رسول جعفریان

رسول جعفریان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۴۳ مورد.
۱.

گیبون، محمد (ص) و اسلام: مروری بر فصل پنجاهم کتابِ تاریخ زوال و انحطاط امپراتوری روم از ادوارد گیبون (1737 – 1794م)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مهر و آبان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۸) 25 - 66

کلیدواژه‌ها: ادوارد گیبون تاریخ زوال و انحطاط امپراطوری روم تاریخ اسلام محمد (ص) سیره نبوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۲
زمانی که جنبش روشنگری اروپا در قرن هیجدهم بالا گرفت، شماری از مورخان و علاقه مندان مطالعات حوزه شرق، در مقابل تعصبات قرون وسطایی کلیسا بپاخواسته و موضع متعادل تری نسبت به اسلام در پیش گرفتند. آنان کوشیدند با مراجعه به منابع عربی و بکار گیری روش های علمی، خود را از بند تعصبات هزار ساله اروپا خلاصی بخشند. نتیجه این حرکت، نگارش آثاری در باره اسلام و حضرت محمد (ص) شد که نگاه واقع بینانه تری به تحولات دوره آن حضرت و بعد از آن داشت. و اما از سوی دیگر، نویسندگان عصر روشنگری، انتقاداتی به مسیحیت داشتند که پاره ای از آنها بر بخشی از مسائل ایمانی دین اسلام نیز بکار گرفته می شد. با این حال و در مجموع، این تحول، حاوی یافته های جدیدی بود که ارزش مرور کردن دارد. در مقاله، فصل پنجاهم کتاب تاریخ زوال و انحطاط امپراطوری روم را که در ترجمه فارسی این کتاب (تهران، 1349 نیامده، مرور خواهیم کرد.
۲.

کلام شاهانه/ ملوک الکلام، کتابی چنددانشی از عصر میانی قاجار به ضمیمه بیست وسه مورد خاطره و حکایت از سیف الدوله سلطان محمد قاجار

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مهر و آبان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۸) 561 - 610
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۷۶
در این نوشتار افزون بر اشاره ای به زندگی سیف الدوله سلطان محمد قاجار، اشاره ای اجمالی به مجموعه رسائل وی به نام «ملوک الکلام» شده است و در نهایت 23 خاطره و حکایت از رساله پیش گفته آورده شده است.
۳.

برهان المسلمین: مناظره دینی فخر الاسلام با چند کشیش پروتستان در طهران (رمضان 1312ق)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ آذر و دی ۱۴۰۳ شماره ۵ (پیاپی ۲۰۹) 245 - 294

کلیدواژه‌ها: فخر الاسلام برهان المسلمین کتاب مقدس مسیحیت یهودیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۸۱
هجوم مبشران و مبلغان مسیحی به ایران، در دوره جدید، از زمان شاه عباس صفوی (متوفای 1038) رو به فزونی گذاشت. از همان زمان، علمای شیعه، در مقابل آنان، به نگارش آثار انتقادی پرداختند. برخی از آنها به طور کلی در نقد مسیحیت و پاره ای در نقد آثار نوشته های آنان بود. این وضع، در دوره قاجار، با شتاب بیشتری ادامه یافت و در شهرهای مختلف، از جمله اصفهان، کاشان و تهران، کتابها و رسائلی در این باره توسط علما نوشته شد. تاکنون بسیاری از این آثار تصحیح و منتشر شده است. یکی از معروف ترین منتقدان، فخر الاسلام بود که از دوره ناصری تا چند سال پس از مشروطه، و بیش از همه در دوره مظفری، آثاری در نقد مسیحیت نوشت. پاره ای از اینها منتشر شده و برخی همچنان منتشرناشده مانده است. برهان المسلمین که در اینجا آوره ایم، شرح گفتگوی او با چند تن از کشیشان است که خود او به تحریر درآورده و همان وقت به صورت سنگی چاپ شده است. در این مقاله به جز اصل رساله، گزارشی نیز در آن بدست داده شده است
۵.

تجربه شهری در عصر صفوی؛ بازخوانی تجربه سیاحت و زیارت شهر در سفرنامه محیط کونینِ سالک قزوینی، شاعر عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۹۴ 181-201

کلیدواژه‌ها: عیش وعشرت زیارت تجربه شهری طرز تازه شهر صفوی سالک قزوینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۹۷
این پژوهش در بررسی جنبه عشرت شهری در عصر صفوی از خلال سفرنامه منظوم «محیط الکونین» سالک قزوینی است و نشان می دهد که چگونه شاعر با ترکیب سنت و نوآوری شعری، زندگی روزمره و تجارب شخصی خود را در شعر بازگو کرده است. این مقاله با تمرکز بر سفرنامه سالک، که شهر را مکان اصلی برای بیان تجارب و احساسات خود در نظر می گیرد، به دنبال نشان دادن «تجربه شهری» و پیچیدگی عواطف شاعر نسبت به مکان های شهری است. در این مطالعه دو مفهوم عشرت و زیارت از میان تجارب شهری سالک بررسی می شود و روایت شعری او حول این مفاهیم بازخوانی می شود. از طریق این بازخوانی، که متکی بر روش تحلیل تاریخیِ متون دست اول است، نشان می دهیم که شهر لزوماً تعریف واحدی ندارد و بخشی از آن تعریف در پیچیدگی احساسات و فردیت آدمی شکل می گیرد. سالک هم در مقام زائر و هم ناظر سفرش را روایت می کند. هم تجربه زیارت را بازگو می کند و هم تجربه لذت و عشرت و این دو را در تضاد نمی داند. همچنین این مطالعه بر اهمیت منابع شعری عصر صفوی یا همان «طرز تازه» بخصوص سفرنامه های منظوم برای خوانش تجارب و روایت های شهری تاکید دارد.
۷.

فوائد الافضلیه، اثری در پزشکی بنام شاه عباس دوم

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ خرداد و تیر ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۰۶) 417 - 424
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۱۱۲
این نوشتار اختصاص به معرفی کتاب «فوائد الافضلیه» دارد؛ کتابی در بیش از هفتصد صفحه، اثری پزشکی که علی افضل طبیب بن محمدامین قاطع قزوینی آن را برای شاه عباس ثانی نوشته است.
۸.

نسخه خوانی (39)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ دی و بهمن ۱۴۰۳ شماره ۶ (پیاپی ۲۱۰) 79 - 122
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۲۵
نویسنده در نوشتار حاضر سی و هشتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را بررسی کرده است. برخی عناوین این متن ها عبارتند از: یادداشتی با ارزش از اسماعیل خاتون آبادی در نقد همزمان منتقدان صوفیه و فقیهان یادداشت یک کاتب امامی از میانه قرن هشتم در شیراز یادداشت جالب از پایان یک نسخه قواعد علامه از سال 1019 در اصفهان نامه محدث به بدیع الزمان فروزانفر و پاسخ فروزانفر اشعار عبدی بیگ شیرازی در باره صوفیان یادداشتی در اول یک نسخه خطی در باره جنگ شاه صفی با عثمانی ها چند عبارت فارسی در متون فقهی حنفی در حوزه عتق (آزادی بنده) اندر تعریف صحیفه پنجم از کتاب صحائف العالم خطای کلیدی سلطان محمد خوارزمشاه در شوراندن زنبورخانه مغولان ابوالقاسم زنجانی شیخ الحرم (م 471)  و یک ضرب المثل قدیمی ایرانی
۹.

تحلیل و تفسیر متن «تاریخ ایران، دوره مقدّماتی (1329 ق/ 1911 م) تألیف آقا شیخ عبدالرزاق مسئله گوی قمی (م 1329 ش)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ خرداد و تیر ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۰۶) 617 - 756
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۲
در این نوشتار کتاب درسی «تاریخ ایران، دوره مقدماتی» تألیف آقاشیخ عبدالرزاق مسئله گوی قمی که به سال 1329 قمری نگارش شده است، تحلیل و بررسی شده و در پایان متن این کتاب آورده شده است.
۱۰.

نسخه خوانی (38)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ خرداد و تیر ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۰۶) 77 - 105
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۸۵
نویسنده در نوشتار حاضر سی و هشتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را بررسی کرده است. برخی عناوین این متن ها عبارتند از:   سفر ناصرالدین شاه به عتبات به قلم آیت الله سید محمد حسین شهرستانی نامه احمد بن حنبل در دفاع از مردم اردبیل علیه بابک خرمدین یادداشتی نفیس در باره هدایای کتابی و ... شاه عباس اول به سلطان مراد در سال 998 گزارشی (از سال 1231 ق / 1816م) از ساختن دوربین در فرنگ شعری در نکوهش مشروطه نمایی رابطه فقهاء الدنیا و سلاطین الدنیا از دید یک عالم عصر صفوی
۱۱.

سبک کار مورخان حرفه ای در تاریخ نگاری اسلامی پیش از عصر تألیف؛ مورد مطالعه: مجالد بن سعید همدانی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ آذر و دی ۱۴۰۳ شماره ۵ (پیاپی ۲۰۹) 583 - 636
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۶۰
سنخ شناسی روایات مورخان دوره میانی و کسانی که اساساً گزارش های تاریخ اسلام متکی به نقل آنهاست، می تواند به ما کمک کند تا بنیاد علم تاریخ را در منابع این دوره نشان دهیم. در این مقاله، یک مورد خاص را بررسی کرده ایم تا الگویی برای شناخت سبک این قبیل راویان و مورخان نسل اول بعد از کسانی که خود درگیر وقایع بوده اند باشد؛ یعنی روایات مجالد بن سعید همدانی.
۱۲.

نفحات ریاحین در تعیین تاریخ ظهور در سال 1204 تألیف در سال 1179؛ محمد مرتضی الحسینی الیمنی

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مرداد و شهریور ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۰۷) 231 - 258

کلیدواژه‌ها: مهدویت ظهور تاریخ ظهور مهدیان دروغین نفحات الریاحین ابن عربی فتوحات مکیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۶۸
بحث از ظهور، تاریخی به درازای تاریخ اسلام دارد، زیرا مهدویت از عقایدی است که از روز نخست با اسلام عجین شده است. انقلاب عباسی، برگی از تاریخ ظهور بود، و القاب سفاح و منصور و... از آن دست بودند. این وضع ادامه یافت، شرحی که در بسیاری از منابع تاریخی آمده و بنده هم در مهدیان دروغین، سیری از آنها ارائه کرده ام. این که کسانی بویژه از صوفیان و عارفان، که به متن های رمزگونه علاقه دارند، تلاش می کنند تاریخ ظهور را بدست آورند، بحث جذّابی است که نمونه هایی در تاریخ دارد. و اما نمونه پیش رو، بر محور متنی است با نام نفحات الریاحین که در سال 1179 ق در سرزمین عثمانی نوشته شده و نویسنده آن تلاش می کند از برخی از اشعار ابن عربی، عباراتی از فتوحات مکیه، به رمز گشایی از تاریخ ظهور بپردازد. در این مقاله ضمن گزارش آن رساله، متن آن نیز در حد امکان تصحیح و ارائه شده است.  
۱۳.

برگی از ادبیات ضد صوفی در مسلمانان هند، رساله دافع الملحدین ابراهیم بن فضل الله (قرن یازده / دوازدهم هجری)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ دی و بهمن ۱۴۰۳ شماره ۶ (پیاپی ۲۱۰) 49 - 77

کلیدواژه‌ها: ادبیات صوفیانه متن پژوهی قرن دوازدهم تصوف هند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۴۶
ادبیات صوفیانه از قرن سوم به بعد در بسیاری از نقاط جهان اسلام حضور دارد و این ادبیات، همواره مخالفان و موافقانی داشته است. به علاوه، درجه نفوذ تصوف در دوره های مختلف متفاوت بوده، چنان که دشمنی و مخالفت با آن هم شدت و ضعف داشته است. این جدال، میان فلاسفه و صوفیه، فقیهان و صوفیان، و ... وجود داشت و تولید ادبیات نقد و رد نویسی در این زمینه بسیار بالا بوده است. نوشته های یاد شده که رساله ما هم یکی از آنها و به احتمال مربوط به قرن یازدهم یا دوازدهم شبه قاره است، اغلب حاوی اطلاعات تاریخی یا کتابشناسانه با ارزش است. این رساله که ظاهرا به چاپ نرسیده، می تواند ما را با برگی از این مجادله عمیق و ریشه دار آشنا کرده و در باره پاره ای از کتابها و آداب و رسوم صوفیانه و جدال بر سر آنها آشنا کند.
۱۴.

کرامات و احوالات غریبه جناب غفران مآب آخوند ملامحمد اسماعیل [عقدایی یزدی] (1188-1230ق)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ آذر و دی ۱۴۰۳ شماره ۵ (پیاپی ۲۰۹) 113 - 126

کلیدواژه‌ها: ملااسماعیل عقدایی یزد کرامات آثار تاریخی یزد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۸۳
ملا اسماعیل عقدایی یکی از علمای برجسته یزد در اوائل قرن سیزدهم هجری است که مسجدی بزرگ به یادگار از او مانده است. نفوذ معنوی وی میان مردمان یزد، از دل اخبار و داستانهایی که از او برجای مانده، پایدار بوده است. متن حاضر، خاطراتی است از یکی از نوادگان وی به سبک محدثان قدیم با ذکر سند در باره کرامات او نقل کرده است. فارغ از هر چیز، این خاطرات روشنگر جنبه هایی از تاریخ مذهبی و اجتماعی این شهر و باورهای رایج میان مردمان است.  
۱۵.

متنی دیگر از سنیان دوازده امامی: لب لباب تواریخ/ از ریاضی (قرن نهم)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ دی و بهمن ۱۴۰۳ شماره ۶ (پیاپی ۲۱۰) 207 - 219

کلیدواژه‌ها: متن پژوهی لب لباب تواریخ تاریخ اسلام تسنن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۳۰
در طول قرون متمادی از از آغاز عصر نگارش تواریخ تا دوره معاصر، و در مناطق مختلف جهان اسلام تواریخ عمومی فراوانی نوشته شده است. در حوزه ایران، در قرن هشتم و نهم آثار بزرگ دایره العارفی نوشته شد که جامع التواریخ و بعدها روضه الصفا و کتب دیگر، نمونه های آن هستند. اساس این کتاب ها که گاه بسیار مفصل و گاه خلاصه بود، نگارش تاریخ ایران و اسلام و حوزه های ماوراءالنهر و حتی هند بود و ضمن آن از برآمدن اسلام و سیره نبوی و تاریخ خلفا یاد می شد. در شماری از این کتابها، علاوه بر شرح حال خلفا، شرح حال دوازده امام هم درج می شد، و این در حالی بود که نویسندگان آنها سنی مذهب بودند. یک نمونه از این تواریخ، همین لب لباب تواریخ است که یک دوره خلاصه از تاریخ اسلام است. در اینجا، بخش مربوط به امامان آن را آوردیم تا شاهدی بر این باشد که جریان تسنن دوازده امامی ریشه دار بوده است.
۱۶.

نقش عرف و مقتضیات زمانه در صدور احکام غیرعبادی عصر حضور؛ مطالعه موردی فرایند صدور حکم ازدواج موقت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 43 - 74

کلیدواژه‌ها: عصر حضور معصومان ازدواج موقت احکام شرعی غیرعبادی زمینه اجتماعی حکم شرعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۱۵
وجه به نقش عرف و مقتضیات زمان در صدور احکام غیرعبادی، می تواند زوایا و مسیرهای تازه ای را پیش روی محققان علوم اسلامی بگشاید. با وجود انجام تحقیقات متعدد درباره «ازدواج موقت» و تلاش صورت گرفته برای واکاوی ابعاد فقهی، کلامی و اجتماعی آن، به نظر می رسد همچنان بستر صدور این احکام، آنچنان که باید، مورد بررسی قرار نگرفته است. این در حالی است که احکام متعه از همان سال های نخست هجری، مورد مناقشه صادرکنندگان حکم و از چالش برانگیزترین مسائل میان عامه و امامی مذهبان بوده است. نوشته حاضر، با روش توصیفی و نگاهی فرایندی به شواهد، می کوشد تا روند و سازوکار صدور این احکام را در عصر پیامبر، خلفا و ائمه:، به تصویر درآورد. نتایج تحقیق، نشان از تأثیر جدی قواعد رایج در میان مردم، و همچنین شرایط سیاسی و اجتماعی عصرائمه در صدور احکام تکلیفی الزامی و ترجیحی ازدواج موقت دارد.
۱۷.

چند استفتای فقهی- اجتماعی با ارزش از اواخر قرن دوازده هجری از استاد کل وحید بهبهانی (1118-- 1205ق)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مرداد و شهریور ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۰۷) 7 - 23

کلیدواژه‌ها: وحید بهبهانی استفتاءات الاسئله و الاجوبه فقه شیعه اجتهاد فقه و اجتماع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۶۷
وحید بهبهانی (م 1205ق) یکی از مجتهدان بسیار بزرگ قرن دوازدهم هجری است که در سالهای نخست قرن سیزدهم درگذشت. از وی میراث گرانبهایی در فقه و اصول برجای مانده، به علاوه، شاگردان بزرگی که برخی از آنان در شمار بزرگترین مجتهدان قرن سیزدهم هجری هستند، تربیت کرد. و مهم تر از همه در حیات فکری او این است که جریان اخباری را که در قرن دوازدهم بر بیشتر حوزه های شیعه غلبه کرده بود شکست داد. بخشی از آثار وی سوال و جواب های فقهی هستند که از آنها با عنوان استفتاءات تعبیر می شود. این سوال و جوابها حاوی اطلاعات اجتماعی و فرهنگی و تمدنی است، و به علاوه، روی پاره ای از مفاهیم کلیدی تأکید می کند که در شناخت مذهب و روش فهم آن اهمیت دارد. مقاله حاضر، بر اساس یکی از این مجموعه استفتاءات نوشته شده و منتخبی از آنها را ارائه کرده است.  
۱۸.

قم در آینه شعر شیخ عبدالرزاق مسئله گو: «خائف قمی»

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۰۵) 97 - 150

کلیدواژه‌ها: خائف قمی قم حضرت معصومه تولیت دیوان خائف روضه خوانی قم شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۸
شیخ عبدالرزاق خائف قمی (م 1329 ش) ضمن آنکه «روضه خوان حرم حضرت معصومه» بود، شاعری نیرومند و با این وجود طناز است که هم زمان در همه صورت های ادبی شعر، از قصیده و غزل تا قطعه و رباعی و در حوزه ستایش معصومان و کربلا شعر سروده است. دیوان وی قبل از مشروطه، به صورت مختصر منتشر شده است؛ اما نسخه اصل آن در کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی برجای مانده که چند برابر متن چاپی است. در این مرور سعی کرده ام آنچه وی درباره مسائل اجتماعی و سیاسی ایران و به ویژه قم سروده است و نیز نمونه ای از اشعار وی را درباره خاندان تولیت با هدف شناخت بهتر فرهنگ این شهر بیاورم. خائف قمی از نزدیکان تولیت و سال ها در حرم به کار روضه خوانی مشغول بود؛ با این وجود در مدرسه باقریه، از مدارس جدید این شهر نیز معلمی می کرد.
۱۹.

نسخه خوانی (36)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ آذر و دی ۱۴۰۲ شماره ۵ (پیاپی ۲۰۳) 97 - 112
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۶۰
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب سی و ششمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: سفرنامه چند خطی به عتبات تاریخ درگذشت شیخ مرتضی انصاری هجوم ملخ ها در سال 1254 ق در کربلا و 1267ق در شیراز از زبان یک شاهد عینی «عدالت ظاهریه فرنگی ها» از علایم ظهور کتابی به خط احسایی در خانه سید کاظم رشتیرساله جدول معرفت تواریخ در سنه 961 نوشته شد تاریخ درگذشت محمد شاه قاجار یادداشتی از ابوالقاسم طغری یغمایی استکتاب برای رفع غم و غصه از سال 1264ق یادداشتی از زنجان سال 1337 ق

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان