سهراب مروتی

سهراب مروتی

مدرک تحصیلی: استاد دانشگاه ایلام

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۷۴ مورد از کل ۷۴ مورد.
۶۱.

واکاوی مؤلفه ها و ارکان تحولات دینی اجتماع از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۹) 304 - 275

کلیدواژه‌ها: تغییرات اجتماعی دینداری عوامل تغییر شرایط تغییر کارگزاران تغییر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۶۹
دین به عنوان یکی از مهم ترین و پرسابقه ترین نهادهای بشری همواره، در رابطه ای متقابل با نظام های اجتماعی بوده است. به گونه ای که از این نظام ها تأثیر پذیرفته و بر آن ها تأثیر نهاده است. رهیافت دینی جوامع و تحولات دینداری آن ها که در سبک های مختلف دینی نمود می یابند، نمونه ای بارز از این روابط متقابل است. تحولات دینداری بر مبنای الگوی نظری «گی روشه» مبتنی بر سه رکن عوامل، شرایط و کارگزاران تغییر است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی به مطالعه ی نقش ارکان سه گانه یاد شده در تحولات دینداری از منظر قرآن کریم بپردازد. یافته های به دست آمده مؤید آن است که  در قرآن کریم «عوامل» از جمله جمعیت، زیربنای اقتصادی و ارزشها به وسیله کنش اثرگذار خود زمینه تغییرات دینداری را به وجود می آورند و «شرایط»، در میزان به فعلیت رسیدن «عوامل» نقش مهمی ایفا می کنند. کارگزاران و نخبگان هم از طریق «تصمیم گیری» و «الگوسازی» در تغییرات دینداری سهیمند و در برخی موارد می توانند از طریق جریان سازی، تغییرات دینداری را به سمت دلخواه خود هدایت کنند. نتیجه اینکه در یک تغییر دینداری، هر سه عنصر با هم سهیمند اما «شرایط» می تواند آن دو عنصر را متأثر از خود سازد.
۶۳.

بازشناسی مفهوم و مؤلفه های بنیادین اعتماد و کارکردهای آن در روابط اجتماعی انسان از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 197 - 219

کلیدواژه‌ها: اعتماد مؤلفه روابط اجتماعی حسن ظن قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۱۳
انسان موجودی اجتماعی است و در سایه تعاملات اجتماعی است که نیازهای مادی و معنوی اش برآورده می شود. استحکام و دوام روابط اجتماعی به اعتماد متقابل نیاز دارد. اعتماد میزان اطمینان یا مطمئن بودن به اشخاص، افراد، الگوها، ساختارها و نقش های اجتماعی، و در یک معنای بسیار کلی سرمنشاء ایجاد تعامل اجتماعی است. نوشته حاضر پژوهشی میان رشته ای و کاربردی بوده، با این سوال که در قرآن کریم اعتماد و ابعاد مختلف آن چگونه مطرح شده و چه نقشی در روابط اجتماعی انسان دارد؟ و با هدف تبیین مفهوم و مؤلفه های اعتماد و کارکردهای آن در روابط اجتماعی، به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به آیات قرآن نگاشته شده است . و بیان می دارد که از نظر قرآن اعتماد با حسن ظن نسبت به دیگران شکل گرفته و هر چند همواره با نوعی ریسک پذیری همراه است، برای ایجاد و دوام روابط اجتماعی لازم و ضروری است. قرآن کریم خیرخواهی، صداقت، وفای به عهد، امانتداری، و حق محوری را از جمله مولفه های اساسی در فرد معتمد و حسن ظن را مهمترین مولفه در فرد اعتماد کننده معرفی می نماید که تحقق آنها برای ایجاد اعتماد در روابط اجتماعی ضروری است. از نظر قرآن اعتماد باید بر اساس معیارهای عاقلانه صورت گیرد بر همین اساس اعتماد به فاسقان، ظالمان و کسانی که در دوستی آنها تردید وجود دارد نوعی ساده لوحی به شمار می رود که باید از آن اجتناب نمود.
۶۵.

بررسی و نقد نظریه دکتر سُها در هدایت گری آیات و عدالت پیامبر(ص) با رویکردی بر سوره تحریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 31 - 67
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۹۵
مبارزه با قرآن کریم و شخصیت والای پیامبر اکرم(ص) به روش های مختلفی،   شبهه افکنی، از صدر اسلام تاکنون مورد اهتمام دشمنان بوده است. دکتر سها در کتاب نقد قران، با استناد به مطالبی غیرعلمی و غرض ورزانه و با القای شبهاتی، پیامبر(ص) را به بی عدالتی در حق همسران متهم نموده و قران کریم را به دلیل ذکر این مسائل خصوصی زندگی ایشان، بی تأثیر در هدایت انسان ها می داند و طرح این مباحث در قران را، نشان دهنده ساختگی و غیر الهی بودن قران بیان می کند. آیات ابتدایی سوره تحریم یکی از مواردی است که برای اثبات این ادعا به آن استناد نموده است. ازاین رو پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی، تحلیلی، با روش کتابخانه ای و با استناد به منابع معتبر، از اسباب نزول واقعی این سوره، پرده برداری کرده و به شبهه وارده در این زمینه که در کتاب نقد قران مطرح گردیده، پاسخ داده است. به گونه ای که دلایل ناقد قران نمی تواند به آن خدشه ای وارد سازد و در انتها جنبه های هدایتگری آیات را در مواردی چون تغافل، شفقت، حل یمین، رازداری، واقع بینی در انتظارات و...موردبررسی قرارداده است.
۶۶.

مطالعه تطبیقی مبانی تفسیری ابن عاشور و محمدحسین فضل الله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال ۱۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۶ 142 - 154

کلیدواژه‌ها: فَضَّلَ الله ابن عاشور من وحی القرآن التحریر و التنویر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۲۱۰
شناخت مبانی تفسیری مفسران مختلف در فهم تفاسیرشان نقش به سزایی دارد؛ عمده مفسران مبانی تفسیری خویش را در مقدمات تفاسیرشان ذکر کرده اند؛ الطاهر ابن عاشور از مفسران بزرگ مکتب خلفاست؛ هم چنین حسین فضل الله از مفسران و پژوهشگران مکتب تشیع است، این دو مفسر هر چند تفاسیر ارزشمندی نگاشته اند اما با گذشت سالهای زیادی از نوشتن این تفاسیر، هنوز این تفاسیر به جایگاه شایسته خویش نرسیده اند و هم چنان از بسیاری جنبه ها ناشناخته مانده اند. به جهت اهمیتی که این دو تفسیر دارند و هم چنین به خاطر نقشی که این دو تفسیر می توانند در نزدیکی دیدگاههای دو مکتب تشیع و تسنن ایفا کنند، این قلم جهت معرفی این مفسران با مراجعه به این تفاسیر با شیوه تحلیلی تطبیقی مبانی تفسیری این مفسران را استخراج و وجوه اتفاق و اختلاف آنها را بیان نموده است که جز در مورد نسخ، در بسیاری از موارد مبانی تفسیری بسیار نزدیک و مطابق داشته اند.
۶۷.

دانشگاه اسلامی و چشم انداز آن از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: چشم انداز دانشگاه دانشگاه اسلامی آینده نگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۶۶
تعیین چشم انداز و طراحی افقهای روشن برای رشد و تعالی، نخستین و پایه ا ی ترین گام در جهت تدوین معماری مطلوب هر سازمان و نهاد است. به رغم تلا شهای فراوان در عرصه دستیابی به جایگاه مطلوب دانشگاه در کشور اسلامی مان و نیز بحث اسلامی سازی این نهاد مقدّس، هنوز به نحو مطلوب به ترسیمِ چشم انداز این نهاد برمبنای آموزه های اسلامی پرداخته نشده است. در مقاله حاضر تلاش شده است با مروری بر سرفصل های مفهو م شناسی چشم انداز و دانشگاه اسلامی ، ویژگی های بارز دانشگاه اسلامی و شاخص های چشم انداز دانشگاه اسلامی به تبیین این موضوع پرداخته شود و با تحلیل و بررسی آیات قرآن کریم، چشم انداز و سیمای شایسته این نهاد ترسیم شود. پژوهش حاضر، دانشگاه اسلامی را نهادی با سه مشخصه ذاتی یا مؤلفه بنیادین هویّت علمی، جهت گیری اسلامی و هویّت دینی، فایده مندی و خدمتگذاری معرفی می کند و با طراحی چشم انداز مطلوب آن، که متشکّل از شاخصهای دانایی، توانایی، نیکویی و زیبایی است، به الگوسازی و ترسیم پیکر و چارچوب اسلام پرداخته است.
۶۸.

