مطالب مرتبط با کلیدواژه

برنامه درسی پنهان


۲۱.

زیر پوست دانشگاه: واکاوی پدیده استثمار آکادمیک در نظام آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان استثمار آکادمیک دانشگاه ایرانی روش نظریه مبنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۵ تعداد دانلود : ۶۷۸
این پژوهش با هدف شناسایی مسائل موجود در روابط استادان و دانشجویان در نظام آموزش عالی ایران صورت گرفت. بدین ترتیب تلاش شد تا جنبه های مختلف این مسائل با توجه به بافت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی حاکم بر نهاد دانشگاه در ایران واکاوی و بازنمایی شود. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنائی (با نگاه سیستمی اشتراوس و کوربین) صورت گرفته است. برای جمع آوری داده ها از اطلاع رسان ها، مصاحبه های عمیق و غیررسمی مورد استفاده قرار گرفت و انتخاب اطلاع رسان های پژوهش به صورت هدفمند و با استفاده از راهبردهای نمونه گیری با حداکثر تنوع و نمونه گیری نظریه ای صورت پذیرفت. اطلاع رسان های پژوهش شامل 45 دانشجوی کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکتری و همچنین 12 استاد دانشگاه بودند. تحلیل داده های حاصل در سه مرحله کدگذاری باز، محوری، و گزینشی صورت پذیرفت و نظریه نهایی حول مقوله محوری "استثمار آکادمیک" شکل گرفت. نظریه تولید شده در چند مرحله از طریق راهبردهای بازبینی اعضاء، تحلیل موارد منفی و چندسویه سازی منابع از حیث باورپذیری مورد تعدیل قرار گرفت. همچنین به منظور تامین معیار اعتمادپذیری، فرایند تحلیل داده ها تا شکل گیری نظریه تا حد ممکن توصیف شد. برای تحقق معیار انتقال پذیری نیز بافت پژوهش از حیث شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به تصویر کشیده شد. بر اساس یافته ها، استثمار آکادمیک در نظام آموزش عالی ایران دارای ابعاد مالی، روانی، جنسی، پژوهشی، و آموزشی می باشد. این پدیده به دلیل شرایط ساختاری، فرهنگی، اقتصادی، و آکادمیک ظهور یافته و منجر به واکنش هایی چون انقیاد ظاهری، اعتراض پنهان، و البته پذیرش و همدستی شده است. این واکنش ها تحت تاثیر باور رایج (شرایط مداخله گر) و جایگاه استثمارگر استثمار شونده (شرایط زمینه ای) بروز پیدا کرده و منجر به بازتولید استثمار، تقلب پروری، و افول نهاد علم در جامعه شده اند.
۲۲.

بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی دانش آموزان پایه اول دبیرستان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 199-230

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان سرمایه اجتماعی ابعاد، شاخص ها دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۴۸۸
مفهوم سرمایه اجتماعی، مفهومی پیچیده، چندوجهی و بین رشته ای است که از سیاستهای مهم اجتماعی و فرهنگی در بیشتر کشورها، ساخت و تولید آن از طریق آموزش منابع انسانی است. این امر موجب ارتقای سطح همکاری اعضای جامعه شده و موجب پایینآمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می شود. برایناساس، با توجه به اینکه یکی از مهم ترین، پیچیده ترین و گسترده ترین سازمان های اجتماعی، نظام آموزشوپرورش است، پرداختن به موضوع سرمایه اجتماعی دانش آموزان هدف این پژوهش قرار گرفت. جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان پایه اول دبیرستان شهر تهران هستند، از این جامعه نمونه ای به حجم ۸۹۷ دانش آموز بهصورت تصادفی طبقه ای انتخاب شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات ارزیابی است. ابزار پژوهش پرسشنامه محققساخته ۸۷سؤالی است و جهت تحلیل داده ها از روش های ارزیابی میانگین و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که: ۱- وضعیت متغیر سرمایه اجتماعی، ابعاد و شاخص های آن در گروه های کل دانش آموزان، دانش آموزان پسر و دختر متفاوت است. ۲-اولویت بندی متغیر سرمایه اجتماعی، ابعاد و شاخص های آن در گروه های کل دانش-آموزان، دانش آموزان پسر و دختر متفاوت است.
۲۳.

ادراک معلمان از برنامه درسی پنهان آموزش محیط زیست در مدارس متوسطه شهر تهران: یک رویکرد پدیدارشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 87 - 102

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان آموزش محیط زیست پدیدار شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۴۶۶
برنامه های درسی پنهان، بعد غیرقابل پیش بینی یادگیری است، توجه نکردن به این بعد، غفلت از بخش مهم عواملی است که در یادگیری دانش آموز تأثیر فراوان دارند؛ بنابراین پژوهش حاضر کوشیده است تا با استنباط درک معلمان، برخی عوامل مهم را که در ایجاد برنامه درسی پنهان آموزش محیط زیست در مدارس متوسطه تهران دخیل هستند شناسایی کرده و بسترهای مناسبی را برای ارتقا آموزش محیط زیست دانش آموزان فراهم کند. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی است. شرکت کنندگان این پژوهش معلمان دوره متوسطه دوم تهران بودند که براساس نمونه گیری هدفمند از نوع موارد عادی انتخاب شدند که تعداد آنها تا رسیدن به مرحله اشباع درنهایت به 32 نفر رسید. در چارچوب موضوع مورد نظر، برای جمع آوری اطلاعات، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد و یافته های به دست آمده از ادراکات و تجربیات معلمان با استفاده از روش کوربین و اشتراتوس تجزیه وتحلیل گردید. بعد از پیاده کردن و تجزیه وتحلیل مصاحبه ها و 7 کد محوری و 34 کد اولیه به دست آمد و با توجه به فراوانی های مشاهده شده مقوله بعد شناختی با مجموع بیشترین ضریب اهمیت و مقوله های عوامل برون سازمانی، بُعد اجتماعی، بعد دیوان سالاری مدرسه و ساختار فیزیکی در رده های بعدی قرار داشتند و مقوله بُعد عاطفی از کمترین ضریب اهمیت را از زاویه فراوانی کدها برخوردار بود. معلمان معتقد بودند که مدارس به تاثیر این ابعاد آگاه نبوده و ضعیف عمل کرده اند. 
۲۴.

پیش بینی شادمانی دانشجویان با توجه به مؤلفه های برنامه درسی پنهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره چهاردهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 219 - 246

کلیدواژه‌ها: شادمانی برنامه درسی پنهان دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۴۸۰
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی شادمانی دانشجویان بر اساس مؤلفه های برنامه درسی پنهان صورت گرفته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری این پژوهش، شامل کلیه ی دانشجویان کارشناسی سال آخر دانشگاه بوعلی سینا همدان می باشد که تعداد آن ها 1363 نفر است. در این پژوهش با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی، 302 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه ی پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ی شادمانی آکسفورد و پرسشنامه ی محقق ساخته برنامه درسی پنهان می باشنّد. اعتبار ابزار پژوهش به وسیله متخصصان مورد پذیرش قرار گرفت و پایایی به وسیله آلفای کرانباخ محاسبه شد که برابر 0/94 و 0/79 بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از شاخص های آمار توصیفی و آزمون آمار استنباطی ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داد که به جز مؤلفه ی شیوه ی مدیریت کلاس درس، بین مؤلفه های برنامه درسی پنهان و شادمانی دانشجویان رابطه ی معناداری وجود داشت. علاوه بر این، نتایج نشان داد که مؤلفه های برنامه درسی پنهان، در مجموع 22/7 درصد شادمانی دانشجویان را به طور معناداری تبیین می کنند.
۲۵.

مشارکت به عنوان یکی از مولفه های تربیت شهروندی موثر در برنامه درسی پنهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) 1 - 28

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان تربیت شهروندی مشارکت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۸۱۳
هدف پژوهش حاضر، تحلیل برنامه درسی پنهان بر اساس مولفه های تربیت شهروندی است. پژوهش حاضر مبتنی بر پژوهش پدیدارشناختی به تبیین تجارب زیسته ی دانش آموزان پرداخته شد. شرکت کنندگان در این پژوهش دانش آموزان پسر و دختر سال های سوم و چهارم رشته های متوسطه نظری ریاضی و فیزیک، علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی استان سیستان و بلوچستان به تعداد 6 منطقه آموزشی یا شهرستان بود. که با روش نمونه گیری ملاک محور موارد عادی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه ی عمیق نیمه ساختار یافته بود که مصاحبه ها تک تک انجام گرفت و کدگذاری گردید و بعد از نفر 21، اطلاعات به حد اشباع رسید و اطلاعات جدید به دست نیامد ولی برای باور پذیری تا 30 نفر ادامه پیدا کرد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات و حذف کدهای مشترک، کد مفهومی که بیانگر تجارب مشارکت کنندگان بود استخراج گردید که در 5 دسته اصلی به این شرح دسته بندی شدند: 1 بهداشت فردی و جمعی 2 قدرشناسی از میراث فرهنگی 3 مشارکت (قبول مسئولیت در مدرسه، نتایج کارگروهی بر تکامل شخصیت فرد، همکاری در کلاس درس، ملزومات کارگروهی) 4 قانون 5 توانایی حل مسئله. این یافته ها نمایانگر آن است که دانش آموزان در ارتباط با مهارت های شهروندی تجارب مثبت و منفی زیادی را کسب کرده اند که مبین تغییرات در نگرش، اخلاق و... می باشد که آگاهی از آن، برنامه ریزی برای مسئولین جامعه را آسان تر می کند. که در این مقاله فقط به مولفه مشارکت پرداخته می شود.
۲۶.

بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با باورهای انگیزشی و کارآفرینی دانشجویان دانشگاه پیام نور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال پنجم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۱۹) 101 - 109

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان باورهای انگیزشی کارآفرینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۵۴۸
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با باورهای انگیزشی و کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مراکز استان آذربایجان غربی می باشد، که در سال تحصیلی 95-94 در مقطع کارشناسی به تحصیل مشغول بودند.در این تحقیق 1000 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی به عنوان نمونه و به صورت خوشهای چندمرحله ای انتخاب شدند. به این منظور با تهیه فهرست مراکز استان آذربایجان غربی 5 مرکز به صورت تصادفی ساده شامل مراکز ارومیه، خوی، بوکان، نقده و مهاباد انتخاب گردیدند و بعد از تهیه آمار دانشجویان هر مرکز با استفاده از نمونه گیری طبقهای متناسب با حجم هر مرکز، نمونه مناسب انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های استاندارد برنامه درسی پنهان (تقی پور و غفاری، 1389)، آزمون کارآفرینی روبینسون وهمکاران (1991) و پرسش نامه راهبردهای انگیزشی پینتریچ و دی گروت (1990) است. برای تحلیل دادهها از شاخصهای آمار توصیفی چون میانگین،واریانس و انحراف معیار و در بخش استنباطی از آزمون رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین برنامه درسی پنهان به طورکلی و مولفههای آن از جمله: کنش متقابل، ساختار سازمانی، جو اجتماعی و ساختار فیزیکی با باورهای انگیزشی و کارآفرینی دانشجویان در سطح 01/ رابطه معنی داری وجود داشت.
۲۷.

نقش مؤلفه های برنامه درسی پنهان در سازگاری حرفه ای دانشجویان دانشگاه تبریز(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره یازدهم مهر و آبان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۵۰) 78-87

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان سازگاری حرفه ای دانشجویان دانشگاه تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۰ تعداد دانلود : ۴۰۶
مقدمه: برنامه درسی پنهان از موضوعات اساسی برنامه ریزی درسی است که تاثیرات آن بر دانش، نگرش و رفتار دانشجویان در اغلب موارد از برنامه درسی رسمی بیشتر است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مؤلفه های برنامه درسی پنهان در سازگاری حرفه ای دانشجویان دانشگاه تبریز انجام یافته است. روش کار: پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- همبستگی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 97-96 می باشد که حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، 380 نفر برآورد و انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل: 1. پرسشنامه محقق ساخته 11 مؤلفه ای برنامه درسی پنهان با ضریب پایایی 97/0 و 2. پرسشنامه 2 مؤلفه ای و 34 گویه ای سازگاری حرفه ای پورکبیریان با ضریب پایایی 93/0 است که روایی پرسشنامه ها توسط اساتید گروه علوم تربیتی تأیید شدند. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و ضریب همبستگی کانونی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین های بدست آمده در مؤلفه های برنامه درسی پنهان و سازگاری حرفه ای در اغلب موارد بالاتر از میانگین نظری بود. ریشه کانونی هر دو متغیر، از لحاظ آماری معنادار بود که برای ریشه اول ضریب همبستگی 37/0 و برای ریشه دوم 21/0 می باشد. بنابراین در ریشه کانونی اول، ابعاد برنامه درسی پنهان 16 درصد، و در ریشه کانونی دوم 5 درصد از تغییرات سازگاری شغلی را تبیین می کند. نتیجه گیری: با توجه به شاخص های واریانس استخراج شده و همپوشی می توان نتیجه گرفت که در ریشه دوم، متغیرهای پیش بین و ملاک ارتباط بسیار ضعیفی با همدیگر دارند و قابل تبیین و تفسیر نیست.
۲۸.

آسیب شناسی تربیت اخلاقی از منظر برنامه درسی پنهان (مورد پژوهش: دانشگاه کاشان)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۵ (پیاپی ۳۷) 178 - 207

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی تربیت اخلاقی برنامه درسی پنهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۴۳۷
این پژوهش با هدف آسیب شناسی تربیت اخلاقی دا نشجویان دانشگاه کاشان از منظر برنامه درسی پنهان صورت پذیرفت. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری آن دانشجویان دانشگاه کاشان در سال 93-1392 می باشدکه تعداد 330 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به شیوه تصادفی طبقه ای ا نتخاب گردیدند. داده های این پژوهش از طریق اجرای یک پرسش نامه محقق ساخته و4 سؤال باز پاسخ به شیوه مصاحبه جهت اجرای پژوهش به روش پدیدار شناسی جمع آوری گردید. پرسش نامه آسیب های تربیت اخلاقی براساس مؤلفه های فردی (شجاعت، صداقت، صبر، توکل و وجدان) و اجتماعی (احترام، امانت داری، وفاداری و حسن خلق) مورد بررسی قرار گرفت. روایی پرسشنامه به صورت محتوایی و سازه تأیید گردید. پایایی پرسش نامه از طریق ضریب آلفای کرانباخ 94/0 برآورد گردید. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که رشد و پرورش فضائل اخلاقی و یا آسیب های اخلاقی و روی آوردن دانشجویان به ضد ارزش ها غالباً نتیجه برنامه دسی پنهان و غیر رسمی بوده است تا برنامه درسی رسمی وآشکار. در عین حال، نتایج این پژوهش نشان داد که بین تک تک مؤلفه های فردی و مؤلفه های اجتماعی تربیت اخلاقی رابطه وجود دارد.
۲۹.

بازنمایی تصویر 'انگلستان' در وب سایت یادگیری زبان انگلیسی BBC: ترویج استعمار الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: آموزش زبان انگلیسی به کمک اینترنت نظریه استعمار الکترونیکی مک فیل برنامه درسی پنهان تحلیل گفتمان انتقادی مدل چهاروجهی ایدئولوژیک ون دایک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۵۰۶
امروزه، اینترنت یک عنصر ضروری در نظام آموزشی کشورهای پیشرفته است. به سبب پیشرفت سریع فناوری، سهولت برقراری ارتباطات و قابلیت اجتماعی این رسانه، اهمیت آن در آموزش رشته های گوناگون آموزشی، از جمله زبان انگلیسی در سراسر جهان رو به افزایش است. پژوهش های گسترده ای در پیوند با تأثیرات مثبت بهره گیری از اینترنت در آموزش زبان انگلیسی انجام شده است. با این وجود، بررسی انتقادی آن، مبحث جدیدی است که کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر با استفاده از مدل چهاروجهی ایدئولوژیک ون دایک (Van Dijk, 2004) به بررسی انتقادی بازنمایی تصویر انگلستان در درس های بخش «LingoHack» وب گاه یادگیری زبان انگلیسی بی بی سی، طی دو سال پرداخته است. بر پایه تحلیل گفتمان انتقادی درس هایی که دربرگیرنده واژه کلیدی مرتبط با انگلستان بودند، یافته هایی به دست آمد. بر پایه این یافته ها، بی.بی.سی با استفاده از دست کاری های زبانی ویژه ای که گرایش به بازنمایی مثبت و مطلوب اعضای گروه خودی دارند، به ترویج هنجارهای اجتماعی و ارزش های اعتقادی، القاء برتری علمی و فناوری و تبیین سیاست های نظام انگلستان می پردازد. پرورش چنین ذهنیتِ ایده آلی از نظام و تفکر انگلیسی، در بین زبان آموزان سراسر جهان از برنامه درسی پنهان وب سایت یادگیری زبان انگلیسی بی.بی.سی سرچشمه می گیرد که سعی در ترویج شکل جدیدی از استعمار را دارد. بر پایه پیش بینی نظریه استعمار الکترونیک مک فیل(McPhail, 2006) ، قرار گرفتن در معرض چنین درس هایی در دراز مدت، از سویی درک زبان آموزان از هویت و فرهنگ خودشان را به خطر انداخته و از سوی دیگر ارزش ها و هنجارهای انگلیسی را رواج می دهد.
۳۰.

بررسی نقش برنامه درسی پنهان بر یادگیری مهارت های زندگی

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال سوم فروردین ۱۳۹۹شماره ۲۲ 31-50

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان مهارت های زندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۹ تعداد دانلود : ۱۲۶۸
برنامه درسی انواعی دارد که باید هر کدام در جایگاه خود مورد مطالعه قرار بگیرد. برنامه درسی پنهان یک نوع برنامه درسی است که که پژوهشگران را به مشاهده تعليم و تربيت، تدریس وآموزش مدرسه به منزله متنی که باید تفسير یا معانی پنهان آشکار گردد، فرا می خواند. برنامه درسی پنهان نه درجایی نوشته شده و نه هيچ معلمی آن را درس مي دهد. بلکه محيط آموزشی مدرسه، با تمام خصوصياتش، آن را آموزش مي دهد. مقاله حاضر از نوع مروری – کتابخانه ای است که با توجه به نظرات اندیشمندان و صاحب نظران نگاشته شده است. هدف از نگاشتن این مقاله بررسی نقش برنامه درسی پنهان بر یادگیری مهارت های زندگی است که نتایج این پژوهش نشان می دهد که برنامه درسی پنهان نقش موثری در یادگیری مهارت های زندگی دارد.
۳۱.

برنامه درسی پنهان

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال سوم خرداد ۱۳۹۹شماره ۲۴ 55-44

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان آموزش دانش آموز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۹ تعداد دانلود : ۹۸۳
هر نظام آموزشی برای رسیدن به اهداف خود باید داری برنامه درسی جامع و کامل باشد لذا بدون داشتن برنامه ای جامع و کامل نمی توان به اهداف مورد نظر رسید. برنامه درسی انواعی دارد که هرکدام جای بحث بسیاری دارد که یکی از این برنامه ها برنامه درسی پنهان است که اگر چه نوشته نمی شود اما تاثیر به مراتب بیشتر از انواع دیگر برنامه ها بر یادگیری دارد. مقاله حاضر از نوع مقالات مروری- کتابخانه ای می باشد که با توجه به نظرات اندیشمندان و صاحب نظران نگاشته شده است. هدف از نوشتن این مقاله آگاهی و حساسیت بیشتر مجریان تعلیم و تربیت نسبت به یادگیری متربیان است همچنین هدف دیگراین است که مربیان دقت بیشتری نسبت به هر آنچه که متربیان را احاطه کرده است، داشته باشند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که برنامه درسی پنهان تاثیری به مراتب بیشتر نسبت به سایر برنامه های درسی بر متربیان دارد و باید مورد توجه مربیان قرار بگیرد.
۳۲.

بررسی آثار برنامه درسی پنهان مدارس و ارائه راهکارهایی به منظور کاهش آثار منفی و افزایش آثار مثبت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۵۱ 139-156

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان آثار منفی آثار مثبت راهکار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۷ تعداد دانلود : ۵۱۱
هدف این پژوهش بررسی آثار برنامه درسی پنهان مدارس و ارائه راهکارهایی به منظور کاهش آثار منفی و افزایش آثار مثبت می باشد. برای این منظور جامعه ای متشکل از معلمان و مدیران استان مازندران به تعداد 4330 در نظر گرفته شد، که از میان افراد مذکور نمونه ای مشتمل بر 255 معلم و 71 مدیر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. پژوهش پیمایشی با اجرای پرسشنامه انجام شد. پایایی پرسشنامه 79/0 بدست آمد. نتایج نشان داد معلمان و مدیران، آثار مولفه های منفی برنامه درسی پنهان را ضعیف و آثار مولفه های مثبت را قوی ارزیابی می کنند. به عبارت دیگر آنها وضع موجود برنامه درسی پنهان را مثبت تلقی می کنند. به منظور پیمایش نظرات افراد شرکت کننده از آنها خواسته شد راهکارهای مطلوب در برنامه درسی پنهان را ارائه کنند. در مجموع 12 راهکار از دیدگاه معلمان و مدیران در کاهش آثار منفی برنامه درسی پنهان به دست آمد. مواردی از قبیل دانش آموزان بر اساس وضعیت اقتصادی شان طبقه بندی نشوند (گویه 14 با میانگین 37/4)، در مدرسه نیاز به کار گروهی است (گویه 7 با میانگین 16/4)، موفقیت در مدرسه نتیجه اطاعت بی چون و چرا از مراجع قدرت نیست (گویه 11 با میانگین 95/3). همینطور برای افزایش آثار مولفه های مثبت برنامه درسی پنهان بر یادگیری دانش آموزان 10 راهکار از جمله توسعه دانش شاگردان (با میانگین 50/4)، تاکید مدرسه بر خودآگاهی دانش آموزان (با میانگین 29/4)، توجه به سلامت روانی کودکان (با میانگین 04/4) پیشنهاد شد.
۳۳.

ارتباط برنامه درسی پنهان با اهمال کاری تحصیلی، روحیه علمی و عملکرد تحصیلی در بین دانشجویان (مطالعه موردی : دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ 7-34

کلیدواژه‌ها: اهمال کاری برنامه درسی پنهان روحیه ی علمی عملکرد تحصیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۴۰
در تحقیق حاضر به بررسی موضوع ارتباط برنامه درسی پنهان و مولفه های آن(ساختار فیزیکی و معماری دانشگاه، ارتباط متقابل میان اعضای هیئت علمی و دانشجویان، قوانین و مقررات دانشگاه، شیوه های ارزشیابی اساتید، جو اجتماعی دانشگاه ) با اهمال کاری تحصیلی، روحیه علمی و عملکرد تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب پرداخته شده است، در این تحقیق با روش توصیفی از نوع همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، جامعه آماری مورد نظر کلیه ی دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب می باشد (n=230)که با استفاده از جدول کرچسی و مورگان 140 نفر را به عنوان حجم نمونه آماری انتخاب نموده و با استفاده از روش نمونه یابی تصادفی سیستماتیک اقدام به انتخاب نمونه آماری تحقیق نموده ایم. ؛ برای تدوین مبانی نظری با مراجعه به کتابخانه و جمع آوری داده ها به گردآوری اطلاعات پرداخته شد و برای تجزیه و تحلیل و گردآوری داده های دیگر با استفاده از پرسشنامه و وارد کردن اطلاعات به نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و از آن خروجی گرفته شد، ماحصل تحقیق را می توان این گونه بیان نمود که ؛ ارتباط برنامه درسی پنهان و مولفه های آن با اهمال کاری تحصیلی و روحیه ی علمی و عملکردی تحصیلی رابطه ی مستقیم وجود دارد و می توان به این مسئله نیز اشاره کرد که میانگین نمرات برنامه درسی پنهان و متغییرهای تحقیق در زنان و مردان در یک راستای منظم بود بجز یک مورد که این تفاوت از نظر آماری در مورد مولفه ی قوانین و مقررات دانشگاه با جنسیت معنی دار و دارای تفاوت بود.
۳۴.

بررسی دیدگاه مدرسان زبان انگلیسی نسبت به یادگیری های قصدنشده (برنامه درسی پنهان) در مؤسسات آموزش زبان انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 33-69

کلیدواژه‌ها: یادگیری های قصدنشده برنامه درسی پنهان مدرّسان زبان انگلیسی جواجتماعی ساختار سازمانی تعامل معلم و زبان آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۳۶۶
برنامه درسی پنهان در فرایند تعلیم و تربیت نقش ویژه ای دارد به طوری که حتی اهداف برنامه درسی آشکار (صریح) تحت تأثیر آن قرار می گیرد. در همین راستا پژوهش پیشِ رو به بررسی دیدگاه مدرسان زبان انگلیسی نسبت به یادگیری های قصدنشده (برنامه درسی پنهان) آموزش زبان انگلیسی در فراگیران پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش شامل 164 مدرس زبان انگلیسی است که در سطوح زبانی متوسط و بالاتر در سال 96-97 در مؤسسات آموزش زبان انگلیسی در تهران، مشهد، کرمان، اصفهان، سمنان، زنجان، همدان، بیرجند، گرگان، تربت حیدریه، طبس، گرمسار، بوشهر، کرمانشاه، اراک، اردبیل، ملایر، تبریز و تربت جام مشغول به تدریس بودند و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش پرسش نامه محقق ساخته با 40 گویه پنج گزینه ای بر مبنای فرمت لیکرت که شامل سه زیرسازه (مؤلفه های) جو اجتماعی، ساختار سازمانی و تعامل میان معلم و زبان آموزان می باشد، تدوین شده است. پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 87/0 برآورد گردید؛ روایی محتوایی پرسش نامه با استفاده از نظر متخصصان و اساتید و روایی سازه ای با استفاده از الگوی رَش محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان داد که از دیدگاه مدرسان زبان انگلیسی جو اجتماعی، ساختار سازمانی مؤسسات آموزش زبان انگلیسی و تعاملات میان معلم و زبان آموزان در محیط کلاس می تواند به طور معنادار و تا حد زیادی به یادگیری های قصدنشده در فراگیران منجر شود. علاوه بر این، بیشترین یادگیری های قصدنشده برای فراگیران از دیدگاه مدرسان زبان انگلیسی به ترتیب از طریق تعاملات میان معلم و زبان آموزان، ساختار سازمانی و جو اجتماعی مؤسسات به دست می آید.
۳۵.

شناسایی و تبیین برنامه درسی پنهان در رشته معماری (مطالعه موردی: دانشکده معماری دانشگاه ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۵ 65 - 94

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان رشته معماری دانشکده معماری سودای سود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۸ تعداد دانلود : ۴۳۵
برنامه درسی پنهان، مجموعه ای از یادگیری های نهادینه شده در فرهنگ مؤسسات آموزشی است، که فراگیران، در قالب مجموعه ای از هنجارها و ارزش ها تجربه می کنند. در این میان، دانشجویان رشته معماری، به دلیل برخورداری از ماهیت ویژه دروس عملی و تعامل تنگاتنگ اساتید و دانشجویان با هم، دارای اثرپذیری بیشتری در زمینه برنامه درسی پنهان هستند. از این رو این پژوهش، با هدف مطالعه و بررسی برنامه درسی پنهان رشته معماری شکل گرفت. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، تجربه زیسته بیست و یک نفر از دانشجویان کارشناسی مهندسی معماری در دانشگاه ایلام، با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی و ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته ارزیابی شد. واحد ثبت پژوهش، مضمون بوده و پایایی پژوهش برمبنای توافق بین کدگزاران 83/0 به دست آمد. بر اساس یافته های به دست آمده، بیست و دو مؤلفه برنامه درسی پنهان، شناسایی شد و با استفاده از تحلیل شبکه مضامین، نظریه «سودای سود» شکل گرفت که مبین واقعیات موجود در تعامل افراد با یکدیگر در بافت دانشکده معماری است. نتایج این پژوهش، به شناسایی عوامل شکل دهنده برنامه درسی پنهان رشته معماری تحت عناوین«دانش»، «بینش»، «کنش» و «پایش» منجر شد.
۳۶.

بررسی نقش برنامه درسی پنهان در هدایت دانش آموزان دوره متوسطه به سمت رشته علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴۹ 125 - 150

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی برنامه درسی پنهان هدایت تحصیلی آموزشگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰ تعداد دانلود : ۴۲۳
هدف  این پژوهش بررسینقش برنامه درسی پنهان در هدایت یا عدم هدایت دانش آموزان دوره متوسطه به سوی  رشته علوم انسانی می باشد. روش تحقیق ترکیبی از نوع اکتشافی – متوالی می باشد. در بخش کیفی نمونه تحقیق 22نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه  به روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد مطلوب و بر اساس قاعده اشباع نظری به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این بخش داده های تحقیق با استفاده از مصاحبه گردآوری و بر اساس روش تحلیل مضمون بررسی شد که  در نتیجه 60 کد مفهومی پایه استخراج شد. این کدها ابتدا  در قالب مضامین سازمان دهنده و سپس در قالب مضامین فراگیر  قرار گرفت. در بخش کمی 352 نفر از دانش آموزان به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند . اطلاعات نیز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد که دارای روایی و پایایی (87/0 = α) قابل قبول بود. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد، چهار مؤلفه اساسی محیط فرادستی آموزشگاه، سیستم اداری و مدیریت آموزشگاه، معلم و دوستان از مؤلفه های مهم برنامه درسی پنهان در عدم هدایت دانش آموزان به سمت رشته علوم انسانی می باشند.
۳۷.

تبیین اثر برنامه درسی پنهان مدارس بر پیشرفت تحصیلیِ دانش آموزان دوره راهنمایی به منظور ارائه مدل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۳۷ 71 - 100

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی مدل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۳۵۸
این پژوهش با هدف بررسی چگونگی اثرگذاری برنامه درسی پنهان بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به منظور ارائه مدل انجام شده است. روش پژوهش روش آمیخته یا ترکیبی، و جامعه آماری پژوهش کلیه 41 مدرسه راهنمایی دخترانه منطقه یک آموزش وپرورش شهر تهران در سال تحصیلی 88-1387 بوده است. تعداد نمونه مورد پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 9 مدرسه، و طول مدت مشاهده  9 ماه بود. ابزار گردآوری اطلاعات به قرار زیر بوده است: 1. فرم های مشاهده سنج محقق ساخته با مقیاس درجه بندی و روش واقعه نگاری 2.فرم های مصاحبه محقق ساخته با روش سؤالات باز استاندارد شده و روش گفت وگوهای غیررسمی 3. میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از آزمون های آماری t، طرح اندازه گیری مکرر، یک بین یک درون و یک راهه، آزمون تعقیبی شفه، همبستگی پیرسون و تجزیه وتحلیل رگرسیون چندگانه. نتایج رگرسیون چندگانه بین مؤلفه های برنامه های درسی پنهانِ محیط اجتماعی و فیزیکی مدرسه با پیشرفت تحصیلی همبستگی چندگانه عدد با 0/05 را نشان داد که در سطح اطمینان 0/95 معنادار نبود. با توجه به «ضریب تعیین»، معلوم شد که 24/77 درصد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متأثر از برنامه درسی پنهان است. نتایج تجزیه وتحلیل کیفی یافته ها نیز نشان داد که در اکثر مدارس و کلاس های درس مورد مشاهده، دانش آموزان تحت تأثیر آثار منفی و قصد نشده برنامه درسی پنهان قرار داشتند. این آثار، به طور مستقیم و غیرمستقیم بر یادگیری های عمیق و واقعی آن ها اثرات منفی و پایداری می گذاشت. بنابراین به منظور کاهش آثار منفی این برنامه با توجه به رویکردهای روان شناسی یادگیری و برنامه درسی پنهان مدلی در 8 بخش، شامل 1. مبانی نظری 2. فلسفه 3. متغیرهای زیربنایی 4. ابعاد 5. اهداف 6. اصول 7. مراحل اجرائی 8. نظام بازخورد و ارزشیابی طراحی و پیشنهاد شد.
۳۸.

افول ارزش های عفاف و حجاب در دانشکده پزشکی (یک مطالعه پدیدارشناسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 33 - 53

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان عفاف حجاب اخلاق پزشکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۵۷۰
این مطالعه با هدف کشف تجارب زیسته دانشجویان در زمینه برنامه درسی پنهان عفاف و حجاب دانشکده پزشکی مشهد و با استفاده از شیوه پدیدارشناسی انجام شد. ابزار گردآوری داده مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. به صورت نمونه گیری هدفمند با 25 نفر از دانشجویان مصاحبه انجام شد. داده های جمع آوری شده به شیوه کیفی و با استفاده از نرم افزار Maxq در سه مرحله (کدبندی آزاد، محوری و انتخابی) کدبندی و تحلیل شد. اعتبار و صحت یافته ها براساس بررسی مجدد داده ها توسط شرکت کنندگان پژوهش، استفاده از همتایان پژوهشی، سه سویه سازی بررسی و تأیید شد. نتایج نشان داد که یادگیری های دانشجویان در زمینه عفاف و حجاب طی تحصیل در دانشکده پزشکی مشهد، در برخی موارد در تضاد با اهداف برنامه درسی رسمی بوده به گونه ای که حساسیت های مذهبی و فرهنگی برخی از دانشجویان در خصوص رعایت حد و مرزهای پوشش اسلامی و تعامل با جنس مخالف تا حدی کاهش یافته و رعایت آن کمرنگ تر شده است. به نظر می رسد که مسئولین باید توجه بیشتری به نقش برنامه درسی پنهان و یادگیری های ناآشکار حاصل از آن، به ویژه در زمینه عفاف و حجاب، داشته باشند و تلاش نمایند از ظرفیت های موجود در این زمینه جهت نهادینه سازی عفاف و حجاب استفاده نمایند.
۳۹.

آموزش پنهان مدرسه و تجارب زیسته ی دانش آموزان (مطالعه موردی یکی از مدارس متوسطه فرزانگان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ششم پاییز و زسمتان ۱۳۹۸ شماره ۱۴ 233 - 260

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان آموزش غیررسمی هویت دوگانه تحلیل تماتیک تجربه ی دانش آموزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۴۲۷
هدف این پژوهش توصیفی ژرف از تجربه ی زیسته ی دانش آموزان از برنامه درسی پنهان مدرسه است. پرسش اصلی در مطالعه حاضر این بوده است که دانش آموزان، چه معنایی برای آموزش های پنهان مدرسه در ذهن دارند، تجارب روزمره آنان از این پدیده چیست و اثرات آن را بر خود چگونه ارزیابی می کنند. برای پاسخ دادن به این پرسش ها از روش تحقیق کیفی و مصاحبه استفاده کرده ایم و دانش آموزان به این سوال پاسخ داده اند که فکر می کنند آموزش های غیردرسی مدرسه برای آنها چیست و تاثیر این آموزشهای پنهان را بر خود چگونه درک می کنند. پاسخ های دانش آموزان به این پرسش ها را با استفاده از روش تحلیل تماتیک، تحلیل کرده ایم که حاصل آن، استخراج مقوله های؛ آموزش مهارت های اجتماعی، مهارت های فردی، شناخت و درک دیگران، شناخت و تحقق خود، رقابت با دیگران و اطاعت از مافوق و بی قدرتی بوده است. به نظر می رسد بتوان با کمک این مقوله ها، درک بهتری از تجربه ی دانش آموزان متوسطه از آموزش های پنهان مدرسه بدست آورد. در نهایت با استفاده از دوگانه هایی که در ذهن دانش آموزان در اثر این آموزش های پنهان ایجاد شده است، نتیجه گرفتیم که این آموزش ها تاثیرات منفی چون اضطراب مستمر و پیدایش هویت های دوگانه دارند و آنها به اشکال گوناگون در برابر این آموزه ها مقاومت نشان می دهند.
۴۰.

تحلیل کیفی چگونگی کنش میان استاد راهنما و دانشجو در فرآیند پژوهش (انجام پایان نامه): مطالعه موردی دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره شانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 95 - 120

کلیدواژه‌ها: فرآیند یاددهی - یادگیری کنش میان استاد و دانشجو برنامه درسی پنهان کارشناسی ارشد پایان نامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۳۰۶
ادراک دانشجویان در خصوص فرآیند یاددهی-یادگیری و چگونگی کنش میان استاد و دانشجو، مسائل مختلفی از پیدا و پنهان فرهنگ دانشگاهی را روشن می کند. در این پژوهش به عوامل موثر بر چگونگی این کنش به ویژه در انتخاب استادراهنما از منظر دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه تهران با رویکردی کیفی پرداخته شد. میدان تحقیق دانشگاه تهران بود و نمونه ها که به صورت هدفمند طبقه ای از دو دانشکده ی الف)مهندسی برق و کامپیوتر، ب)حقوق و علوم سیاسی انتخاب شدند، با 39دانشجوی کارشناسی ارشد به اشباع رسید؛ از این تعداد، 19نفر از اطلاع رسان ها، از دانشکده الف و 20نفر از آنان، از دانشکده ب بودند. ابزار پژوهش مصاحبه های نیمه ساختار یافته بود. برای روایی از بازبینی توسط همکاران و بررسی توسط مصاحبه شوندگان استفاده شد و داده های حاصل از مصاحبه ها با توجه به نظریه انتخاب گلاسر و با کدگذاری موضوعی تحلیل شد. نتایج نشان داد عوامل موثر بر انتخاب استاد راهنما، در هفت مقوله اصلی جای می گیرند: 1.تصوری که نسبت به پایان نامه و شرایط آموزشی دارند. 2.ادارکی که از طریق کانال های شناختی کسب می کنند. 3.تصوری که از توانایی ها و ویژگی های استاد راهنما دارند. 4.تصوری که نسبت به رشته تحصیلی خود دارند. 5.تصوری که نسبت به شرایط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی کشور دارند. 6.ادراکی که تحت تاثیر رفتارهای اجتماعی دارند. 7.تصوری که نسبت به خودو آینده خود دارند. تحلیل پژوهشگران از این مقولات، وجود تفکر سیستمی، میان دانشجویان در انتخاب استاد راهنما است. برای ادراک دانشجویان از چگونگی کنش میان استاد و دانشجو ساختار ادراکی طراحی شد که مراحل مختلف این ساختار عبارتند از: 1.تعیین خواسته 2.تعیین مسیر 3.خود ارزیابی 4.انتخاب.