درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۳۲۱ تا ۱٬۳۴۰ مورد از کل ۱۰٬۶۸۷ مورد.
۱۳۲۱.

نقد و بررسی جایگاه زبان شناسی تاریخی در ایران شناسی از دیدگاه ایران شناسان غربی و ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 147 - 170

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی تاریخی ایران شناسی زبان های باستانی هویت فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۵۵
زبان شناسی تاریخی، یکی از شاخه های کلیدی ایران شناسی، نقش مهمی در تحلیل تاریخ زبانی، فرهنگی و اجتماعی ایران دارد. این حوزه با مطالعه زبان های باستانی مانند اوستایی، پهلوی و فارسی باستان، به بازسازی روابط زبانی و تحولات آن می پردازد و جنبه های فکری و فرهنگی ایرانیان را روشن می کند. در این پژوهش، جایگاه زبان شناسی تاریخی در ایران شناسی بررسی شده و روش های تطبیقی و تحلیلی در بازسازی زبان های باستانی ارزیابی شده اند. یافته ها نشان می دهد که پژوهش های اولیه، علی رغم دقت در بازسازی زبان های ایرانی بر اساس نظریه های هندواروپایی، از ابعاد اجتماعی، فرهنگی و هویت محلی غفلت کرده اند. پژوهش های معاصر با تمرکز بر متون تاریخی و زبان های میانه و نوین ایرانی، ارتباط جامع تری میان زبان و فرهنگ ارائه می دهند، اما محدودیت منابع و تمرکز بر زبان های رسمی، تنوع زبانی و گویش های محلی را نادیده گرفته است. این مقاله با تحلیل محتوایی و تطبیقی، نقاط ضعف و قوت روش ها را بررسی و تأکید می کند که ابزارهای دیجیتال، رویکردهای میان رشته ای، و توجه به گویش های محلی، می تواند شکاف های این حوزه را برطرف سازد.
۱۳۲۲.

سرنام پنداری و ریشه شناسی شاعرانه (معرفی و توصیف دو هنرسازه تازه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (شماره ۱۶) 7 - 22

کلیدواژه‌ها: سرنام سرنام پنداری ریشه شناسی ریشه شناسی عامیانه ریشه شناسی شاعرانه هنجارگریزی ریشه شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۸۳
درباره انواع هنرسازه ها در آثار ادبی گوناگون نوشته های بسیاری به چاپ رسیده است، اما ازآنجاکه هنر و هنرسازه ها را نمی توان محدود کرد، پژوهشگر ادبی هنوز هم می تواند انواع دیگری از این ابزارها را کشف و توصیف کند. نگارندگان در این نوشتار کوشیده اند به دو هنرسازه بپردازند که ظاهرا تاکنون توجه ادب پژوهان را به خود جلب نکرده اند. این دو ابزار عبارت اند از سَرنام پنداری و ریشه شناسی شاعرانه. در سرنام پنداری (تسامحا سرواژه پنداری)، شاعر/ نویسنده می کوشد هر یک از واج ها یا تک نگاره های یک واژه را واج یا تک نگاره آغازینِ واژه ای دیگر بپندارد و با این کار واژه بسیط را سرنام تلقی کند. درواقع با این حسن تعلیل، به صورتی هنری معانی دیگری به معنای اصلی واژه افزوده می شود که در ساختمان و ریشه آن واژه وجود ندارد. در ریشه شناسی شاعرانه (هنجارگریزی ریشه شناختی)، شاعر/ نویسنده برای واژه ریشه ای می سازد تا معنای موردنظر خود را بدان واژه تحمیل کند. برخلاف ریشه شناسی عامیانه، ریشه شناسی شاعرانه کاملا آگاهانه است. اطلاعات این مقاله به روش کتابخانه ای گردآوری شده و روش تحقیق نگارندگان توصیفی تحلیلی است. 
۱۳۲۳.

بررسی ارتباط معنایی واژگانی در غزل های حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 29-56

