علی ایمان زاده

با وجود آنکه درباره نقش اخلاق در حرفه مهندسی، به خصوص مهندسی عمران، توافق کلی وجود دارد، اما مدلی که بتواند بیانگر نحوه ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه ای مهندسان عمران باشد، ارائه نشده و تبیین نظری روشنی صورت نگرفته است. در این مطالعه هدف ارائه مدلی برای ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه ای مهندسان در رشته مهندسی عمران بود. اینپژوهشدرچارچوبرویکردکیفیوبابه کارگیریروشتحقیقداده بنیادانجامگرفته است. ابزارجمع آوریداده هامصاحبه هایاکتشافینیمه ساختاریافتهبود. به منظور گردآوریاطلاعات،بابه کارگیریروشنمونه گیریهدفمند از نوع دیدگاه فرد ماهر با 25 نفرازمهندسانرشتهعمرانمصاحبهشد. تجزیهوتحلیلداده هادرسه مرحلهکدگذاریباز،محوریوانتخابیانجامگرفت. روایی محتوایی مدل با دو شاخص CVR و CVI بررسی و از طریق ثبات فرایند دستیابی به نتایج، شاخص اعتماد به یافته های پژوهش حاصل شد. نتایج پژوهش نشان دهنده استخراج 487 کد از مصاحبه ها و نیز احصای 42 مفهوم و 13 مقوله بود که در قالب مدل پارادیمی شامل صلاحیت اخلاق حرفه ای مهندسان عمران به عنوان مقوله محوری و شرایط علّی (عوامل فردی و محیطی)، عوامل زمینه ای (صلاحیت های حرفه ای)، شرایط مداخله گر (فساد اداری و محیط)، راهبردها (برنامه ریزی منابع انسانی، ساختار سازمان، مسئولیت پذیری حرفه ای، تعهد حرفه ای، افشاگری، همکاری سازمان های مختلف با مهندسان) و عوامل پس آیندی (آثار اخلاق حرفه ای) قرار گرفت. مدل ارائه شده می تواند راهنمای عمل برای مهندسان عمران باشد. همچنین با گنجاندن این مدل در درس اخلاق حرفه ای مهندسی و آموزش آن می توان میزان رعایت کدهای اخلاقی را در میان دانشجویان مهندسی عمران افزایش داد.

ارزیابی درونی فرایند مطالعه وضعیت نظام دانشگاهی و کیفیت گروههای علمی توسط خود اعضای نظام است که می تواندزمینه سازتحولیدر نظام آموزش عالی باشد. هدفپژوهش حاضر ارزیابی درونی گروه مهندسی عمران دانشگاه ملایر در جهتتوسعهوبهبودکیفیتگروهمهندسی عمراندانشگاهو ارائه راهکارهایی برای آناست. بهاینمنظور،پسازملاک قرار دادن مؤلفه هایالگوی CIPP، برایارزیابیدرونیگروهموردمطالعه، هفتعامل شامل: 1 هدفها: مدیریتوسازماندهی؛2 هیئت علمی؛ 3 دانشجویان؛4 دوره هایآموزشیوبرنامه های درسیوغیردرسی؛5 فرایندیاددهیویادگیری؛6 دانش آموختگان؛7 امکاناتو تجهیزاتآموزشیوپژوهشی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. به منظورارزیابیعواملفوق47ملاکو182گویهدرنظر گرفتهشد.هرکدامازاینگویه هابااندازه گیرییکیاچندمتغیرهمراهبود.پژوهش از نوع کاربردی است و در آن از روش تحقیق توصیفی پیمایشی استفاده شد.ابزارهایمورداستفادهبرایجمع آوریاطلاعاتشاملپرسش نامه، مصاحبه، بازبینهوتحلیل داده هایلازمبود. یافته های پژوهش نشان می دهد به جز عامل هیئت علمی، که در سطح مطلوبی قرار داشت، بقیه عوامل ارزیابی درونی گروه عمران دانشگاه ملایر در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.به عبارت دیگر،دروضعیتموجودگروهدرسطحنسبتاًمطلوبقرارداشت؛ارتقای کیفیت گروه مستلزم رفع نواقص از سوی مسؤلان دانشگاه و برنامه ریزان گروه است.  

هدف پژوهش حاضر بازنمایی تجربیات دانشجویان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه تبریز از حس تنهایی اگزیستانسیال است. پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی تفسیری است و نمونه ها از طریق نمونه گیری هدفمند و مصاحبه ژرف نگر با 18 نفر از دانشجویان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه تبریز انجام گرفت. مصاحبه ها ضبط و به روش استرابرت و کارپینتر تجزیه و تحلیل شدند. از یافته های حاصل از تجربیات حس تنهایی اگزیستانسیال دانشجویان، 4 مضمون اصلی: احساس درک شده، تنهایی مثبت، تنهایی منفی و راهکاری برای کاهش تنهایی منفی شناسایی شد. دانشجویان دختر دانشگاه تبریز از تنهایی اگزیستانسیال احساس وانهادگی، اضطراب و جدایی داشتند که این احساس برای آن ها هم پیامدهای مثبت و هم منفی داشته است. با اتخاذ تدابیری نظیر تبیین موقعیت وجودی دانشجویان در هستی و تعالی بخشی به این جایگاه می توان به این نوع از حس تنهایی در دانشجویان فائق آمد.

بررسی میزان رعایت کدهای اخلاقی مهندسی  در دانشجویان رشته مهندسی برق به عنوان کارکنان آینده این حرفه ضرورتی اجتناب ناپذیر است. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان رعایت کدهای اخلاق مهندسی برق در بین دانشجویان دانشکده برق دانشگاه تبریز و عوامل مرتبط با آن است. در این پژوهش مقطعی توصیفی تحلیلی تعداد120نفر از دانشجویان مهندسی برق با سابقه فعالیت به صورت هدفمند انتخاب شدند. داده ها توسط یک پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شد. شاخص اعتبار محتوا براساس مقیاسBausell& Waltz   برای کل ابزار2۱/83 به دست آمد و آلفای کرونباخ پرسش نامه 76/0 محاسبه شد. پرسش نامه حاوی 40 گویه در سه بُعد فردی، فنی و حرفه ای و اجتماعی است. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه ۲۰ تجزیه وتحلیل شد و ضمن بررسی جامع اطلاعات توصیفی شرکت کنندگان، برای اطلاعات استنباطی از آزمون های تی، فریدمن، تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان رعایت دانشجویان دانشکده برق دانشگاه تبریز از کدهای اخلاقی مهندسی در هر سه حیطه بالاتر از میانگین جامعه بوده و  در رتبه بندی این خرده مقیاس ها به ترتیب اخلاق اجتماعی، اخلاق فردی و اخلاق فنی قرار داشتند. متغیرهای جنسیت، سابقه شغلی و میزان آشنایی با کدهای اخلاقی اختلاف معناداری با رعایت کدهای اخلاق مهندسی برق نشان نداد؛ ولی متغیر سطح تحصیل اختلاف معناداری با میزان رعایت کدهای اخلاقی نشان داد. می توان با اتخاذ تدابیری نظیر طراحی و تدوین کدهای اخلاقی مهندسی برق و گنجاندن آن در درس اخلاق حرفه ای مهندسی و آموزش آن و درونی سازی این کدهای اخلاقی، میزان رعایت این کدها را بین دانشجویان مهندسی برق افزایش داد.    

