حسن رضایی هفتادر

حسن رضایی هفتادر

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۷۲ مورد از کل ۷۲ مورد.
۶۱.

معانی کنایه های قرآنی و نقد ترجمه های فارسی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲ 119 - 131

کلیدواژه‌ها: کنایه اسرار بلاغی ترجمه های معاصر قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۲۲۰
نتایج پژوهش حاضر، گواه آن است که ترجمه کنایی، بهترین ترجمه برای تعابیر کنایی است. در غیر این صورت، باید به ترجمه معنایی روی آورد و تا حد امکان، از ترجمه تحت اللفظی اجتناب کرد. و در این زمینه تسلط و اشراف مترجم بر بلاغت به عنوان یکی از علوم پیش نیاز ترجمه و آشنایی وی با فرهنگ زبان های مبدأ و مقصد امری ضروری است. ضمناً از رهگذر این جستار، مشخص می شود که اموری مانند تأکید بر عظمت و قدرت خداوند، بیان زیرکی و هشیاری مخاطب، زیباکردن لفظ، رعایت ادب و اجتناب از الفاظ زشت، مبالغه و اختصار، از مهم ترین اسرار بلاغی تعابیر کنایی قرآن بوده که توجه به آن ها، مترجم را در فهم بهتر معانی کنایه های قرآنی یاری می رساند.
۶۲.

ارزیابی گزارش های تشبیه و تجسیم شیعیان نخستین دوازده امامی (با تأکید بر مؤمن الطّاق، هشام بن حکم و هشام بن سالم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹ 5 - 30

کلیدواژه‌ها: تشبیه تجسیم شیعیان نخستین دوازده امامی مؤمن الطاق هشام بن حکم هشام بن سالم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۲۴۶
مسئله این پژوهش، ارزیابی گزارش های انتساب تشبیه و تجسیم به شیعیان نخستین دوازده امامی است که از میان این شیعیان، مؤمن الطاق، هشام بن حکم و هشام بن سالم به تشبیه و تجسیم منتسب شده اند. با توجه به قرابت و ارتباط شیعیان نخستین با امامان معصومD و اهمیت فوق العاده مسئله تشبیه و تجسیم در خداشناسی، پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی تحلیلی به ارزیابی گزارش های فریقین بپردازد. یافته های تحقیق نشانگر این است که گزارش های اهل سنت دراین باره، متعارض بوده و گزارش های منابع شیعه، علاوه بر ضعف سندی و دلالی، در تقابل با گزارش های معتبر ی در نفی تشبیه و تجسیم از آنان قرار دارد. به نظر می رسد مؤمن الطّاق و هشامین که اهل تأمّل در مسائل کلامی بودند، سعی در تبیین دقیق ذات و صفات الهی و حلّ تعارضاتی همچون احادیث «صورت آفرینش آدم» داشته و به خلاف تلقّی خام تشبیهی، معنای دقیق تری در تبیین ذات و صفات الهی منظور آنان بوده است.
۶۳.

ارزیابی دو قاعده «العبره بعموم اللفظ لا بخصوص المورد» و «جری و تطبیق» در حوزه آیات فضایل و مناقب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۰ 57 - 84

کلیدواژه‌ها: خروج مورد نزول سبب نزول جری و تطبیق العبره بعموم اللفظ لابخصوص المورد فضایل مفسران عمومیت لفظ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۹۶
دو قاعده «العبره بعموم اللفظ لا بخصوص المورد» و «جری و تطبیق»، از جمله قواعد تفسیری است که در بسیاری از کتاب های علوم قرآنی و تفسیری به کار رفته اند؛ بدین معنا آیاتی که دارای عمومیت لفظ اند، ولی سبب خاصی داشته باشند، بر موارد مشابه تعمیم داده خواهند شد. مجرای این دو قاعده نیز آیاتی هستند که لفظ عام و سبب خاص داشته باشند.  سؤالات اصلی پژوهش حاضر عبارت اند از اینکه این دو قاعده چه تفاوتی با هم دارند؟ شاخصه های هر دو قاعده کدام است و امکان سنجی این دو قاعده ذیل آیات فضائل به چه صورت است؟ نتایج پژوهش پیش رو، نشان می دهد که قاعده «العبره بعموم اللفظ لا بخصوص المورد»، اخص از قاعده «جری و تطبیق» است و تنها به آیاتی مربوط می شود که دارای سبب نزول اند، اما قاعده جری و تطبیق، مربوط به آیاتی می شود که هم ممکن است دارای سبب نزول باشند و هم روایات مصادیقی برای آیه پیدا کرده و به دیگران تعمیم داده باشند. این دو قاعده در حوزه آیات فضایل و مناقب معنادار نیست و نمی توان آن ها را در موارد مشابه متأخر از نزول تطبیق داد، زیرا توسعه مفهومی و مصداقی ندارند. در این پژوهش با روش کتابخانه ای در گردآوریِ مطالب، شیوه اسنادی در نقل دیدگاه ها و روش توصیفی، تحلیلی به بررسی دو قاعده پیش گفته و نقد داده ها پرداخته شده است.
۶۴.

آسیب شناسی آرای رابسون درباره اعتبارسنجی اسانید احادیث اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۰ 379 - 400

کلیدواژه‌ها: رابسون اسانید احادیث فتنه پیدایش إسناد اهل سنت شیعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۹۷
خاورشناسان به بررسی إسانید احادیث اسلامی پرداخته اند. جیمز رابسون (James Robson) مستشرق اسکاتلندی، چگونگی شکل گیری إسناد در روایات اسلامی و همه گیری کاربرد آن بین محدثان قرون اولیه هجری را مورد پژوهش قرار داده است. وی تکامل إسناد را به صورت تدریجی می داند، او آغاز إسناددهی را در دهه 70 قرن اول هجری قلمداد می کند، ولی ضروری بودن داش تن ی ک زنجیره کامل سند را در اواخر قرن دوم هجری می داند و معتقد است که اسانید در قرن دوم هجری ساخته شده و با احادیث ساختگی، ترکیب و برای ترویج آنها به شخصیت ها و مراجع متقدم نسبت داده شده اند.در پژوهش حاضر، دیدگاه های پیش گفته رابسون با روش تحلیلی - انتقادی بررسی شده اند. از رهگذر این جستار، با استفاده از شواهد تاریخی و روایی ثابت شد که برخلاف دیدگاه رابسون، زمان شکل گیری اسانید احادیث در زمان پیامبر(ص) بوده است. رابسون در بررسی اسانید احادیث اسلامی بر منابع اهل سنت تأکید دارد و در این جهت از منابع شیعی استفاده نکرده است.
۶۵.

ارزیابی دیدگاه های روبرتو توتولی درباره حضرت شعیب(ع) در قرآن

نویسنده:
منبع: دین پژوهی و کارآمدی دوره ۴ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۴) 75 - 90

کلیدواژه‌ها: توتولی شعیب قرآن مدین ایکه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۷۸
حضرت شعیب (ع) یکی از انبیایی بود که مردم را به زبان عربی انذار می کرد. قرآن داستان این پیامبر(ص) را تمام و کمال به تصویر کشیده است. این مسئله، برای خاورشناسانی مانند روبرتو توتولی (Roberto Tottoli) مهم بوده و وی را بر آن داشته تا انتقاداتی را نسبت به این داستان مطرح کند. با توجه به ابتنای این انتقادات بر پیش فرض های غیراسلامی و تکیه آن بر منابع یهودی- مسیحی، نوشتار حاضر بر آن شد این انتقادات را با روش توصیفی تحلیلی، تبیین و سپس نقد نماید. دیدگاه های توتولی درباره حضرت شعیب(ع) عبارتند از: وجود تناقض در آیات مرتبط با داستان شعیب(ع)، تفاوت تبیین مفسران درباره جزئیات این داستان، اختلاف مفسران درباره محل تبلیغ وی (ایکه)، اقتباس بخشی از داستان (ملاقات حضرت شعیب با حضرت موسی) از کتاب مقدس و معرفی مکه به عنوان مکان دفن حضرت شعیب(ع) در آثار اسلامی. دیدگاه-های فوق، به این نحو نقد می شوند: قرآن صراحتاً وجود هر گونه تناقض در آیاتش را نفی کرده است و روایات هم بر آن صحه می گذارند؛ تفاوت تبیین مفسران درباره معنای «ایکه»، دلیلی بر غیرواقعی بودن اصل داستان نیست؛ خصوصاً این که با اندکی تأمل، تبیین درست در این باره قابل شناسایی است. ابعاد بیشتری که قرآن از زندگی و نبوت حضرت شعیب(ع) بیان کرده است، موافقت آن با کتاب مقدس را کاملاً نفی می کند. روایاتی وجود دارند که مکان دفن آن حضرت را سرزمین فلسطین می دانند که از جهت اعتبار و نیز موافقت با عقاید خاورشناسان موجه ترند.
۶۶.

شخصیت رجالی سَماعه بن مِهران حضرمی

نویسنده:
منبع: آموزه های حدیثی سال ۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 127 - 144

کلیدواژه‌ها: علم رجال رجال شناسی سماعه بن مهران وثاقت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۲۰
در قرون اولیه اسلامی، مشکلاتی در ثبت و نگارش احادیث به وجود آمد و راویانی ضعیف، مجهول و کذّاب با اهدافی متفاوت، اقدام به نقل احادیث جعلی کردند و گاه راویان کم حافظه، روایات را به صورت صحیح نقل نمی کردند. ازاین رو در قرون بعدی، علم رجال توسط علمای اسلام تأسیس شد تا عهده دار بررسی حالات راویان در راستای صیانت از احادیث باشد. نوشته حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد روایی، در مقام شناسایی و معرفی یکی از راویان حدیث به نام سماعه بن مهران حضرمی است و در پی پاسخگویی به این سؤال است که وی در بین علمای علم رجال، از چه جایگاهی برخوردار است؟ هدف از این پژوهش، بررسی اعتبار احادیث منقول از سماعه می باشد. نتیجه مقاله نشان می دهد که سماعه، از محضر امام باقر†، امام صادق † و امام کاظم† تلمّذ نموده و فردی امامی، ثقه و مورد اعتماد بوده است. ازاین رو، احادیث وی قابل اعتماد می باشد.
۶۷.

تحلیل انتقادی آراء نیل رابینسون درباره حضرت عیسی علیه السلام در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال ۲۲ بهار ۱۴۰۴ شماره ۸۶ «ویژه پژوهش های حدیثی» ۶۹-۴۸

کلیدواژه‌ها: عیسی علیه السلام نیل رابینسون موت عیسی علیه السلام تصلیب مائده آسمانی عشای ربانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۵۹
نیل رابینسون خاورشناس بریتانیایی به پژوهش درباره حضرت عیسی علیه السلام در قرآن پرداخته است. وی در این جهت مباحثی چون: مخالفت قرآن با بکارت جاودانه حضرت مریم سلام الله علیها، اشاره قرآن به غسل تعمید، یکسانیِ عشای ربانی و مائده آسمانی، تلفیق «مائده» و «منّ و سلوی» در قرآن و موت عیسی علیه السلام را بررسی کرده است. مباحث پیش گفته با روش تحلیلی-انتقادی در پژوهش حاضر مورد مداقّه قرار گرفته است. پژوهش رابینسون نقاط قوتی از جمله استشهاد فراوان به آیات قرآن و استفاده از منابع شیعی دارد. از نقاط ضعف پژوهش وی به موارد ذیل می توان اشاره کرد: او درک صحیحی از شیوه نقل داستان های قرآنی و نیز سبک آن ندارد؛ وی با عدم جامع نگری آیات قرآن، برداشت نادرستی از آنها دارد؛ اعتبار زیادی برای روایات قائل نیست و سعی در تطبیق پیش فرض خود راجع به مرگ حضرت عیسی علیه السلام بر قرآن را دارد.
۶۸.

نقد ادبی روش یوری روبین در زائده شمردن حرف باء در نخستین آیه علق

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 6 - 19

کلیدواژه‌ها: یوری روبین سوره علق نقد ادبی باء زائده تفسیر به رأی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۲۸
یوری روبین که از اسلام شناسان معروف است در مقاله خود با عنوان «نکاتی در تفسیر نخستین آیات سوره علق» ، فرمان « اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ » را به معنای برشمردن نعمت های پروردگار فهم می کند و در نهایت دیدگاه وی این می شود که هدف اصلی سوره علق، ترغیب پیامبر به ستایش قدرت مطلق پروردگار خویش است؛ روبین این فهم خود از آیه نخست سوره علق را بر چند مقدمه مبتنی ساخته است که مهم ترین و اساسی ترین مقدمه او، یک روش ابتکاری است که با اتکای به آن، حرف باء در آیه مذکور را زائده می شمارد؛ از آن جا که نظریه های عالمان غیر مسلمان درباره آیات قرآنی تأثیر به سزایی در معرفی قرآن به محافل و جوامع غیر اسلامی دارد، ضروری است که این نظریه ها با دقت بررسی گردد تا نقاط قوت آن کشف و نقاط ضعف آن نیز تذکر و بازتاب داده شود. در این نگاشته که روش تحقیق در آن از نوع توصیفی-تحلیلی با رویکرد انتقادی است، ضمن گزارش روش روبین، ادله ای از قبیل تقطیع ساختار آیه، بی توجهی به ظرافت های معنایی ساختارهای مشابه و بی توجهی به عرف قرآنی حاکم بر استعمال واژه های هم خانواده بر نادرستی روش ابتکاری او، اقامه شده اند؛ که البته با توجه به ترتب مقدمات دیدگاه او بر یکدیگر، نادرستی آن نیز در پی خواهد بود.
۶۹.

تحلیل انتقادی پژوهش اسماعیل پوناوالا در زمینل سیر تاریخی آثار قاضی نعمان

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی خاورشناسان سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶ 9 - 36

کلیدواژه‌ها: قاضی نعمان کتابشناسی آثار قاضی نعمان اسماعیل پوناوالا اسماعیلیه پژوهی معاصر خاورشناسان و اسماعیلیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۲۷
قاضی نعمان مغربی (د. ۳۶۳ق) از برجسته ترین دانشمندان اسماعیلی مذهب است که دارای تألیف های پرشماری در شاخه های گوناگون علوم اسلامی بوده و نقش مهمی در استوارسازی حکومت فاطمیان داشته است. به تازگی، پژوهش مفصلی دربارهٔ وی با عنوان «سیر تاریخی آثار قاضی نعمان» به خامهٔ اسماعیل پُوناوالا اسماعیلیه پژوه مطرح معاصر منتشرشده و در آن، تلاش شده تا فراز و فرود اندیشه های قاضی نعمان در دوره های گوناگون زندگی اش و اوج یافتن وی در دوران مُعِزّ فاطمی (د. ۳۶۵ق) و تغییر موضوع تألیف های وی پس از دعائم آشکار شود. مقالهٔ پیش رو کوشیده تا با روش توصیفی -تحلیلی به نقد محتوایی، ساختاری و منابع این اثر بپردازد. روی هم رفته، به نظر می رسد پیشینهٔ پربار نویسنده در اسماعیلیه پژوهی، بهره گیری از منابع دست اول و نیز، اشراف بر نسخه های خطی چاپ نشده از آثار قاضی نعمان از نقطه های قوت این مقاله است. از آن سو نیز، لغزش در تاریخ گذاری برخی آثار، ترجمهٔ نادرست برخی عبارت های عربی به انگلیسی، تکرارهای بی جای فراوان، خروج از موضوع و درازه گویی در نقل قول عین عبارت های طولانی از منابع از مهم ترین کژی های این اثر است.
۷۱.

بررسی تطبیقی روایات منابع فریقین در پنج قرن نخست هجری درباره «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تفسیر تطبیقی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 115 - 140

کلیدواژه‌ها: هادی منذر حضرت علی (ع) تفسیر روایی تفسیر تطبیقی جامعیت قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۲
روایاتی در منابع فریقین درباره آیه هفتم سوره رعد آمده که ازنظر تعداد و تفاوت دیدگاه های دو فرقه، قابل توجه است و پژوهشی تطبیقی درباره آنها صورت نگرفته است. ازاین رو، در این پژوهش با شیوه توصیفی-تحلیلی، به بررسی تطبیقی مصداق های یادشده در روایات منابع فریقین در پنج قرن نخست هجری پرداخته شده است. در این میان، تنها روایاتی که حضرت علی(ع) را هادی پس از پیامبر(ص) و سپس دیگر امامان علیهم السلام را یکی پس از دیگری به عنوان هادی بعد از وی معرفی می نمایند، با معیارهایی چون سیاق و ظاهر آیه، معنای مفردات و جامعیت فرازمانی قرآن سازگار هستند؛ گرچه  آن دسته از روایات اهل سنت که تنها پیامبر(ص) را هادی می داند، در مطابقت با عصر آن حضرت درست است و نیز آن دسته از روایات که فقط به بیان هادی بودن حضرت علی(ع) پرداخته، در مطابقت با زمان حیات آن حضرت بعد از پیامبر(ص) صحیح می باشد. © رضائی هفتادر، ح؛ زاهدی فر، س.ع، کوهی، ق. (1399). بررسی تطبیقی روایات منابع فریقین در پنج قرن نخست هجری درباره «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، دوفصل نامه پژوهش های تفسیر تطبیقی. 6 (11)، 139-115. Doi: 10.22091/ptt.2020.4110.1522
۷۲.

بررسی تطبیقی آیه 124 سوره بقره از نگاه مفسران فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تفسیر تطبیقی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷) 154 - 179

کلیدواژه‌ها: آیه 124 سوره بقره کلمات ابتلی امام عهد اتم تفاسیر فریقین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۲۰
مطالعات تطبیقی در متون اسلامی، به ویژه در آیات قرآن، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. با توجه به اهمیت آیه 124 سوره بقره، به دلیل به کار رفتن واژه هایی مانند «کلمات»، «امام» و «عهد» که باعث شده برخی مفسران دیدگاه های متفاوتی را در این زمینه بیان کنند، پژوهش حاضر به بررسی آراء مفسران فریقین در این زمینه پرداخته است. سه واژه «کلمات»، «امام» و «عهد» در آیه پیش گفته نقش تعیین کننده ای برای تبیین این آیه دارند. از ره گذر این جستار، مشخص می شود که واژه «کلمات» با توجه به سیاق آیه یادشده و آیات مشابه، به انجام دادن کارهایی عملی دلالت دارد که حضرت ابراهیم (ع) لازم بود برای رسیدن به امامت، آن ها را انجام دهد. درباره تفسیر کلمه «إِمَام»، دیدگاه هایی هم چون زعامت سیاسی، قدوه، نبوت و... مطرح شده است که برخی از مفسران، سعی دارند با معانی که در نظر گرفته اند، امامت حضرت ابراهیم (ع) را منکر شوند. اما با توجه به سیاق آیه پیش گفته و تفسیر کلمه «عهد» که بیش تر مفسران فریقین آن را به معنای امام بیان کرده اند، مشخص می شود که حضرت ابراهیم (ع) و فرزندانش به مقام امامت نایل شدند. در این نوشتار، سعی گردیده آیه یادشده، با استفاده از تفاسیر فریقین، آیات مشابه و روایات، تا حد امکان بررسی گردد

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان