنظیم گردید. روایی محتوایی و صوری ابزار براساس نظر متخصصان موردقبول واقع شد و به منظور ارزیابی روایی سازه و پایایی ابزار ساخته شده، از این ابزار جهت ارزیابی برنامه های درسی، دوره های ضمن خدمت معلمان شهرستان رفسنجان بهره گرفته شد. بدین صورت که برای ارزیابی اهداف برنامه های درسی طراحی و تدوین شده دوره های ضمن خدمت از مدرسین  این دوره ها(جمعا 21نفر) با توجه به آشنایی بیشتر آن ها با اهداف این برنامه ها و در ارتباط با سایر عناصر از معلمان شرکت کننده در دوره ها(جمعا 321 نفر) به عنوان متخصصین ناظر بر واقعیت های اجرای برنامه ها نظرخواهی به عمل آمد. تحلیل داده های حاصل از ارزیابی برنامه ها به کمک ابزار طراحی شده، اساس سنجش روایی و پایایی ابزار قرار گرفت. بدین ترتیب شاخص هایCFI ،AGFI ،GFI  در مؤلفه ی محتوا 942/0، 909/0 و 982/0 فعالیت یادگیری 929/0، 938/ 0و 902/0 مواد آموزشی 989/0، 945/0 و 962/0راهبرد یاددهی-یادگیری 926/0، 932/0 و 823/0 زمان989 /0، 945/0 و 962/0 فضا 969/0، 925/0 و 998/0 گروه بندی 889/0، 926/0 و 910/0 و در مؤلفه ی ارزشیابی 919/0، 925/0و 902/0 برآورد شدند که تمامی نشان از برازش مطلوب و مناسب ابزار است. پایایی ابزار پرسشنامه 74 گویه ای در این پژوهش با استفاده از آلفای کرونباخ  در کل برابر با 968/0و برای هرکدام از مؤلفه های محتوا، فعالیت های یادگیری، مواد آموزشی، راهبردهای یاددهی-یادگیری، زمان، فضا، گروه بندی و ارزشیابی به ترتیب برابر با916/0، 819/0، 874/0، 913/0، 860/0، 869/0، 879/0و876/0 و برای پرسشنامه 32 گویه ای درکل برابر با 923/0 و درخصوص هرکدام از مؤلفه های اهداف شناختی، عاطفی و مهارتی به ترتیب برابر با  876/0، 877/0، 865/0برآورد گردید که نشان از پایایی بالای ابزار طراحی شده است.

هدف این مقاله، طراحی یک ابزار جامع، دقیق و قابل اعتماد برای سنجش رفتار تسهیم دانش کارکنان است. برای این منظور پس از بررسی متمرکز متون مرتبط، شاخص هایی برای سنجش رفتار تسهیم دانش در سازمان ها استخراج شد. تجزیه وتحلیل داده ها در دو مرحله صورت گرفت؛ از تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) برای شناسایی ابعاد و طبقه بندی شاخص ها استفاده شد و درنهایت برای بررسی روایی مدل اندازه گیری، تحلیل عاملی تأییدی (CFA) مورد استفاده قرار گرفت. این آزمون ها با استفاده از داده های جمع آوری شده از کارکنان شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری خراسان انجام شده است. نتیجه تجزیه وتحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و AMO، یک ابزار اندازه گیری جامع و قابل اعتماد برای سنجش رفتار تسهیم دانش با 22 شاخص و 7 مؤلفه شد. از این ابزار پیشنهادی برای نظام ارزیابی و گزارش دهی عملکرد و همچنین نظام جبران خدمات در سازمان های مختلف می توان استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مدل وزنی ارزیابی مسجد طراز انقلاب به انجام رسید. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد پیمایشی و از نوع مطالعات اکتشافی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر، گروهی از خبرگان دانشگاهی و اجرایی بودند که وجه مشترک آن ها تسلط و آگاهی کامل به مفهوم مسجد طراز انقلاب بود. گفتنی است که در فرآیند انتخاب این گروه خبره، از روش "نمونه برداری قضاوتی" استفاده شد. بر این اساس، گروهی 15 نفره از خبرگان انتخاب و در تحقیق مشارکت داده شدند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها در این تحقیق، پرسشنامه هایی بود که بنا به اهداف مختلف طراحی گردید و در میان جامعه آماری مورد نظر توزیع شد. گفتنی است که در این تحقیق، پرسشنامه اول با هدف شناسایی شاخص های مسجد طراز انقلاب به صورت باز طراحی گردید، پرسشنامه دوم با هدف غربالگری و دسته بندی شاخص های شناسایی شده به صورت بسته و بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت تنظیم شد، و نهایتاً پرسشنامه سوم با هدف تعیین اوزان شاخص ها و به صورت مقایسات زوجی طراحی گردید. بعد از توزیع و جمع آوری پرسشنامه ها و جمع آوری داده ها، انجام تجزیه و تحلیل های لازمه از طریق نرم افزارهای اس. پی. اس. اس، متلب و اکسل در دستور کار قرار گرفت. در این فرآیند، آنالیزهایی همچون آزمون تی (t)، آزمون کولموگراف-اسمیرنوف، تحلیل عاملی اکتشافی، و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی به انجام رسید. نتایج تحقیق منجر به شناسایی 3 دسته شاخص اصلی (شاخص های استراتژیک، شاخص های مربوط به ارتباطات بیرونی و حمایت های اجتماعی، و نهایتاً شاخص های مربوط به منابع انسانی و ارتباطات داخلی) و 20 شاخص فرعی گردید و وزن آن ها تعیین شد. در پایان تحقیق نیز، بر اساس نتایج حاصله، ابزار ارزیابی مسجد طراز انقلاب پیشنهاد گردید.

به دلیل اهمیت گسترده ارزیابی توانایی ها و همچنین نقایص شناختی در افراد بهنجار و آسیب دیده و استفاده از ابزار و آزمون های شناختی به عنوان مهم ترین بخش در ارزیابی شناختی و عصب شناختی در زمینه پژوهشی و درمانی ، هدف پژوهش حاضر استانداردسازی ابزار نقایص شناختی در افراد بهنجار بود. روش پژوهش حاضر، از نظر شیوه جمع آوری داده ها از نوع توصیفی- ابزارسازی است. گروه نمونه مورد مطالعه، 200 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه سنندج بود که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی، نشان از وجود پنج عامل موجود در نسخه فارسی آزمون با 29 آیتم بود. تحلیل آیتم ها و محاسبه ضرایب همگونی درونی و بازآزمایی ابزار نیز نشان از ویژگی های مناسب آیتم ها و عامل های استخراج شده است. تحلیل عاملی تاییدی نیز مدل پنج عاملی اصلی را تایید کرد؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت آزمون نقایص شناختی از روایی و اعتبار مناسبی جهت سنجش نقایص شناختی در جامعه ایرانی برخوردار است؛ بنابراین از این آزمون می توان به عنوان ابزاری جهت سنجش نقایص شناختی در زمینه های پژوهشی و درمانی استفاده نمود.

منظر و محوطه‌‌های بیمارستانی با‌وجود تاثیرگذاری مثبت فراوان بر سلامت جسمی و روانی بیماران و کارمندان خود، جایگاه درخوری در پژوهش‏های طراحی محیط بیمارستان‎ها ندارد. پژوهش در این حوزه درگرو شناسایی و ارزیابی صحیح از شرایط فعلی آن است. کمبود ابزارهای ارزیابی استانداردسازی شده -همچون پرسشنامه‏ها و چک‏لیست‏ها برای کَمی‏سازی نگرش و رفتار کاربران- مشکل را دوچندان می‏نماید. هدف اصلی پژوهش پیش‏رو، شناخت و تحلیل ابزارهای ارزیابی کیفیت کالبدی منظر بیمارستانی، کاستی‏ها و نقاط قوت آن‏ها است. در راستای دستیابی به هدف پژوهش، ابتدا با انجام مرور سیستماتیک در پایگاه‏های اطلاعاتی Scopus،PubMed و Web of Science، دوازده ابزار ارزیابی شناسایی شد. سپس ساختار، روش تولید، ابعاد موردسنجش و نحوه‏ی تأمین روایی و پایایی ابزارها مورد تحلیل قرار گرفت. ابزارهای شناسایی‏شده دارای ساختاری سلسله‏مراتبی با رویکرد ارزیابی ترکیبی (روان‏تنی و شناختی) هستند. درمجموع 13 بُعد کیفیت محیط در ابزارها مشخص شد. چهار بُعد «نوع فعالیت و استفاده»، «امکانات رفاهی و مبلمان»، «فضا و چیدمان آن» و «ایمنی محیط»، بیش‏ترین گویه‏ها را در هر ابزار شامل می‏شوند که مبنای امتیازدهی به گویه‏ها به‌صورت مشاهده‏ای و بر اساس ادراک کاربر از قابلیت محیط در تأمین این ابعاد هستند. تمامی ابزارها روایی محتوایی قابل قبولی دارند، اما گزارش آزمون‏های پایایی و روایی ساختاری برای تمامی ابزارها در دسترس نیست. عدم توجه به بحث گونه‏شناسی منظر در روند تولید ابزارها، باعث ضعف در قابلیت اجرا آن در طیف وسیعی از مراکز درمانی می‏شود. همچنین نبود تعریف استاندارد از منظر و محوطه بیمارستانی و کاربست آن در ابزارها، سبب مشکل در تکرارپذیری ابزار و مقایسه بین یافته‏های ابزارها با هم می‏شود. همچنین کاستی­هایی در ارتباط با ساختار گویه‏ها، چندبعدی بودن گویه‏ها، محدوده و مبانی نظری، تعیین مدت‌زمان لازم برای آموزش ارزیاب و انجام ارزیابی توسط وی، نشان می­دهند. یافته‏های این پژوهش نشان از ضرورت توسعه ابزارهایی جدید با پایه نظری قوی­تر همراه با گزارش‏هایی از میزان پایایی و ثبات نتایج دارد. ابزار H-GET به‌عنوان الگوی اولیه برای تولید ابزارهای آتی می‏تواند استفاده شود.