جنگ نرم

هدف: پژوهش حاضر با هدف تهاجم فرهنگی و آسیب های آن به بنیان خانواده ایرانی؛ تحلیل دیدگاه مقام معظم رهبری انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شد. یافته ها: یکی از کارکردهای اجتماعی رسانه ها، نقش آن ها در معرفی مفهوم خانواده به مخاطب است. آن ها خانواده ها را اغلب به شکل واحدهایی برجسته و قابل تشخیص از یکدیگر نمایش می دهند. با این روش بنیان خانواده از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا می کند. هدف از این تحقیق شناسایی اثرات مخرب تهاجم فرهنگی، جنگ نرم، آسیب های تهاجم فرهنگی به خانواده ها در ایران از دیدگاه مقام معظم رهبری (آیت الله خامنه ای) است. رسانه های غربی می توانند، با انتشار و پخش گزارش های مکرر از تعریف مورد نظر خود از خانواده، به جامعه ایرانی تعریف خاص خود را القاء کنند و باعث تغییر یک جامعه از درون خود شوند. این امر سبب نگرانی مسؤلان از جمله مقام معظم رهبری شده است. نتیجه گیری: از تحلیل داده ها بر می آید که فضای مجازی و رسانه ها بیشترین تأثیر در تهاجم فرهنگی داشته اند.

تحولات سیاسی ایران در سال 1388، زمینه گسترش ادبیات استراتژیک و امنیتی را فراهم آورده است. در این روند، موضوعاتی همانند تهدید نرم، قدرت نرم و جنگ نرم مورد توجه قرار گرفت. به طور کلی، واقعیت های سیاست بین الملل از دوران باستان، بیانگر آن است که به موازات نبردهای محلی، ملی و منطقه ای که با ابزارهای جنگی انجام گرفته، جلوه هایی از «جنگ نرم» نیز وجود داشته است. در این ارتباط، «سون تزو» اولین نظریه پرداز جنگ نرم محسوب شده که آراء و اندیشه های خود را 400 سال قبل از میلاد ارائه داده است. این امر نشان می دهد که ادبیات استراتژیک اگرچه ارتقا پیدا نموده، اما زیرساخت های فکری و اندیشه های آن تا حد بسیار زیادی ثابت باقی مانده است. رهیافت های متعارض جنگ نرم نشان می دهد که این رویکرد دارای الگوهای رفتاری متنوع و متفاوتی خواهد بود. هر یک از کارگزاران اجرایی از الگوی خاصی بهره می گیرد. در بین نظریه پردازان متقدمی که درباره جنگ نرم، مطالبی را تبیین نموده اند، می توان به «سون تزو»، «ژومینی»، «کلازویتس» و «لیدل هارت» اشاره داشت. آنان از سال های قبل از میلاد تا «عصر استراتژی کلاسیک» رویکردهای خود را درباره موضوعات مختلف سیاسی، روان شناختی، اجتماعی و استراتژیک ارائه داده اند. در عصر جدید می توان به رهیافت و ادبیات ارائه شده از سوی استراتژیست های متاخری اشاره داشت که موضوع جنگ نرم را در قالب فرآیندهای اجتماعی، تسخیر ذهن، سازماندهی عقاید، غافلگیری و در نهایت تهدید نرم ارائه دادند. از جمله این افراد می توان به «آرگیولا»، «کمپبل»، «کوپر»، «ریچارد هاس» و «جوزف نای» اشاره داشت. نظریه پردازان یاد شده الگوی رفتاری خاصی در منازعات استراتژیک را مورد توجه قرار داده اند. از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران در معرض جنگ نرم قرار دارد از این رو لازم است تا انعکاس اجرایی و عملیاتی چنین رهیافت هایی مورد توجه قرار گیرد. هر یک از رهیافت های متعارض در جنگ نرم، بخشی از واقعیت رفتار استراتژیک محسوب می شود. در این ارتباط، ادبیات جنگ نرم را می توان براساس قالب های اندیشه استراتژیک در عصر فرامدرن مورد توجه قرار داد. چنین مفاهیمی را می توان زیرساخت فکری و اندیشه ای براندازی سیاسی دانست. جنگ نرم، جلوه هایی از تعارض و تاثیرگذاری بر قدرت سیاسی را از طریق ابزار های غیر نظامی منعکس می سازد. در این مقاله، انعکاس رهیافت های مختلف اندیشه استراتژیک در جنگ نرم مورد توجه قرار گرفته و آثار آن در فرآیندهای رقابت امنیتی بازیگران مورد بازنگری قرار می گیرد. طبیعی است که مهم ترین هدف این مقاله آن است که آثار رهیافت های متعارض جنگ نرم بر امنیت ملی جمهوری اسلامی بررسی گردد. به این ترتیب، می توان «رهیافت مقایسه ای در تبیین جنگ نرم» را به عنوان «چارچوب نظری» مقاله مورد توجه قرار داد.

یکی از تحولات عمده در جهان معاصر در حوزه مفاهیم و مطالعات امنیتی، تعریفی موسع از موضوعات امنیتی حتی فراتر از امنیت نظامی است. با توجه به تحولات امنیتی جهان معاصر و همچنین تحول نیازهای بشر، امنیت جنبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اطلاعاتی سایبری (رسانه ای) و... پیدا کرده است. یکی از ابعادی که نقشی قابل توجه در ایجاد چالش های جدی برای امنیت ملی هر کشور دارد، امنیت رسانه ای است. امنیت رسانه ای به لحاظ نقشی که در اشاعه اطلاعات و شکل دهی به افکار عمومی و جهتگیری آن دارد، در ارتقای امنیت فرهنگی و به تبع آن امنیت ملی هر کشور اهمیتی تاثیرگذار دارد. انقلاب اسلامی ایران که همواره هنجارهای جزم گونه ساختار نظام بین الملل را به نقد کشیده، با انواع محدودیت های ساختاری نظام بین الملل در حوزه سخت افزاری و هنجاری ارزشی مواجه بوده است. با توجه به تحول ماهیت تهدید از سخت افزاری به نرم افزاری در حوزه امنیت، ابزار رسانه امروز به عنوان مهمترین ابزار غرب و ایالات متحده در جهت جهانی سازی ارزش های لیبرال دموکراسی به کار می رود. با توجه به فضای ایجادشده به نظر می رسد کشورهایی که هنجارهایی متمایز از هنجارهای حاکم بر عرصه نظام بین الملل دارند، بیشترین مواجهه را با رسانه های غربی خواهند داشت. تحقیق حاضر به دلیل اهمیت موضوع یادشده به دنبال ترسیم فضای آینده رسانه با توجه به احتمال رقابتی شدن جدی فضای رسانه ای بر اساس روش تحقیقی مطالعات آینده پژوهی (روش دلفی) و ارائه راهکارهای لازم در سه حوزه ارشادی تبلیغی، اطلاعاتی آموزشی و تفریحی سرگرمی برای رسانه در حوزه های مختلف است.

پیش بینی جنگ نرم به دلیل پیچیدگی و تنوع صحنه و دخالت متغیرهای متعدد، امری دشوار می نماید، اما به علت ارزش راهبردی این نوع نبرد و ستیزش، نمی توان آن را نادیده گرفت. لذا مهم نزدیک کردن درک صحیحِ آینده جنگ نرم است که مستلزم چارچوب تحلیلی مناسب برای شناسایی نیروهای پیشران کلیدی آن و چگونگی ساماندهی و چینش آن است. از این رو، پرسش کلیدی مقاله این است که چگونه می توان شکل گیری و وقوع جنگ نرم را پیش بینی کرد؟ روش مورد استفاده در این پژوهش، ترکیبی از تحقیق کتابخانه ای، سناریوپردازی و تحلیل سلسله مراتبی است.

از دیرهنگام مفهوم امنیت در مقام دانش واژه ای غلیظ، قابل حس و خواستنی، اما غیرشفاف، دیرادراک و توهم زا در تاریخ بشر حضور یافته و این ابهام در بستر تغییر و تحولات پیچیده ناشی از فشردگی زمان و مکان در عصر انقلاب فناوری ارتباطات اطلاعات روزافزون شده است. شاید «زندگی امن» نخستین و عالی ترین تمنای بشر است، زیرا در سایه تحقق آن سایر درخواست ها امکان تحقق می یابد. از این رو، «جامعه امن» در نگاه استراتژیست های مدرن زیربنای توسعه پایدار تلقی می شود و در مقام اهمیت، همنشین قدرت و منافع ملی است. هدف مقاله آن است که فرصت ها و چالش های تحقق امنیت پایدار جمهوری اسلامی ایران را با رویکرد قدرت نرم مورد بررسی قرار دهد. فرضیه تحقیق بر این پایه استوار است که افزایش سرمایه اجتماعی به افزایش قدرت نرم و افزایش قدرت نرم به امنیت پایدار می انجامد. از این رو، سرمایه اجتماعی به مثابه «چسب اجتماعی»، دستاوردی است از روابط بین افراد و گروه ها که بدون این روابط، به دست آوردن آنها ناممکن است. سرمایه اجتماعی می تواند موجب تقویت همکاری و به طور هم زمان گسترش روابط حمایتی دوجانبه (مردم مردم و حاکمیت مردم) شود. روش تحقیق بر پایه مطالعه اسناد مکتوب، اینترنتی و تحلیل محتواست. نتیجه تحقیق موید این حکم الهی است: «فمن اعتدی علیکم، فاعتدوا علیه بمثل مااعتدی علیکم». لازمه موفقیت و پیروزی در رزمگاه جنگ نرم به کارگیری سلاحی از همان جنس است.

تحولات سیاسی اجتماعی جهان معاصر و نیز دستاوردهای بشری در عرصه فناوری، گونه ای جدید از منازعات را رقم زده است که با عنوان «جنگ نرم» از آن یاد می شود. به عبارت دیگر بهره گیری از ظرفیت های اثرگذاری اقناعی، القایی و ادراکی برای تغییر رفتار و ساختار جامعه و نظام هدف به یکی از موفق ترین روش های تخاصم تبدیل شده است که کارایی به مراتب بیشتری نسبت به جنگ و تهاجم نظامی دارد. اما پیچیدگی این نوع منازعه و انکار آن توسط برخی محافل که طراح پشت صحنه آن هستند، موجب ایجاد تردیدهایی میان نخبگان نسبت به آن می شود. در این پژوهش تلاش شده است با محسوس و عینی کردن جنگ نرم و تبیین رهیافت های نظری کارکردی پیرامون آن، چگونگی پیاده سازی آن در عرصه های گوناگون بررسی شود. بدین منظور ابتدا مقایسه ای بین میزان تأثیرگذاری جنگ نرم و جنگ سخت می شود و اهداف راهبردی جنگ نرم در سطوح مهار، تغییر رفتار و تغییر ساختار مورد بررسی قرار می گیرد و سپس با مطالعه روی روند جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران، رهیافت های کارکردی منطبق بر این روند در ابعاد و عرصه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این جنگ واکاوی می شود. بر اساس یافته های تحقیق، رهیافت های کارکردی منطبق بر جنگ نرم را می توان در رهیافت سیاسی برگرفته از نظریات «عمقی» و «هانتینگتونی»، رهیافت اجتماعی برگرفته از نظریات جین شارپ، رهیافت اقتصادی برگرفته از نظریه «قدرت هوشمند» و رهیافت فرهنگی برگرفته از نظریه «قدرت هنرمندانه» بررسی و تطبیق کرد.

رسان ههای اجتماعی علاوه بر نقش رسان های خود در فضای مجازی، ظرفیت ساماندهی و سازماندهی حرک تهای اجتماعی و مانورهای خیابانی را در فضای حقیقی دارند. شبک ههای اجتماعی شامل وبلا گها، میکروبلا گها، سای تهای به اشترا کگذاری لینک، عکس، فیلم، خبر، ویک یها، فرو مها، خبرخوا نها و سای تهای اجتماعی از فناور یهایی هستند که امکان تعامل اطلاعات و دیدگا هها را در محیط اینترنت به وجود م یآورند. سرمای هگذاری ایالات متحده روی فناوری شبک ههای اجتماعی با برنام هریزی، راهبرد مدون و بودجه مصوب در حمایت از اغتشاشات در ایران نشا ندهنده اهمیت فو قالعاده و بهر هگیری ابزاری نظام سلطه از این نوع رسانه است. با توجه به این مهم، هدف اصلی این مقاله تبیین نقش و تأثیر رسان هها و شبک ههای اجتماعی سایبری در جنگ نرم با تأکید ویژه بر حوادث پس از انتخابات 1388 ایران است. در این مقاله ضمن بررسی نقش و جایگاه شبک ههای اجتماعی در جنگ نرم، کاربرد و تأثیر این نوع رسانه در حوادث پس از انتخابات 1388 ایران واکاوی م یشود. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیف ی تحلیلی و تحلیل اسنادی و با استفاده از رویکرد جوزف نای در زمینه جنگ نرم و سازوکارهای اقناع ی تبلیغی آن به عنوان مبانی نظری، نقش و تأثیر رسان هها و شبک ههای اجتماعی سایبری را در حوادث پس از انتخابات 1388 بررسی و تحلیل م یکند. یافت ههای تحقیق نشان م یدهد شبک ههای اجتماعی با مدیریت و حمایت ویژه ایالات متحده امریکا تلاش کردند ضمن ایجاد بحران مشارکت از طریق القای تقلب در انتخابات، مشروعیت نظام را به نقد بکشند و در نتیجه مردم را علیه حاکمیت تهییج و تحریک کنند.

نوین، به مثابه یک راهبرد جایگزین تهدید و رابطه هر یک از انواع نفوذ نوین با دستگاه سه طیفی تهدید )که با افزودن تهدید مرکب، که ترکیبی سیال و هوشمند از سه تهدید است، به چهار طیفی ارتقاء یافته است( و همچنین رابطه دو هشدار امام خامنه ای)مدظله العالی( یعنی جنگ نرم و نفوذ می پردازد. برابر این نظریه؛ متناظر با سه نوع تهدید سخت، نیمه سخت و نرم، سه نوع نفوذ نیز متصور است و همانگونه که تهدید سخت سرزمین، «نفوذ سخت » یا همان نفوذ قدیمی امنیتی، با بهره گیری از از ابزارهای سه گانه اغواء، تهدید و تطمیع جلب همکاری با دشمن به روش جاسوس گیری و یا استخدام همکار عمدتا در سطح فرد را دنبال می کند. «نفوذ نیمه سخت » تأمین اهداف تهدید و جنگ نیمه سخت با روشی دیگر و همچنین تسهیل، تمهید و رفع موانع جنگ نیمه سخت در سطح سیستم ها را تعقیب می کند که این جنگ خود وابسته سازی عمیق سیستم های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را هدف قرار می دهد و اما «نفوذ نرم » اختلال در دستگاه محاسباتی عامه مردم خصوصا مسؤولان و نخبگان را با ترکیبی از آموزه های جنگ نرم و جنگ روانی دنبال می کند، دستگاه محاسباتی وقتی با دستکاری منطق و ارزش های معیار آن و یا بمباران اطلاعاتی و جنگ روانی دچار اختلال شد، حتی از داده های درست، خروجی های غلط به دست می دهد؛ نفوذ مرکب در تناظر با تهدید مرکب، ترکیبی سیال و هوشمند از سه نفوذ سخت )با تمرکز بر افراد(، نیمه سخت )با تمرکز بر سیستم ها( و نرم ) با تمرکز بر افکارو محاسبات عمدتا خواص و مسؤولان( در هریک از سه بعد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی یک سیستم اجتماعی استکه به طور همزمان اعمال می شود و متناسب با وضعیت، یکی از سه نوع نفوذ را شدت 1 . استاد دانشگاه جامع امام حسین)ع( فصلنامه آفاق امنیت/ سال هشتم / شماره بیست و هشتم- پاییز 1394 فصلنامه علمی- پژوهشی آفاق امنیت / سال هشتم/ شماره بیست و هشتم-پاییز 1394 36 بیشتری می بخشد. از چهاز نوع نفوذ، نفوذ سخت موردی )فردی( و عمدتا تاکتیکی، نفوذ نیمه سخت جریانی، شبکه ای و عمدتا راهبردی، نفوذ نرم جریانی، اجتماعی و عملیاتی و راهبردی و نفوذ مرکب ترکیب هر سه مورد می باشد. اما استعاره نفوذ نوین معرف نوع متفاوتی از نفوذ )نسبت به نفوذهای چهارگانه( نیست بلکه بیانگر برکشیده شدن نفوذ از سطح یک تاکتیک به یک راهبرد جایگزین تهدید است و می خواهد هشدار دهد که اگرچه مقوله نفوذ موضوع جدیدی نیست و انواعی از آن چون نفوذ سخت )امنیتی( از دیرباز وجود داشته است، اما آنچه جدید است جابجایی راهبرد نفوذ با راهبرد تهدید است؛ یعنی اگر نفوذ سخت )امنیتی( از قبل هم به عنوان یک تاکتیک و نفوذ نیمه سخت )سیستمی( و نرم به عنوان یک عملیات در دستور کار دشمن بوده است اما امروز عملیات شکل دهی نفوذ نوین، راه مقرون به صرفه تری برای رفع نیازها از پرداختن به جنگ یا مداخلات بزرگ تر و گران تر است. نفوذ نوین علاووه بر آن که به لحاظ نوع مرکب است، به لحاظ سهم هم به عنوان یک راهبرد، انتخاب گردیده است تا آن حد که عنداللزوم بتواند جایگزین راهبرد تهدید و جنگ گردد. نظریه حاضر به طور کلی کارکرد انواع نفوذ را اولا؛ تأمین اهداف چهار طیف تهدید به روشی دیگر )غیر از جنگ( و ثانیا؛ تمهید، تسهیل، تسریع و رفع موانع پیروزی در اعمال چهار نوع تهدید و جنگ معرفی می نماید. از همین رو درصدد است رابطه انواع چهارگانه نفوذ را با دستگاه سه طیفی و چهار طیفی تهدید، تبیین و تحلیل درستی از رابطه ای بین جنگ نرم و نفوذ نرم ارائه نماید. در بررسی مسأله از روش کیفی و بهره گیری از تکنیک نظریه پردازی و مطالعه کتابخانه ای و اسنادی استفاده گردیده است.

مهندسی ذهن های تابعان یک کنشگر و ایجاد انحراف در فرایند تصمیم گیری و تصمیم سازی آن واحد سیاسی در راستای تأمین منافع بدخواهان او، یکی از مهم ترین و متداول ترین راهبردهای مرسوم در دنیای سیاست معاصر است. نظام مقدس جمهوری اسلامی نیز از آغازین روزهای حیات با برکتش پیوسته با این نوع برنامه های غرض ورزانه ازسوی بدخواهان ملت ایران مواجه بوده که «پروژه نفوذ» در زمره کلیدی ترین و کارامدترینِ آنها است. شناخت ماهیت، بنیادها و زیرساخت های مفهومی برنامه نفوذ خارجی، نخستین گام راهبردی برای مقابله ساختارمند با نقشه های خباثت آلود قدرت های سلطه گر جهانی در حوزه نفوذ قلمداد می شود. با عنایت به این مهم، مقاله حاضر درصدد استخراج الگوی نظری مفهوم شناسی نفوذ مبتنی بر تحلیل مضمون و شبکه مضامین در چهارچوب نظام فکری امام خامنه ای(مدظله العالی) می باشد. سؤال اصلی پژوهش عبارت است از: «مفهوم شناسی مسأله نفوذ از دیدگاه امام خامنه ای(مدظله العالی )، چه مختصاتی دارد و در قالب چه الگویی قابل تحلیل است»؟ در راستای پاسخ گویی به این پرسش، نویسندگان نخست ضمن بهره گیری از روش «کسب نظرات نخبگانی»، به شناسایی گزاره های منتخب در بیانات معظم له پرداخته و سپس از مجرای کاربست «روش تحلیل مضمون»، الگوی نظری پژوهش را ارائه کرده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که دستگاه مفهوم شناسی نفوذ از منظر امام خامنه ای(مدظله العالی)، از چهار عنصرِ مبناشناسی، بُعدشناسی، عاملیت شناسی و هدف شناسی تشکیل شده که هر یک از این عناصر در چهارچوب منظومه فکری معظم له، واجد ارتباطات معناداری با یکدیگر بوده و از رهگذر این ارتباطات، الگوی مفهومی نفوذ خارجی منطبق بر اندیشه ایشان به دست می آید.

نفوذ و رسوخ گسترده فضای مجازی و ابزارهای اینترنتی، سبک زندگی پویا و متحرکی در زیستمان انسان های مدرن ایجاد کرد. به تبع این تحولات، سطوح و ابعاد مختلف حکمرانی سیاسی اجتماعی دولت ها، شبکه سازی ارتباطات و تعاملات شهروندان به نحو محسوس و پنهانی تحت تأثیر قرار گرفت. این امر فرصت و تهدیداتی پیشروی دولت ها، شهروندان، اقشار، طبقات و روابط متقابل فی مابین ایجاد کرده است.وقوع انقلاب اسلامی در ایران، بسترساز و استمرار نبرد فرهنگی، ایدئولوژیک، تمدنی و الگوی حکمرانی با نظام سلطه در سطح دنیا گردید. در راستای مقابله بااقتدار، پیشرفت و قدرت نرم جمهوری اسلامی، به صورت زنجیرهوار، ابزارها و تاکتیک های مختلفی برای بی ثبات سازی سیاسی اجتماعی و اقتصادی ایران، در دستور کار اتاق فکر و عملیاتی آن ها قرار گرفت. در این راستا در ادامه نبردهای نرم وبا هدف استمرار اغتشاشات خیابانی و آشوبگری در فضای مجازی و ماهواره ای اقدامات ترکیبی چون (بسیج جمعی معترضین، انسجام اپوزیسیون ها و معاندین، جدایی طلبی های قومی مذهبی، تحریک و تهییج هیجانات و استفاده ابزاری از برخی مشکلات و معضلات زیست محیطی و اقتصادی و...) علیه دستاوردهای انقلاب به کار بسته اند. در این پژوهش مساعی بر آن بود که با روش کیفی و بهره گیری از الگوی مفهومی جنگ نرم و نبرد شناختی، به این سؤال اصلی پاسخ دهد که شبکههای اجتماعی چگونه در آشوبهای آبان 98 در ایران نقش داشتهاند؟

جهاد دارای شاخه های متعددی است که در یک دسته بندی کلی به جهاد در عرصه سخت و جهاد در عرصه نرم تقسیم می شود. امروز در زیر مجموعه جهاد نرم، «جهاد تبیین» یک فریضه است. «جهاد تبیین» یک فریضه ی قطعی و یک فریضه ی فوری است و هر کسی که میتواند باید اقدام کند. منتها این جهاد نیز مانند هر جهاد دیگری دارای فرماندهانی است که باید شایستگی های خاصی را دارا باشند. در مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون و با بهره گیری از نرم افزار MAXQDA تلاش شده است شایستگی های فرماندهان جنگ نرم در جهاد تبیین احصا شود. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش مصاحبه از خبرگان بوده است، به این منظور تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه ها ادامه یافت که در مجموع با 10 خبره مصاحبه صورت پذیرفت. پس از تحلیل مصاحبه های صورت پذیرفته تعداد 680 مضمون اولیه به دست آمد که پس از پالایش653 عدد مضمون پایه شکل گرفت. سازماندهی مضامین پایه در قالب 10 مضمون سازمان دهنده صورت پذیرفت و در نهایت مضامین سازمان دهنده در قالب 3 مضمون فراگیر شایستگی های دانشی، شایستگی های گرایشی و شایستگی های رفتاری دسته بندی شدند.

رسانه ها و بویژه شبکه های اجتماعی در عصر حاضر، با اثرگذاری بر لایه های سه گانه باور، ارزش و رفتار، نقش بسیار مهمی در مهندسی افکار و رفتارهای سیاسی مردم در انتخابات دارند. در این مقاله با تأکید بر سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران، نقش آفرینی رسانه های معاند در مهندسی افکار عمومی و راهبردهای مقابله با آن در راستای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، مورد تحقیق قرار گرفته است. تحقیق حاضر، از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت، نوع داده ها و رویکرد روش شناختی از نوع مطالعات کیفی مبتنی بر تحلیل مضمون است. ابزار جمع آوری داده ها، استفاده از روش نمونه گیری؛ هدفمند و بر اساس اشباع نظری می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه های انجام شده، از تکنیک تحلیل تم استفاده شده است. گروه های معاند و ضدانقلاب در راستای جنگ شناختی، از رسانه های جمعی دیداری و شنیداری مانند شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای و پیام رسان های اجتماعی و برخی سلبریتی ها، با بهره گیری از شیوه ها و روش های مانند: تشکیل اتاق های فکر و میزهای تحلیل وضعیت؛ تمرکز بر روی رد صلاحیت کاندیداها؛ بحران سازی و ایجاد فضای دوقطبی در جامعه؛ راه اندازی کمپین های مختلف، بهره برداری از مشکلات اقتصادی، ایجاد شایعات، القای یأس و ناامیدی، برجسته کردن نقش رهبری در انتخابات، برای تأثیرگذاری و مهندسی افکار عمومی جامعه ایران در انتخابات ریاست جمهوری 1400، استفاده نمودند. قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با این اقدامات شامل:  نقش مقام معظم رهبری در هدایت افکار عمومی، تقویت جریان انقلابی در شبکه های اجتماعی، افزایش اعتماد عمومی نسبت به رسانه های جمعی و غیره می باشد.

هدف: هدف از نگارش این مقاله، تبیین ماهیت «جریان تحریف» در قرآن کریم بود. روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. یافته ها: تحریف و وارونه جلوه دادن واقعیتها به عنوان یکی از ابزارهای جنگ نرم، کُنشی فرهنگی- رسانه ای و دارای ماهیت نرم افزارانه است. رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب، به امید و نگاه خوشبینانه به آینده، سیاست دشمن در برابر امیدآفرینی را تولید خبرهای دروغ، تحلیلهای مغرضانه و وارونه نشان دادن واقعیتها دانسته اند. تحریف نه به عنوان یک واقعیت، بلکه به عنوان یک جریان، جورچین جریان تحریم است؛ به طوری که شکست جریان تحریف، مستلزم شکست قطعی جریان تحریم است. نتیجه گیری: قرآن کریم از واژگون سازی واقعیتها به مثابه یک فتنه سخن گفته است و اهداف جریان تحریم را اختلال در دستگاه محاسباتی مخاطب، تضعیف روحیه خودباوری و تغییر الگوی کُنش جامعه دانسته است. تمسخر، ترور شخصیت رهبر جامعه، شایعه پراکنی، شخصیت سازی و تحریف با شیوه خیرخواهی، به عنوان ابزارها و شیوه های تحریف واقعیات در قرآن کریم مطرح شده اند. همچنین تنظیم زاویه نگاه با نگاه رهبر جامعه، روشنگری، مقابله به مثل، نمایش قدرت در مقابل دشمن و حصر و تبعید تحریف کنندگان، به عنوان پنج راهکار مبارزه با جریان تحریف در آیات قرآن کریم مطرح شده است.

انقلاب اسلامی ایران با پیروزی و موفقیت های خود در حوزه سیاست داخلی و خارجی سبب برانگیختن دشمنی آمریکا و متحدین منطقه ای آن شد. آرمان های نظام اسلامی سبب شد خط تمایز هویتی بین جهت گیری های آزادی بخش انقلابی و حامیان نظام سلطه ایجاد شود. ابزارهای مختلف مقابله با انقلاب اسلامی از جمله قدرت نظامی در جنگ هشت ساله رژیم بعث بر علیه جمهوری اسلامی ایران و تحریم های اقتصادی و فناورانه نتوانست به تحقق اهداف نظام استکباری بینجامد. از دهه هفتاد شمسی به بعد بهره گیری از ابزارهای فرهنگی نیز در دستورکار امریکا و رسانه های غربی قرار گرفت. رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره خطر ناتوی فرهنگی را از ابتدای اقدامات نرم افزاری و فرهنگی امریکا گوشزد کرده اند. با تحول در ابزارهای تقابل جویانه امریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران بحث جنگ ترکیبی در ادبیات راهبردی مورد توجه قرار گرفته است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات خود از مفهوم جنگ ترکیبی جهت تبیین رفتارهای خصمانه جدید امریکا استفاده کرده اند. در پژوهش حاضر نگارنده به دنبال ارایه الگویی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارتباط با جنگ نرم و سازوکار اجرایی ان است. از این رو سوال پژوهشی ذیل مطرح می شود مفهوم جنگ ترکیبی در دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی از چه اجزایی تشکیل شده است و راه حل مقابله با ان از دیدگاه ایشان چیست؟ در پاسخ به سوال فوق فرضیه ذیل مطرح می شود در دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی جنگ ترکیبی نبردی است چند سطحی که در ان دشمن از تمامی ابزارهای خود به صورت همزمان استفاده می کند و راه کار مقابله با ان در دفاع ترکیبی و بهره گیری از تمامی ظرفیت های موجود خلاصه می شود. روش تحلیل در پژوهش حاضر توصیفی- تبیینی است و از روش اسنادی جهت جمع آوری منابع استفاده می شود.

دیپلماسی فرهنگی یکی از شاخه های دیپلماسی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. این شاخه از دیپلماسی به دلیل اهمیت قدرت نرم در دوره پساجنگ سرد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است. تصمیم سازان سیاست خارجی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تغییر نظم نرم افزاری منطقه ای و جهانی با استفاده از ابزارهای نرم قدرت و دیپلماسی فرهنگی و عمومی تاکید داشته اند. مقام معظم رهبری با توجه به وزن تاثیرگذاری بالا و نقش تعیین کننده در جهت گیری های کلان سیاست خارجی از جایگاه بالایی در منظومه گفتاری و رفتاری سیاست خارجی برخوردار هستند. دیدگاه ایشان در ارتباط با یکی از مهمترین شاخه های دیپلماسی خارجی که در این متن دیپلماسی فرهنگی است از اهمیت پژوهشی بسیار بالایی برخوردار است. سوال پژوهش پیش رو این است که دیدگاه مقام معظم رهبری در ارتباط با دیپلماسی فرهنگی چیست؟ فرضیه پژوهش حاضر جهت پاسخ به سوال مذکور این است که دیدگاه مقام معظم رهبری در ارتباط با دیپلماسی فرهنگی را می توان در سه دسته ایجابی، سلبی و یادگیری خلاصه نمود. روش پژوهش مقاله پیش رو توصیفی- تبیینی است و روش گرداوری مطالب کتابخانه ای و اسنادی می باشد.    

در بیان فقهای اسلامی، اقدامات مسلحانه گروهی در برابر حکومت اسلامی «بغی» نامیده شده است. هر چند عنوان «بغی» در قانون مجازات اسلامی تازگی دارد، بحث آن در فقه کاملاً شناخته شده است. احکام مربوط به بغی از دیرباز در کتاب های فقهی و در ضمن  مباحث جهاد مطرح بوده است، لیکن گونه دیگری از تهدیدات علیه حکومت اسلامی وجود دارد که اصطلاحاً جنگ نرم گفته شده است. حال سؤال این است که اشخاص مرتکب تهدیدات نرم در برابر اساس نظام اسلامی، مشمول عنوان بغی خواهند بود؟ با روش تحلیلی، توصیفی در قالب مطالعه و تتبع در آیات و روایات و دیدگاه فقهای معاصر و متأخر و آنچه از منابع معتبر و فتاوای فقهای اسلامی به دست می آید، به نظر می رسد که انطباق دو عنوان مذکور بر یکدیگر، با لحاظ شرایط فقهی مندرج در مباحث مربوط به بغی می توان حالت هایی را متصور بود که در برخی از صور جنگ نرم، افراد مرتکب را مشمول جرم بغی دانست و احکام بغات را بر آنان اعمال نمود.

هدف پژوهش حاضر ارائه راهکارهای مقابله با جنگ نرم، بر اساس اصل مودّت در تدبیر منزل براساس سبک زندگی امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) می باشد. در عصر معاصر با وجود پیشرفت علم، یکی از آسیب های اساسی جوامع، کمبود آرامش و فقدان «مودّت» در تدبیر منزل است که در صورت غافل شدن از این آسیب ها در جنگ نرم، ضررهای فراوانی بر خانواده های اسلامی وارد خواهد شد. در این نوشتار، با مروری اجمالی در مفهوم «مودّت وتدبیر منزل»، و تکیه بر روش داده کاوی متون و تحلیل اسناد موجود در سیره ی امام علی(ع) و فاطمه(س)، راهکارهای اصل مودّت در تدبیر منزل با رویکرد دفاع نرم که شامل: ساده زیستی، خودکفایی در امور منزل، حمایت از حقوق همسر، تجمل و زیبایی، انجام وظایف نسبت به خانه و خانواده، شناسایی، بررسی و تبیین شده است. یافته های پژوهش با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین(ع)، بیانگر اهمیت اساسی اصل «مودّت» در تدبیر منزل می باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی الگویی برای بازسازی ساختار فرهنگی کشور بر پایه منظومه فکری مقام معظم رهبری با رویکرد آمیخته انجام شد. روش: به منظور جمع آوری داده ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی از پرسشنامه محقق ساخته منتج از مرحله اول استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی، 20 نفر از اساتید دانشگاهی دارای فعالیت علمی در زمینه فرهنگ و همچنین خبرگان فرهنگی در استان اردبیل بودند که به صورت هدفمند و با روش ارجاع زنجیره ای(روش گلوله برفی) انتخاب شدند و در بخش کمّی، کلیه مدیران فرهنگی استان اردبیل به تعداد 300 نفر که بر اساس جدول مورگان تعداد 169 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. یافته ها: مجموعه داده های به دست آمده بعد از طی فرایند کدگذاری های باز، محوری و انتخابی، در قالب 101 کد باز، 70 مفهوم، 15 مقوله سازماندهی شدند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، زیرساختهای فرهنگی، حقوق زنان، انجام کارهای فرهنگی، توسعه شایستگی های فرهنگی، رهبری راهبردی، مقابله با جنگ نرم، صدا و سیما، عقلانیت، فرهنگ اسلامی ایرانی، فرهنگ عمومی، تمدن نوین اسلامی، ظرفیتها، مدیریت فرهنگی، بسیج عمومی و سیاستگذاری فرهنگی، به عنوان مقوله های اصلی شناسایی شدند.

تاکتیک ها و ملاحظات تحقق استراتژی "بازدارندگی رسانه ای" در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای کدهای کنشگری فعال و فوق فعال، استفاده از پلتفرم ها و تکنولوژی های جدید رسانه ای، استفاده از روایت اول، استفاده از روایت برتر، راهبرد تعاملی، راهبرد حضور، راهبرد تکرار و جهاد تبیین است. از موانع و چالش های پیش روی صداوسیما در استفاده از این راهبرد می توان به نیروی انسانی کارآمد، تخصیص بودجه مناسب و پوشش مناسب و کافی، افزایش رویکرد واقع گرایی در بازنمایی ها، امکان دسترسی به منابع داخلی و خارجی و توجه به ظرفیت ها و توانمندی ها اشاره کرد. همچنین حفظ سرمایه اجتماعی رسانه، تعلیق و توقف غیریت و دیگری رسانه، تأثیرگذاری روی عملیات رسانه ای دشمن، افزایش اعتبار رسانه، اثرگذاری مثبت روی مخاطبان مشترک، کاهش آسیب پذیری مخاطبان، حفظ تعلق و وابستگی مخاطب و تاب آوری رسانه ای از فواید استفاده از این استراتژی در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. مؤلفه های بوجودآورنده، فواید و ظرفیت هایی که استفاده از این استراتژی برای رسانه و کشور ایجاد می کند و در نهایت تاکتیک ها و ملاحظات تحقق این استراتژی در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران از جمله مواردی بود که در این پژوهش به آن ها پرداخته شد. پژوهش حاضر جهت درک عمیق پرسش پژوهش، از روش تحلیل مضمون استفاده کرده است که در دسته تحقیقات کیفی قرار دارد.

جنگ یا عملیات روانی، که امروزه به مفهوم و دانش واژه ای میان رشته ای بین روان شناسی اجتماعی، ارتباطات رسانه ای و مطالعات بین الملل تبدیل شده، از آورده های تمدن جنگ خواسته مدرن برای نظام های سیاسی و معادله ای ثابت در قدرت نوین است. شناخت موضوعی و تخصصی از ماهیت، ابعاد و تکنیک های عملیات روانی، لازمه بررسی های کارشناسانه فقهی و اخلاقی در برابر آن به عنوان واقعیتی غیر قابل چشم پوشی در سیاست جهانی و حتی ملی و احتمالاً طراحی الگویی جایگزین بر اساس شریعت و فقه حکومتی امامیه خواهد بود. مقاله حاضر، ضمن بازشناسی دقیق و همه جانبه عملیات روانی در نظر و تجربه و معاصر، نصوص، قواعد و احکام فقهی قابل طرح در مواجهه با آن را بررسی و در پایان، جمع بندی کلانی برای رویارویی و کاربست آن ارائه کرده است.