با وجود اینکه در باب مراقبت و جایگاه خودمراقبتی در رشد و تعالی فردی توافق کلی وجود دارد، اما الگویی که بتواند بیانگر فرایند مراقبت و نحوه شکل گیری خودمراقبتی در دانش آموزان باشد، ارائه نگردیده و تبیین نظری روشنی صورت نگرفته است. مطالعه ی حاضر در پی طراحی و تدوین الگوی خود مراقبتی برای دانش آموزان دوره دوم متوسطه است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحقیق داده بنیاد انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختار یافته بوده و به منظور گردآوری اطلاعات، با به کارگیری روش نمونه گیری هدفمند با 25 نفر از دانش اموزان دوره دوم متوسطه شهر جلفا، مصاحبه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام گرفت. نتایج پژوهش حاضر، نشان دهنده استخراج بالغ بر 487 کد یا مفهوم اولیه از مصاحبه ها و نیز احصاء 38 مقوله ی فرعی و 9 مقوله ی اصلی است که در قالب مدل پارادیمی شامل فرایند خودمراقبتی به عنوان مقوله محوری و شرایط علی (2مورد)، عوامل زمینه ای(4 مورد)، شرایط مداخله گر (2مورد)، راهبردها (5مورد) و عوامل پس آیندی (1مورد) قرار گرفت. آشنائی دانش آموزان با مفهوم مراقبت، حدود و ثغور و انواع آن و پیامدهای آن در حوزه های مختلف می تواند در نهادینه سازی انجام فعالیت های خودمراقبتی نقش اساسی ایفا کند

هدف: یکی از اساسی ترین مشکلات شایع در دانشجویان، احساس رهاشدگی است. احساس رهاشدگی به عنوان یکی از پیامدهای احساس تنهایی اگزیستانسیال، از دست دادن پایگاههای حمایتی و نجات بخش انسانی است. بنابر این، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مرگ اندیشی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر کاهش احساس رهاشدگی دانشجویان دانشگاه تبریز انجام شد. روش: این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان دانشگاه تبریز بود که 80 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایشی(40 نفر) و کنترل(40 نفر) جایگزین شدند. از ابزار پرسشنامه محقق ساخته رهاشدگی به عنوان پیش آزمون- پس آزمون در این پژوهش استفاده شد و سپس برنامه آموزشی مرگ اندیشی مبتنی بر آموزه های اسلامی به عنوان متغیّ مستقل در هشت جلسه یک ساعته روی آنها اجرا شد و در نهایت، داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس و در نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه 23 تحلیل شدند. یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل کوواریانس داده ها نشان داد که آموزش مرگ اندیشی مبتنی بر آموزه های اسلامی، میانگین نمره رهاشدگی را در گروه آزمایش و در تمام مؤلفه های آن، نظیر فقدان تکیه گاه، عدم عاملیت و وانهادگی، به طور معناداری کاهش داده است(P< 0/001). نتیجه گیری: مسئولان دانشگاهی و سیاستگذاران آموزشی می توانند با برگزاری آموزشهای رسمی و غیر رسمی در باب مرگ اندیشی مبتنی بر آموزه های اسلامی، احساس رهاشدگی دانشجویان را کاهش دهند.

مقدمه: اضطراب اطلاعاتی از چالش های نوظهور زندگی بشری است که با توسعه تفکر ریزومی در سایه تفکر پساساختارگرائی، ظهور و بسط یافته است. اضطراب اطلاعاتی در واقع از شکاف فزاینده بین مقدار اطلاعات موجود و توانایی ما برای پردازش و درک آن ناشی می شود و این نوع اضطراب، با مفاهیمی نظیر اضطراب کتابخانه ای و اضطراب اینترنتی تفاوت بنیادین دارد. هدف پژوهش حاضر ارائه مدل مدیریت اضطراب اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه تبریز با رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد است.روش شناسی: روش پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی، مبتنی بر نظریه داده بنیاد بوده و از ابزار مصاحبه های نیمه ساختار یافته عمیق استفاده شده است. مشارکت کنندگان شامل 18 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز بوده و نمونه گیری تا مرحله اشباع نظری داده ها ادامه پیدا کرد. تجزیه و تحلیل از طریق کدگذاری دستی و با الهام از نظریه گلاسر انجام گرفت و پس از استخراج کدهای اولیه و محوری مقوله های مرتبط استخراج و طراحی الگو صورت گرفت.یافته ها: براساس یافته های پژوهش، در کدگذاری باز 367 کد اولیه، در کدگذاری محوری 59 کد محوری و در کدگذاری انتخابی 23 مقوله محوری در قالب شرایط علّی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها/ اقدامات، پیامد و پدیده اصلی (مدیریت اضطراب اطلاعاتی) طبقه بندی شدند. توسعه سواد رسانه ای و اطلاعاتی، توسعه مهارت های شناختی و فراشناختی، توانمندسازی دانشجویان در مقابله با عوامل کاهنده خودمراقبتی و مهارت های ارزیابی اطلاعات از جمله راهبردها و اقداماتی هستند که می توانند در کاهش اضطراب اطلاعاتی دانشجویان مورد توجه قرار گیرند.نتیجه گیری: اضطراب اطلاعاتی در بین دانشجویان، حاصل یک عده شرایط و بسترهائی است، با شناسائی و کنترل این شرایط و بسترها، می توان اضطراب اطلاعاتی دانشجویان را مدیریت کرد و آنان را از آسیب های احتمالی آن دور نگهداشت.کلیدواژه ها: اضطراب، اطلاعات، اضطراب اطلاعاتی، نظریه پردازی داده بنیاد.

اضطراب اطلاعاتی یکی از چالش های نوظهور زندگی بشری است که با توسعه تفکر ریزومی در سایه تفکر پساساختارگرائی ظهور و بسط یافته است. هدف پژوهش حاضر، مفهوم شناسی، حدودوثغور و ابعاد اضطراب اطلاعاتی بود. روش این پژوهش مروری نظام مند است که در سال 1402 انجام گرفته است. جهت گرداوری داده ها از پایگاه های گوگل اسکالر، مگیران، مرکز اطلاعات جهاد دانشگاهی، سیناهل، ساینس دایرکت، پاب مد و اسکوپوس استفاده شد. جهت جستجو از کلمات کلیدی اضطراب اطلاعاتی، ابعاد اضطراب اطلاعاتی، پیامدهای اضطراب اطلاعاتی در منابع فارسی و از کلمات Dimensions of information anxiety, Information anxiety و کلمات وابسته به آن در منابع انگلیسی استفاده شد. از سرعنوان های واژگان پزشکی (مش) نیز جهت تعیین کلمات کلیدی استفاده شد. جهت بررسی کیفیت مقالات از سیاهه وارسی استروب و سیاهه وارسی کانسورت استفاده گردید. از 170 مقاله یافت شده با توجه به معیارهای انتخاب مقالات، نهایتاً 24 پژوهش واجد شرایط شناخته و به مطالعه حاضر وارد شدند. یافته های پژوهش نشان داد مفهوم اضطراب اطلاعاتی از ابهام معنایی برخوردار بوده و حدودوثغور آن هم به طور کامل شناخته شده نیست. اضطراب اطلاعاتی درواقع از شکاف فزاینده بین مقدار اطلاعات موجود و توانایی ما برای پردازش و درک آن ناشی می شود و این نوع اضطراب با مفاهیمی نظیر اضطراب کتابخانه ای و اضطراب اینترنتی تفاوت بنیادین دارد. این نوع اضطراب از سه بُعد اساسی سرریز اطلاعات، ناتوانی در فهم و پردازش اطلاعات و ناتوانی در دسترسی و پیداکردن اطلاعات موجود برخوردار است. اضطراب اطلاعاتی پیامدهای منفی فردی، روان شناختی و اجتماعی متعدد نظیر احساس ناامیدی و سرخوردگی، احساس رهاشدگی، وانهادگی و احساس تنهائی اگزیستانسیال را به همراه داشته باشد. توسعه سواد اطلاعاتی، تمرین مراقبت از خود و تعیین محدودیت در مصرف اطلاعات و تغییر نگرش معرفت شناختی در باب اطلاعات می تواند به کاهش احساسات و استرس شدید مرتبط با اضطراب اطلاعات کمک کند.

احساس تنهایی اگزیستانسیال یکی از معضلات اساسی زوجین دارای تعارضات زناشویی است و راه های متفاوتی را می توان برای کاهش این حس پیش بینی کرد. پژوهش حاضر به منظور اثربخشی آموزش معنویت درمانی دینی در کاهش احساس تنهایی اگزیستانسیال زوجین دارای تعارضات زناشویی است. پژوهش حاضر کمّی و از نوع شبه آزمایشی است. نمونه آماری پژوهش،60 نفر از زوجین دارای تعارضات زناشویی شهرستان شبستر بودند که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی (30 نفر) و کنترل (30 نفر) جایگزین شدند. روایی محتوایی بسته آموزشی، توسط 6 نفر از اساتید تأیید شد. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه محقق ساخته احساس تنهایی اگزیستانسیال استفاده شد. برنامه آموزشی طراحی شده به عنوان متغیر مستقل در 8 جلسه یک ساعته اجرا گردید؛ بعد از آموزش از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد؛ بعد از گذشت یک ماه از اجرای پس آزمون، آزمون پیگیری گرفته شد تا پایداری اثر مداخله مورد بررسی قرار گیرد. داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس در نرم افزار SPSS نسخه 22 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد آموزش بسته طراحی شده در کاهش احساس تنهایی اگزیستانسیال در هر 3 بعد فقدان معنا، رهاشدگی و اضطراب مؤثر بود. درنتیجه می توان با آموزش معنویت درمانی دینی، برخی از چالش های زندگی زوجین دارای تعرضات زناشویی از جمله احساس تنهایی اگزیستانسیال آنان را کاهش داد.

سواد قومی- نژادی یکی از اَشکال نوظهور سواد با هدف پوشش دادن موضوع مهم قومیت و نژاد در جهان می باشد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های سواد قومی- نژادی در آموزش متوسطه اول است. رویکرد پژوهش، کیفی و روش آن سنتزپژوهی بر اساس مدل روبرتس است. جامعه پژوهش از ۲۸۹ مقاله داخلی و خارجی در خصوص سواد قومی- نژادی در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳ میلادی و از مجلات معتبر، تشکیل شده است. نمونه پژوهش بر اساس نمونه گیری هدفمند شامل ۴۰ مقاله علمی پژوهشی است که از صافی معیار های خاصی عبور کرده اند. جهت روایی و پایایی داده ها از چندین پژوهشگر استفاده شد و میزان توافق پژوهشگران ۷۶ درصد محاسبه گردید. تجزیه تحلیل داده ها به صورت کدگذاری باز، محوری و منتخب بود. طبق یافته ها مؤلفه های سواد قومی- نژادی در ۶ بعد و ۲۱ عامل طبقه بندی شدند. مؤلفه های سواد قومی- نژادی عبارتند از ۱- مفهوم شناسی نژاد و قومیت ۲- آشنایی قومی- نژادی ۳- آگاهی از نژادپرستی و قوم گرایی ۴- برابری و عدالت ۵- هویت یابی ۶- اخلاق و احترام. نتایج نشان می دهد که نظام آموزشی می تواند با گنجاندن مؤلفه های سواد قومی- نژادی شناسایی شده در برنامه درسی متوسطه اول، دانش آموزانی آگاه از موضوع نژاد و نژادپرستی، دوستدار عدالت برای همه اقوام و نژادها، اهل تعامل و دوستی با همه اقوام ، آشنا به هویت  قومی- نژادی خود و در عین حال پایبند به مولفه های هویت ملی تربیت نماید.