ابراهیم صالحی عمران

هدف پژوهش حاضر پاسخگویی به این مسئله است که؛ مدل چابکی فرهنگی اعضاء هیئت علمی دانشگاه های ایران چه مؤلفه هایی دارد. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، آمیخته است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه اعضای هیئت علمی شاغل در دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس، علامه طباطبایی، خوارزمی، الزهراء (س)، علم و صنعت ایران، خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی شریف و صنعتی امیرکبیر در سال تحصیلی 95-1394 بود که تعداد آن ها برابر 6042 نفر می باشند. در بخش کیفی حجم نمونه، 8 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و در بخش کمّی تعداد افراد نمونه را با استفاده از فرمول کوکران 361 نفر برآورد گردید. روش نمونه گیری، طبقه ای نسبتی بود. برای جمع آوری داده ها در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ در حوزه رویکردهای چابکی برابر با 703/0، در حوزه شایستگی های علمی 753/0 و در حوزه شایستگی های عمومی 889/0 بود. نتایج نشان داد که مدل چابکی فرهنگی شامل 4 شایستگی اصلی می باشد که عبارتند از: رویکردهای چابکی، شایستگی های علمی، شایستگی های عمومی و تجارب بین فرهنگی؛ برای هرکدام از این شایستگی ها چندین مؤلفه ها و برای هر مؤلفه، شاخص هایی شناسایی شدند.

در سده اخیر دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به عنوان یک سازمان نقش مهمی در توسعه ملی ایفا کرده اند. به همین اندازه مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در چند دهه اخیر با توجه به رشد تعداد دانشجویان و همگانی شدن آن و بالارفتن انتظار از دانشگاه در قبال جامعه، مورد توجه برنامه ریزان آموزشی در کشورهای مختلف قرار گرفته و سیستم آموزش عالی بسیاری از کشورها یک سری فعالیت ها و برنامه های شغلی و حرفه ای در اجتماع دانشگاهی گسترش داده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به شاخص های مسئولیت اجتماعی شرکت ها در مراکز صنعتی و دانشگاه ها است. در این راستا نظرات مدیران و کارکنان شرکت ها و همچنین اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. روش این پژوهش توصیفی – پیمایشی با استفاده از ابزارهای پرسشنامه و مصاحبه بوده و جامعه آماری آن تمامی مدیران و کارمندان شرکت پارس خودرو تهران و هفت شرکت استان گلستان و هم چنین اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل بوده اند. نتایج این تحقیق نشان داد که در توجه به شاخص های آگاهی از برنامه های آموزشی و جامعه، دانشگاه توانسته است که به احساس نیاز بخش های صنعتی بطورمطلوبی پاسخ دهد. اما در توجه به شاخص های آگاهی از مفاهیم حفاظت محیط زیست، آگاهی از شرایط کاری مناسب بر اساس قوانین ملی و استانداردهای جهانی و آگاهی از عدم تبعیض در فرایندها و توجه به گروه های آسیب پذیر، دانشگاه نتوانسته است به احساس نیاز بخش های صنعتی در ارتباط با این شاخص ها بطورمطلوبی پاسخ بدهد.

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه تربیت حرفه ای و مهارت آموزی و توجه به هدایت تحصیلی دانش آموزان به سمت تربیت حرفه ای در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش از نوع توصیفی است که در آن از روش آمیخته غالب استفاده شده است. در بخش کیفی پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و تحلیل کمی برای تأیید و اعتباربخشی نتایج بخش کیفی، با استفاده از روش های آمار توصیفی انجام گرفته است؛ داده هایی کمی به وسیله نرم افزار آماری  SPSS25بر اساس تعداد دفعات تکرار و فراوانی واحدهای شمارش تحلیل شد. جامعه آماری، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (1390) بود و کل جامعه به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. نتایج نشان دهنده آن است که سند در تعاریف ساحت های تعلیم و تربیت، شایستگی های پایه و بیانیه مأموریت ها، به تربیت حرفه ای و مهارت آموزی به صورت مناسبی توجه داشته است؛ ولی برخلاف طرح موضوع در تعاریف سند، به تربیت حرفه ای و مهارت آموزی در گزاره های ارزشی بیانیه ارزش های سند (5 گزاره از 30 گزاره)، ویژگی های مدرسه در افق 1404 (2 ویژگی از 17 ویژگی)، مؤلفه های تربیت دانش آموزان در اهداف کلان سند (4 مؤلفه از 45 مؤلفه تربیت)، هدف های عملیاتی (4 هدف از 23 هدف) و راهکارهای عملیاتی (سهم 6 درصد، 8 راهکار از 131 راهکار) به صورت مناسب توجه نشده است.