بررسی تأثیر پیش فرض های مذهبی بر ترجمه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۱ 95 - 106

کلیدواژه‌ها: پیش فرض های عقیدتی هرمنوتیک نقش مترجم عدل الهی آیه ولایت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۲۹
در این پژوهش سعی شده است با بررسی سه نمونه از آیات قرآن کریم در باب «عدل الهی»، «امامت» و «وضو» از دیدگاه سه مترجم اهل سنت یعنی ابوالفضل رشید الدین میبدی ، شاه ولی الله دهلوی و نجم الدین محمد نسفی و سه ترجمه معاصر شیعه یعنی ترجمه آیت الله مکارم شیرازی ، ترجمه مهدی الهی قمشه ای و ترجمه فولادوند ، چگونگی تأثیرگذاری پیش فرض های عقیدتی بر ترجمه قرآن کریم تبیین گردد. نتیجه بدست آمده نشان می دهد که این پیش فرض ها به وضوح رنگ اعتقادی ترجمه های صورت گرفته را آشکار می نمایند.
۶۹.

اعتبارسنجی روایات جمع و تدوین قرآن کریم در زمان ابوبکر و عمر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۱۸ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۰) 148 - 176

کلیدواژه‌ها: جمع قرآن عصر نبوی دوران خلفا نقد متنی روایات مصاحف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۶
مسأله جمع و تدوین قرآن کریم و اصول حاکم بر آن، از مسائل مهّم علوم قرآنی و اسلامی است. به این موضوع از نظرگاه های مختلف نگریسته شده است. این مسأله در همه ادوار تاریخی، محققان و اندیشمندان اسلامی و حتی در قرن معاصر مستشرقین را به تکاپو در این رابطه وادار نموده است. افق نگاه در این پژوهش، تکیه بر روایات جمع قرآن در زمان خلیفه اول و دوم دارد؛ بر این اساس که این روایت ها را از جوامع روایی، به ویژه اهل سنت گرد آورده و با استناد به شواهد و قراین مستند بین فریقین و علی الخصوص اهل سنت به تحلیل و اعتبار سنجی این روایت ها پرداخته است. این پژوهش با شیوه کتابخانه ای _ اسنادی به استخراج احادیث جمع آوری قرآن در زمان خلفای اول و دوم از منابع اصلی حدیثی اهل سنت پرداخته و سپس با روش توصیفی تحلیلی، با استفاده از ابزارهای نقد حدیث درصدد نقد و اعتبار سنجی این روایت ها است. دستاورد این پژوهش این است که جمع آوری قرآن در زمان رسول خدا6 صورت گرفته و روایت های جمع آوری به دست خلفا پذیرفتنی نیست.
۷۰.

Narcissism in Religion and Its Components Based on Psychological Foundations(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۵, Issue ۱, ُ۲۰۲۴ 53 - 66

کلیدواژه‌ها: Narcissism Religious Narcissism Quran and Hadith

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۷۵
Narcissism is an individual or group phenomenon in which individuals and groups become unhealthily enamored with them, perceiving themselves as superior to others. This condition has also infiltrated the realm of religion and spirituality, being recognized as one of the ills of religiosity. The present study aims to describe and explain religious narcissism and its components. It employs a descriptive-analytical method with a focus on the psychological foundations of narcissism to elucidate this phenomenon. The results indicate that it manifests in both religious individuals and groups or movements, leading them to issue reprimands and excommunications against others. The results demonstrate that despite its multiple components, the basis of the beliefs of the individual and the narcissistic religious movement centers around three core components: "Self-righteousness, absolutism, and exclusivism," which also encompass other components. Under the shadow of these three components—discussed in the psychology of narcissism under terms such as a sense of righteousness, superiority, self-centeredness, and exclusivity—narcissistic individuals and groups believe that in comparison to others, they are special and superior, that goodness is what they perceive it to be, and that evil is what they deny. They maintain an egocentric focus on themselves and their needs, convinced that everything is meant for them.
۷۱.

تحلیل تطوّر عرفانی شخصیت «ارمیا» در رمان های رضا امیرخانی با تکیه بر نقش آیات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پایداری سال ۱۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۰ 207 - 233

کلیدواژه‌ها: رضا امیرخانی ارمیا بیوتن رهش اسفار اربعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۷۱
«ارمیا» شخصیتی تکراری در آثار رضا امیرخانی است که در دو رمان «ارمیا» و «بیوتن» شخصیت اصلی داستان بوده و در رمان «رهش» نیز حضوری تاثیرگذار دارد. در این مقاله که با کاربست روش توصیفی تحلیلی تدوین شده است، سیر تطور شخصیت عرفانی ارمیا مورد کندوکاو قرار گرفته و به این پرسش ها پاسخ داده می شود که شخصیت ارمیا با کدام یک از مسلک های عرفانی قابل تطبیق است؟ و آیات قرآن کریم چه تاثیری بر روند این تطور عرفانی گذاشته اند؟ بر این مبنا نخست نحوه سلوک شخصیت ارمیا در رمان های یاد شده به صورت جداگانه بررسی شده و سپس حرکت طولی این شخصیت در هر سه رمان ارزیابی می گردد. سلوک عرفانی شخصیت ارمیا با اعزام به جبهه آغاز می شود. در رمان ارمیا سنگر کارکردی همچون خانقاه دارد و فضای معنوی جبهه نردبان عروج ارمیا است. در این رمان ارتباط بین ارمیا و دوست شهیدش، رابطه شمس و مولوی را تداعی می کند. همین رابطه در بیوتن، به رابطه موسی و خضر، قابل تعمیم است. در مجموع هر سه رمان نیز، تحول روحی ارمیا حرکتی طولی دارد که آن را می توان بر اساس اسفار اربعه تطبیق داد. در تمام این موارد آیات، اشارات، معانی و مفاهیم قرآنی نقشی بسزا و کارکردی بنیادین در شکل گیری و تطوّر شخصیت عرفانی ارمیا دارند.
۷۲.

ارائه مدل ارزیابی شهر اسلامی با رویکردی بر شاخص های بارز شهر اسلامی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۱۲ بهار ۱۳۹۳ شماره ۳۴ ۱۶۹-۱۵۳

کلیدواژه‌ها: شاخص های شهر هویت اسلامی شهر نظام مند ارزیابی روش ساده وزنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۵
هر چند واژه ی شهر و شهرنشینی، تاریخی به درازای عمر بشر دارد، اما هیچ شهری در گذر زمان توانِ ماندگاری را نداشته، مگر این که دارای هویت فرهنگی مشخص بوده باشد. دین اسلام با توجه به صبغه ی فرهنگی برجسته ای که دارد؛ از همان آغاز تأثیرگذاری خویش، هویت یابی اسلامی را بر پایه مؤلفه های اجتماعی بالاخص مؤلفه های شهری آغاز نمود. در این پژوهش ابتدا با روش کتابخانه ای - اسنادی، مبانی نظری پژوهش که شامل هشت شاخص مهم شهر اسلامی است، بدست آورده و با نگاهی همه جانبه بر داشتن هویت اسلامی، شاخص ها را با نگاه درون دینی مورد تحلیل قرار داده و در ادامه با روش میدانی و با استفاده از نظر سنجی از خبرگان میزان وزن هر شاخص بدست آمده و سپس با استفاده از روش ساده وزنی (SAW) مدل نظام مندی جهت ارزیابی شهرها بر اساس شاخص های اسلامی ارائه شده است. نتایجی که از پرسش نامه ها به دست آمد، حاکی از این بود که هیچ کدام از شاخص ها از نظر شهرسازان و کارشناسان علوم قرآنی بی اهمیت و یا کم اهمیت نبودند؛ ولی با این وجود بیشتر توجه شهرسازان معطوف به ظواهر شهری بوده و کارشناسان علوم قرآنی به روح معنوی حاکم بر شهر تأکید بیشتری دارند.
۷۳.

نظام انضباط فکری در قرآن کریم و کاربست آن در دانشگاه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۹) 1056 - 1037

کلیدواژه‌ها: نظام انضباط فکری قرآن کریم دانشگاه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۸۴
انضباط فکری ترکیبی نو و بدیع، ناظر بر نظم و انضباط در حوزه تفکر است و به اندیشه کنترل شده و سنجیده نظر دارد . هدف : هدف از نگارش این مقاله، تبیین ساختار نظام مند انضباط فکری در قرآن بود. روش : پژوهش حاضر به شیوه تحلیل محتوا و با استناد به آیات قرآن نگاشته شده است . یافته ها : گزاره های مرتبط با انضباط فکری در قرآن، در چهار بخش مبانی(لزوم شکرگزاری منعم، تمایز از سایر موجودات، ممانعت از ورود به دوزخ ، مسئولیت اعضا، برتری اهل تفکر، پلیدی بی خردان، سقوط به جایگاه بدترین موجود)، مقدمات(ایجابی: تقوا، حلم و بردباری؛ سلبی: پیروی از امیال، کثرت گرایی، شخصیت گرایی، تقلید کورکورانه)؛ الزامات(آزادی اندیشه، احترام به آرا و اندیشه ها، پرسشگری، حقیقت جویی، علم) و موانع(تهدید، ترس، عجله و شتابزدگی، حب و بغض، خشم و غضب) تشریح و تبیین شده است . نتیجه : فکر صحیح در قرآن دارای ساختاری نظام مند شامل هر چهار رکن اساسی یک شبکه نظام مند است. کاربست این پژوهش در تربیت دینی دانشجویان، به خصوص در سالهای ابتدایی ورود به دانشگاه، می تواند تحولی عظیم در روش تفکر آنان ایجاد کند و آنان را به سمت رشد و تعالی فکری سوق دهد
۷۴.

تحلیل عقلانی کارکردهای فردی و اجتماعی دینداری مبتنی بر آموزههای قرآنی و حدیثی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: کاوش های عقلی سال ۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۲ 281 - 302

کلیدواژه‌ها: دین دینداری عرصه های دینداری کارکردهای فردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۷۳
دین ارمغان بزرگ الهی است که به دست برگزیدگان خداوند به آدمیان ارزانی شده و از آن پس، از چنان حضور گسترده و عمیقی برخوردار بوده که حیات انسانی رنگ و بوی دینی یافته است.در بحث دین ودینداری مقوله های فراوانی مطرح است. اما از آن جا که دینداری با حقیقت وجود انسان و زندگی وی پیوند دارد این پژوهش بر اساس رویکردی نو حقیقت دین و دینداری را مورد بررسی قرار داده، ابعاد و مؤلفه های دینداری را تحلیل نموده است. در نهایت با توجه به این که کارکردهای دینداری از مباحث مهم در رابطه با این مقوله هستند با رویکرد درون دینی به تبیین کارکردهای ارزشمند دینداری بر زندگی فردی دینداران پرداخته شده است.دین ارمغان بزرگ الهی است که به دست برگزیدگان خداوند به آدمیان ارزانی شده و از آن پس، از چنان حضور گسترده و عمیقی برخوردار بوده که حیات انسانی رنگ و بوی دینی یافته است.در بحث دین ودینداری مقوله های فراوانی مطرح است. اما از آن جا که دینداری با حقیقت وجود انسان و زندگی وی پیوند دارد این پژوهش بر اساس رویکردی نو حقیقت دین و دینداری را مورد بررسی قرار داده، ابعاد و مؤلفه های دینداری را تحلیل نموده است. در نهایت با توجه به این که کارکردهای دینداری از مباحث مهم در رابطه با این مقوله هستند با رویکرد درون دینی به تبیین کارکردهای ارزشمند دینداری بر زندگی فردی دینداران پرداخته شده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان