جعفر حسنی

مطالعه باور دانش آموزان درباره ماهیت دانش و دانستن به عنوان یکی از سازه های مؤثر در یادگیری در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل تشکیل دهنده معرفت شناسی شخصی در بین دانش آموزان دوره ابتدایی با تأکید بر روش کیفی از نوع گروه های کانونی انجام شد. بدین منظور، 72 کودک در سنین 12-7 سال به روش نمونه گیری هدفمند از مدارس شهر تهران انتخاب و در گروه های 6 نفری مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. نتایج نشان داد که معرفت شناسی شخصی شامل مؤلفه های سادگی دانش، قطعیت دانش، منبع دانش و توجیه پذیری دانستن می شود. بنابراین، عوامل فرهنگی با رویکرد اسلامی حاکم بر ساختار مدارس دیدگاه های دانش آموزان را تحت تأثیر قرار داده است و عوامل اکتشافی با ساختار عاملی فرهنگ غربی متفاوت بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دو مولفه اصلی انعطاف ناپذیری روانشناختی، شامل اجتناب تجربی و آمیختگی شناختی، و باورهای بیماری در سلامتی روانشناختی بیماران قلبی عروقی بود. به منظور دستیابی به هدف پژوهش در قالب طرح همبستگی، 300 نفر از بیماران قلبی عروقی مراجعه کننده به مرکز درمانی شهید دکتر قلی پور شهر بوکان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و وارد پژوهش شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه باورهای سلامتی، پرسشنامه پذیرش و عمل، پرسشنامه آمیختگی شناختی و مقیاس سلامت روانشناختی ریف استفاد شد. نتایج به دست آمده نشان داد باورهای سلامتی، اجتناب تجربه ای و آمیختگی شناختی با همه ابعاد بهزیستی روانشناختی بیماران قلبی عروقی به صورت معناداری (01/0>P) همبسته است. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد باورهای مربوط به شدت آسیب و اجتناب تجربی پیش بین پذیرش خود، باورهای مربوط به آسیب پذیری، اجتناب و آمیختگی پیش بینی روابط مثبت با دیگران، باور به آسیب پذیری پیش بین استقلال، باور شدت آسیب و اجتناب پیش بین رشد شخصی و باورهای مربوط به شدت آسیب و اجتناب پیش بین تسلط بر محیط بوده و باور به شدت آسیب و اجتناب پیش بین معنادار نمره کل بهزیستی روانشناختی است. یافته های این مطالعه حاکی از نقش مولفه های انعطاف ناپذیری روانشناختی و باورهای مربوط به سلامتی در سلامتی روانشناختی بیماران قلبی عروقی بوده و می توانند منجر به کاهش سلامتی روانشناختی این بیماران شوند.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان فراتشخیصی بر کارآمدی هیجان، واکنش های قلبی عروقی، کیفیت خواب و انعطاف پذیری روان شناختی در آزادگان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه صورت گرفت. روش این پژوهش روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری یک ماهه صورت گرفت. جامعه آماری شامل بیماران مراجعه کننده به بیمارستان روانپزشکی صدر تهران از سال 1400 – 1401که مبتلا به PTSD بودند. اندازه نمونه شامل 30 نفرکه به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) پس از همگن سازی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از مقیاس کارآمدی هیجان (EES.2)، مصاحبه PTSDمقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21)، پرسشنامه انعطاف پذیری روان شناختی (CFI) ،شاخص کیفیت خواب پترزبورگ (PSQI) و ارزیابی علائم حیاتی و فشارخون به وسیله دستگاه فشارسنج استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با انداه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج حاصل نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه گواه از نظر متغیرهای وابسته در مرحله پیش آزمون نسبت به پس آزمون و دوره پیگیری یکماهه تفاوت معنی داری (01/0 > P) وجود دارد. لذا این نتایج نشان دهنده آثار پایدار درمان در طول جلسه و یکماه پس از پایان جلسات می باشد. از نتایج چنین استنباط می شود که درمان فراتشخیصی مبتنی بر کارآمدی هیجانی بر کاهش علائم افسردگی، اضطراب و استرس، واکنش های قلبی - عروقی، و بهبود وضعیت خواب تأثیر قابل توجهی داشته و در انعطاف پذیری روان شناختی کمتر مؤثر بوده است.

شیوع جهانی و بی سابقه ی بیماری COVID-19 همراه با افزایش پریشانی روان شناختی در افراد، تهدیدی جدی بر سلامت عمومی محسوب می شود. بررسی مدل ساختاری عوامل روان شناختی مرتبط با COVID-19، همچنین نپرداختن پژوهش های پیشین به این موضوع به شیوه حاضر در این مطالعه اهمیت بسزایی دارد. پژوهش حاضر باهدف بررسی مدل یابی معادلات ساختاری و نقش تعدیل کنندگی جنسیت در رابطه ی پنج عامل بزرگ شخصیت و پریشانی روان شناختی در بهبودیافتگان بستری بیماری COVID-19 (تعداد=705 نفر؛ دامنه سنی 25-80سال، زنان=20%/63 ، میانگین سنی=32/41، انحراف استاندارد=05/11) به شیوه نمونه گیری داوطلبانی و اینترنتی صورت گرفت. ابزارهای مورداستفاده، پرسشنامه پنج عامل شخصیت_فرم کوتاه (BFI-S) و مقیاس پریشانی روان شناختی (K10) بود. از نرم افزار R به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. گشودگی در زنان باعث بالا رفتن پریشانی ولی در مردان باعث کاهش پریشانی شده است و اثر گشودگی روی پریشانی در دو گروه مردان و زنان ازنظر آماری اختلاف معنی داری داشته (002/0=P)، همچنین برونگرایی در مردان با کاهش پریشانی همراه بوده است (000/0= P)، بنابراین، جنسیت تعدیل گر این روابط می باشد. این نتایج با تبیین فرایند ابتلا به پریشانی روان شناختی با درنظرگرفتن عوامل شخصیتی و نقش کلیدی جنسیت به عنوان تعدیل گر و لزوم توجه به رویکردهای مداخله ای باهدف کاهش اثرات پریشانی روان شناختی به ادبیات پژوهشی می افزاید.

مقدمه: امروزه بررسی زیربنای عصب شناختی خصوصیات شخصیتی جایگاه ویژه ای در پژوهش های عصب روان شناختی کسب نموده است. به اعتقاد آیزنک همبستگی شخصیت و رفتار، حاصل تفاوت های فردی درکنش وری مغز است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ناقرینگی الکتروآنسفالوگرافی لوب پیشانی بر اساس ابعاد برونگرایی و نورزگرایی است. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان پسر دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب بود که در سال تحصیلی 96-1395 مشغول به تحصیل بودند که بر اساس نمرات انتهایی توزیع در دو بعد برون گرایی و نورزگرایی چهار گروه (برون گرا، درون گرا، نورزگرا و پایدار هیجانی) با حجم 25 نفر انتخاب شدند. آزمودنی ها نسخه تجدید نظرشده پرسشنامه شخصیت آیزنک (EPQ-R)، پرسشنامه های دست برتری و پا برتری واترلو را تکمیل کردند و چشم برتری آنها مورد بررسی قرار گرفت، سپس فعالیت الکتریکی مغز آزمودنی ها از طریق الکترو آنسفالوگرافی از نقاط مختلف پوست سر ثبت شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که در فعالیت آلفای پایگاه های قطبی پیشانی راست (FP2)، پیشانی میانی راست (F4)، پیشانی جانبی راست (F8) و فعال سازی کل پیشانی راست (RF) تفاوت معناداری بین چهار گروه مشاهده نمی شود، اما در پایگاه های قطبی پیشانی چپ (FP1)، پیشانی میانی چپ (F3)، پیشانی جانبی چپ (F7) و فعال سازی کل پیشانی چپ (LF) تفاوت معنادار بین چهار گروه وجود دارد (01/0P<)؛ به طوریکه فعالیت موج آلفا در این پایگاه ها در افراد نورزگرا و درون گرا بیشتر از افراد پایدار هیجانی و برون گرا است. نتیجه گیری: به طور کلی یافته های پژوهش حاضر ارتباط بین ابعاد شخصیتی و ناقرینگی الکترانسفالوگراف لوب پیشانی مغز را تقویت می کند.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی روابط ساختاری سیستم فعال ساز و بازداری رفتاری با مشکلات درون سو و برون سو، با توجه به نقش میانجی کارکرد های اجرایی گرم و سرد می باشد. روش پژوهش حاضر مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان 18 تا 25 ساله در دانشگاه های تهران در سال 98 بود. هم چنین، نمونه شامل160 دانشجوی کارشناسی و کارشناسی ارشد 19 تا 25 ساله به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و با استفاده از آزمون های شناختی مکعب های کرسی، فلنکر، کارت های ویسکانسین، آزمون قمار، آیوا، استروپ هیجانی و پرسشنامه کاهش ارزش تاخیر، پرسشنامه ی سیستم ارزیابی کودکان و نوجوانان برای افراد 18 تا 25 سال و پرسشنامه ی حساسیت به تنبیه و حساسیت به پاداش، مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رابطه ی مستقیم بین متغیر نهفته سیستم های فعال ساز و بازداری رفتاری با متغیر های نهفته ی کارکرد های اجرایی سرد و گرم(b = -0/71, p value < 0/05) ، مشکلات درون سو (b = 0/33, p value < 0/05) و مشکلات برون سو (b = -0/21, p value < 0/05) معنادار می باشد. هم چنین، رابطه ی غیر مستقیم میان متغیر نهفته ی سیستم های فعال ساز و بازداری رفتاری با متغیر های مشکلات درون سو(b = 0/84, p value < 0/05) و مشکلات برون سو(b = 0/46, p value < 0/05) نیز ضریب مسیر مثبت و معناداری را نشان می دهد. معنادار بودن رابطه مستقیم سیستم های فعال ساز و بازداری رفتاری با مشکلات درون سو و برون سو نشان می دهد که کژ تنظیمی این دو سیستم، می تواند سبب بروز طیفی از علائم روانپزشکی در افراد شود. هم چنین، معناداری نقش میانجی کارکردهای اجرایی سرد و گرم در رابطه بین سیستم های فعال ساز و بازداری رفتاری و مشکلات درون سو و برون سو، بیانگر آن است که کارکردهای اجرایی می توانند در عملکرد سیستم های بازداری و فعال ساز رفتاری دارای نقش تنظیم کننده باشند و از طریق اعمال کنترل بر این سیستم ها، در رابطه آن ها با مشکلات روانشناختی نقش تنظیمی ایفا نمایند. با توجه به امکان اجرای مداخلات شناختی برای بهبود کارکرد های اجرایی و هم چنین، کاربرد تشخیصی نیمرخ های فعالیت سیستم های بازداری و فعال ساز رفتاری و مشکلات کارکرد های اجرایی، نتایج این پژوهش از اهمیت تشخیصی و بالینی برخوردار می باشد.

مقدمه: جنگ به عنوان یک رویداد تنش زا دارای پیامدهای حاد و مزمن متعددی نظیر اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است. در سالهای اخیر مشکالت مرتبط با طرحواره های سازش نایافته اولیه در PTSD به حوزه مهم پژوهشی تبدیل شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی طرحواره های سازش نایافته اولیه در جانبازان مبتلا به PTSD حاد و مزمن بود. روش: بر اساس روش نمونه برداری در دسترس و ملاک های تشخیصی، 30 نفر مبتلا به PTSD مزمن، 30 نفر مبتلا به PTSD حاد و 30 نفر افراد نظامی بهنجار که بر پایه سن و شرایط جنگی همتا سازی شده بودند، انتخاب شدند و توسط فرم بلند پرسشنامه طرحواره های سازش نایافته اولیه یانگ، ویرایش دوم سیاهه افسردگی بک و سیاهه اضطراب بک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد که در تمام طرحواره های سازش نایافته اولیه هر دو گروه جانباز مبتلا به PTSD حاد و مزمن در مقایسه با افراد نظامی بهنجار نمرات بیشتری کسب کرده بودند. همچنین در برخی از طرحواره های سازش نایافته اولیه بین جانبازان مبتلا به PTSD حاد و مزمن تفاوتهای جالبی مشاهده شد. بحث: یافته های مطالعه حاضر تلویحات پیش گیرانه، تشخیصی، بالینی، پژوهشی و آموزشی فراوانی در PTSD دارد.

مقدمه: بحران های محیطی ناگهانی و غیر منتظره می توانند نشانه-های روان شناختی شدیدی را ایجاد کنند با عنوان اختلال استرس پس سانحه (PTSD). پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در حساسیت اضطرابی بیماران مبتلا بهPTSD پایه ریزی و اجرا شد. روش: روش تحقیق، طرح تجربی تک آزمودنی چند خط پایه و ابزارهای پژوهش، پرسشنامه حساسیت اضطرابی(ASI) و تاثیر رویداد ویرایش (IES-R) بود. جامعه آماری، نظامیان مبتلا به PTSD که با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس سه نفر واجد شرایط انتخاب شدند. درمان در 8 جلسه و یک دوره پیگیری برای هر آزمودنی اجرا شد. از فرمول درصد بهبودی و ملاک بهبود تشخیصی برای میزان بهبودی استفاده گردید. نتایج: یافته ها نشان می دهد که آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان، کاهش معناداری به لحاظ بالینی در حساسیت اضطرابی بیماران به همراه داشته است. بحث: حساسیت اضطرابی یکی از فاکتورهای مرتبه اول آسیب پذیری در ارتباط با آشفتگی های اجتنابی است. راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان با کاهش در حساسیت اضطرابی بیماران، قادر به درمان علائم بوده است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در نظم دهی هیجان بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) بوده است. روش: در یک بررسی تک آزمودنی چندخط پایه، سه نفر از مراجعه کنندگان به یک بیمارستان نظامی در شهر تهران به روش نمونه گیری در دسترس به پرسشنامه نظم جویی هیجان و تاثیر رویداد ویرایش (IES-R) پاسخ داده و مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها به روش تحلیل اندازه گیری های مکرر و به کمک رسم نمودار تجزیه و تحلیل شدند. از فرمول درصد بهبودی و ملاک بهبود تشخیصی نیز برای قضاوت درباره میزان بهبودی استفاده شد. نتایج: بیماران تحت آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان پس از درمان، اثربخشی معناداری در نظم دهی هیجان نشان داده و بهبودی معناداری به لحاظ بالینی کسب نمودند. بحث: آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در نظم دهی هیجان بیماران مبتلا به استرس پس از سانحه اثرگذار می باشد، بنابراین لازم است تا مورد توجه متخصصان بالینی قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بی خوابی سنتی و درمان شناختی-رفتاری بی خوابی مبتنی بر اینترنت در افراد مبتلا به بی خوابی همبود با افسردگی بود. روش پژوهش شبه تجربی با طرح پیشآزمون-پسآزمون و پیگیری برای دو گروه آزمایشی و گروه کنترل بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 54 نفر از کارکنان و اساتید دانشگاه که در پرسشنامه کیفیت خواب پترزبورگ و سیاهه افسردگی بک نمره بالاتر از برش کسب کردند و از طریق مصاحبه تشخیصی بر اساس ملاک های تشخیصی5MSD افسردگی و بی خوابی داشتند، انتخاب شدند. با استفاده از گمارش تصادفی، در هر سه گروه 51 نفر جایگزین شدند. گروههای آزمایش 6 جلسه درمان شناختی-رفتاری برای بیخوابی بر اساس پروتکل I-TBC ادینگر و کارنی (2015) دریافت کردند. پرسشنامه کیفیت خواب پیتسبورگ (IQSP) و پرسشنامه افسردگی بک (ویرایش دوم) سه بار (قبل از درمان، بعد از آخرین جلسه درمان و یک ماه بعد از درمان) اجرا شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس مختلط استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری بی خوابی سنتی و درمان شناختی-رفتاری بی خوابی مبتنی بر اینترنت باعث افزایش کیفیت خواب در هر دو گروه آزمایشی شد. گروه I-TBCI و گروه I-TBC نسبت به گروه کنترل کاهش نمره بیشتر در افسردگی داشت، اما گروه I-TBC نسبت به گروه I-TBCI کاهش نمره بیشتری نشان داد. نتایج پیگیری نیز پایا بودن درمان را تایید کرد.

مقدمه: تفاوت های فرهنگی ممکن است سبب شود درمان معینی که نتایج پژوهش ها حاکی از اثربخشی آن در بافتار خاصی است در بافتار دیگری مؤثر واقع نشود. هدف پژوهش حاضر انطباق فرهنگی پروتکل ماتریکس درمان مبتنی بر پذیرش و پای بندی برای رفتارهای مرتبط با سلامت (سالم خوردن و ورزش کردن) در جمعیت ایرانیِ مبتلا به چاقی بود. روش: پژوهش در پنج مرحله انجام شد: ترجمه پروتکل، گردآوری اطلاعات، انطباق مقدماتی پروتکل، آزمایش مقدماتی، و انطباق نهایی پروتکل. در مرحله 2، سه متخصص موج سوم رفتاردرمانی، یک متخصص تغذیه، و یک مربی بدن سازی، در مرحله 4، پنج مبتلا به چاقی، و در مرحله 5، هفت متخصص موج سوم رفتاردرمانی شرکت کردند. داده ها به صورت کمی (میانگین و شاخص روایی محتوایی) و کیفی تحلیل شد. یافته ها: پروتکلی متشکل از 12 جلسه آماده شد، که به هریک از شش گامِ ماتریکسِ درمان مبتنی بر پذیرش و پای بندی دو جلسه اختصاص یافت. تغییراتی در محتوای ماتریکس درمان مبتنی بر پذیرش و پای بندی از نظر استعاره ها، تمرین ها، و ابزارها صورت گرفت. نتایج شاخص روایی محتوایی حاکی از روایی محتوایی عالیِ تک تک جلسات و کل پروتکل بود. نتیجه گیری: برای آنکه بتوان از پروتکل ماتریکس درمان مبتنی بر پذیرش و پای بندی استفاده مؤثری در جمعیت ایرانی مبتلا به چاقی کرد، انطباق فرهنگی ضروری به نظر می رسد.

ازدواج سالم و موفق، نقش بنیادین در تشکیل خانواده سالم ایفا می کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های ازدواج موفق به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. بدین منظور 13 نفر از زوج های واجد شرایط به روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه عمیق و اکتشافی در طول یک دوره 12 ماهه مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها پس از جمع آوری، ثبت و کدگذاری، در قالب مقوله های اصلی، دسته بندی شدند. تحلیل تجارب شرکت کنندگان به شناسایی 386 کد اولیه، 25 زیر مضمون و 4 مضمون اصلی شامل بسترهای فردی، بسترهای زوجی، بسترهای فرهنگی- اجتماعی و بسترهای دینی منجر گردید. در مجموع، در ایجاد ازدواج موفق، عوامل متاثر از بافت فرهنگی- اجتماعی، بیشترین نقش را در سلامت ازدواج و خانواده ایفا می کنند. بنابراین، توجه بیشتر  به مبانی فرهنگی و اجتماعی  در ازدواج اهمیت بنیادی دارد.  

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی درکمال گرایی در بیماران مبتلا به سردرد میگرنی بود. در قالب یک طرح شبه آزمایشی مبتنی بر پیش آزمون و پس آزمون، سه گروه از بیماران مبتلا به سردرد میگرنی مراجعه کننده به کلینیک مغز و اعصاب مشهد بر اساس معیارهای ورود و خروج انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) قرار گرفتند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه کمال گرایی (هیل و همکاران، 2004) استفاده شد. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری و آزمون تعقیبی بن فرونی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هر دو روش درمان شناختی-رفتاری و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی موجب کاهش معنادار کمال گرایی در بیماران مبتلا به سردرد میگرنی شد. نتایج همچنین نشان داد که درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی تاثیر بیشتری بر کاهش کمال گرایی بیماران مبتلا به سردرد میگرنی دارد. در مجموع، مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی و اصول شناختی رفتاری می تواند در تامین سلامت روان شناختی بیماران مبتلا به سردرد میگرنی نقش بنیادی ایفا کند.

با توجه به نقش مذهب به عنوان یکی از متغیرهای مؤثر بر اضطراب، پژوهش حاضر به منظور بررسی ابعاد نگرش مذهبی در اضطراب و دشواری در نظم جویی هیجان انجام گرفت. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است و جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان دانشگاه تهران در سال تحصیلی ۹۴ ۹۵ است که بر اساس نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، ۲۰۱ نفر از این افراد (۹۱ دختر و ۱۱۰ پسر) از دانشکده های مختلف انتخاب شدند و پرسش نامه های نگرش سنجمذهبی(RAS-R)، دشواری در نظم جویی هیجان (DERS-۱۶) و اضطراب بک (BAI) را تکمیل کردند. سپس داده های حاصل با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد بین ابعاد نگرش مذهبی با دشواری در نظم جویی هیجانی و اضطراب رابطه معناداری وجود دارد. ابعاد جهان بینی مذهبی، اخلاقیات و ارزش ها و معنویت درونی به طور غیرمستقیم و از طریق دشواری در نظم جویی هیجان با اضطراب ارتباط دارد. بعد عبادات با دشواری های نظم جویی هیجانی ارتباطی ندارد اما با اضطراب رابطه منفی و مستقیم دارد.  بر اساس نتایج پژوهش حاضر، می توان استنباط کرد که ابعاد نگرش مذهبی می تواند مستقیم و غیرمستقیم بر اضطراب تأثیرگذار باشد. بنابراین، توجه به نگرش مذهبی در پروتکل های درمانی و آسیب شناسی اختلالات اضطرابی ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: با توجه به محدودیت های ناشی از همه گیری COVID-19 جهت مراجعه حضوری برای دریافت درمان های روان شناختی، پژوهش حاضر، با هدف طراحی برنامه رایانه ای آموزش اختصاصی کردن حافظه (MeST) جهت ارتقاء حافظه خودزندگی نامه ای و وضعیت عاطفی مراقبان افراد مبتلاء به سرطان صورت گرفت. روش کار: مطالعه حاضر یک طرح پیش آزمون پس آزمون با پیگیری یک ماهه بود که در درمانگاه تخصصی داخلی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی (واحد شیمی درمانی) طی بازه زمانی 1401 صورت گرفت. این مطالعه در دو مرحله اصلی ارزیابی اعتبار ابزار طراحی شده و بررسی اثربخشی آن، انجام شد. یافته ها: بررسی روایی محتوایی نسخه فارسی نرم افزار MeST حاکی از آن بود که مقدار CVI برای بیشتر موارد برابر یا بیش از 0/8 است که نشان دهنده اهمیت و ضرورت محتوای موجود در نرم افزار طراحی شده می باشد. همچنین، ضرورت محتوای جلسات حاکی از آن بود که میزان شاخص CVR برای همه موارد 0/99 بود. پس از مداخله، مقایسه میانگین افسردگی (2/06=t ،0/04=P) و حافظه خودزندگی نامه ای (2/25=Z ،0/02=P) در دو گروه حاکی از کاهش نمرات این دو مقیاس در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل بود. نتیجه گیری: با توجه به این که مداخله مبتنی بر MeST بر خط، دارای اثربخشی، آسان و ارزان می باشد، می تواند در کنار مداخلات سنتی یا برخط دیگر ارائه شود.