مطالب مرتبط با کلیدواژه
۴۲۱.
۴۲۲.
۴۲۳.
۴۲۴.
۴۲۵.
۴۲۶.
۴۲۷.
۴۲۸.
۴۲۹.
۴۳۰.
۴۳۱.
۴۳۲.
۴۳۳.
۴۳۴.
۴۳۵.
۴۳۶.
۴۳۷.
۴۳۸.
۴۳۹.
۴۴۰.
گردشگری روستایی
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۵۲
79 - 95
حوزههای تخصصی:
در عصر حاضر فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیرات فراوانی در صنعت گردشگری روستایی دارد که می تواند در توانمندسازی مردم محلی، خلق فرصت های شغلی، کاهش بیکاری و جلوگیری از مهاجرت بی رویه از مناطق روستایی نقش عمده ای داشته باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در گردشگری روستایی است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش نه روستای هدف گردشگری استان بوشهر با 10733 نفر جمعیت است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 371 نفر برآورد گردید. پراکندگی تعداد نمونه ها در روستاها متناسب با جمعیت آن ها و شیوه توزیع پرسشنامه ها نیز به صورت تصادفی سیستماتیک بوده است. جهت تحلیل موضوع از چهار شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات در قالب 38 گویه بهره گرفته شد. روایی صوری پرسشنامه بر اساس نظر کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت و میزان پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ 82/0 برآورد گردید. نتایج بیانگر این است که اثرات فردی فناوری اطلاعات و ارتباطات با ضریب بتای 590/0 بیشترین نقش را در تبیین گردشگری روستایی داراست و 319/0 از کل واریانس گردشگری را تبیین می کند و شاخص اثرات زیرساختی با ضریب بتای 198/0 کمترین اثر را در توسعه گردشگری داشته و تنها 004/0 از کل واریانس را تبیین می کند. نتایج حاصل از تکنیک ویکور جهت سطح بندی روستاها بر اساس شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات نشان داد که از بین نه روستای موردمطالعه تنها روستای جزیره شمالی در وضعیت خوب قرار دارد و سایر روستاها در وضعیت متوسط تا خیلی ضعیفی قرار دارند.
تحلیل خوشه ای کانون های جاذب گردشگری روستایی کوچ نشین (مورد مطالعه: بخش پاپی، سپید دشت لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه: مقصدهای گردشگری کوچ نشین به عنوان بخش مهمی از نظام گردشگری و برآیندی از تحول و تطور پدیده ای مکانی فضایی در پهنه ی فضا محسوب می شوند؛ که به واسطه تعادل در انتشار فضایی عوامل برانگیزاننده رشد و توسعه، شماری انبوه از جوامع میزبان مستقر در قلمرو جغرافیایی مقصد را نیز از تحولات و منافع توسعه گردشگری متأثر نموده و می توانند در شکل گیری تصویر مقصد نقشی با اهمیت ایفا نمایند.
هدف پژوهش: هدف از این پژوهش تحلیل خوشه ای کانون های جاذب گردشگری روستایی کوچ نشین بخش پاپی سپید دشت لرستان است؛ که در نهایت الگوی بهینه سازمان فضایی مقاصد گردشگری روستایی این ناحیه طراحی گردید.
روش شناسی تحقیق: روش پژوهش توصیفی تحلیلی و از نوع کاربردی بود. جامعه آماری این پژوهش را 315 نفر از روستاییان ساکن در 14 روستای منتخب منطقه (به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای) تشکیل می دادند. برای گرد آوری داده ها از روش های میدانی و پرسشنامه ای استفاده شد که پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ محاسبه شد، که بیانگر مناسب بودن ابزار پژوهش بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل خوشه ای، در محیط نرم افزار SPSS20 و برای ترسیم نقشه ها و الگوی سازمان فضایی مناسب گردشگری روستایی از نرم افزار ArcGIS استفاده شد.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: مقاصد گردشگری در نواحی روستایی سپید دشت لرستان (بخش پاپی) که بطور عمده متکی بر اکوتوریسم بودند.
یافته ها و بحث: یافته ها نشان داد که ساماندهی فضایی با درجه یک (توسعه فضایی با درجه زیاد) مربوط به دهستان های چم سنگر و تنگ هفت بود. ساماندهی فضایی با درجه 2 (توسعه فضایی با درجه متوسط) مربوط به دهستان های بیشه و گریت بود و ساماندهی فضایی با درجه 3 (توسعه فضایی با درجه ضعیف) مربوط به دهستان کشور بود.
نتایج: برای توسعه و ساماندهی فضایی گردشگری در بخش پاپی نیاز به یک انگاره (نگاه مداخله گر عوامل) برای توسعه فضایی است، به عبارتی برای ساماندهی فضایی در این منطقه داشتن یک نگاه سیستمی و یکپارچه به کلیه منابع و عوامل در فضا (منابع انسانی و منابع طبیعی) ضروری می نماید و نیازمند یک برنامه ریزی منطقه ای جامع است.
برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری روستایی براساس هویت رقابت پذیر (مطالعه موردی: روستاهای خراسان شمالی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۰
93 - 110
حوزههای تخصصی:
هدف تحقیق حاضر؛ برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری روستاهای خراسان شمالی بر اساس هویت رقابت پذیر است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی (نظرخواهی) جمع آوری گردیده است. افراد نمونه انتخاب شده تعداد 40 نفر از متخصصان آشنا به موضوع بوده است که به روش گلوله برفی انتخاب گردیده است. از ابزار Meta-SWOT برای تحلیل دادها و ارائه نقشه رقابتی و راهبردی استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد؛ در نقشه رقابتی منطقه ای؛ در محور x یعنی توسعه اقتصادی، گردشگری روستایی خراسان رضوی با امتیاز 5 دارای بیشترین امتیاز ممکن و اصلی ترین رقیب گردشگری روستایی خراسان شمالی محسوب می شود؛ و گردشگری روستایی خراسان شمالی دارای امتیاز تقریبی 3.5 است. در محور y و بعد اجتماعی فرهنگی گردشگری روستایی خراسان شمالی و رضوی فاصله نزدیکی به هم دارد و در این بعد هم گردشگری روستایی خراسان رضوی و گلستان مهم ترین رقبا هستند. در نقشه راهبردی؛ ظرفیت گردشگری تاریخی و اکو توریسمی روستایی خراسان شمالی، بازارچه ها و گذرگاه های مرزی، هم جواری با قطب گردشگری خراسان رضوی با توجه به امتیاز بالای 4 در محور x دارای بالاترین سازگاری راهبردی برای برنامه ریزی استراتژیک هستند.
نقش مشارکت و توسعه روستایی در گردشگری روستایی و توسعه اشتغال پایدار: به کارگیری شاخص چند کار کردی روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات مدیریت گردشگری سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۶۷
161 - 196
حوزههای تخصصی:
مشارکت و توسعه روستایی یکی از مهم ترین مفاهیمی است که از دیرباز تاکنون موردبحث و بررسی قرار گرفته است. توسعه اشتغال پایدار بر رشد اقتصادی و توسعه پایدار روستایی متمرکز است که در پیوند با گردشگری روستایی می تواند در راستای توسعه پایدار روستایی مثمرثمر باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش مشارکت و توسعه روستایی در گردشگری روستایی و توسعه اشتغال پایدار با بکارگیری شاخص چند کارکردی روستایی است که با استفاده از روش ترکیبی (کیفی-کمی) به بررسی موضوع می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، و روش تحقیق بکار رفته در آن ترکیبی است که در مرحله اول با استفاده از روش کیفی گروه کانونی، نظرات و اجماع متخصصان جمع آوری و بررسی شدند تا شاخص ها و مولفه های اصلی استخراج شوند، سپس با استفاده از روش کمّی شاخص چند کارکردی روستایی هریک از آنها دسته بندی و تحلیل شدند. همچنین، از طریق فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای هر شاخص و مؤلفه، و,....
تبیین تاب آوری اقتصادی روستاهای گردشگرپذیر در برابر بیماری کووید-19 (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و مخاطرات محیطی سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۵۰
240 - 262
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تبیین تاب آوری اقتصادی روستاهای گردشگرپذیر شهرستان رشت در برابر بیماری کووید 19، پرداخته شده است. تحقیق حاضر بر حسب هدف، کاربردی و شیوه مطالعه بر حسب روش و ماهیت تحقیق توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای، اسنادی، روش مشاهده مستقیم و روش های میدانی استفاده شده است و به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS، GIS و مدل های فازی ممدانی و دیمتل استفاده شده است. برآیند تحلیل اطلاعات نشان داد، میزان تاب آوری اقتصادی روستاهای گردشگرپذیر در شهرستان رشت در برابر بیماری کرونا بسیار کم است و بر اساس نتایج مدل دیتمل، شاخص های (انعطاف پذیری شغلی و فعالیتی، برخورداری از حمایت اقتصادی و مالی، داشتن توانمندی اقتصادی و مالی، انعطاف پذیری در برابر شوک ها و درنهایت نوآوری و خلاقیت اقتصادی) در نیمه مثبت نمودار عوامل علی قرار گرفته اند که نشان از تأثیرگذاری بالای این شاخص ها است و شاخص های (انعطاف پذیری روانی، چاره جویی، آسیب پذیری اقتصادی کم، قابلیت تطبیق و سازگاری، مدیریت مالی) در نیمه منفی نمودار عوامل معلول قرار گرفته اند که نشان از تأثیرپذیری بالای این شاخص ها دارد. بر این اساس، از بین شاخص های علت به ترتیب: نوآوری و خلاقیت اقتصادی، برخورداری از حمایت اقتصادی و مالی، داشتن توانمندی اقتصادی و مالی، انعطاف پذیری شغلی و فعالیتی، برخورداری از حمایت اقتصادی و مالی، بیشترین و کمترین میزان تأثیرگذاری را بر ماندگاری افراد در شغل بخش گردشگری را به خود اختصاص داده اند. در ادامه نیز نتایج تحلیل فضایی روستاهای شهرستان رشت بر اساس میزان تاب آوری اقتصادی در برابر کرونا نشان داد، بیش از نیمی از روستاهای موردمطالعه، میزان تاب آوری اقتصادی شان در برابر کرونا در حد (کم و بسیار کم) است.
نقش رویداد گردشگری آسیایی همدان 2018 در توسعه گردشگری روستایی و شناسایی آسیب های آن در استان همدان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۸
107 - 126
حوزههای تخصصی:
یکی از روش های مطلوب برای ایجاد توسعه در روستاها، برنامه ریزی و سرمایه گذاری در زمینه گردشگری روستایی است و در این راستا، رویدادهای گردشگری در توسعه گردشگری روستایی نقش کلیدی دارند. این پژوهش با هدف بررسی رویداد آسیایی همدان 2018 و تأثیرش در گردشگری روستایی در استان همدان انجام شد. در این راستا، با روش کتابخانه ای اسناد و مقالات موجود در زمینه رویداد آسیایی همدان 2018 بررسی شد. پس از گردآوری داده های کیفی درباره رویداد آسیایی همدان 2018، این داده ها به صورت تحلیل محتوا تجزیه وتحلیل کیفی و مؤلفه های آن استخراج شد. این داده ها به کمک سازمان های ذی ربط با رویداد آسیایی همدان 2018 (میراث فرهنگی استان، دبیرخانه رویداد آسیایی همدان 2018، استانداری، و دهیاری ها) گردآوری و دسته بندی شدند. روش تحقیق تحلیل محتوا بوده است. ابزار استفاده شده در این پژوهش، مصاحبه و روش نمونه گیری براساس نمونه گیری تا نقطه اشباع نظری بود. روستاهای بررسی شده شامل ورکانه، درّه مرادبیک، و آبشینه بودند. یافته های این پژوهش نشان داد که با تحلیل محتوای پاسخ های شرکت کنندگان شش مقوله اصلی شامل بازسازی منطقه، آداب ورسوم، برنامه های فرهنگی، نقش آفرینی دولت، فروش محصولات، و مذهب و آیین های مذهبی در پاسخ های شرکت کنندگان در پژوهش شناسایی شد. همچنین از نظر تأثیراتی که رویداد گردشگری همدان 2018 دارد، تأثیرات فرهنگی و اقتصادی برجسته تر از سایر موارد بود. آسیب شناسی انجام شده در رویداد مذکور نشان داد که آلودگی های زیست محیطی و تأثیرات گردشگران بر باورها و دیدگاه های میزبانان ازجمله موارد قابل توجه است. با توجه به یافته های این پژوهش، به نظر می آید که رویدادها و جشنواره های محلی و منطقه ای فرصتی برای توسعه فرهنگی و اقتصادی در مناطق هدف است؛ البته توجه به آسیب ها و تهدیدهای این رویدادها اهمیت ویژه ای دارد. نقش آفرینی دولت و مشارکت مردمی، در کنار همکاری دوجانبه نیز می تواند بسیاری از مسائل مربوطه را برطرف کند.
ارزیابی پیشران های توسعه گردشگری در روستای آلمان شهرستان رشت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
گردشگری روستایی یکی از حوزه های اصلی گردشگری است. شناسایی و اولویت بندی پیشران های توسعه گردشگری روستایی دغدغه مراکز تصمیم سازی و تصمیم گیری راهبردی در حوزه گردشگری است و برنامه ریزی آگاهانه مبتنی بر شناخت این پیشران ها راهگشای توسعه روستاها می باشد. روستای آلمان در نزدیکی شهر رشت و بزرگراه رشت- بندر انزلی، از موقعیت جغرافیایی مناسب و ظرفیت های بی نظیری جهت توسعه گردشگری روستایی برخوردار است. در این پژوهش، با طراحی درخت تصمیم جامع با شش معیار و 36 زیرمعیار، پیشران های اثرگذار بر توسعه گردشگری در این روستا، شناسایی شد. همچنین، فرایند سلسله مراتبی فازی کروی (SFAHP) جهت اولویت بندی پیشران های اثرگذار بر توسعه گردشگری روستایی به کار رفت. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه مقایسه های زوجی توسط 15 نفر از خبرگان حوزه گردشگری استان گیلان جمع آوری شد. نتایج نشان داد که در بین معیارهای درخت تصمیم، "توسعه اشتغال" با وزن نسبی 18.05 درصد، رتبه نخست اهمیت را دارا می باشد. همچنین، معیارهای "محیط زیستی- کالبدی" و "ظرفیت روستا" با وزن های نسبی 17.68 و 16.79 درصد به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. در بین زیرمعیارهای مرتبط با "توسعه اشتغال" نیز "بهبود فرصت های شغلی مرتبط با گردشگری"، "سرمایه گذاری در آموزش نیروی انسانی بومی مورد نیاز برای توسعه خدمات و فعالیت های گردشگری"، و "ایجاد و توسعه بوم گردیها" به ترتیب سه زیرمعیار پراهمیت در راستای تحقق توسعه گردشگری روستایی می باشند. حمایت و مانع زدایی حاکمیت به منظور نقش آفرینی بیشتر بخش خصوصی در گردشگری روستایی می تواند توسعه اشتغال و بهبود ظرفیت ها و زیرساختهای گردشگری روستایی را به همراه داشته باشد. افزایش سطح آگاهی و توانمندسازی روستاییان در کنار مشارکت دادن آنها در فرایند توسعه گردشگری روستایی از الزامات موفقیت در پیشبرد هدفهای توسعه ای این بخش است.
شناسایی مؤلفه های کالبدی - فضایی بافت روستاهای باارزش بومی مبتنی بر توسعه گردشگری (مورد مطالعه: روستاهای کوهپایه ای غرب استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
روستاهای با بافت تاریخی و بومی استان مازندران از مناطق مستعد توسعه گردشگری ایران محسوب می شود و به دلیل برخورداری از جاذبه های متعدد طبیعی، فرهنگی و تاریخی مورد بازدید روزافزون شهرنشینان قرار می گیرند و سالانه پذیرای حجم بالای سرریز گردشگران در استان هستند. اما گاهاً بی برنامگی و عدم توجه مسئولین و ساکنین به قابلیت های موجود و همچنین ورود افراد مهاجر در روستاهای مقصد گردشگری موجب شده تا محدودیت هایی متعدد کالبدی - فضایی در این مناطق ایجاد گردد که در این راستا شناسایی عوامل و معیارهای کالبدی - فضایی در راستای توسعه گردشگری این روستاها امری ضروری است. پژوهش حاضر ازلحاظ ماهیت، اکتشافی و از حیث بررسی داده ها، تجربی - پیمایشی است. جامعه آماری موردمطالعه شامل 250 نفر از متخصصین است که با استفاده از سیستم واقعیت مجازی، محیط 5 روستای شبیه سازی شده در قالب تور مجازی برای آن ها به نمایش گذاشته شده و سپس با استفاده از پرسش نامه پژوهشگر ساخت، مورد پرسشگری مستقیم قرار گرفتند. اطلاعات جمع آوری شده، با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق تحلیل عامل اکتشافی، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داده است؛ 9/97 درصد از تغییرات توسعه گردشگری توسط عامل های کالبدی - فضایی شامل: کیفیت کالبدی - محیطی، سازمان فضایی و نفوذپذیری، عناصر تزیینی و سبک معماری، امکانات رفاهی و زیربنایی، سازگاری اقلیمی، سرسبزی و مناظر طبیعی، مراکز فرهنگی و مذهبی، آسایش کالبدی، هویت و شخصیت مکان، تبیین شده است. که عامل های کیفیت کالبدی - محیطی، سازمان فضایی و نفوذپذیری به ترتیب با ضریب تأثیر 674/0 و 348/0 بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری روستاها دارند.
بررسی آثار کیفیت محیطی بر رضایتمندی و وفاداری در گردشگری روستایی (مورد مطالعه: شهرستان ایذه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۵۷)
54 - 71
حوزههای تخصصی:
از مؤلفه های مهم و تأثیرگذار در برنامه ریزی و توسعه گردشگری در نواحی روستایی توجه به کیفیت محیطی این نواحی است که نقش مؤثری در رضایتمندی و به تبع آن وفاداری گردشگران ایفا می نماید. در این پژوهش به منظور برنامه ریزی برای گردشگری، به بررسی و شناخت وضعیت کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی و تبیین مهم ترین عوامل کیفیت محیطی تأثیرگذار بر رضایتمندی و وفاداری گردشگران پرداخته شده است. روش انجام پژوهش توصیفی تحلیلی مبتنی بر روش پیمایشی و اسنادی است. جامعه آماری این پژوهش ازلحاظ مکانی روستاهای گردشگری واقع در شهرستان ایذه و به لحاظ جامعه موردتحقیق شامل گردشگرانی است که از روستاهای نمونه (9 روستا) بازدید داشته اند. تعداد گردشگر نمونه با استفاده از روش کوکران (جامعه نامعلوم) 450 نفر تعیین و برای هر روستا 50 نفر در نظر گرفته شده است. جمع آوری داده ها و اطلاعات موردنیاز بر اساس روش اسنادی و روش میدانی (پرسش نامه) است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها در راستای دستیابی به اهداف پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد وضعیت کیفیت محیطی نواحی روستایی، رضایتمندی و وفاداری گردشگران بالاتر از حد متوسط قرار دارد و در بین شاخص های کیفیت محیطی در پژوهش، شاخص کیفیت پویایی محیط بیشترین تأثیر را بر رضایتمندی و وفاداری گردشگران داشته است.
تحلیل و سنجش موانع موثر بر تحقق پایداری گردشگری در نواحی روستایی (مورد مطالعه: دهستان اورامان شهرستان سروآباد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۵۷)
94 - 111
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر به دنبال شناسایی مهم ترین موانع مؤثر بر پایداری گردشگری نواحی روستایی منطقه اورامان است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی، ازلحاظ روش توصیفی - تحلیلی و ازلحاظ شیوه گردآوری اطلاعات ترکیبی از روش های اسنادی (کتابخانه ای) و میدانی (مبتنی بر توزیع پرسش نامه، مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته) است. رویکرد پژوهش، تلفیقی از هر دو رویکرد کمی - کیفی است. جامعه آماری پژوهش، شامل مردم محلی و آگاهان عرصه گردشگری، صاحبان خدمات و مسئولین توسعه روستایی منطقه است. در بخش کیفی ابتدا جهت شناسایی مهم ترین موانع مؤثر بر پایداری گردشگری اورامان، با گروه صاحبان خدمات، متخصصان و مسئولین، با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته انجام و با استفاده از نظریه داده بنیاد تجزیه وتحلیل گردیده . در مرحله بعد با استفاده از آزمون های آمار استنباطی (t تک نمونه ای و تحلیل مسیر) موانع شناسایی شده در قالب پرسش نامه ای محقق ساخته با حجم نمونه 310 نفر از سرپرستان خانوار ساکن روستاهای هدف گردشگری منطقه ارزیابی شد و در ادامه نیز توسط60 نفر از صاحبان خدمات گردشگری، گردشگران، متخصصان و مسئولین توسعه منطقه مورد تأیید قرار گرفت. نتایج پژوهش، مهم ترین موانع و چالش های پیشروی پایداری گردشگری روستایی منطقه اورامان را در چهار بعد نارسایی های اقتصادی، نارسایی های اجتماعی، نارسایی ها و ضعف های بعد نهادی و نارسایی های کالبدی - محیطی خلاصه نمودند. دراین بین، مؤلفه عدم توجه و نظارت مطلوب دولت با بار کلی 486/0 بیشترین تأثیر را در ناپایداری گردشگری منطقه دارد.
واکاوی موانع برنامه ریزی کارآفرینی مقصد گردشگری، مطالعه موردی: روستاهای کهکیلویه و بویر احمد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره ۱۵ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۰)
67 - 84
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع کارآفرینی در روستاهای مقصد گردشگری در استان کهکیلویه و بویراحمد انجام شده است. این پژوهش از نوع کیفی و در طبقه بندی تحقیقات بر مبنای هدف، کاربردی؛ از نظر رویکرد پژوهشی استقرایی و از نظر استراتژی آمیزه ای از تحلیل محتوای کیفی و کمی است. جامعه آماری در پژوهش حاضر شامل خبرگان دانشگاهی، خبرگان سازمانی و خبرگان محلی می باشند؛ که با استفاده از روش نمونه گیری غیر تصادفی از نوع هدفمند با تکنیک گلوله برفی 30 نفر تعیین شد. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل اقتصادی، نهادی- سیاستی، اجتماعی و عامل اکولوژیکی به ترتیب مهم ترین موانع در مسیر توسعه کارآفرینی در بخش گردشگری در روستاهای استان هستند و از جمله موانع مهم در این بخش ها می توان به ضعف سرمایه گذاری در بخش دولتی و عدم دسترسی به سرمایه، عدم انگیزه توسعه گردشگری در بین مسئولان، بوروکراسی دست و پاگیر، عدم انگیزه نسبت به هدف و آینده نگری و کمبود زیرساخت های تکنولوژی سازگار با کارآفرینی را می توان نام برد. همچنین روابط علی بین متغیرها با استفاده از مدل معادلات ساختاری نشان داد که شاخص های برازش مدل بالاتر از 9/0 محاسبه شدند که نشان از این می باشد که مدل برازنده داده ها می باشد و داده های این پژوهش با ساختار عاملی و زیربنای نظری تحقیق برازش مناسبی دارند.
شناسایی و تبیین عوامل کارکردی و غیر کارکردی چندگانه در زمینه توسعه پایدار گردشگری روستایی، مطالعه موردی: روستاهای شهرستان سرعین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره ۱۵ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۰)
117 - 138
حوزههای تخصصی:
توسعه پایدار گردشگری روستایی به عنوان یک پدیده چندوجهی و بسیار مهم است. امروزه اکثر کشورها سعی می کنند تا با استفاده از ظرفیت و پتانسیل های مناطق روستایی، در زمینه ایجاد توسعه پایدار گردشگری روستایی اقدام نمایند. اما این مقوله دارای زمینه و رویکردهای مختلفی است و عوامل متفاوتی در آن نقش دارند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی و تبیین عوامل کارکردی و غیر کارکردی چندگانه در زمینه توسعه پایدار گردشگری روستایی در روستاهای شهرستان سرعین است که با استفاده از روش ترکیبی به بررسی این موضوع پرداخته شده است. رویکرد مورداستفاده در این تحقیق، رویکرد نسبی متوالی با وزن نابرابر است که در دو فاز کیفی-کیفی صورت می پذیرد. در فاز اول با استفاده از روش کیفی مرور دامنه، شاخص های مربوطه را از تحقیقات مرتبط شناسایی و احصا شده اند و در فاز دوم، با استفاده از روش کیفی دلفی نقش های کارکردی و غیر کارکردی چندگانه در زمینه توسعه پایدار گردشگری روستایی از منظر خبرگان تبیین شده اند. مطابق با یافته های تحقیق، در فاز اول با استفاده از روش مرور دامنه، 17 تحقیق داخلی و خارجی مرتبط شناسایی و شاخص های تأییدی آن ها استخراج شدند. در فاز دوم، با برگزاری سه راند متوالی دلفی، 12 تن از خبرگان شاخص های کارکردی و غیر کارکردی در شش بعد و 81 شاخص دسته بندی کردند. مطابق با نتایج تحقیق حاضر، توسعه پایدار گردشگری روستایی در شهرستان سرعین، مرهون علل و عوامل مختلفی است که هریک، تأثیر و تأثرات چندگانه ای را در پی دارند. گردشگری روستایی به عنوان یک پتانسیل عظیم و غنی در زمینه های مختلف، نقش توسعه ای و باز سازنده را در روستاهای شهرستان سرعین دارد و توجه به عوامل کارکردی آن می توانند توسعه و پیشرفت همه جانبه روستایی را به بار آورد و اتخاذ اقدامات در قبال مدیریت و کنترل عوامل غیر کارکردی نیز از سایر مضرات و تهدیدات جلوگیری می نمایند.
ارزیابی توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل چرخه زندگی منطقه گردشگری (TALC) (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی، ایران)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷
135 - 152
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر ارزیابی توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل چرخه حیات منطقه گردشگری (TALC) است. از آنجایی که در مناطق روستایی جاذبه های متفاوتی وجود دارد، روستاهای گردشگری استان آذربایجان شرقی به عنوان مطالعات موردی انتخاب می شوند تا از نگاه کل نگر جلوگیری شود و به نتایج دقیق و کاربردی دست یابیم. جامعه آماری شامل کارشناسان گردشگری روستایی استان آذربایجان شرقی است که از دانش و تجربه کافی در زمینه گردشگری روستایی برخوردارند، از جمله کارشناسان شاغل در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان آذربایجان شرقی، و سازمان کشاورزی استان آذربایجان شرقی. نمونه آماری با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی که یک روش نمونه گیری هدفمند غیر احتمالی است، انتخاب شده است. حجم نمونه آماری 78 نفر می باشد که در این تحقیق مدل TALC باتلر مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس مدل TALC، نتایج نشان می دهد که روستای کندوان در مرحله توسعه قرار دارد و مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. بنابراین، با توجه به ویژگی ها و نیازهای آن، اتخاذ و تلفیق راهبردهای مناسب زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و منابع انسانی-آموزشی الزامی است. روستاهای توته خانه، اشتبین و زونوزاق نیز در مرحله مشارکت هستند و باید بر استراتژی های نیروی انسانی-آموزشی، اجتماعی فرهنگی، زیست محیطی، بازاریابی محصول تمرکز بیشتری شود.
تبیین نقش ظرفیت فناوری های نوین اطلاعاتی در توسعه گردشگری هوشمند (مطالعه موردی روستاهای هدف گردشگری استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف انجام پژوهش بررسی تاثیر استفاده از ظرفیت های هوشمندسازی بر بهبود وضعیت گردشگری روستایی و همچنین کاهش مشکلات و مسائل روستایی در روستاهای هدف گردشگری استان خراسان رضوی می باشد. روش پژوهش: از نظر روش شناسی، نمونه های پژوهش شامل 261 نفر گردشگرانی بودند که به روستا سفر داشته اند و از امکانات فضای مجازی جهت سفر به روستا استفاده نموده اند که برای انتخاب تعداد نمونه باتوجه به متمرکز نبودن جامعه آماری، از روش گلوله برفی استفاده گردید. در این تحقیق داده ها با ابزار پرسشنامه جمع آوری و با نرم افزار spss از طریق آزمون های آماری تجزیه و تحلیل شده اند. در ادامه به منظور بررسی تاثیر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بر توسعه گردشگری هوشمند در روستاهای مورد مطالعه از مدل PLS استفاده گردید. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که وجود ظرفیت های گردشگری می تواند تاثیر مستقیم و معناداری بر روی توسعه گردشگری هوشمند برجای گذارد. بیشترین اثرگذاری در بین مولفه ها برای حمل و نقل هوشمند مانند مسیریابی آنلاین و آفلاین، اطلاع از ترافیک مسیر، استفاده از خدمات بین راهی و سایر موارد از مزایای حمل و نقل هوشمند می باشد. پس از حمل و نقل هوشمند دومین مولفه اثرگذار در تحقق گردشگری هوشمند، استفاده از وسایل ارتباطی مانند ایمیل، تلفن، سایت های اینترنتی، عضویت در کانال های پیام رسان ها و... بوده است. همچنین در درجه بعدی محیط هوشمند نیز تاثیر بسیار زیادی بر روی توسعه گردشگری هوشمند داشته است که از شاخصه های آن می توان به شبکه آنتن دهی مناسب، شبکه های اینترنت در سطح روستا، خدمات بانکداری الکترونیک در روستا و سایر موارد مشابه اشاره داشت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج می توان گفت که میانگین شاخص های پژوهش در بخش امکانات مجازی در روستاهای مورد مطالعه از مقدار نرمال بالاتر بوده و روستاها دارای امکانات و ظرفیت زیرساختی و انسانی برای توسعه گردشگری هوشمند می باشند. همچنین تحلیل نتایج اثرگذاری بیان داشت که ظرفیت های هوشمند روستایی بر توسعه گردشگری هوشمند اثرگذار بوده است.
توسعه گردشگری و معیشت پایدار روستایی مطالعه موردی استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: تجریه بسیاری از کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که توسعه گردشگری یک نیاز اساسی برای توسعه ملی و باید با درجه بالایی از اولویت آنرا در نظر گرفت. بر این اساس، در ایران نیز دولت در سال های اخیر توجه بیشتری به توسعه صنعت گردشگری نموده است. همچنین با توجه به پتانسیل های بالقوه و کم نظیرمناطق روستایی توجه به این بخش می تواند در راستای توانمند سازی مناطق روستایی و توسعه این مناطق کمک نماید. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی استان کردستان با مقایسه ی دو گروه روستاهای گردشگری و غیر گردشگری است. روش پژوهش: از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده شده است و 203 نفر سرپرست خانوار از روستاهای گردشگری و 147نفر سرپرست خانوار از روستاهای غیر گردشگری به شیوه تصادفی انتخاب شده و تجزیه و تحلیل بر روی آنها صورت گرفت. برای اطمینان از پایایی ابزار تحقیق، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. بر این اساس قابلیت اعتماد پرسشنامه با ضریب 0.82 درصد بسیار مناسب بوده است. یافته ها: نتایج آزمون t مستقل نشان داد که میانگین سرمایه های انسانی واجتماعی و کل سرمایه ها در روستاهای گردشگری از روستاهای غیر گردشگری بیشتر است. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد که در روستاهای گردشگری فعالیت هایی مانند باغداری ، زراعت ، فروش غذاهای محلی ، فروش صنایع دستی، اجاره منزل، فروش تولیدات لبنی محلی و فروش لباس محلی به ترتیب راهبرد معیشتی اهمیت بیشتری داشته است. در حالی که روستاهای گروه دوم، به ترتیب فعالیت های باغداری، زراعت، فروش تولیدات لبنی محلی ، دامداری ، کارگری اهمیت بیشتری داشته است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بین روستاهای گردشگری و غیرگردشگری از لحاظ سرمایه های انسانی، اجتماعی، فیزیکی، طبیعی، مالی و کل سرمایه ها، تفاوت معنی داری وجود دارد. میانگین سرمایه انسانی، اجتماعی و کل سرمایه ها (دارایی های معیشتی) در روستاهای گردشگری بیشتر از روستاهای غیرگردشگری بود. شماره ی مقاله: ۶
بررسی ادراک جوامع محلی نسبت به شاخص های توسعه پایدار گردشگری
حوزههای تخصصی:
به منظور توسعه پایدار روستایی و برخورداری جوامع محلی از معیشت پایدار می توان از فعالیت های مکمّل کشاورزی در نواحی روستایی بهره گرفت. در این میان گردشگری می تواند نقش منحصربه فردی در بهبود وضعیت روستاها ایفا نماید. پژوهش حاضر با هدف بررسی ادراک جوامع محلی نسبت به شاخص های توسعه پایدار گردشگری به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش ساکنان مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان نطنز به تعداد 4046 نفر بوده است که از این تعداد 301 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و به صورت تصادفی ساده انتخاب گردیده اند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای با 72 سوال است که پایایی آن با ضریب آلفای 927/0 مورد تأئید قرار گرفت. داده های گردآوری شده با استفاده از تحلیل های توصیفی و آزمون های استنباطی تی، لون، آنوا، LSD در نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته اند. هم چنین برای مدل سازی اثر ارتقای شاخص های فرهنگی بر تمایل به توسعه گردشگری از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار AMOS استفاده گردیده است. نتایج حاصل از آزمون آنوا حاکی از عدم برابری میانگین اثرات گردشگری بر ارتقای شاخص هاست. یافته های تکمیلی پس آزمون LSD نشان می دهد، گردشگری به ترتیب بر ارتقای شاخص های فرهنگی، اجتماعی و در انتها اقتصادی اثرگذار بوده است. یافته های حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد ارزش ها و آداب و رسوم به عنوان دو عامل تشکیل دهنده متغیر پنهان بعد فرهنگی بر متغیر آشکار حمایت از توسعه گردشگری اثر معناداری داشته است. این اثر با بارهای عاملی 25/0 و 24/0 مورد تأئید قرار می گیرد.
بررسی تأثیر شاخص های اکوسیستم کارآفرینی بر توسعه کسب و کارهای گردشگری روستایی
حوزههای تخصصی:
کسب و کارهای گردشگری در مناطق روستایی نقشی اساسی در ایجاد اشتغال و افزایش مزیت رقابتی دارند؛ بااین حال موفقیّت آن ها تحت تاثیر عوامل مختلف کارآفرینی محلی است؛ از ا ین رو هدف پژوهش حاضر، ارائه یک الگوی ساختاری جهت شناسایی چالش های اثرگذار بر وضعیّت اکوسیستم کسب و کارهای گردشگری در روستاهای بخش ساردوئیه واقع در شهرستان جیرفت است. برای این کار از مدل معادلات ساختاری (SMART-PLS) استفاده شد. متغیرهای مستقل را شاخص های اکوسیستم کارآفرینی در ابعاد شش گانه (عوامل محیط طبیعی، سیاست های دولتی و رویه های قانونی، مسائل اقتصادی، مسائل و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی حاکم بر جامعه، مسائل مدیریت، فناوری، سازمان دهی کسب وکارها و سرمایه انسانی) و متغیرهای وابسته را شاخص های جهانی توسعه کسب وکارهای گردشگری (در ابعاد توانایی، گرایش و اشتیاق کارآفرینانه) تشکیل می دهند. نتایج این آزمون نشان داد در بین متغیرهای مستقل، پیشران مسائل مالی و اقتصادی بیش ترین ضریب تأثیرگذاری (482/0) را داراست. از دلایل این امر می توان به عواملی هم چون بازاریابی و مشکلات مالی و بودجه محدود کارآفرینان و حمایت های ضعیف از آن ها اشاره کرد. هم چنین در بین متغیرهای وابسته، پیشران پشتیبانی فرهنگی و درک شبکه سازی از زیرگروه شاخص گرایش کارآفرینانه بیش ترین ضریب تأثیرگذاری را دارا می باشند. افزون بر این، میزان تأثیر (ضریب تأثیر) متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته نشان می دهد که متغیر مستقل با ضریب (486/0) بر متغیر وابسته تأثیر دارد. یافته های این پژوهش در بر گیرنده نکات کلیدی در رابطه با شاخص های بومی توسعه کارآفرینی گردشگری در منطقه موردمطالعه است و می تواند برای مدیران و برنامه ریزان توسعه گردشگری و صاحبان کسب وکارها مفید باشد.
بررسی موانع توسعه گردشگری روستایی با تأکید بر توسعۀ پایدار گردشگری (مورد مطالعه: بخش میدان شهرستان خانقین عراق)
حوزههای تخصصی:
گردشگری روستایی مقوله جدیدی در متون توسعه روستایی است که دارای ابعاد و آثار گوناگونی است. گردشگری روستایی به عنوان یکی از عناصر جدایی ناپذیر راهبرد توسعه پایدار روستایی مطرح شده است. هدف این تحقیق بررسی موانع توسعه گردشگری روستایی با تأکید بر شاخص های توسعه پایدار روستاهای هدف گردشگری بخش میدان شهرستان خانقین عراق می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش انجام توصیفی- تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز، از بررسی های اسنادی و هم چنین مطالعات میدانی، از قبیل مصاحبه و پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش 153 نفر می باشد. روایی شاخص های موانع توسعه گردشگری روستایی عدد 90/0 به دست آمد که نشان دهنده همبستگی درونی بین متغیرهای تحقیق برای سنجش مفاهیم مورد نظر، مناسب می باشد. نتایج تحقیق نشان داد بین موانع آموزشی و فرهنگی و مشکلات مربوط به توسعه گردشگری همبستگی مثبت و معنادار نسبتاً قوی وجود دارد که مطابق با آن افزایش موانع آموزشی و فرهنگی افزایش مشکلات توسعه گردشگری را به دنبال دارد. موانع و مشکلات زیست محیطی در جایگاه دوم و موانع زیربنایی به لحاظ اهمیت در جایگاه بعدی قرار می گیرد. موانع بازاریابی و مدیریتی رابطه معناداری با متغیر وابسته ندارند، اما در تحلیل رگرسیون تاثیر افزایشی بر نارسایی های توسعه گردشگری دارند. بنابراین، با انجام اقدامات لازم و فراهم کردن امکانات و خدمات برای رفع مشکلات از طریق برنامه ریزی و راهبردهای مناسب از جمله تدوین برنامه های آموزشی، احیا و توسعه زیرساخت های گردشگری روستاها و معرفی و شناساندن جاذبه ها و محصولات گردشگری روستاهای هدف می توان در راستای توسعه روستاهای موردنظر از منظر گردشگری گام برداشت.
بررسی توانمندی گردشگری روستایی بخش رستاق شهرستان داراب بر اساس مدل Topsis(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۵۲
13 - 28
حوزههای تخصصی:
پتانسیل های گردشگری از سرمایه های منحصر به فرد هر کشور و منطقه به شمار می رود که شناسایی، طبقه بندی و برنامه ریزی آن جهت توسعه گردشگری دارای اهمیت بالایی است و همچنین به دلیل اینکه در دهه های گذشته به ویژه از دهه 1990 به دلیل رکود کشاورزی و مشکلات فراروی جوامع روستایی، همواره متخصصان و برنامه ریزان بر اهمیت توسعه گردشگری روستایی تأکید کرده اند. هدف از این پژوهش بررسی توانمندی گردشگری روستایی بخش رستاق شهرستان داراب می باشد در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از بررسی های اسنادی و کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده شده است که ابتدا به جمع آوری آمار و اطلاعات و مطالعات انجام شده در سطح منطقه (شامل: پارامترهای اقلیمی، ژئومورفولوژی، زمین شناسی، هیدروژئولوژی، انسانی و محیطی) و تهیه نقشه های مورد نیاز از جمله: دما، بارندگی، ساعات، فرسایش، شیب، زمین شناسی، گسلها، آبهای زیرزمینی، آبهای سطحی، کاربری اراضی، خطوط ارتباطی، مناطق حفاظت شده، مراکز جمعیتی، با استفاده از GIS صورت می گیرد و با توجه به اطلاعات به دست آمده به بررسی جاذبه ها، امکانات، خدمات و وضعیت گردشگری در منطقه پرداخته و سپس با استفاده از مدل TOPSIS به رتبه بندی و سطح بندی پتانسیل های گردشکری بخش رستاق از نظر پاسخ دهنده گاه صورت گرفته است. با توجه به نتایج تحقیق روستای لایزنگان با رتبه تاپسیس 612/. به عنوان روستای نمونه گردشگری بخش رستاق انتخاب شد.
تاثیر ادراک سرمایه اجتماعی بر سرمایه گذاری در بخش گردشگری نواحی روستایی شهرستان سراب
حوزههای تخصصی:
تأثیر سرمایه اجتماعی بر دیدگاه جامعه محلی نسبت به سرمایه گذاری برای توسعیه طرح های گردشگری در نواحی روستایی مشهود می باشد، چرا که هر چقدر میزان ادراک، اعتماد، مشارکت و مبادلات اجتماعی افزایش یابد، فرصت کافی جهت ایجاد بستر مناسب برای توسعه گردشگری در جوامع روستایی ایجاد می شود؛ بنابراین تحقیق حاضر درصدد ارزیابی میزان تأثیر سرمایه اجتماعی بر سرمایه گذاری در بخش گردشگری نواحی روستایی از دیدگاه جامعه محلی می باشد. در این مطالعه روستاهای شهرستان سراب به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده اند که با روش توصیفی- تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفت. برای به دست آوردن نمونه از روش نمونه گیری احتمالی ساده و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و تعداد 354 پرسشنامه بین جامعه محلّی توزیع و پس از تکمیل جمع آوری شد. برای تحلیل داده های تحقیق از تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد سرمایه اجتماعی جامعه محلی بطور مستقیم تأثیر معناداری بر سرمایه گذاری در بخش گردشگری نواحی روستایی دارد. مقدار R2 نیز نشان می دهد که در مجموع متغیر سرمایه اجتماعی بیش از 42 درصد تغییرات متغیر سرمایه گذاری را تبیین می کند. بدین ترتیب به عنوان یک عامل کلیدی بایستی در برنامه های سرمایه گذاری مورد توجه قرار گیرد.