کلیدواژه‌ها: حافظ معنی شناسی روابط معنایی هم معنایی چندمعنایی تقابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۵۹
بررسی متون ادبی بر پایه نظریه های زبان شناختی با توجه به پایه علمی و تجربی آن ها در خوانش ، کشف معانی و بازنمایی نتیجه بخش و دقیق است. بر این اساس بررسی روابط معنایی یکی از مؤلفه های اصلی معنی شناسی در نمایاندن شگردهای زبانی و معنایی، پایه نظری پژوهش حاضر در بررسی دیوان حافظ به عنوان پیکره مورد تحقیق درنظر گرفته شده است. در پژوهش حاضر که روش توصیفی-تحلیلی(Descriptive analysis) مورد استفاده قرار گرفته است، هدف، تبیین و تحلیل چگونگی روابط معنایی واژگان، میزان بسامد و تأثیر آن ها بر انسجام متن و گردش حول هسته موضوعی بوده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که اشعار او با توجه به بسامد بالای انواع روابط معنایی و عنصر تکرار در سطح واژگانی، عبارت و جمله، برای آموزش زبان به زبان آموزان فارسی کاربرد دارد و این قابلیت در آن دیده می شود. هم چنین وجود روابط معنایی واژگان در محور عمودی هر غزل نشان دهنده انسجام متنی در غزل های بررسی شده است. برطبق تحلیل انواع روابط معنایی که از دیگر ویژگی های این پژوهش است، بسامد مؤلفه چندمعنایی که با توجه به شمول آن بر صنایع ادبی، به نظر می-رسید کاربرد بیشتری داشته باشد، کمتر از حد انتظار است.
۱۳۲۴.

افتراق فرآیندهای تصریفی و اشتقاقی در ناشنوایان فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژوهش های زبان شناسی: نظریه و کاربرد سال ۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳) 105 - 123

کلیدواژه‌ها: دوره حیاتی افتراق تصریفی اشتقاقی ناشنوا فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۷۷
پژوهش حاضر به بررسی عملکرد ناشنوایان فارسی زبان در کاربرد فرآیندهای تصریفی و اشتقاقی غیرفعلی می پردازد. با این فرض که در اختلالات زبانی بخش های مختلف دانش زبان در دوره حیاتی فراگیری زبان به یک اندازه آسیب نمی بینند، دانش صرفی افراد مورد مطالعه از طریق آزمون های چند گزینه ای مورد سنجش قرار گرفت. این آزمون ها جهت بررسی دانش ساختواژی اسم، صفت و قید طراحی و برای دو گروه ناشنوا و شنوا (کنترل) اجرا شدند. تعداد شرکت کنندگان گروه ناشنوا در رده سنی 15 تا 20 سال ، 10 نفر و برابر با تعداد شرکت کنندگان در گروه شنوا بودند. پس از تعیین خطاهای دانش آموزان در هر مقوله و مقایسه آن ها دریافتیم که اختلاف معناداری میان گروه ناشنوا و شنوا وجود دارد. همچنین، تحلیل درون گروهی حاکی از تفاوت معنی داری میان فرآیندهای تصریفی و اشتقاقی غیر فعلی در نمرات گروه ناشنوا بود، به طوری که مقوله های تصریفی آسیب پذیری بیشتری را نشان می دادند. علاوه بر این، براساس نتایج این مطالعه می توان دریافت که ناشنوایان به دلیل از دست رفتن سال های نخستین فراگیری زبان یعنی دوره بحرانی، در مقایسه با گروه شنوا عملکرد ضعیف تری در به کارگیری فرآیندهای تصریفی و اشتقاقی دارند.
۱۳۲۵.

بررسی واژه های مختوم به –ی فارسی در گفتار گویشوران ترکی آذربایجانی در چارچوب مدل زبان ماتریس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 55 - 69

کلیدواژه‌ها: تک واژ وابسته هم نام زبان فارسی -ی فارسی زبان ترکی آذربایجانی مدل زبان ماتریس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۲۵
در این پژوهش واژه های مختوم به –ی فارسی در گفتار گویشوران ترکی آذربایجانی در چارچوب مدل زبان ماتریس مطالعه شده است. داده ها از تعاملات زبانی گویشوران ترکی آذربایجانی در بافت های مختلف محاوره ای گردآوری شده اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی انجام یافته است. ابتدا صورت های مختلف تک واژ وابسته هم نام –ی فارسی طبق فرضیه دسترسی متفاوت، به تک واژهای نظام مند متقدم (- ی اشتقاقی و –ی نکره) و تک واژهای نظام مند بیرونی متأخر (–ی دوم شخص مفرد فعل و –ی صورت تصریفی فعل بودن در زمان حال) طبقه بندی و سپس تظاهر آوایی همین تک واژها در گفتار گویشوران ترکی آذربایجانی براساس اصول و فرضیه های مدل زبان ماتریس تحلیل شد. عدم ظهور تک واژهای وابسته -ی دوم شخص مفرد فعل و –ی صورت تصریفی فعل بودن در زمان حال در گفتار گویشوران ترکی آذربایجانی، به دلیل ماتریس بودن زبان ترکی آذربایجانی بوده است تا تک واژهای نظام مند بیرونی متأخر آن زبان در سطح صورت بندی انتخاب شوند و چارچوب نحوی-ساخت واژی زبان ترکی آذربایجانی را بر جملات حاکم کنند. اما تک واژهای نظام مند متقدم فارسی (-ی اشتقاقی و –ی نکره) به دلیل تأثیرگذاری در معنا و مفهوم جملات، نقشی در تعیین ساخت نحوی جمله ها ندارند و به راحتی می توانند با ملحق شدن به سازه های محتوایی، در گفتار گویشوران ترکی آذربایجانی ظاهر شوند. بنابراین، بین انتخاب تک واژها در سطوح انتزاعی تولید گفتار و ظهور یا عدم ظهور آن ها در گفتار گویشوران دوزبانه ارتباط وجود دارد و می توان در چارچوب این مدل، راه یابی یا عدم راه یابی سازه ها از زبانی به زبان دیگر را تبیین کرد. 
۱۳۲۶.