هدف از این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های درسی پایه ششم ابتدایی بر مبنای مؤلفه های آموزش گردشگری می باشد. روش مورد استفاده در تحلیل محتوای پژوهش حاضر، آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل صفحات (متن، پرسش ها، تمرین ها، تصاویر) بودند که در مجموع 829 صفحه را شامل می شد. جامعه آماری پژوهش شامل 9 کتاب درسی پایه ششم ابتدایی بوده که از این میان هشت عنوان شامل کتاب فارسی(خوانداری)، فارسی( نوشتاری)، علوم تجربی، مطالعات اجتماعی، هدیه های آسمانی، قرآن، کار و فناوری و تفکر و پژوهش به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. نتایج تجزیه و تحلیل حاکی از آن بوده که از 829 صفحه کتاب درسی پایه ششم 75 مورد فراوانی در رابطه با مؤلفه های آموزش گردشگری یافت شد که بیشترین میزان توجه مربوط به مؤلفه گردشگری چیست و کمترین میزان توجه مربوط به مؤلفه گردشگر کیست بوده است؛ از طرفی مؤلفه ها از توزیع و پراکندگی مناسبی در کتاب های درسی برخوردار نبودند

در سال های اخیر ساختار سازمانی دانشگاه های تراز اول دنیا به سمت انعطاف پذیری و ساختارهای مسطح تر متحول شده است. هدف از پژوهش حاضر مقایسه تحلیلی ساختار سازمانی دانشگاه های ایرانی و غیر ایرانی ازنظر میزان متمرکز بودن چارت با بررسی سهم پست های مدیریتی، تعداد کارمندان اداری، تعداد دانشکده ها و گروه های تعریف شده است. مراحل پژوهش شامل گردآوری اطلاعات به روش مطالعه اسناد و مدارک و تحلیل داده های کیفی به روش تحلیل محتوای کیفی و انباشت نگاشتی از طریق سند کاوی و تجزیه وتحلیل آماری داده های کمی بود. تعداد رشته و گروه، پست های مدیریتی و کارمندان اداری و اعضای هیئت علمی 23 دانشکده از 3 دانشگاه غیر ایرانی منتخب و 95 دانشکده ایرانی بررسی شد. بر اساس نتایج پژوهش در دانشگاه های ایرانی تعداد پست های مدیریتی بیشتر و تعداد کارمندان اداری کمتری در مقایسه با دانشگاه های غیر ایرانی تعریف شده است. فردوسی مشهد هم در تعداد کارمندان اداری و هم در تعداد پست های مدیریتی بهترین وضعیت را در مقایسه با دیگر دانشگاه های ایرانی دارد. دانشگاه تهران دارای کمترین تعداد کارمند اداری و بیشترین پست های مدیریتی و دارای ساختار سازمانی سلسله مراتبی و متمرکزتری در مقایسه با دیگر دانشگاه های موردمطالعه است. در ساختار سازمانی دانشگاه مازندران بعد از دانشگاه تهران بیشترین تعداد پست های مدیریتی تعریف شده است. تعداد اعضای هیئت علمی در گروه ها و همچنین دانشکده ها در دانشگاه های غیر ایرانی نیز بسیار بیشتر از دانشگاه های ایرانی است. تعداد رشته/مقطع تحصیلی در تمامی دانشگاه های غیر ایرانی کمتر از دانشگاه های ایرانی است. آکسفورد ازنظر تعداد کارمندان اداری و تعداد پست های مدیریتی بالاترین رتبه در بین دانشگاه های موردمطالعه را دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت موجود و مطلوب برنامه درسیِ آموزش برای دوره ابتدایی از منظر معلمان و تحلیل محتوای آن در کتاب های پایه ششم ابتدایی صورت گرفت. طرح پژوهش، کمی و روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی؛ جامعه ی آماری شامل250 نفر معلمان ابتدایی شهر بابلسر بوده که بر اساس جدول مورگان، نمونه 148 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی، انتخاب گردید. ابزار در این بخش پرسشنامه محقق ساخته بوده که با CVR 70/0 و پایایی با ضریب آلفای کرونباخ بالای 92/0 مورد استفاده قرار گرفت. روش پژوهش در بخش دوم، تحلیل محتوا می باشد. جامعه ی آماری این بخش کتاب های پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی1400-1399 بوده که نمونه شامل تمامی کتاب های این پایه (قرآن، هدیه های آسمانی، مطالعات اجتماعی، نگارش، کار و فن آوری، تفکّر و پژوهش، فارسی و علوم) به استثناء ریاضی است. ابزار چک لیست با CVR، 90/0 و پایایی آن با ضریب توافقی، 77/0 مورد استفاده قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها، از روش آنتروپی شانون استفاده گردید. یافته ها در بخش اول کمی نشان داد، سطح معناداری محاسبه شده بین دو وضعیت موجود و مطلوب 001/0 است (p < 0/05)؛ و در بخش تحلیل محتوا، درمؤلفه اقتصادی به شاخص «مصرف پایدار»، در مؤلفه اجتماعی به شاخص «بهداشت»، در مؤلفه فرهنگی به شاخص «میراث فرهنگی» و در مؤلفه زیست محیطی به شاخص «انرژی» بیشترین توجه صورت گرفته است. نتایج نشان داد، از نظر معلمان وضعیت موجود برنامه درسی آموزش برای توسعه پایدار به طور معناداری کمتر از وضعیت مطلوب است و جهت رسیدن به جایگاه مطلوب، باید برنامه درسی دوره ابتدایی مورد بازنگری قرار گیرد.

این پژوهش باهدف طراحی الگوی شناختی کیفیت در آموزش عالی فنی و مهندسی و عوامل ارتقاء دهنده و بازدارنده آن از منظر ذینفعان آموزش عالی انجام شد. روش پژوهش مورد استفاده کیفی از نوع نظریه برخاسته از داده یا گراندد تئوری بود. برای انجام این پژوهش با چهار گروه ذینفع شامل مدیران و سیاست گزاران، اعضاء هیئت علمی، فارغ التحصیلان و کارفرمایان مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفته است. در رابطه با کیفیت در آموزش عالی فنی-مهندسی پنج مقوله کلی شناسایی و احصاء شد که عبارتند از: خدمت به جامعه، خدمت به صنعت، خدمت به یادگیرنده، خدمت به علم، و تعادل بین چهار نوع خدمت. در خصوص عوامل موثر بر کیفیت در آموزش عالی فنی-مهندسی دو مقوله کلی استخراج شد که عبارتند از: عوامل درون سازمانی، تعادل بین عوامل درون سازمانی، و عوامل برون سازمانی. در رابطه با عوامل بازدارنده کیفیت در آموزش عالی فنی-مهندسی دو مقوله کلی: عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی شناسایی شدند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مدیریت دانشگاه های دولتی تهران مبتنی بر رویکرد مدیریت سیستم های سازگارشونده بود. روش پژوهش استفاده شده در این تحقیق، در زمره تحقیقات ترکیبی است. بخش کیفی پژوهش، تحلیل محتوای اسناد مطالعاتی بود که با هدف استخراج مقوله های " مدیریت سازگارشونده" انجام شد. در بخش کمی، روش توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش، کلیه اسناد مطالعاتی مربوط به دانشگاه سازگارشونده پیچیده و همچنین متن مصاحبه با 9 خبره علمی در زمینه دانشگاه بود. جامعه آماری در بخش کمی پژوهش، شامل کلیه اعضا هیأت علمی دانشگاه های دولتی تهران در سال تحصیلی 94-93 بود. برای جمع آوری داده ها از مقیاس محقق ساخته "مدیریت سازگارشونده پیچیده" استفاده شد. از تحلیل محتوای اسناد مطالعاتی و متن مصاحبه با 9 خبره علمی، الگوی مدیریت سازگارشونده پیجیده در دانشگاه بدست آمد. پرسشنامه های ساخته شده بر اساس این الگو، بر روی 228 استاد دانشگاه های شهر تهران اجرا شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی بر روی داده های جمع آوری شده، نشان داد که الگو از برازش خوبی برخوردارست (df=194, RMSEA=0/09, CFI=0/98, NFI=0/95 ). پایایی پرسشنامه محقق ساخته 9/0 به دست آمد. از مقیاس " مدیریت سازگارشونده پیچیده" برای ارزشیابی مدیریت دانشگاه ها استفاده شد. نتایج اجرای پژوهش، نشان می دهد که مدیریت و رهبری دانشگاه های نمونه پژوهش، در ابعاد استقلال نسبی، خودسازماندهی و پیچیدگی نمره ای بسیار نزدیک به میانگین ممکن را کسب نموده است. این در حالی است که انتظار می رود دانشگاه های مورد بررسی از استقلال و خودسازماندهی بالایی برخوردار باشند. به واقع، دانشگاه باید متناسب با رشد و بلوغ خود، از استقلال در حوزه مدیریت و رهبری، برخوردار باشد؛ چرا که درجه آزادی در یک سیستم پیچیده سازگارشونده از ویژگی های اساسی سیستم است.

پژوهش حاضر با هدف سنتز ادبیات مربوط به همکاری های آموزشی و پژوهشی بین المللی در راستای شناسایی پیامدهای توسعه همکاری های آموزشی و پژوهشی بین المللی انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و با روش کیفی فراترکیب انجام شده است. جامعه آماری، کلیه مطالعات انجام شده در بازه زمانی 2005 الی 2022 است. در این راستا 38 پژوهش در زمینه موضوع موردنظر ارزیابی و درنهایت 19پژوهش به صورت هدفمند انتخاب گردید و با تحلیل محتوا و ترکیب ادبیات مربوط، درمجموع85 کد، 9 مفهوم، 5 مقوله کلیدی طی فرایند جست وجو و ترکیب نظام مند متون شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت و اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کوهن تأیید گردید. نتایج تحلیل نشان داد، که مهم ترین مولفه های کلیدی شناسایی شده شامل: توسعه اقتصادی؛ افزایش کیفیت آموزش و پژوهش؛ توسعه روابط سیاسی بین المللی؛ توسعه فضای چند فرهنگی، شهرت و اعتبار بین المللی است. این پژوهش ازآن جهت که درک عمیقی از ادبیات موجود در مورد موضوع پژوهش با شناسایی پیامدهای توسعه همکاری های آموزشی و پژوهشی بین المللیارائه می دهد، می تواند در سیاست گذاری های نظام آموزش عالی کشور در راستای توسعه همکاری های پژوهشی و آموزشی بین المللی در نظام آموزش عالی کشور مورداستفاده قرار گیرد.

هدف این پژوهش طراحی الگوی شایستگی رشته مهندسی عمران متناسب با نیازهای بازار کار است. پژوهش با استفاده از روش آمیخته اکتشافی متوالی غالب انجام شد. پژوهش شامل گردآوری و تحلیل داده های کیفی به روش تحلیل محتوا و انباشت نگاشتی و همچنین برگزاری کارگاه های دیکوم با خبرگان و گردآوری و تحلیل داده های کمی جهت اعتباربخشی شایستگی ها بود. تجزیه وتحلیل داده های کمی با استفاده از روش های آمار توصیفی استنباطی (میانگین و میانگین رتبه فریدمن) با استفاده از نرم افزار SPSS Ver.24 انجام شد. نمونه گیری از خبرگان به صورت هدفمند و گلوله برفی انجام شد. مؤلفه های شایستگی شناسایی و اولویت بندی شد و الگوی شایستگی و الگوی ارزشیابی شایستگی ها ارائه شد. نتایج نشان دهنده آن است که دانش تخصصی (مهندسی و فناوری، ساختمان سازی، ریاضیات، طراحی) در کنار دانش رایانه و الکترونیک، زبان انگلیسی، قوانین دولتی، خدمات مشتری در اولویت اول شایستگی های دانشی قرار دارند. مهارت های عملی (ریاضی، علمی، نظارت، مدیریت منابع انسانی، مادی و مالی) و مهارت های شناختی (تفکر انتقادی، حل مسائل پیچیده، درک مطلب، تجزیه وتحلیل عملیات و سامانه ها) نیز از اهمیت بالایی جهت پاسخگویی به نیازهای بازار کار برخوردارند. برای ارزشیابی مؤلفه های دانش: آزمون کتبی و پروژه، مهارت های عملی: آزمون کتبی عملکردی، شناسایی، نمونه کار...، مؤلفه های شناختی: آزمون های عاطفی و شناختی پیشنهاد شد.

هدف این پژوهش دریافت تجربه زیسته ی هیئت علمی از وضعیت هویت های آکادمیک بود؛ و این که چگونه رویکردهای نوین برنامه ریزی مبتنی بر مدیریت گرایی، گسست هویت های آکادمیک را به وجود می آورد. روش پژوهش تئوری داده بنیاد بود. داده ها از طریق مصاحبه کیفی عمیق با 16 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه مازندران، دانشگاه علامه، مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی و پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم که قبلاً یا در حال حاضر پست های مدیریتی داشته و دارند، به شیوه نمونه گیری نظری و هدفمند جمع آوری شد. در هر مصاحبه به روش گلوله برفی، اطلاع رسانان کلیدی از سوی مصاحبه شوندگان معرفی می شدند. فرایند جمع آوری دادها تا مرحله اشباع ادامه یافت. تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی با استفاده از نرم افزار maxqda انجام شد و مقوله های اصلی شامل موجبات علّی، عوامل درون دانشگاهی، عوامل برونی، راهبردها و پیامدها پدیدار گشته و بر مبنای آن نمودار پارادایمی حاصل از پژوهش شکل گرفت. یافته ها نشان داد که رویکردهای نوین برنامه ریزی تحت آموزه های نولیبرال است که بر مبنای آن اهمیت درآمدزایی، در جهت کاهش هزینه ها برجسته می شود؛ اما این تنها یکی از دلایل گسست هویت های اکادمیک است و علل متعددی که درمجموع فضای تأخیری جامعه و آموزش عالی را به وجود می آورد، گسست هویت های آکادمیک را رقم می زند. تشریح فضای تأخیری جامعه و برنامه ریزی آموزش عالی به همراه عوامل درونی و برونی، راهبردهایی را به وجود آورد که درمجموع به پیامدها در سطح فردی، سازمانی و اجتماعی منجر شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تدریس به شیوه معکوس بر فرسودگی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم دوره ابتدایی است. طرح پژوهش کمی و روش نیمه آزمایشی، طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان پایه چهارم دوره ابتدایی مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1401-1400 در شهر بابلسر به تعداد 1726 نفر بودند. نمونه پژوهش نیز از پایه چهارم به صورت نمونه گیری تصادفی جایگزینی انتخاب شد. به تعداد 30 نفر به گونه ای که 15 نفر در گروه کنترل و 15 نفر در گروه آزمایش انتخاب شدند. . داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه فرسودگی تحصیلی مسلش(2002) و اشتیاق تحصیلی شافلی و همکاران(2002) جمع آوری شد. پایایی پرسشنامه اشتیاق تحصیلی بر اساس آلفای کرونباخ 94/0، عامل وقف خود 92/0 و عامل جذب 79/0 محاسبه شد و روایی آن با تحلیل عاملی و با ضریب کرونباخ تأیید شد. پایایی و روایی پرسشنامه فرسودگی تحصیلی مسلش بر اساس روش همسانی درونی و بازآزمایی مورد تأیید قرار گرفته است. ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی 88/0، شک و تردید 90/0 و خودکارآمدی 84/0 به دست آمد، که نشان از پایایی مناسب این ابزار داشت. روایی عاملی آزمون نیز به روش تحلیل عوامل و چرخش واریمکس نیز محاسبه شد. ضریب آلفای به دست آمده برای روایی واگرا برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی، شک و تردید و خودکارآمدی به ترتیب 21/0-، 53/0- و 32/0- به دست آمد. نتایج حاکی از آن است که تدریس معکوس بر متغیرهای خستگی هیجانی، بی علاقگی تحصیلی، ناکارآمدی درسی و نمره کلی فرسودگی تحصیلی مؤثر بوده است(05/0>P). یعنی استفاده از تدریس معکوس در کلاس موجب کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان می شود.

اطلاعات حاصل از آمایش سرزمین، که با تأکید بر مناطق و پیمایش دقیق آنها حاصل می شود، نقشه جامعی است که توانایی ها، قابلیت ها، فرصت ها و نقاط ضعف هر منطقه را به نمایش می گذارد. به دلیل اهمیت این مسأله برنامه ریزان آموزش عالی کشور بایستی در برنامه ریزهای خود به یافته های حاصل از آمایش توجه بیشتری داشته باشند و به خصوص به اهمیت واحد منطقه در برنامه ریزی خود واقف باشند. علاوه بر این، آموزش عالی ایران در دو دهه گذشته با موضوعات و برخی چالش های دیگری نیز مواجه شده است. حضور گسترده زنان در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، افزایش تعداد دانشجویان و گسترش کمی دانشگاه ها بدون توجه به ظرفیت های موجود و توان و بافت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر منطقه و در نتیجه وجود خیل عظیم دانش آموختگان بیکار از جمله موضوعات و چالش هایی هستند که نظام آموزش عالی ایران امروزه با آنان روبروست. به دلیل اهمیت مسائل ذکر شده، در این مقاله سعی شده تا با روش تحلیلی - توصیفی به مباحثی هم چون ضرورت برنامه ریزی درسی مبتنی بر مهارت های اشتغال زای بازار کار و نیازهای اجتماعی و اقتصادی در آموزش عالی و اهمیت توجه به مهارت هایی نظیر کار گروهی، حل مسأله، مهارت ارتباطی و ... در برنامه درسی مراکز آموزش عالی کشور و هم چنین به مقایسه سازی کشورهای موفق، نیمه موفق و سطح پایین آموزش عالی به انضمام نرخ اشتغال در فعالیت های اقتصادی در محیط های مختلف جغرافیایی جهان نیز پرداخته شود. علاوه بر این، در این مقاله سعی شد تا به فرصت ها و چالش های اشتغال زایی آموزش عالی در محیط ها و مناطق مختلف جغرافیایی کشور نیز اشاره شود. هم چنین، با توجه به تقاضای روز افزون زنان برای ورود به دانشگاه در این نوشته سعی شده تا با نگاه جنسیتی به طرح آمایش آموزش عالی به مهارت های خاصی که زنان برای ورود به صنعت و بازار کار به آن نیاز دارند، نیز پرداخته شود.

هدف: در چند سال اخیر سرعت افزایش هزینه ها و کاهش بودجه عمومی مؤسسات آموزش عالی باعث شده تا دانشگاه ها به فکر تأمین منابع مالی از راه های متنوع و جدید باشند و به نوآوری در منابع درآمدی خود بپردازند. ازاین رو هدف پژوهش حاضر تحلیل و رتبه بندی تأمین منابع مالی غیردولتی از دیدگاه اعضا هیئت علمی در دانشگاه مازندران می باشد. روش شناسی: روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی است. جامعه آماری پژوهش، 407 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه مازندران بودند که بر اساس جدول مورگان 196 نفر از آن ها به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که در آن مؤلفه های تأمین منابع مالی غیردولتی کارآمد شناسایی و در مجموع 29 گویه طراحی شد. روایی محتوایی پرسشنامه توسط 10 صاحب نظر و پایایی آن توسط 30 صاحب نظر و با استفاده از آلفای کرونباخ موردبررسی و تایید قرار گرفت. در تحلیل داده ها و بررسی پرسش های پژوهش جهت بررسی وضعیت مؤلفه ها از نرم افزر Spss26 (آزمون آماری t تک نمونه ای) و از نرم افزار Expert Choice11 (آزمون AHP) به منظور اولویت بندی در مؤلفه ها بهره گرفته شد. یافته ها: یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که مؤلفه های آموزشی، عمرانی، تسهیلات بانکی، صنایع و شرکت ها، موقوفات و کمک های مردمی، پژوهشی و بازار پول و سرمایه از مؤلفه های تأمین منابع مالی غیردولتی کارآمد در دانشگاه می باشند. همچنین یافته ها نشان داد که مؤلفه صنایع و شرکت ها با وزن 200/0 دارای بالاترین رتبه در بین مؤلفه های مربوط به تأمین منابع مالی غیردولتی دانشگاه می باشد. همچنین مؤلفه های پژوهشی، موقوفات و کمک های مردمی، آموزشی، عمرانی، بازار پول و سرمایه و تسهیلات بانکی به ترتیب با وزن های 193/0، 156/0، 139/0، 122/0، 100/0 و 09/0 در رتبه های بعدی قرار دارند. نتیجه گیری: به نظر می رسد که بخشی از ارزش کار علمی دانشگاه در جامعه و صنعت به عنوان مهم ترین مؤلفه تأمین مالی، قابل فروش باشد و ذی نفعان باید بهای دستاوردها و کالاهای آموزشی، پژوهشی و فناوری را که از سوی دانشگاه تولید می شود، بپردازند. به واسطه توسعه پژوهشی، مؤسسات دانشگاهی رابطه کارآمدتری با صنعت برقرار خواهند کرد، صنایع مختلف به طور فزاینده ای اهمیت ایجاد دانش را درک می کنند و به دنبال اتحاد با دانشگاه ها هستند تا نه تنها پایگاه دانش خود را تقویت کنند، بلکه مزیت رقابتی نیز کسب کنند. در نهایت نیز پیشنهاد می گردد ارتباط دانشگاه با جامعه و صنایع در اولویت قرار گیرد.

نتایج موفقیت آمیز استفاده از خوشه های صنعتی در کشورهای صنعتی توجه بسیاری از مدیران و برنامه ریزان آموزشی و اقتصادی را به خود جلب کرده است. ازآنجایی که این رویکرد تحت تأثیر آموزه های پست مدرن می باشد، آموزه های که حتی سیستم های آموزشی ازجمله نحوه تربیت نیروی انسانی در آموزش عالی را تحت تأثیر قرار داده است٬ به گونه ای که تلاش در جهت اصلاحات برنامه آموزشی و درسی جزو لاینفک سیاست گذاران آموزشی است. ویژگی های این رویکرد را می توان به مانند مدل اوربیتالی در نظر گرفت که در هسته آن نفی فراروایت ها قرار داشته و بقیه ی ویژگی ها در اطراف آن بسته به میزان تأثیری که از ویژگی نفی فراروایت خواهند داشت به هسته نزدیک اند. دلیل این است که قبلاً˝ در فیزیک نیوتنی این طور تصور می شد که هر اتم ساختاری شبیه یک منظومه شمسی دارد و الکترون ها در مدارهای ثابت و مشخصی به دور هسته می چرخند؛ اما در نظریه کوانتوم چنین برداشتی را از اتم نداشته و از این دیدگاه الکترون ها در یک مدار ثابت و مشخصی حرکت نمی کنند بلکه لحظه ای در این نقطه و لحظه ی دیگر در نقطه ی دیگر قرار دارند. به عبارتی مکان الکترون را نمی توان پیش بینی کرد. البته این پیش بینی ناپذیری نه تنها در مورد الکترون بلکه در مورد سایر ذرات اتمی صدق می کند. لذا در این مقاله تحلیل شده است که در دیدگاه پست مدرن نیز ویژگی نفی فرا روایت در مرکز و بقیه ویژگی های همانند الکترون ها در اطراف هسته قرار دارند و نمی توان مکان آن را به طور دقیق پیش بینی کرد و بسته به شرایط و موقعیت در جامعه ویژگی مکان متفاوتی خواهد داشت. حال با توجه به اهمیت خوشه های صنعتی در دنیای صنعتی معاصر به بررسی ارتباط این رویکرد و رشد و گسترش خوشه های صنعتی با ویژگی های جدید مصرف کننده مدرن پرداخته شده است. سرانجام نتیجه گرفته شده است که این ویژگی ها بر عرضه و تقاضای کالا و خدمات و به دنبال آن بر عرضه و تقاضای انسانی و حتی نوع مهارت (مهارت های خلاقیت٬ نوآوری، انعطاف پذیری٬ توانای کار تیمی و مهارت حل مسئله) موردنیاز در صنعت برای پاسخ گویی به نیازها نیز اثر گذاشته است.

آمایش آموزش عالی به عنوان یکی از زیرمجموعه های آمایش سرزمین، می تواند نقش مهمی را در فرایند توسعه و پیشرفت کشور بازی کند. اما این سیاست گذاری نیز همانند سایر فعالیت های توسعه ای نیازمند یکسری ملاحظات است که با رویکرد تحلیلی این مقاله به آن پرداخته شد. تجربیات آمایش سرزمین به ما نشان داده است اول ازهمه نگاه کل گرایانه و سیستمی بیشترین تأثیر را در بهره مندی از این نوع برنامه ریزی مبتنی بر مزیت های منطقه به دنبال خواهد داشت. ملاحظاتی همچون توجه به اصلاح ساختار اقتصادی، اجتماعی وسیاسی خارج از نظام آموزش عالی به افزایش پیامدهای مختلف آمایش آموزش عالی منجر خواهد شد. البته اصلاحات درون سیستم های آموزشی مانند نظام هدایت تحصیلی نیز منجر به اصلاح نظام پذیرش دانشجو می شود. علاوه بر آن تقویت زیر نظام آموزش عالی مهارتی نیز پیوند مناسبی برای آموزش و اقتصاد و علی الخصوص کم کردن چالش اشتغال دانش آموختگان خواهد بود. علاوه بر آن نتیجه گرفته شد آمایش آموزش عالی صرفاً به ساماندهی ساختاری و مدیریتی نظام آموزش عالی محدود نگردد و آمایش آموزش عالی فقط تصمیم گیری درباره ابعاد کمی آموزش عالی نباشد و همه بحث ها معطوف به تجمیع، ادغام و حذف دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی نباشد! در آمایش آموزش عالی لازم است سیاست های کلان و خرد در این رابطه مورد بازنگری قرارگرفته و اصلاحات لازم در راستای "کیفی سازی آموزش عالی"  در دو رویکرد کمی و کیفی در آمایش مورد توجه قرار گیرد.

هدف مقاله ی حاضر بررسی مزیت نسبی رشته های تحصیلی آموزش عالی دولتی استان کردستان در مقاطع کاردانی و کارشناسی در سال های 1385- 1382 در دانشگاه کردستان و آموزشکده های فنی و حرفه ای دختران و پسران سنندج به عنوان مهمترین مراکز آموزش عالی دولتی استان و مقایسه ی آن با مزیت های اقتصادی این منطفه می باشد. نتایج محاسبه ی مزیت نسبی که با استفاده از روش مزیت نسبی آشکار شده بالاسا صورت گرفته نشان می دهد که استان کردستان از مجموع 15 بخش و 72 فعالیت اقتصادی در 8 بخش و 37 فعالیت دارای مزیت نسبی بوده، اما در آموزش عالی به علت محدودیت در رشته های تحصیلی با وجود اینکه اکثریت رشته ها دارای مزیت نسبی بوده اند اما هماهنگی زیادی با مزیت بخش های اقتصادی ندارند. همچنین از نظر اولویت در مزیت نسبی رشته ها و میزان هماهنگی با بخش های اقتصادی بین وضعیت دانشگاه کردستان و آموزشکده های فنی و حرفه ای دختران و پسران سنندج نیز تفاوت و جود دارد. <br clear="all" />  

هدف این پژوهش، مروری نظام مند بر رویکرد کشور های مختلف جهان به دانشگاه نسل پنجم است. بر همین اساس، روش جمع آوری اطلاعات روش مبتنی بر وب بوده و مطالعه از نوع مطالعات ثانویه و به روش مرور نظام مند انجام شده است. محدودیت زمانی برای جستجو در نظر گرفته نشد تا تمام مقالات مرتبط منتشرشده تا 21 سپتامبر 2022 بازیابی شوند. با بررسی کلیدواژه ها در پایگاه های اطلاعاتی Google Scholar، SID، Science Direct، Irandoc، PubMed و Iranmedex براساس ملاک های از پیش تعیین شده و استفاده از چک لیست استروب از74 مطالعات مورد بررسی، 14 مطالعه به مؤلفه های مرتبط با سؤال پژوهش پرداخته بودند که محتوای مقالات به دقت مطالعه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که درکشور های منتخب در قاره اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکا رویکرد مثبت و توأم با تاکید به مدل مارپیچ پنجگانه وجود دارد و این مدل توانسته به طور موفقیت آمیزی در توسعه نوآورانه کشورها بر اساس تولید دانش و انتقال نتایج تحقیق وتوسعه استفاده شده و نوآوری مورد نیاز را برای توسعه پایدار فراهم کند. اما به دلیل عملکرد پایین در شاخص های سرمایه انسانی و اقتصادی در کشور های مورد تحلیل افریقایی هنوز راه درازی به سمت توسعه پایدار با توجه به شاخص های پیشنهادی مارپیچ پنجم وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که عواملی همچون فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فناوری اطلاعات و منابع انسانی بیشتر از سایر موارد بر چرخه مدیریت دانش متأثر از دانشگاه نسل پنجم تأثیر داشتند. در نتیجه فراحاکمیت می تواند از دانشگاه نسل پنجم به عنوان ابزاری برای تولید سطوح چندگانه حکمرانی هماهنگ، برای دستیابی به بهترین نتایج از دیدگاه ذی نفعان استفاده کند.

شبکه های اجتماعی و وجود تعاملات و ارتباطات عمیق دانشجویان تحصیلات تکمیلی با اساتید خود یکی از عرصه های با اهمیت و تاثیرگذار در عملکرد تحصیلی دانشگاهی است. با توجه به تاثیرات همه جانبه شبکه اجتماعی رسمی و غیر رسمی در نظام آموزش عالی این بررسی در صدد بررسی تاثیر آن بر عملکرد تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه مازندران می باشد. جامعه آماری این مطالعه را کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 96-95 تشکیل داده است. روش پژوهش در این تحقیق پیمایشی بوده و داده ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده است. حجم نمونه تحقیق358 نفر بوده که از طریق نمونه گیری گیری تصادفی ساده جمع آوری گردید.یافته های پژوهش نشان می دهد که شبکه اجتماعی رسمی تاثیر معنی داری بر عملکرد تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی نداشته است اما شبکه اجتماعی غیر رسمی (505/0 ) بیشترین تاثیر مثبت بر متغیر عملکرد تحصیلی است داشته است. پس از آن  متغیر میزان صمیمیت شبکه اجتماعی (351/0 ) قوی ترین پیش بینی کننده عملکرد تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بوده است. متغیر حجم و یا اندازه شبکه اجتماعی(222/0 )، کیفیت شبکه اجتماعی (182/0 ) و دسترسی (094/0 ) قرار دارند.  ضریب تعیین تعدیل یافته نشان دهنده آن است که متغیرهای مستقل این بررسی به میزان 44/0 درصد از واریانس متغیر وابسته تحقیق یعنی عملکرد تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی را تبیین می کند.  در نتیجه، لازم است  برنامه ریزان آموزش دانشگاهی از قابلیت های شبکه های اجتماعی غیر رسمی استفاده نموده و از آن به عنوان مکانیزم ارتباطی مهم برای ارتقای عملکرد آموزشی و پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بهره گیری نمایند.

تغییر و تحول در سیستم پویای دانشگاه و توسعه متعادل و نظام مند آن، نیازمند تفکر و عمل برنامه ریزی و مدیریت و سازگاری با محیط درون سازمانی و محیط بیرونی دانشگاه به منظور پاسخ گویی به نیازهای جامعه در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. از دیدگاه های مختلفی می توان به بحث در مورد «توسعه دانشگاهی» وآموزش عالی پرداخت. بدین جهت، بررسی و شناخت عوامل تأثیر گذار در فرآیند توسعه دانشگاهی می تواند نمایی از این تبیین ها را ترسیم نماید. با این هدف، این تحقیق با روش کیفی از نوع اکتشافی و گروه کانونی صورت گرفته است. نمونه تحقیق را 16 نفر از خبرگان کلیدی(7 نفر) و رؤسای دانشگاهی(9 نفر)تشکیل می دهندکه دارای تجربه مدیریتی و مطالعاتی در این حوزه داشته اند. داده های کیفی از طریق مصاحبه های عمیق و اکتشافی و یک گروه کانونی بدست آمد و با بهره گیری از کد گذاری باز و محوری براساس رویکرد نظریه داده بنیاد و روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل گردید. طبق یافته های بدست آمده از این مطالعه، مقوله ها و عوامل اصلی و فرعی مؤثر در توسعه دانشگاه های دولتی در کشور از نگاه مشارکت کنندگان در مصاحبه ها تشخیص و طبقه بندی گردیدکه شامل؛ 7عامل درون دانشگاهی، 3 عامل محیط محلی و منطقه ای، 4 عامل محیط سطح ملی و کلان، 2عامل محیط بین المللی و همچنین 4 عامل زمینه ای و زیر ساختی(تسهیل گر) می باشد. از نظر میزان اهمیت از نگاه مشارکت کنندگان عامل های؛ ملاحظات سیاسی محیط محلی و منطقه، پاسخ گویی به نیازها وتقاضای جامعه، ملاحظات دولت، فرآیند تصمیم گیری در توسعه دانشگاه، تعامل برنامه های کلان آموزش عالی و سیستم های اقتصادی- اجتماعی، مدیریت و رهبری، اعتبارات و منابع مالی دولتی و استقلال دانشگاهی از جمله عامل هایی هستند که دارای بیشترین بسامد بوده و از اهمیت بیشتری نسبت به سایر عوامل در توسعه دانشگاهی برخوردارند.