مطالب مرتبط با کلیدواژه

روابط اجتماعی


۶۱.

بررسی رابطه ابعاد سرمایه اجتماعی و گرایش به عفو و گذشت در شهر سنندج(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۴۶)

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی عفو و گذشت انسجام اجتماعی اعتماد اجتماعی اعتماد سیاسی روابط اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۲۵۰
سرمایه اجتماعی امروزه به یکی از مهمترین دارایی های جوامع تبدیل شده است. همبستگی اجتماعی ناشی از سرمایه اجتماعی افراد، بخش های مختلف جامعه و سازمانها بر ابعاد متخلف هویت و منش اجتماعی تاثیر می گذارد. پژوهش حاضر با استفاده از نظریه های اندیشمندانی همچون کلمن، پاتنام، لین، بارت و ولمن و با هدف بررسی رابطه ابعاد سرمایه اجتماعی و گرایش به عفو و گذشت در شهر سنندج انجام گرفته است. بدین منظور  پرسشنامه محقق ساخته ای جهت سنجش ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی از یک سو و گرایش به عفو و گذشت از سویی دیگر در میان 500 نفر از افراد بالای 20 سال ساکن سنندج تکمیل گردید. یافته های تحقق حاکی از آن است که زنان بیشتر از مردان به عفو و گذشت گرایش دارند. همچنین ابعاد سرمایه اجتماعی شامل انسجام اجتماعی 653 /0 ،اعتماد اجتماعی 622/0،اعتماد سیاسی 212/0  ، روابط اجتماعی  523/0، و مشارکت مدنی 70/0با گرایش به عفو و گذشت ارتباط دارند. بعد آگاهی اجتماعی ارتباط معنی داری با گرایش به عفو و گذشت نداشته است  علاوه بر این، با توجه به  فرضیه اصلی تحقیق مبتنی بر 618/0و معنادار بودن این رابطه مبتنی بر ارتباط سرمایه اجتماعی و گرایش به عفو و گذشت تایید می گردد.
۶۲.

بررسی و شناخت جرایم وابسته به جهانگردی

نویسنده:
منبع: پژوهش های حقوقی قانون یار دوره دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: جرایم جهانگردی روابط اجتماعی مجازات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۳۴۸
انسان موجودي اجتماعي است و به لحاظ نيازهاي غريزي و فطري به حضور در يك اجتماع نياز دارد تا قابليت هاي ذاتي خود را به منصه ي ظهور رساند. اگرچه براساس مقتضيات زماني و مكاني، نوع روابط انسانها با يكديگر متفاوت است و اين روابط همواره در حال تطور و دگرگوني است، امّا مهم اين است كه انسان گزیر و گریزی از حضور در جمع همگنان و همنوعان خويش ندارد. شايان ذكر است كه اين حضور هميشه منوط به جمعيت، گروه و يا طبقه خاصي از انسانها نيست، بلكه گاهي به تناسب وضعيتي كه در آن قرار گرفته، بر آن مي شده تا به هر دليلي با سفر، خود را بيازمايد و در جمع افراد ناهمگن خود را محك بزند. اين سفر كردن و جابه جايي همراه با آثار و تبعاتی است ویکی از این تبعات می تواند جرم زایی باشد. گوناگوني را مي توان تعالي انسان و پيچيدگي روابط اجتماعي و انساني او دانست. گاهي نيازهاي مادي (چنان كه پيش از اين ياد شد) عاملی محرّك و مهم براي سفر به شمار آمده و مي آيد و گاهي نیز نيازهاي معنوي همچون هنر آموزی و كسب علم، عامل مؤثر سفر شمرده شده و یا می شود .
۶۳.

سازمان فضایی در شهر اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: هنر و تمدن شرق سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱ 51 - 62

کلیدواژه‌ها: سازمان فضایی شهر شهر ایرانی شهر اسلامی روابط اجتماعی مرکزیت شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۶۸۱
شهر به عنوان عالی ترین مظهر تمدن انسانی، در ایران دو سرنوشت متفاوت داشته است : در دوران پیش از اسلام که جهان بینی طبقاتی حاکم بود و ارتباط میان زمین و آسمان از طریق اشخاص برگزیده برقرار می شد، بنابراین شهر صورتی دستوری و نمادین داشت. با ورود اسلام به ایران، جهان بینی برابرنگر اسلام، منطق طبقات اجتماعی را در هم ریخت و قبول ارتباط بی واسطه میان انسان و خدا، جایگاه واسطه ها و اشخاص خاص در جامعه را برچید. در نتیجه شهر اسلامی ایران، به دلیل دگرگونی اندیشه و اعتقاد، محصولی نوین از تمدن دوره اسلامی ایران شد که از سازمان فضایی متفاوتی نسبت به گونه قبل از اسلام خود بهره مند بود. شهر جدید، اجتماع محور بود و سازمان و صورت آن از اصالت اجتماع، برابری افراد جامعه و نمادهای اعتقادی ساکنان الهام می گرفت. در نتیجه دارای نظمی شد که در دوره پیش از آن وجود نداشت تاثیرات شهر ایران قبل از اسلام در دوره اسلامی به برخی عناصر کالبدی و شکل دهنده به فضاهای شهری منحصر می شد.
۶۴.

رهیافت اخلاقی به «بی تفاوتی» در روابط اجتماعی همسایگان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال دوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۷) 111 - 135

کلیدواژه‌ها: اخلاق اسلامی بی تفاوتی همسایگی روابط اجتماعی قرآن و حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۲ تعداد دانلود : ۳۸۹
«بی تفاوتی» نسبت به دیگران به خصوص همسایه ها و بی اعتنایی به حوادث اجتماعی و سیاسی در جامعه از مسائلی است که امروزه با پیشرفت جوامع و توسعه شهرها و نیز دگرگونی ارزش ها، دامنه آن گسترش یافته و بیشتر عرصه های زندگی مردم را تحت تأثیر خود قرار داده است. این نوشتار می کوشد با رهیافت اخلاقی و با روش اسنادی و تحلیل محتوا، ناروایی «بی تفاوتی» در روابط همسایگی را با بهره گیری از آموزه ها ی قرآن، حدیث و استدلال های عقلی بازخوانی کرده و دلایلی را برای تقبیح رفتار «بی تفاوتی» ارائه کند تا زمینه ای برای اصلاح رفتارهای اجتماعی همسایه ها و فرصتی جهت ایجاد همدلی و همزبانی میان آن ها، فراهم کند. یافته های پژوهشی نشان می دهد که آموزه ها ی اخلاقی اسلام، بی تفاوتی را برنمی تابد. ناسازگاری «بی تفاوتی» با روح آموزه ها ی اسلامی و مخالفت با اصولی مانند: اصل مسئولیت، همبستگی اجتماعی، نظارت اجتماعی، اصل سودمندی و خیرخواهی، در کنار ناسازگاری با قواعد اخلاقی همچون: قانون تعمیم پذیری و قاعده زرّین، از دلایل ذکر شده در این مقاله است.
۶۵.

تحلیل فضای مفهومی سازه سرمایه اجتماعی در کلام امام علی(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال دوم بهار ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۸) 92 - 120

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) نهج البلاغه سرمایه اجتماعی درون گروهی و برون گروهی روابط اجتماعی روابط اجتماعی اظهاری و ابزاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۲۴
این پژوهش در صدد است تا روابط اجتماعی به مثابه سرمایه اجتماعی را در نهج البلاغه مورد بررسی قرار دهد. با استناد به خطبه ها، نامه ها وکلمات قصار حضرت علی7روابط اجتماعی در سطوح خرد و کلان به روش تحلیل محتوای کیفی مضمونی، در کلام امام بررسی شده است. در سطح خرد، رابطه خانواده، خویشاوندان، همسایه ها و دوستان که مفهوم سرمایه اجتماعی درون گروهی است و در سطح کلان، روابط مسلمانان با یکدیگر و روابط زمامدار اسلامی با مسلمانان در جامعه اسلامی که به اعتماد فراگیر در سطح عمودی بین زمامدار و مردم و سطح افقی بین مردم با یکدیگر منتهی می شود، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. روابط این سطح در کلام امام علی7 با لحاظ همبستگی و همگرایی انسان ها بر اساس تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز، روابط گسترده انسان ها را با یکدیگر مطرح می کند که به تثبیت و تقویت سرمایه اجتماعی برون گروهی منجر می شود. حضرت با عنایت به اصل ایمان و حق طلبی در برقراری روابط اجتماعی، به روابط گرم، پیوسته و صمیمی تاکید دارد که به دور از منفعت طلبی و سودجویی های ابزاری و مادی به سرمایه اجتماعی گسترده منجر می شود که دستاوردهای آن شامل همه مومنان در جامعه اسلامی و همه انسان ها در جامعه بشری می گردد. بر اساس یافته های این بررسی، کلام و رهنمودهای امام خود سرمایه جاودانی است که از حیث گفتاری و کرداری می تواند تعیین کننده ای مهم برای حفظ و تقویت سرمایه اجتماعی باشد.  
۶۶.

ساحت اجتماعی سکولاریسم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 156 - 186

کلیدواژه‌ها: سکولاریسم روابط اجتماعی برنامه ریزی اجتماعی ارزش های اجتماعی نهادهای اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۲ تعداد دانلود : ۱۰۷۴
این نوشتار که درصدد پاسخ گویی به پرسش چگونگی تأثیر سکولاریسم بر ساحت اجتماعی بشر است، با اذعان به تأثیر سکولاریسم به مثابه یک تفکر بر ابعاد و ساحات مختلف حیات بشر، چگونگی و میزان تأثیرگذاری آن بر ساحت اجتماعی را به روش توصیف و تحلیل، مطمح نظر قرار داده است. ساحت اجتماعی مشتمل بر عناصر و زمینه های مختلفی از جمله ساختار و نهادهای اجتماعی، اخلاق و ارزش های اجتماعی، قوانین و قواعد اجتماعی، رفتارها و روابط اجتماعی، برنامه ریزی و مدیریت اجتماعی و جنبش ها، گروه ها و آیین های جدید می باشد که نوع تأثیرگذاری سکولاریسم بر هریک از آنها متفاوت بوده و با توجه به غرض اصلی این تفکر که بی اثرساختن و در نهایت زدودن دین از عرصه حیات اجتماعی بشر است، مشخص شد که با فقدان آموزه های دینی، این عرصه در چنبره تفکر عرفی گرایی به تنگنا افتاده و به تدریج زمینه های نفوذ و جریان دین در حیات فردی و اجتماعی بشر سد از بین می رود.
۶۷.

بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی تحت موبایل در گرایش نوجوانان استان فارس به مصرف موادمخدر و روان گردان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۵ 77 - 108

کلیدواژه‌ها: تبلیغات شبکه های مجازی تحت موبایل حمایت های مجازی روابط اجتماعی موادمخدر و روان گردان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۴۵۲
این پژوهش با هدف شناخت تأثیر شبکه های مجازی تحت موبایل در گرایش به اعتیاد نوجوانان استان فارس صورت گرفته و مهم ترین پرسش این است که سهم شبکه های مجازی تحت موبایل (از طریق ایجاد تبلیغات مثبت، به اشتراک گذاری اطلاعات، کاهش کنترل های اجتماعی معمول، اطلاعات ارائه شده، حمایت های مجازی- اجتماعی، ایجاد و تقویت روابط اجتماعی مجازی)، در گرایش نوجوانان به مصرف موادمخدر تا چه اندازه است؟ این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری مورد تحلیل شامل کلیه نوجوانان (۱۵- ۱۹) ساله جامعه شهری شهرستان شیراز و تعداد نمونه (۳۸۳) نفر که با استفاده روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد، بین مؤلفه های شبکه ها (اشتراک نظرات مثبت کاربران، تبلیغات مثبت شبکه های مجازی، حمایت های مجازی- اجتماعی، ایجاد و تقویت روابط اجتماعی و اطلاعات ارائه شده مجازی در خصوص شیوه های تولید و مصرف موادمخدر) و گرایش به اعتیاد نوجوانان از طریق شبکه های مجازی تحت موبایل رابطه معنادار وجود دارد. همچنین نتایج بیانگر آن است   که بین بُعد کاهش کنترل های اجتماعی معمول شبکه های اجتماعی تحت موبایل و گرایش به اعتیاد نوجوانان از طریق شبکه های مجازی تحت موبایل رابطه معنادار وجود ندارد. با توجه به میانگین نمرات ارائه شده از سوی نمونه آماری پژوهش، تأثیر میزان سن نوجوانان در گرایش به اعتیاد از طریق شبکه های مجازی تحت موبایل معنی دار می باشد.
۶۸.

شهر، جدایی گزینی فضایی و روابط اجتماعی افراد تنها: مطالعه ای در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 195 - 220

کلیدواژه‌ها: شهر جدایی گزینی فضایی تنهایی روابط اجتماعی هم گزینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۸۱۹
پرسش آغازین عبارت است از این که افراد تنها با چه مسائلی در زندگی شهری، روابط اجتماعی و محله ای مواجه هستند؟ برای نیل به پاسخ یک طرح ترکیبی شامل روش داده بنیان و مردم نگاری مجازی طراحی شد. برای گردآوری اطلاعات در روش داده بنیان از مصاحبه های نیمه ساخت یافته و در مردم نگاری مجازی از تحلیل محتوای کیفی روزنگاشت های افراد تنها استفاده شد. نمونه گیری در این پژوهش هدفمند بود. یافته ها نشان می دهد که جدایی گزینی فضایی در خلق تنهایی تاثیر تعیین کننده ای دارد. شش گونه تنهایی انتخابی، اجباری، ناگهانی، تحمیلی، زودرس و طبیعی مشاهده شد. از جمله مهمترین آثار تجربه تنها زندگی کردن به هراس های ارتباطی، نظارت و تهدید حریم خصوصی، تمایل کم به معاشرت و انواعی از انزوای اجتماعی، جسمی، جنسی، کلامی، فضایی- مکانی اشاره کرد. کسانی که تنهایی شان را با جدایی گزینی فضایی تعین بخشیده اند. در عرصه اجتماعی در معرض داغ ننگ و تعرض به حریم خصوصی هستند و با استفاده از انواع انزوا تلاش می کنند تنهایی خود را حفظ کنند. هم گزینی سیاستی است که به افراد تنها در مدیریت سبک زندگی تنها یاری می رساند.
۶۹.

صمیمیت و چگونگی تأثیر آن در روابط اجتماعی از منظر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هشتم مهر ۱۳۹۸ شماره ۲۶۲ «ویژه جامعه شناسی»

کلیدواژه‌ها: اسلام صمیمیت روابط اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۶ تعداد دانلود : ۶۴۹
ترکیب وجودی انسان ها و تنوع نیازهایشان ارتباطات را یکی از ضرورت های اجتناب ناپذیر زندگی کرده است. در این میان، صمیمیت به عنوان یکی از عواملی که می تواند در روند شکل گیری، استحکام و بقای روابط تأثیر بسزایی بگذارد مورد عنایت خاص اسلام قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف تبیین نشانه های صمیمیت و چگونگی تأثیر آن در روابط اجتماعی از منظر آیات و روایات، به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است. جهت استخراج و تحلیل مطالب از بررسی محتوایی آیه ها و روایات استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که صمیمیت دارای مصادیق، ضوابط و محدوده های مشخصی است و در بُعد چگونگی تأثیر، پایبندی به هرکدام از این موارد ضروری است. علاوه بر آن، قدرت نفوذ صمیمیت تنها تحت تأثیر عوامل فوق نیست، بلکه بین آن و خداگرایی رابطه ای دوسویه وجود دارد. نتایج حاکی از آن است که بدون توجه به بُعد نگرشی و معنوی نمی توان به روابط صمیمانه واقعی دست یافت. خداگرایی و دین داری کمک شایانی به شکل گیری روابط صمیمانه می کند. اسلام با تدابیر عملی و احکام تشویقی و تکلیفی، زمینه توسعه بیشتر صمیمیت در روابط انسانی را فراهم می کند.
۷۰.

تعارضات کاربری فضای مجازی با سبک زندگی اسلامی (با تأکید بر جایگاه زمان، خانواده و روابط اجتماعی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۶, Issue ۱۹, Autumn ۲۰۱۹ 57 - 78

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی اسلامی زمان خانواده روابط اجتماعی فضای مجازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۴ تعداد دانلود : ۵۱۲
جامعه انسانی در هر دوره از حیات خود با پدیده ه ایی مواجه بوده که- عمدتاً- در جهت تسهیل زندگی و افزایش قدرتمندی انسان در اختیار آنان قرار داده است. در عصر حاضر، پدیده فضای مجازی و تکنولوژی اینترنت با چنان شتابی به خدمت بشر آمده که زندگی دیگری برای جامعه انسانی رقم زده است؛ این نحوه زندگی از آن جهت مورد توجه اندیشه وران اسلامی و دغدغه مندان فرهنگ دینی قرار گرفته است که آن را در تعارض با سبک زندگی اسلامی و یا ناهمخوان با شاخص های تعیین شده از سوی پیشوایان دینی دیده اند. مقاله حاضر تلاش نموده با تکیه بر روایات معصومین نسبت- تعارض و تقابل- فضای مجازی و تکنولوژی اینترنت را در محورهای زمان (ارزش عمر)، خانواده و روابط اجتماعی با سبک زندگی اسلامی در نحوه کاربری آن- نه در اصل فضا- نشان داده و در نهایت راهکارهایی در جهت رفع این تعارض و کاهش آسیب های فضای مجازی ارائه دهد.
۷۱.

بازتعریف سرمایه اجتماعی در میدان مجازی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هفتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 114 - 135

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی شبکه های اجتماعی مجازی روابط اجتماعی ابهام شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۵۲۴
این پژوهش به دنبال پدیدارشناسی سرمایه اجتماعی در بستر تعاملات روزمره کنشگران در شبکه های اجتماعی و همچنین متأثر از این میدان، در جامعه است. کنشگر با شرکت در میان ذهنیت جدید شبکه های اجتماعی، نوع متفاوتی از روابط اجتماعی نسبت به شیوه سنتی کنش متقابل را تجربه می کند. یک شبکه بادوام از نظر بوردیو با امکان آشنایی و شناخت متقابل، هر یک از اعضای خود را از پشتیبانی سرمایه جمعی برخوردار می کند و آنان را مستحق اعتبار می سازد. در بررسی و تحلیل مؤلفه های سرمایه اجتماعی با مصاحبه و تحلیل 25 نمونه نشان داده شد، شناخت متقابل کنشگر در میدان مجازی دچار ابهام و هستی شناختی پدیده ها از سطح واقع گرا به آرمان گرا فروکاست می شود و اعتماد بر اساس شناخت متقابل به سطح اعتماد بنیادین تغییر می یابد و در ابعاد اطمینان و امنیت خلل ایجاد می شود. هرچند شبکه روابط گسترده تر می شود، روابط در کیفیت سست و موقتی هستند. این گستردگی در مواردی که شناخت افراد ضروری نیست (مواردی که جنبه ارادی کنش بیش از جنبه ارتباطی آن مورد توجه باشد) سرمایه اجتماعی را بهبود می بخشد؛ همچنین در عبور از طبقه بندی های اجتماعی، میدان مجازی را در توزیع سرمایه اجتماعی به عدالت نزدیک تر می کند. در نتیجه این تغییرات در مؤلفه های سرمایه اجتماعی، ما به بازتعریف این مفهوم می رسیم.
۷۲.

بررسی روش های ارتقای عملکرد اجتماعی محله های شهری نمونه موردی: محله شالمان سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 113 - 126

کلیدواژه‌ها: محله واحد های همسایگی روابط اجتماعی سنندج محله شالمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۹ تعداد دانلود : ۴۱۹
  محله از تجمع و به هم پیوستگی معاشرت نزدیک، روابط محکم همسایگی و اتحاد غیر رسمی میان گروهی از مردم به وجود می آید.  هدف از این پژوهش بررسی روش های ارتقاء عملکرد اجتماعی محله های شهری با توجهبهاصل پاسخگوییبهنیازهای اجتماعی انسانبهعنوانمخاطبینفضا، جهتتبیینوطبقه بندیمولفه هایکیفیفضااست. جهت رسیدن به هدف پژوهش از سه فرضیه در محدوده مورد مطالعه استفاده شده است. متغیر مستقل در این تحقیق عملکرد اجتماعی محله و متغیر وابسته فضاهای باز و عمومی،آرامش، امنیت، تعلق اجتماعی، روابط اجتماعی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده، جامعه آماری محله شالمان سنندج و حجم نمونه 100 نفر از اهالی محله است.روش نمونه گیری، طبقه ای است. برای تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات و بررسی فرضیات از نرم افزار SPSS وجهت بررسی رابطه بین متغیرها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است.نتایج حاصل از پژوهش با توجه به مقدار همبستگی پیرسون (052/0)، (027/0)، (223/0) در فرضیه های 1و2و3 نشان می دهد که ویژگی های استفاده کنندگان از فضا و شیوه های طراحی شهری در تقویت عملکرد اجتماعی محله های شهری تأثیرگذار نیست اما فضاهای عمومی و باز بر ظهور و بروز خلاقیت و تقویت عملکرد اجتماعی محله های شهری مؤثر است. بنابراین جهت ارتقاء عملکرد اجتماعی محله ی شالمان باید به راهبردهایی همچون ارتقاء کیفیت کالبدی- فضایی، ارتقاء کیفیت محیطی، ارتقاء کیفیت اجتماعی و فرهنگی از طریق سیاست هایی همچون افزایش سرزندگی، افزایش ایمنی ترافیکی، ارتقا سطح شبکه معابر، گسترش فضاهای سبز و مکث، ارتقاء کیفیت و عملکرد مبلمان شهری، افزایش امنیت و سطح بهداشت، افزایش سطح مشارکت توجه نمود.
۷۳.

مدیریت تعارض های اجتماعی از نظرگاه اسلام با تأکید بر روابط اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲ 47 - 69

کلیدواژه‌ها: مدیریت تعارض های اجتماعی روابط اجتماعی نظریه اجتماعی اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۴۰۷
تعارض های اجتماعی همواره به عنوان معضلی بزرگ در جوامع بشری و سدی در برابر رشد و اعتلای آنها به شمار آمده است. تعارض های اجتماعی انواع متفاوتی داشته و سطوح مختلف جامعه را دربر می گیرد. آنچه در این پژوهش بررسی  شده است، پاسخ به این پرسش است که اسلام برای مدیریت تعارض های اجتماعی در حوزه روابط بینافردی چه طرحی ارائه کرده است؟ پژوهش حاضر، پژوهشی اکتشافی با روش توصیفی−تحلیلی است که با استفاده از ابزار مطالعه کتابخانه ای، به جمع آوری آیات و روایات و سپس کدگذاری و تجزیه و تحلیل محتوای آنها پرداخته شده است. براساس یافته های تحقیق، برنامه اسلام برای مدیریت تعارض های بینافردی، دربرگیرنده نه محور اساسی در جهت تنظیم روابط بینافردی و مدیریت تعارض های این حوزه ارتباطی است. این محورها عبارتند از: نفی برتری های دروغین؛ تعیین حقوق متقابل؛ دستور به حسن خلق اجتماعی؛ تلطیف عواطف و احساسات؛ نهی از امور تعارض برانگیز؛ ایجاد اتقان در روابط؛ ضرورت اصلاح گری همگانی؛ ضرورت نظارت همگانی؛ و تفکر جمعی. اسلام در این راه، اراده های فردی و جمعی جامعه را مد نظر قرار داده و افزون بر مسئول دانستن هریک از افراد جامعه در مدیریت تعارض های اجتماعی، در این مسیر بر نقش تشریک مساعی آنها انگشت تأکید نهاده است.
۷۴.

سهم ابعاد سرمایه اجتماعی در میزان تمایل به گردشگری ساکنین شهرهای ساحلی استان مازندران (مورد مطالعه: بابلسر، محمودآباد، نوشهر، چالوس، رامسر)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۶۳ 144 - 164

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی روابط اجتماعی هنجار اجتماعی اعتماد اجتماعی تمایل به گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۵۶
هدف پژوهش حاضر بررسی سهم ابعاد سرمایه اجتماعی در میزان تمایل به گردشگری ساکنین شهرهای ساحلی استان مازندران (مورد مطالعه: بابلسر، محمودآباد، نوشهر، چالوس، رامسر) می باشد. روش پژوهش توصیفی- تبیینی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش تمام افراد ساکن بالای 20 سال پنج شهر ساحلی استان مازندران (بابلسر، محمودآباد، نوشهر، چالوس، رامسر می باشند. حجم نمونه تحقیق حاضر با استفاده از فرمول کوکران 530 نفر می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته می باشد که از تحقیقات پیشین نیز استفاده شده است و شامل 119 سوال بسته در قالب طیف لیکرت و سوالات بسته و باز، مربوط به متغیرهای زمینه ای تحقیق می باشد. پس از جمع آوری اطلاعات، با استفاده از نرم افزار SPSS و سپس Amos داده ها استخراج، طبقه بندی، توصیف و تحلیل شده و در نهایت گزارش نهایی تحقیق بر مبنای یافته ها و نتایج تنظیم و تدوین گردید. نتایج نشان می دهد که بین ابعاد کل سرمایه اجتماعی (بعد روابط اجتماعی، بعد هنجار اجتماعی و بعد اعتماد اجتماعی) با تمایل به گردشگری و انگیزه گردشگری رابطه معنی داری وجود دارد.
۷۵.

فضای جمعی، مفهومی رو به زوال ارزیابی کیفیت اجتماعی فضاهای شهری در بافت تاریخی شهر گرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنر و تمدن شرق سال هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۸ 23 - 32

کلیدواژه‌ها: منظر شهری گرگان فضای عمومی فضای جمعی روابط اجتماعی مرکز محله بازار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۴۴۲
ررسی ماهیت اجتماعی فضاهای شهری، با ادبیات و رویکردهای متفاوتی مورد توجه قرار گرفته است. فضای شهری و فضای عمومی، تعاریفی بر پایه وجه کالبدی، عملکردی فضا، حق حضور و استفاده یکسان برای همه افراد هستند؛ اما فضای جمعی به عنوان مفهومی جدیدتر بر ابعاد کالبدی –تقابل فضا در مقابل توده- و کارکردی –حضور افراد- تکیه نداشته و با برخورداری از وجه معنایی، بر مبنای شکل گیری تعاملات اجتماعی و فعالیت های مشترک تعریف می شود. امروزه با کمرنگ شدن بعد اجتماعی فضا در شهرهای معاصر، اغلب فضاهای جمعی به فضاهای عمومی تنزل یافته اند. ضرورت پرداختن به مسئله ناکارآمدی اجتماعی فضا در بافت تاریخی شهرهایی نظیر گرگان، از یک سو آسیب پذیری این بخش از شهرها بوده و از سوی دیگر برخاسته از تأثیر مثبتی است که پویایی اجتماعی فضاهای جمعی موفق، بر کیفیت فضایی بافت و استمرار حیات آن دارد. ارزیابی ابعاد اجتماعی فضاهای شهری واقع در بافت تاریخی گرگان، جایگاه تاریخی و دامنه اثرگذاری فضاهای عمومی و جمعی را در سازمان فضایی و حیات اجتماعی شهر مشخص کرده و بررسی تغییرات این فضاها در پی تحولات و اقدامات مدیریتی متأخر، زمینه را برای کشف ماهیت اجتماعی کنونی آنها فراهم می آورد.هدف از نوشتار حاضر بررسی روند تحول فضاهای شهری در بافت تاریخی گرگان، براساس مؤلفه های کالبدی، کارکردی و معنایی است. در این راستا تحولات اجتماعی فضا ، در انطباق با پیامدهای تحولات درونی و اقدامات بیرونی اعمال شده بر بافت سنجیده شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. بازارها و مراکز محلات دو گونه فضاهای شهری در بافت تاریخی گرگان بوده اند که امروزه هریک بنابر تغییرات رخ داده، دارای درجات متفاوتی از اجتماعی بودن هستند. بازار مرکزی شهر بنابر نقش اقتصادی و ویژگی هایی چون تنوع عملکردی و دسترسی پذیری، همچنان دارای اثرگذاری اجتماعی است. اما فضای مرکز محلات به دلیل تغییرات تدریجی بافت در طی صد سال اخیر از جمله همگام نشدن با روند توسعه، ناتوانی در پاسخ گویی به نیازهای روزمره ساکنان و تحول ساختار جمعیتی نقش اجتماعی خود را از دست داده اند. محدودماندن اقدامات مدیریتی به تمهیدات سخت افزاری و کالبدی نیز به این روند دامن زده است و تنها استمرار وجه معنایی فضای جمعی مرکز محلات با تمرکز بر کارکرد آیینی آنها، تداوم حیات اجتماعی را به شکل خاطره ای برجا مانده از گذشته هرچند به شکل دوره ای و مناسبتی- میسر ساخته است.  
۷۶.

اصول قضاوت اخلاقی در روابط اجتماعی از دیدگاه قرآن و احادیث اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۶ 87-98

کلیدواژه‌ها: قضاوت داوری اخلاق قضاوت اخلاقی روابط اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۴۳۰
مقاله حاضر به یکی از مهم ترین و مورد ابتلاترین مسائل در روابط اجتماعی می پردازد. عرصه زندگی اجتماعی میدان بزرگ قضاوت نسبت به رفتارها، صفات و انگیزه های دیگران است. انسان مؤمن به پروردگار باید همه تلاش خود را به کار بندد تا در این عرصه به حق و عدالت داوری کند. ازهمین رو نیازمند اصول و معیارهای معتبری جهت قضاوت های درست اخلاقی هستیم تا با مراعات آنها زمینه انحراف در داوری ها کاهش یابد و بتوانیم به وظیفه خود در این زمینه عمل نماییم. این مقاله برای شناخت اصول قضاوت اخلاقی در روابط اجتماعی، به سراغ منابع وحیانی رفته و کوشیده است با روش توصیفی تحلیلی، ضمن استخراج اصول از آیات و روایات، آنها را تبیین و بررسی کند و از این رهگذر به اصولی همچون داشتن اطلاعات کافی و یقینی، عدالت و انصاف، توجه به تفاوت ها و ظرفیت های وجودی افراد، تعمیم ندادن حکم در مصادیق و موارد مشابه، دست یافته است.
۷۷.

بازطراحی بوستان های محله ای با تأکید بر توسعه روابط اجتماعی میان ساکنان محله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ 107-129

کلیدواژه‌ها: روابط اجتماعی بوستان محلی فضای سبز شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۲۷۴
طراحی و احداث بوستان های محلی، به عنوان بخشی از فضای سبز شهری، از موضوعات مهم در طراحی و برنامه ریزی شهرهای معاصر هستند. مطالعات نشان می دهند؛ در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، توجه به بوستان های محلی بیشتر با هدف تأمین حداقل فضای سبز مورد نیاز برای شهرها صورت می پذیرد؛ اما مسئله اصلی اینجاست که با وجود اثر گذاری این بوستان ها بر نوع و کیفیت روابط میان شهروندان، کیفیت و چگونگی این تأثیرات در طراحی بوستان ها به دقت تبیین نمی شوند. از این رو، پرسش های این پژوهش عبارتند از: 1 بوستان های محلی چه ارتباطی با کیفیت روابط اجتماعی در محله ها دارند؟؛ 2 چگونه می توان با استفاده از ظرفیت های فضاهای سبز محلی به توسعه روابط محله ای پرداخت؟ برای پاسخ گویی به سؤالات تحقیق، از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و از راهکارهای ترکیبی استفاده شده است. برای تحلیل ابعاد مختلف این مسئله، دو نمونه از بوستان های شهری موفق در یک کشور توسعه یافته و یک نمونه بوستان محلی در ایران انتخاب شده اند. در این پژوهش ضمن تحلیل کیفیت عملکرد این بوستان ها در فضای شهری، کوشش شده است جنبه های مختلف تأثیر گذاری این بوستان ها بر روابط محل های استخراج شود و بر این اساس، راهکارهایی برای طراحی بوستان های محلی در کشورهای در حال توسعه مانند ایران پیشنهاد شود.
۷۸.

ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی شهروندان مورد مطالعه: محله آبکوه شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 43-54

کلیدواژه‌ها: واحدهای همسایگی کیفیت محیط روابط اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۳۹۰
هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی شهروندان در سطح محله است. اهمیت این موضوع از این جهت است که محیط شهری مطلوب موجبات پویایی محله و حضور بیشتر ساکنین در عرصه های شهری را فراهم می کند و بدین طریق امنیت محیط و حس تعلق خاطر شهروندان افزایش می یابد. پرسش اساسی تحقیق چگونگی تاثیر کیفیت محیط بر روابط اجتماعی است. فرضیه این تحقیق این است که رابطه معنی داری میان ویژگی های کیفیت محیطی محلات و میزان روابط اجتماعی ساکنین آنها وجود دارد. برای آزمون این فرضیه ابتدا متغیرهای اصلی تحقیق یعنی ویژگی های کیفیت محیطی محلات و روابط اجتماعی مورد بررسی و تدقیق قرار گرفتند. سپس با توجه به بررسی های انجام شده تعاریف نظری و عملی از متغیرهای مورد نظر به عمل آمد و بر اساس این تعاریف شاخص های مربوط به متغیرها تعیین و برای شاخص های تعیین شده گویه هایی طراحی گردید. پرسشنامه ای با 42 گویه برای ارزیابی تحقیق و آزمون فرضیه تحقیق تنظیم شد. روایی و پایایی پرسشنامه طی مصاحبه با کارشناسان و انجام تست اولیه مورد مطالعه قرار گرفت. این پرسشنامه از ساکنین محله آبکوه که بعنوان جامعه آماری انتخاب شده بود مورد پرسش قرار گرفت. نتایج از طریق نرم افزار spss و با کاربرد آزمون T تک نمونه ای و آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده به صحّت فرضیه دلالت داشت.
۷۹.

تحلیل ارتباط صنعتی شدن، تقسیم کار و روابط اجتماعی در ایران مبتنی بر دیدگاه دورکیم با رویکرد اقتصادسنجی فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 191-217

کلیدواژه‌ها: صنعتی شدن جامعه شناسی اقتصادی تقسیم کار روابط اجتماعی امیل دورکیم اقتصادسنجی فضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۳ تعداد دانلود : ۶۸۳
یکی از عوامل و سازوکارهایی که در تعیین و جهت دهی نوع ساختار روابط اجتماعی هر جامعه ای اثرگذار است، میزان یا سطح صنعتی شدن آن جامعه است. صنعتی شدن شرایط و مقدمات لازم را برای تخصصی تر شدن فعالیت های اقتصادی و تقویت تقسیم کار اجتماعی فراهم نموده و از آن طریق چگونگی و شعاع روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد. در این مقاله در چارچوب دیدگاه تقسیم کار اجتماعی دورکیم، تأثیر صنعتی شدن بر سطح و نوع روابط اجتماعی حاکم بر استان های مختلف کشور با تأکید بر سازوکار تخصصی شدن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و همچنین داده های استان های کشور در دو مقطع زمانی 1383 و 1393 بهره گرفته شده و روابط بین صنعتی شدن، تقسیم کار و روابط اجتماعی برآورد گشته و مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که بین سطح توسعه فعالیت های صنعتی در استان ها طی دو مقطع زمانی ازیک طرف و سطح تخصصی شدن فعالیت های صنعتی و میزان تقسیم کار از طرف دیگر رابطه مثبت وجود دارد. همچنین افزایش تقسیم کار و تخصصی شدن فعالیت های اقتصادی نیز ازیک سو منجر به بهبود و تقویت روابط اجتماعی میان گروهی(ارگانیکی) مبتنی بر قواعد و هنجارهای رسمی شده و از سوی دیگر باعث کم رنگ تر شدن روابط درون گروهی(مکانیکی) مبتنی بر ساختارهای سنتی گشته است. اما ازآنجاکه قدر مطلق میزان تأثیر مثبت صنعتی شدن بر روابط ارگانیک از قدر مطلق میزان تأثیر منفی آن بر روابط مکانیک کمتر است، درجه جانشینی روابط ارگانیک به جای روابط مکانیک در فرایند صنعتی شدن در کشور ضعیف بوده و ازاین رو ساختار روابط اجتماعی کشور متناسب با شرایط یک جامعه صنعتی تحول و تکامل نیافته است.
۸۰.

بررسی شبکه روابط اجتماعی بهره برداران از منابع آب در راستای مدیریت بهینه (مطالعهموردی: نخلستان های بخش شرقی شهر فدامی، شهرستان داراب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۲) 501 - 514

کلیدواژه‌ها: بهره برداران آب تحلیل شبکه روابط اجتماعی فدامی مدیریت بهینه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۸۷
چگونگی مدیریت منابع آب در حوزه کشاورزی در ایران مسئله ای است که باید با مشارکت کشاورزان و بهره برداران آب تصمیم گیری شود. در این راستا، تحلیل روابط بین ذی نفعان و شناسایی کنشگران یا افراد کلیدی در بین بهره برداران منابع آب، به عنوان بازوی مدیریت مشارکتی، به خصوص در جاهایی که منابع آب به صورت مشاع بهره برداری می شود، می تواند نقش مهمی در موفقیت طرح های مدیریت مشارکتی و بهینه آب داشته باشد. در این پژوهش سعی شده به تحلیل روابط در بین بهره برداران آب کشاورزی با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه در محدوده نخلستان های بخش شرقی شهر فدامی واقع در شهرستان داراب (استان فارس) پرداخته شود. بدین صورت که ابتدا بهره برداران براساس ویژگی های اقتصادی، سن، و مالکیت تقسیم بندی شدند و سپس با مدل تحلیل شبکه روابط و شاخص های مختلف بررسی شد. نتایج نشان می دهد تقریباً 51/54درصد از بهره برداران از منابع آب منطقه مورد مطالعه با دیگران روابط اجتماعی داشته اند. همچنین،به صورت تفضیلی، برخی بهره برداران بیشترین ارتباط با دیگران یا «خروجی» را در بین بهره برداران دارندکه این وضعیت موقعیت آن ها را در شبکه در وضعیت اقتدار قرار داده است. یافته های این تحقیق در تشخیص کنشگران با موقعیت مرکزی، که نقشیکلیدی در برنامهعمل مدیریت بهینهمنابع آب منطقه مورد مطالعه ایفا می کند، مؤثر خواهد بود.