نام آواهای فارسی: تحلیلی بر اساس رابطه تصویرگونگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 295 - 317

کلیدواژه‌ها: نام آوا تصویرگونگی نام آوای بیانگر نام آوای متداعی اندیشه آوا نام آوای مستقیم واژگانی نام آوای مستقیم غیر واژگانی نام آواواژه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۶۹
پژوهش حاضر با هدف ارائه تحلیلی توصیفی و داده بنیاد از ارتباط میان نام آواهای زبان فارسی و ویژگی تصویرگونگی آن ها، همه نام آواهای ثبت شده در فرهنگ نام آواها در زبان فارسی را بررسی کرده است. سپس، با تحلیل صوری و معنایی 2570 نام آوا، تمامی این نام آواها را از منظر ارتباط تصویرگونگی میان صورت و معنا و مصداق نام آوا و میزان کاربرد مورد تحلیل قرار داده است. یافته های به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که کم کاربردترین نوع نام آوا در زبان فارسی «نام آوای مستقیم غیر واژگانی» است که در آن، اگر چه صورت آوایی بازنمود مستقیم صدای تولیدشده است ولی سرپیجی از قواعد ساخت واژی زبان موجب فراوانی پایین این گروه از نام آواها می شود. «نام آواهای بیانگر» که به مفاهیمی مانند ابعاد و ویژگی های ظاهری اشاره دارند، «اندیشه آواها» که احساس، درک و دریافت درونی را بازنمایی می کنند، و «نام آواهای غیر مستقیم یا متداعی» که تولید کننده صدا را باز می نمایانند، به ترتیب در رده های دوم تا چهارم کم کاربردترین نام آواها قرار می گیرند. پس از این گروه ها، «نام آواهای مستقیم واژگانی» که آشناترین دسته از نام آواها در دانش عمومی سخنگویان به شمار می آیند، پرکاربردترین الگوی تصویرگونه در ساخت نام آواها هستند. در نهایت، بزرگ ترین گروه نام آواها به «نام آوا واژه » تعلق دارد که فرآورده مشارکت هر یک از انواع نام آواها در فرایندهای ساخت واژی و صرفی هستند.
۱۳۲۷.

چگونگی رفع التقای واکه های کشیده با واکۀ تکواژ جمع در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال یازدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۱ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: کوتاه شدگی جبرانی التقای واکه ها درج همخوان میانجی غلت شدگیِ واکه نظریه لایه ایکس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۲۳۵
از شش واکه زبان فارسی واکه های /u:/، /i:/ و /A:/ کشیده هستند. التقای واکه ها ناشی از افزوده شدن تکواژ جمع /-An/ به اسم های مختوم به واکه /u:/ توسط غلت [w] و در اسم های مختوم به واکه های /i:/ و /A:/ توسط غلت [j] برطرف می شود. ضمن اینکه واکه های افراشته /u:/ و /i:/ کوتاه تر تلفظ می شوند؛ ولی تغییری در کشش واکه افتاده /A:/ رخ نمی دهد. هدف این پژوهش تحلیلی این است که مشخص کند در فاصله میان بازنمایی واجی و بازنمایی آوایی چه اتفاقی افتاده است. به این منظور، دو فرضیه تحلیل و بررسی شده اند: طبق فرضیه نخست، طی فرایند غلت شدگیِ واکه یک جزء از هریک از واکه های افراشته کشیده /u:/ و /i:/ به غلت معادل آن یعنی [w] و [j] تبدیل شده و به عنوان همخوان میانجی میان دو واکه قرار گرفته است. امّا براساس فرضیه دوم، التقای واکه ها از رهگذر درج همخوان میانجی برطرف شده و پیامد این درج رخداد فرایند «کوتاه شدگی جبرانی» است. در این پژوهش استدلال می شود که فرضیه دوم درست است. این فرضیه سپس در چارچوب نظریه بهینگی تحلیل می شود
۱۳۲۸.

تجزیه و تحلیل خطاهای رایج زبان آموزان ایرانی در کاربرد جملات وجودی زبان چینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 477 - 495

کلیدواژه‌ها: تحلیل خطا تحلیل مقابله ای جملات وجودی خطاهای رایج زبان چینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۵۳
جملات وجودی[1] در زبان چینی نشانگر وجود، ظاهر یا ناپدید شدن اشیاء یا افراد در یک مکان است. تا کنون تحقیقات و مقالات بسیاری در زمینه جملات وجودی زبان چینی صورت گرفته است و خطاهای رایج گویشوران کشورهای مختلف به هنگام کاربرد جملات وجودی زبان چینی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند، با این حال، هیچ تحقیقی در مورد دانشجویان ایرانی انجام نشده است، لذا تحقیق در این باره ضرورت میابد. محور اصلی این مقاله، تجزیه و تحلیل اشتباهاتی است که زبان آموزان ایرانی در هنگام استفاده از جملات وجودی زبان چینی مرتکب می شوند. به این منظور، پنج نوع اصلی جملات وجودی زبان چینی که عبارتند از: جملات با فعل «是[1]»، جملات با فعل «有[1]»، جملات با فعل«在[1]»، جملات با «V+着[1]» و جملات با «V+了[1]» انتخاب شده اند و با طرح پرسش نامه از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در چین، تحقیق به عمل آمده است.  در ادامه، با استفاده از تئوری تحلیل مقابله ای و تحلیل خطا، داده های حاصل از تحقیق مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. خطاهای به دست آمده به طور عمده به چهار دسته حذف، اضافه، جایگزینی و تبدیل تقسیم می شوند. مطالعه این خطاها به زبان آموزان ایرانی در فرآیند یادگیری زبان چینی کمک می کند و به اساتید این حوزه در انتخاب روش های مناسب برای تدریس و بهبود برگزاری کلاس ها و دوره های آموزشی یاری می رساند.
۱۳۲۹.

تحلیل زبان شناختی مشکلات (نارسایی های) ترجمه در متون بانکی: یک بررسی تطبیقی از دیدگاه زبان شناختی معنی شناسی ساختارگرا و معادل یابی در ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۷۸) ۱۴۱-۱۰۵

کلیدواژه‌ها: تحلیل مؤلفه ای متون بانکی معنی شناسی ساختارگرا دانش ترجمه ای معادل یابی در ترجمه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
این پژوهش سعی در تحلیل ترجمه های فارسی متون بانکی در بخش اعتبار اسنادی از بانکداری بین الملل با انتخاب پنج کتاب ترجمه شده با نگاهی زبان شناختی داشته و ازآنجاکه معنی شناسی یکی از اصول اصلی مورد مطالعه در زبان شناسی است و از سوی دیگر نیز انتقال معنا و مفهوم از اصلی ترین موضوعات مطرح در ترجمه است، لذا با استفاده از دیدگاه معنی شناسی ساختارگرا و استفاده از نگرش های تحلیل مؤلفه ای، واحدهای هم حوزه و روابط مفهومی و از سوی دیگر معادل یابی در ترجمه و با روشی توصیفی تحلیلی و تکیه بر منابع کتابخانه ای، برخی معادل یابی (سازی) های موجود در ترجمه های این متون مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد که به کارگیری این سه نگرش با مشخص ساختن روابط مفهومی و همچنین تفاوت های ظریف مؤلفه ای در میان واحدهای هم حوزه سبب معادل گزینی (سازی) های مناسب و دقیق برای انواع اعتبار اسنادی (با توجه به مؤلفه های با ماهیت قراردادی یا نامه ای، اسنادی، ضمانتی و تجاری)؛ انواع سند بیمه (با توجه به مؤلفه های با ماهیت گواهی و سند استدلالی، قراردادنامه ای، بدون محدودیت زمانی و مبلغ و اظهارگونه)؛ انواع کارمزدهای بانکی (با توجه به ماهیت های کارمزد با محاسبه درصدی، ارائه امکانات و مشاوره، تمامی هزینه های در جریان اجرای یک دستور و مخارج تحمیلی)؛ انواع ارسال )با توجه به مؤلفه های ارسال با استفاده از وسایل غیرالکترونیکی و غیراینترنتی و ارسال با استفاده از آن ها)؛ انواع شیوه های پرداخت و حمل (با توجه به مؤلفه های با جدول زمان بندی ازپیش تعیین شده و بدون آن)؛ و انواع دریافت (با توجه به مؤلفه های دریافت در محل شرکت پیک و در محل فرستنده) در ترجمه های این متون می گردند. به طور کلی این نگرش ها با کمک به تشخیص معنا، سبب گزینش (ساخت) معادل های مناسب و دقیق در ترجمه ها و در برخی موارد نیز سبب حفظ زبان فارسی از ورود و تأثیر زبان های بیگانه در این گونه از متون می شوند.
۱۳۳۰.

Dynamic Assessment and Iranian EFL Learners’ Knowledge of Passive Voice in Speaking Tasks(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: The Journal of English Language Pedagogy and Practice, Vol.۱۶, No.۳۳, Fall & Winter ۲۰۲۳ 127 - 149

کلیدواژه‌ها: dynamic assessment Zone of Proximal Development Passive Voice Speaking Skill EFL Learners

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۱
The present investigation aimed to examine the impact of dynamic assessment on the acquisition of passive voice in a speaking context among Iranian intermediate EFL learners. To this end, forty intermediate-level learners from a Language Institute in Lahijan were randomly chosen to participate in the study through the administration of an OPT. The study employed a pre/post-test design with two participant groups: experimental and control. Speaking proficiency was assessed using four instruments: EIT, TGJT, UGJT, and a focused communication task, all administered orally. The experimental group engaged in task-based interactions with their interlocutors while receiving dynamic assessment interventions. Conversely, the control group completed the same tasks, but their instruction focused on explicit form correction. After the intervention phase, participants in both groups were administered a post-test of speaking proficiency. This post-test utilized the identical four measures employed in the pre-test. A battery of statistical analyses, encompassing t-tests and ANOVA with Pearson correlation coefficients, was conducted to assess group differences. The results yielded statistically significant differences in mean scores between the groups. These findings suggest that Dynamic Assessment (DA) may be a more effective intervention strategy than the Focus on Form approach. The study concludes by exploring the broader implications of these results for language learning pedagogy.
۱۳۳۱.

بررسی 100 واژه گویشی خراسان بزرگ در سروده های 30 شاعر کهن فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره ۱۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸ 89-122

کلیدواژه‌ها: اشعار کهن فارسی بررسی واژگانی گویش های فارسی خراسان گویش های فارسی افغانستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۱۱۸
هدف این مقاله، بررسی 100 واژه گویشی خراسان بزرگ در سروده های 30 شاعر کهن فارسی است تا نشان دهد استفاده از آن ها تا امروز در گویش مردم مناطق شرق ایران و غرب افغانستان جاری است، اما در فارسی معیار قابل جست وجو نبوده است. اطلاع از این واژه ها در گویش های خراسانی، موضوع درک برخی از اشعار کهن فارسی را مرتفع می سازد. زبان فارسی در بخش های وسیعی از نواحی مرکزی و جنوبی خراسان به دلیل دوری از مرکز و یا واقع شدن در جوار بیابان لوت، کم تر دچار آمیختگی با دیگر زبان ها شده است و عموماً واژه های فارسی اصیل خود را حفظ نموده است و از گونه معیار، کم تر تأثیر پذیرفته اند. از سوی دیگر، گویش-های متنوعی از زبان فارسی در سرزمین افغانستان جاری است که از آن جمله می توان به هروی، کابلی، تاجیکی و هزارگی اشاره نمود. علی رغم جدایی مناطق غربی افغانستان از سرزمین خراسان در حدود یک قرن و نیم پیش، اشتراکات زبانی و گویشی زیادی در کلام مردم دو سوی مرز مشهود است. نقشه گویشی که در آن مرزهای گویش های فارسی شرق ایران و غرب افغانستان مشخص شده باشد، در اختیار نیست و لذا پژوهشگر برای این بررسی واژگانی به گویش های فارسی رایج در افغانستان نیز نظر داشته و در این باره از دانش گویشی دانشجویان افغانستانی ساکن در دانشگاه بیرجند بهره برده است. پژوهنده واژه های مورد نظر را در پیکره واژگانی گردآمده در حاشیه یک تحقیق میدانی در زمینه بررسی تطبیقی گویش های مرز شرقی ایران جست وجو نمود که ذیلاً 100 واژه منتخب را با معنای آن به همراه شاهد مثال مربوط و نیز اشاره به محل کاربرد فعلی آن در شهرهای خراسان بزرگ به ترتیب الفبای فارسی مدخل نموده است.
۱۳۳۲.

گاهان و تقسیم زمان در گویش روستای بیمرغ گناباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۳ 165 - 177

کلیدواژه‌ها: گویش بیمرغ گناباد مدیریت زمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۶۵
پژوهش و بررسی گویش های اصیل فارسی از جمله پژوهش هایی است که برای پژوهشگر لذتی دوچندان همراه دارد و همچنین دستاوردهای حاصل از آن می تواند دست مایهٔ کارگزاران فرهنگی کشور قرار گیرد و راهگشای پژوهش های بعدی در این مسیر باشد. خراسان بزرگ که خاستگاه زبان فارسی دری بوده است، هنوز از یک ویژگی منحصربه فرد برخوردار است و آن دور بودن گویش بسیاری از از تغییرات گستردهٔ زبانی است. گویش شهرهایی چون گناباد، قاین، تایباد، تربت حیدریه به گونه ای است که کمترین تغییرات را در طول زمان شاهد بوده است و مقایسه گویش و واژگان مردم این مناطق با منابع مکتوب قرن های چهارم و پنجم شاهدی بر این مدعاست. پژوهش پیش رو که با دقت نظر و جستجو در بخش کوچکی از گویش روستای بیمرغ شهرستان گناباد صورت گرفته است، نشان دهندهٔ اهمیّت زمان و تقسیم بندی و نام گذاری آن نزد مردم این دیار است. این پژوهش نشان خواهد داد مردم این منطقه با روش های جالب توجهی تقسیم بندی های متنوعی از زمان را در طول شبانه روز و همچنین در طول ماه و سال انجام داده اند. توجه به شغل اکثر مردم این منطقه که کشاورزی و دامداری بوده است، دلایل خوبی برای نحوه تقسیم بندی های زمان و تنوع آن فراهم می آورد.
۱۳۳۳.

بازنمایی فرهنگی-زبانی قوم کُرد از منظر نشانه شناسی فرهنگی: مطالعۀ موردی سریال تلویزیونی «نون خ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژوهش های زبان شناسی: نظریه و کاربرد سال ۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳) 187 - 201

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی فرهنگی بازنمایی زبان کردی سریال تلویزیونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۷۰
چکیدهساخت معنا چیزی نیست که در خلأ رخ دهد، بلکه گویشوران زبان های مختلف با ساخت معنا و رمزگذاری کلمات زبان همواره با مخاطبین خود ارتباط برقرار می کنند و مخاطبین نیز بر اساس معنایی که از واژگان دریافت می کنند آن ها را رمزگشایی می کنند. نگارندگان قصد دارند تا با بررسی رمزگان زبان کُردی به کار رفته در سریال تلویزیونی «نون.خ» به بازنمایی کُردها با استفاده از نظرات کاربران فضاهای مجازی از منظر بازیگر نقش اول سریال با نام نورالدین خانزاده که وانمود می کند فردی کُردزبان است، با لهجه فارسی کردستانی صحبت می کند و نیز خانواده وی که به فارسی کرمانشاهی صحبت می کنند پرداخته و نشان دهند که در این سریال تصویر کُردها چگونه به نمایش درآمده است. داده ها از نظرات کاربران در فضای مجازی گردآوری و از منظر نشانه شناسی فرهنگی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. یافته ها نشان داد که زبان بازیگر نقش اول این سریال و خانواده وی، بازنمایی واقعی زبان مردمان مناطق کُردنشین نبوده، بلکه لهجه هایی ساختگی اند که بازیگران سریال آن را به کار می بردند. همچنین در بازنمایی پوشاک نیز طراحی مناسبی از لباس کرد ارائه نشده است و نجابت زن کُرد که در قالب فردی زمخت و مردانه وار به تصویر کشیده شده است نیز به خوبی نمایش داده نشده است.
۱۳۳۴.

Effects of Virtual Instruction on the Speaking Accuracy of Iranian High School English Learners with Varied Personality Traits during the COVID-19 Pandemic(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: English Language Teaching and Learning. No. ۳۱, Spring & summer ۲۰۲۳ 94 - 112

کلیدواژه‌ها: Virtual/distance education Shad Iranian high school English learners personality traits COVID-19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۸۳
This study examined the effects of virtual English instruction via the Iranian Student Education Network (SHAD) on the speaking accuracy of Iranian high school English learners with varied personality traits during the COVID-19 pandemic. The participants (n = 54) completed the Quick Oxford Placement Test and the Eysenck Personality Inventory before taking a speaking test based on the Vision English for Schools Series. The participants' voice-recorded responses to the speaking test were then analyzed for accurate verb usage. After completing 18 online sessions with diverse speaking tasks on SHAD, the participants retook the speaking test, and their performances were analyzed. The results indicated significant effects on the speaking accuracy of both extroverts and introverts, with introversion showing the most positive impact. Semi-structured telephonic interviews were conducted to gather participants' perceptions of virtual education. The findings highlighted the challenges and opportunities faced by Iranian high school English learners in online classes, with implications for virtual language education and materials development. 
۱۳۳۵.

Unveiling Language Teacher Productive Immunity: A Lenz into the Impacts on Professional Identity, Teacher Anger, Grit Tendencies, and Psychological Well-Being(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: English Language Teaching and Learning. No. ۳۲, Fall & Winter ۲۰۲۳ 215 - 232

کلیدواژه‌ها: Teacher productive immunity Professional identity Teacher anger Grit tendencies Psychological well-being EFL Teachers

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
Teachers, as the center of the class, can make positive changes in their students' lives; they should be equipped with skills that will allow them to do their jobs effectively. The inclusion of productive immunity (i.e., the procedures that instructors go through to devise protective mechanisms against the effects of undesirable disruptions that might potentially endanger their desire to instruct) as one of these skills gives educators the capability to analyze and immunize their own performance. In light of this significance, it is of the utmost importance to reveal teacher productive immunity and its correlates, particularly in EFL (English as a foreign language) contexts. Regardless, there is a dearth of studies on the possible interplay among teacher immunity, professional identity, anger, grit tendencies, and psychological well-being in Iranian EFL settings. Therefore, the present study aimed to ascertain whether there was a statistically significant connection between the professional identity, anger, grit tendencies, and psychological well-being of Iranian EFL instructors and their immunity. A total number of 394 EFL teachers teaching at public schools (Khorasan Razavi and Khuzestan, Iran) took part in this analysis. The Language Teacher Immunity Instrument (LTII), The Teacher's Professional Identity Scale (TPIS), the L2-teacher Grit Scale (L2TGS), The Teacher Anger Scale (TAS), and The Psychological Well-Being at Work (PWBW) were administered electronically to respondents. The predictive power of teacher immunity was found in data analysis via Confirmatory Factor Analysis (CFA) and Structural Equation Modelling (SEM). The findings stress the need of including reflective practices, emotional control strategies, and immune system strengthening in teacher preparation programs.
۱۳۳۶.

تکوین فعل مرکب در زبان های ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸ 365 - 400

کلیدواژه‌ها: فعل مرکب فعل پیشوندی فعل سبک زبان های ایرانی فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۹۱
هدف از پژوهش حاضر، بررسی شکل گیری زنجیره های موسوم به «فعل مرکب» در زبان های ایرانی است. به این منظور، متونی از سه دوره تاریخی زبان های ایرانی انتخاب و (پیش) نمونه های انواع محمول مرکب در آنها تحلیل شد. براین اساس، در دوره باستان، اغلب محمول های غیربسیط را افعال پیشوندی تشکیل می دهند. با این حال، الگوهای «فعل مرکب» از همین دوره وجود داشته است. با تثبیت جایگاه پیشوندهای فعلی در فارسی باستان که حرکتی در خلاف جهت تحلیلی شدن زبان بود، الگوهای موجود برای تشکیل انواع «فعل مرکب» فعال شدند. در دوره میانه و با غیرفعال شدن برخی از پیشوندهای فعلی، روند تولید «افعال مرکب» شدت یافت. در دوره ایرانی نو، با تداوم کاهش افعال پیشوندی و افزایش «افعال مرکب»، دو عامل دیگر در شکل گیری افعال مرکب نقش داشتند: نخست، نیاز به ساختن فعل با عناصر قرضی و دیگری، گرایش به همترازسازی افعال بسیط بی قاعده از طریق تبدیل آنها به «فعل مرکب».
۱۳۳۷.

Unveiling Vocabulary Learning Strategies: A Mixed Methods Study among EAP Students(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: The Journal of English Language Pedagogy and Practice, Vol.۱۶, No.۳۲, Spring & Summer ۲۰۲۳ 119 - 144

کلیدواژه‌ها: Learners perspective teachers materials academic words

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۰۲
This study focused on the importance of Vocabulary Learning Strategies (VLSs) in English for Academic Purposes (EAP) and how Iranian EAP students learn academic vocabulary. The study used a predominantly quantitative approach by gathering data from 238 participants through online self-report VLS questionnaires, which were analyzed using SPSS-26. A triangulation approach was used to ensure accuracy and consistency, with qualitative data gathered through semi-structured interviews with 20 students. The analysis revealed that participants frequently used strategies for incorporating new vocabulary into their repertoire. Additionally, teacher-related, student-related, and material-related themes emerged through coding the participants’ beliefs. The results indicated that raising learners’ consciousness of VLSs, training teachers, providing tasks for all language skills, using technology, materials revision, and developing autonomous and independent learning can help with vocabulary acquisition and the satisfaction of EAP students. Overall, this study highlights the importance of VLSs in EAP and provides insights into effective strategies for acquiring academic vocabulary.
۱۳۳۸.

Iranian English Majors’ L2 Writing Self-efficacy: Exploring the Effects of Gender, Level of Education, and Teaching Experience(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian Journal of Applied Linguistics (IJAL) Vol. ۲۶, No. ۲, September ۲۰۲۳ 28-47

کلیدواژه‌ها: L2 writing Education level teaching experience Writing Self-efficacy Gender

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۳۳
The current study explored the status quo of L2 writing self-efficacy among Iranian English majors in light of their gender, level of education, and teaching experience. To this end, 193 learners who were students or graduates of English literature or translation at BA, MA and PhD levels and who ranged in age between 19 to 40 participated in this study. Data were collected using the Second Language Writer Self-Efficacy Scale that measures L2 learners’ linguistic self-efficacy, course performance self-efficacy, and self-regulation efficacy. Analysis of the data revealed no significant difference between males and females in terms of L2 writing self-efficacy. A significant difference was, however, found among all the three academic degree levels with the PhD group showing the highest level of L2 writing self-efficacy and the BA group showing the lowest self-efficacy. We set out to also examine whether experience in teaching English influences L2 writing efficacy. Our analyses revealed that the experienced teachers had a significantly higher L2 writing efficacy compared to the mid-experience teachers who were, in turn, less efficacious in L2 writing than low-experience participants. Implications of our findings for the writing courses and the what and how of writing instruction in the Iranian higher education curricula are discussed.
۱۳۳۹.

خوانش معنایی افعال مرکب اصطلاحی در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۷۸) ۱۷۶-۱۴۳

کلیدواژه‌ها: افعال مرکب اصطلاحی خوانش معنایی فرضیه خوانش سه لایه ای فارسی گفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۲۳۵
پژوهش حاضر در تلاش است به تبیین خوانش معنایی افعال مرکب اصطلاحی در گونه گفتاری فارسی تهرانی بپردازد. در این راستا، ضمن معرفی اجمالی فرضیه های مطرح در مدل های غیرترکیبی، فرضیه ای جدید با عنوان فرضیه خوانش سه لایه ای پیشنهاد خواهد شد که فرایند خوانش افعال مرکب اصطلاحی را توصیف می کند. داده های پژوهش حاضر را 181 نمونه از افعال مرکب اصطلاحی در گونه گفتاری فارسی تهرانی تشکیل می دهند که از طریق ثبت میدانی و براساس شم زبانی پژوهشگران گردآوری شده اند. افعال مذکور تیره و ترکیب ناپذیرند و طبق فرضیه خوانش سه لایه ای، در لایه اول معنی حقیقی جزء غیرفعلی، سپس، در لایه دوم معنی مجازی جزء غیرفعلی و در لایه سوم معنی حقیقی جزء فعلی در مواردی همراه با توسیع معنایی تجمیع می شوند و درنهایت معنی اصطلاحی فعل مرکب را شکل می دهند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که هسته معنایی فعل مرکب اصطلاحی، همان مفهوم حقیقی و کانونی جزء غیرفعلی است که مفهوم مجازی آن براساس هم نشینی با جزء فعلی فعال می شود و با تجمیع معنایی این دو، معنای نهایی و تیره و ترکیب ناپذیر مرکب اصطلاحی شکل می گیرد. علاوه بر این، نکته ای که در بررسی این دسته از افعال مرکب در گونه گفتاری نمایان می شود این است که قرار گرفتن جزء فعلی که نوعی ترکیب پذیری یا هم نشینی معنایی با جزء غیرفعلی ندارد، عامل فعال شدن معنای مجازی جزء غیرفعلی و درنهایت، شکل گیری معنی اصطلاحی می شود و این مسئله بیانگر اهمیت جزء فعلی در خوانش اصطلاحی این افعال است. ارائه فرضیه خوانش سه لایه ای برای افعال مرکب اصطلاحی دستاورد اصلی پژوهش حاضر است.
۱۳۴۰.

چند شعر غنایی گورانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: گویش شناسی و فرهنگ عامه سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 217 - 280

کلیدواژه‌ها: شعر غنایی ادبیات گورانی زبان گورانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۵۸
گورانی یکی از زبان های ایرانیِ شاخه غربی شمالی با دستور زبان، واژگان و گویش های خاص خود است. این زبان دارای ادبیاتی کهن و غنیِ دست کم 1400ساله است. برخلاف تصور توده و عوام، زبان و ادبیات گورانی بخشی از زبان و ادبیات دیگری از جمله کردی نیست بلکه زبان و ادبیاتی متمایز و مستقل ایرانی است. دیوید نیل مکنزی آثار ارزشمند و ماندگاری در زمینه زبان های ایرانی به طور کلی و زبان گورانی به طور خاص از خود به یادگار گذاشته است. مقاله پیش رو یکی از آثار او در زمینه زبان و ادبیات گورانی است که به فارسی برگردانده می شود. به دلایلی از جمله اینکه نگارنده زبانور بومی این زبان نبوده است، ضرورت ایجاب می نمود این اثر افزون بر ترجمه، نقد و تصحیح نیز بشود که مترجم این کار را انجام داده است. ترجمه، نقد و تصحیح این اثر می تواند گامی در راستای شناخت هرچه بیشتر و بهتر زبان و ادبیات گورانی و جایگاه آن در میان زبان ها و ادبیات های ایرانی باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان