فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱۴۵ مورد.
فلسفه تاریخ در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
قانونمندى تاریخ از منظر عقل و دین (1)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
تاریخ و مورخان اسلامى تا پایان دوران عباسى(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
نگاهى به تاریخ‌نگارى مغرب اسلامى
حوزه‌های تخصصی:
نوشتار حاضر سعى دارد در یک بررسى فشرده، ویژگى‌های تاریخ‌نگارى مغرب اسلامى (شمال افریقا و اندلس) را با تکیه بر منابع مهم آن حوزه بررسى کند. در این مقاله که با دو رویکرد تاریخپژوهى و اطلاعرسانىِ تاریخى تدوین یافته، مشخصات مدرسه تاریخ‌نگارى این حوزه از جغرافیاى اسلام که کمتر براى ما شناخته است، بهاختصار تبیین می‌شود. همچنین سعى شده تاریخنگاران مشهور و اثرگذار در این سرزمین به همراه منابع و متون تاریخ آنان معرفى شوند. پیشکسوتى اندلسیان در مقایسه با افارقه و کثرت آنان، از نکتههاى مهم دیگر در مدرسه تاریخ‌نگارى مغرب اسلامى است.
تاریخ‌نگارى ساختارگرا
حوزه‌های تخصصی:
ساختارگرایى که از سالهاى شصت سده بیستم فعالیت خود را آغاز کرده بود، عصر طلایى خود را در سالهاى هفتاد سپرى کرد. این مکتب بر بسیارى از حوزههاى دانش تأثیر خود را نهاد و بر تاریخ‌نگارى این دوره نیز سایه افکند، بهگونهاى که مقالههاى مجله تاریخى آنال، رنگ و بوى مباحث ساختارى به خود گرفت. در این مقاله، نویسنده به دنبال معرفى این نوع از تاریخ‌نگارى است. وى پس از معرفى شخصیتهاى برجسته ساختارگرا، زمینههاى سیاسى ـ اجتماعى و علمى شکلگیرى این مکتب را یادآور شده، سپس سیر تکوین آن را دنبال کرده است. همچنین نویسنده، مؤلفههاى اصلى ساختارگرایى و پیوند آن را با تاریخ‌نگارى به بحث مىنشیند و از مفاهیم اصلى آن، سخن مىگوید و سپس کاستىها و آسیبهاى آن را مىشمارد.
طبری و تاریخ نهضتهای اسلامی
حوزه‌های تخصصی:
روششناسى جرجى زیدان در نگارش تاریخ تمدن اسلامى
حوزه‌های تخصصی:
روش تاریخ‌نگارى جرجى زیدان، ادیب و مورخ بزرگ لبنانى و آغازگر شیوه نوین تاریخ‌نگارى اسلامى، موضوع بحث حاضر مىباشد که طى آن، نخست از زیدان و جایگاه علمى و ادبى او و سپس اهمیت روش وى در نگارش تاریخ تمدن اسلامى سخن به میان آمده است، آنگاه اصول سهگانه روش زیدان، یعنى سه اصل ریشهشناسى تمدن اسلامى، تحلیل حوادث تاریخ اسلام و کشف تمدن اسلامى مورد بررسى قرار گرفته و در پایان، روش کار او به بوته نقد نهاده شده است. نتیجهگیرى نیز بخش پایانى مقاله را تشکیل مىدهد.
کتابشناسی تاریخ پژوهی
حوزه‌های تخصصی:
توین بی و نظریه پیدایش و سقوط تمدن ها
حوزه‌های تخصصی:
تجربه آنال(1)
حوزه‌های تخصصی:
این مقاله مىتواند در زمینه شناخت بهتر از این مکتب و نوع تاریخ‌نگارى مکتب آنال مفید باشد.
مکتب تاریخى (تاریخ‌نگارى) آنال در فرانسه رشد و گسترش یافت. طى سه دهه از 1929ـ1959م مکتبى مهمتر و شاخصتر از آنال وجود نداشته است. نام این مکتب تاریخى، برگرفته از اولین کلمه عنوان نشریهاى است که در سال 1929م توسط لوسین فبور و مارک بلوخ (بلوک) منتشر شد و بعدها در سال 1956م تحت مدیریت فرناند برودل قرار گرفت. ویژگى مشترک این دو متفکر این بود که اندیشه رایج در تاریخ‌نگارى را که «مکتب روش» نام داشت و از فون رانک و اثباتگرایى تأثیرپذیر بود، قبول نداشتند. نظریهپردازان این مکتب در واقع علیه سبک و سیاق تاریخ‌نگارى فرانسوى و مکتب پوزیتیویسم (اثباتگرایى) شوریدند. دیدگاه پوزیتیویسم (اثباتى) بر نظامىگرى حاکمان و جنگ و ستیز آنان و زندگى پادشاهان و درباریان تأکید داشت. آنان وقایع تاریخى را به شخصیتهاى تاریخى نسبت مىدادند و تاریخ را بر محور وجود ایشان تفسیر مىکردند. از نظر پوزیتیویسمها کار مورخ، کشف است نه بازسازىِ زمان گذشته در ظرف حال. تاریخنگار، گزارشگر دقیق و امینى است که تنها به اسناد و مدارک معتبر متکى است. بهرغم گذشت حدود پنج دهه از پیدایش تاریخ‌نگارى مبتنى بر تجربه آنال، آشنایى ما با آن بسیار اندک است، از اینرو ترجمه و ارائه
گاه شمارى دوازده حیوانى و کاربرد آن در آثار تاریخى(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
تاریخنگاری نو، در مصر
حوزه‌های تخصصی:
دکتر مصطفی عبدالغنی در این نوشتار به نقل از دکتر عبدالخالق‌لاشین وضع تاریخنگاری مصر را در این روزگار، در سه دوره برمی‌رسد. دوره نخست (1835-1919) با ظهور رفاعةالطهطاوی و شاگردان وی آغاز می‌شود. دوره دوم (1919-1960) را با آمدن «مورخ متخصص و حرفه‌ای»، از دوره پیشین می‌توان بازشناخت و دوره سوم، هنگامه گسترش شتابنده علوم و تأثیرگذاری آنها در یک‌دیگر است.
تاریخیگری
منبع:
کتاب نقد ۱۳۸۴ شماره ۳۴
حوزه‌های تخصصی:
نوشتاری که پیش‌رو دارید، به بررسی لغت تاریخ و برخورد دورانی با آن پرداخته است و بیان میکند که نمی‌دانیم این کلمه غیرقرآنی از چه زبانی به منابع اسلامی وارد شده که تاکنون «تعریف» جامعی درباره آن ارائه نشده است.
مقاله ضمن عرضه نگاه مورخان صدر اسلام به مبحث « تاریخ»، یادآوری میکند که تا میانه قرن نوزدهم، تاریخ را عامل تحرک جوامع نخوانده‌اند و فقط در دو قرن اخیر است که مقوله‌هایی مانند: «فلسفه‌تاریخ»، «علم تاریخ»، «تاریخ طبقاتی» و... به‌عنوان ابزاری برای توجیه مکتبهای سیاسی و به ویژه سوسیالیسم عرضه شده است. نویسنده با طرح نمونه‌هایی از برخورد جدید مورخان بزرگ غرب با موضوع تاریخ و پیدایی دوران «تاریخیگری»، سرانجام به اشارات تاریخی قرآن توجه می‌‌دهد و نتیجه می‌گیرد که بطلان تزهای جدید تاریخی در دوران ما و ناکامی تجربه‌های غیر الاهی بشر در سراسر زمین و در تمام دوران‌ها به اثبات رسیده، به‌گونه‌ای‌که تنها مسیر بازمانده به سوی همزیستی و سلامت جوامع انسانی، بازگشت به آموزه‌های دینی است.
اسامى ماهها در کشورهاى عربى و شیوه یکسان سازى آنها(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
کند و کاوى در تعریف علم تاریخ و نقد یک نگاه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
درآمدى تاریخى بر چالش عقل و نقل با تکیه بر نقد خردگراى احادیث
حوزه‌های تخصصی:
روایات دینى از منابع اصلى دانشهاى دینى به شمار مىروند و از آنجا که بسیارى از این دانشها از دادههاى عقلى نیز بهره مىجویند، زمینههاى تعارض و کشاکش فراوانى بین آنها در طول تاریخ دانشهاى اسلامى شکل گرفته است که در مجموعه نسبتا وسیعى از اندیشهها و نظریههاى حدیثى، فقهى، کلامى، فلسفى و ... بازتاب یافته است. در این مقاله سعى شده است گزارشى تاریخى از جریان کشاکش عقل و نقل با تکیه بر مقوله نقد خردگراى احادیث عرضه شود و زوایاى گوناگون این موضوع، تبیین شده و جایگاه مکاتب مختلف اسلامى در طیف تعارض عقل و نقل روشن گردد.