متوسطه اول

با توجه به چندفرهنگی بودن جامعه ایران و تکثر تجارب زیسته قومیتی، نقش تاثیر گذار آموزش و پرورش در ایجاد وفاق و همبستگی ملی در دانش آموزان فرهنگ های مختلف غیر قابل انکار است.هدف این پژوهش بررسی جایگاه تجارب زیسته قومیتی در برنامه درسی پنهان دوره متوسطه اول ایران بود.روش نمونه گیری هدفمند بوده و روش کیفی از نوع پدیدارشناسی میباشد. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل 20 دبیر و30 دانش آموز از اقوام فارس، آذری، کُرد، لُر و گیلک در دبیرستانی از تهران بودند.در تحلیل داده ها مطابق روش اسمیت، مضامین اصلی شامل(یکسان سازی فرهنگی و توجه به فرهنگ مسلط، تفکرات سطحی نسبت به فرهنگ اقوام، نابرابری آموزشی، بیگانگی با تنوع فرهنگی، غفلت در همزیستی مسالمت آمیز) ظاهر شد. برای اطمینان از صحت یافته ها از سه سوسازی و ارجاع مجدد داده ها به مشارکت کنندگان استفاده شد.براساس یافته های این پژوهش می توان اذعان داشت که جایگاه تجارب زیسته قومیتی در برنامه درسی پنهان دوره متوسطه اول نامطلوب بود.

هویت سرمایه ای است که نقش مهمی در شناسایی و تعیین مسیر حرکت یک جامعه و افراد آن، به ویژه نسل جوان ایفا می کند. نظام آموزش وپرورش نیز نقش مهمی در هویت سازی بخش عظیمی از جامعه دارد. مسئله اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش است که در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و پیام های آسمانی دوره اول متوسطه، تا چه میزان به مؤلفه های هویت ملی انقلابی پرداخته شده است؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا، کتاب های مطالعات اجتماعی و پیام های آسمانی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 1401 1400 را براساس روش آنتروپی شانون مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می دهد در کتاب های مطالعات اجتماعی و پیام های آسمانی متوسطه اول، به ترتیب از کمترین تا بیشتر عناوین انقلابی به این موضوعات پرداخته شده است: «بسیج، مبارزه با تحجر و التقاط، التزام به ولایت فقیه، مبارزه با تهاجم فرهنگی و جنگ نرم، اعتقاد به امام خمینی، روحانیت، آگاهی به قانون اساسی، آگاهی به وقایع و تاریخ انقلاب اسلامی، تعهد به حفظ نظام جمهوری اسلامی، حمایت از مستضعفان، نفی سلطه، ایثار و شهادت» که براساس فراوانی درمجموع، 951 مرتبه به مؤلفه های ایثار و شهادت، 780 مرتبه به مؤلفه های هویت انقلابی و 210 مرتبه به مؤلفه های بسیج پرداخته شده است.

پرورش روحیه مسئولیت پذیری از اهداف مهم اجتماعی و فرهنگی آموزش و پرورش می باشد. با توجه به تاکید اسناد بالا دستی مبنی بر تربیت شهروند مطلوب، هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی بر اساس شاخص های مسئولیت پذیری و ابعاد مختلف آن بود. یافته ها نشان می دهد توجه به آموزش مسئولیت پذیری در این کتب که 491 صفحه می باشند 148مورد بوده است؛ از این148 مورد، کتاب پایه هفتم74مورد(50 درصد)، پایه هشتم 33 مورد(22 درصد) و پایه نهم 41 مورد (27 ) به این مفهوم اشاره کرده اند. بیشترین توجه به شاخص های همکاری و تعاون در امور اجتماعی و حفظ و نگهداری از محیط زیست بوده است و تقریبا شاخص های اثر گذار برای زیست فردی و اجتماعی مانند صداقت و درستکاری، هم پذیری و گفت و گوی مؤثر اجتماعی، پرهیز از اسراف، عزت نفس و احترام به قانون، امانت داری، احترام به ارزش ها و هنجارهای جامعه و... در این کتب نادیده گرفته شده یا خیلی کم به آنها اشاره شده است. به عبارتی می توان گفت که این کتب بیشتر بعد شناختی را مد نظر قرار داده اند و محتوای این کتابها با اهداف اجتماعی نظام آموزش و پرورش و حوزه یادگیری مطالعات اجتماعی همسو نیست.

این پژوهش با هدف ارزیابی کتاب های درسی دوره متوسطه اول از نظر توجه به مفهوم نیکوکاری انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوای کمی و جامعه آماری پژوهش شامل کتاب های درسی دوره متوسطه اول بود که با روش نمونه گیری هدفمند 5 عنوان کتاب (هدیه های آسمانی، تفکر و سبک زندگی، آموزش قرآن، فارسی و مطالعات اجتماعی) با 14 جلد کتاب در نمونه قرار گرفت. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بود که روایی آن مورد تأیید کارشناسان و صاحبنظران بوده و پایایی آن با روش ویلیام اسکات 96 درصد محاسبه شد. شیوه پردازش داده ها بر اساس روش آنتروپی شانون بوده و به منظور بررسی میزان تفاوت مؤلفه های نیکوکاری در کتاب های درسی سه پایه از آزمون خی دو استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که در دوره متوسطه اول به مؤلفه های «کمک نیازمندان»، «احترام به دیگران، «همدلی با دیگران» توجه بیشتر و به مؤلفه های «مهار خشم، «احترام به حقوق حیوانات و گیاهان»، «فعالیت داوطلبانه»، «وقف» و «عفو و بخشش» توجه کمتری مبذول شده است. همچنین مؤلفه های «عفو و بخشش»، «فعالیت داوطلبانه»، «مهار خشم» و «احترام به حقوق حیوانات و گیاهان» ضریب اهمیت پایینی داشته و پراکندگی مناسبی در کتاب های درسی سه پایه نداشته اند. علاوه بر این، فراوانی مؤلفه های نیکوکاری در کتاب های پایه نهم به مراتب کمتر از پایه های هفتم و هشتم بود.

پژوهش حاضر باهدف شناسایی عوامل استرس زا درک شده توسط معلمان در مدارس مقطع متوسطه اول شهر کرمانشاه انجام گرفت. این پژوهش با روش کیفی و از نوع پدیدارشناسی توصیفی بود. جامعه ی مورد مطالعه شامل کلیه معلمان مقطع متوسطه اول شهر کرمانشاه در سال 1403-1402 بود. نمونه گیری پژوهش حاضر به روش غیرتصادفی و از نوع هدفمند بود. برای رسیدن به اهداف پژوهش با 12 نفر از معلمان شاغل در مقطع متوسطه اول، مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت گرفت و جمع آوری داده ها تا حد اشباع شدن ادامه یافت. تجزیه و تحلیل داده ها با روش کلایزی صورت گرفت. بررسی و تجزیه وتحلیل داده ها از گفت وگو با 12معلم در حوزه ی استرس ها و نگرانی های آن ها در مدرسه با استفاده از نرم افزار MaxQdA، منجر به شناسایی 6 مضمون کلی بدرفتاری دانش آموزان، مشکلات مدیر و معاونان، مشکلات درس تدریس کننده، تعداد زیاد دانش آموزان، تدریس در حاشیه شهر و پایه تحصیلی شد. نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها بیانگر آن بود که ابتدا بدرفتاری دانش آموزان بعد تدریس در حاشیه شهر و سپس مدیر و معاونان بالاترین عوامل استرس زا معلمان هستند.

پیشینه و اهداف: پژوهش حاضر با هدف بررسی کتاب های زبان انگلیسی دوره متوسطه اول بر اساس فرمول خوانایی Fog در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ صورت گرفته است. روش ها : به همین منظور از تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کتب زبان انگلیسی سه پایه مقطع متوسطه اول بوده است که تمامی حجم جامعه مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش هم شامل سیاهه تحلیل محتوا بر اساس روش خوانایی Fog است که در سه بخش تعداد جملات، تعداد لغات و تعداد لغات چندسیلابی هر کتاب قرار گرفت . واحد تحلیل در متون و درک مطلب، لغت قرار گرفت. یافته ها:یافته ها نشان داد که میزان درجه دشواری متون و درک مطلب در سه پایه به ترتیب پایه هفتم ۴.۸۹، پایه هشتم ۷.۰۹ و پایه نهم ۸.۹۵ می باشد که این میزان حاکی از آن است که کتاب پایه هفتم دارای درجه دشواری پایین تر از حد مطلوب و پایه های هشتم و نهم دارای درجه دشواری ایده آل و متوسط برای زبان آموزان مبتدی هستند. همچنین نتایج بیانگر این است که بیشترین تعداد لغات به ترتیب در پایه های هفتم با ۳۹.۳۶ درصد، پایه نهم با ۳۱.۷۹ درصد و پایه هشتم با ۲۸.۸۵ درصد وجود دارد. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که یکی از عوامل ضعف و ناتوانی دانش آموزان در خواندن و فهمیدن متون در سطوح بالاتر به خاطر ساده بودن بیش از حد مطالب در متوسطه اول می باشد.

زمینه و اهداف: بررسی محتوی کتاب های درسی و اهداف آن بر اساس سیاست های کلان آموزش و پرورش در سند تحول از چالش هایی با قابلیت بررسی بالا به شمار می رود؛ به همین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به ساحت های ششگانه در کتب عربی دوره اول متوسطه به عنوان بستری برای اجرایی شدن مفاهیم سند تحول طراحی شده است. روش ها : روش پژوهش توصیفی و به صورت کیفی کمی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه پژوهشی کتب عربی دوره متوسطه اول و ابزار جمع آوری، سیاهه تحلیل محتوا است. داده های بدست آمده در هر درس از طریق آنتروپی شانون در سه مرحله تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که در مجموع ۱۳۶۱ مرتبه به ساحت های ششگانه توجه شده است. بیشترین فراوانی، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت به ساحت سیاسی و اجتماعی اختصاص دارد. بر اساس یافته های حاصل، توجه متوازن به ساحت های ششگانه در کتب عربی دوره اول متوسطه مد نظر قرار نگرفته است. نتیجه گیری: به منظور عملیاتی شدن دقیق تر ساحت های ششگانه سند تحول در کتب درسی در ویراست های آتی کتب عربی دوره اول متوسطه، به بسامد متوازن ساحت های ششگانه توجه بیشتری بشود.

هدف این پژوهش، مطالعه ادراک و فهم دبیران متوسطه اول شهر میناب از مفهوم «هویت دینی» با استفاده از روش «پدیدارنگاری» است. جامعه آماری پژوهش شامل دبیران متوسطه اول مشغول به کار (دارای سابقه خدمت 15 تا 25 سال) در مقطع متوسطه اول شهرستان میناب استان هرمزگان بود. براساس روش «نمونه گیری هدفمند»، مشارکت کنندگانی انتخاب شدند و فرایند گردآوری داده ها ادامه یافت تا در نهایت، براساس الگوی اشباع نظری، 16 تن از معلمان مشغول به فعالیت با استفاده از روش «مصاحبه نیمه ساختارمند» مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها با روش «آنالیز موضوعی» برای شناسایی دسته ها و زمینه های اساسی بررسی شد و پس از مشخص شدن رمزهای اصلی و مضامین برجسته آنها، افق های درونی و بیرونی ترسیم گردید و فضای نتیجه پژوهش طراحی شد. در بخش نتیجه گیری، با بهره گیری از روش «تحلیل» تصورات و تجربه دبیران شاغل مطالعه و مشخص شد. نتایج تحقیق ادراکات دبیران را در چهار مضمون اصلی دسته بندی کرده است: «اسوه دینی بودن» ، «بسترسازی هویتی» ، «توانایی تعامل و ارتباط مثبت با دیگران»، «توانایی تأثیر گذاشتن بر محیط و ذی نفعان»، «ظاهر شدن در نقش های چندگانه و رعایت اصول حرفه ای» دسته بندی کردند.

کتاب های فارسی دوره متوسطه اول یکی از مهمترین منابع این دوره است؛ به نحوی که می توان این کتب را پیشاهنگ و مقدمه فهم برخی از دروس دیگر نیز به حساب آورد. در کتاب های فارسی بخشی تحت عنوان دانش های ادبی گنجانده شده است که هدف اصلی آن کمک به دانش آموزان در جهت فهم نکات ادبی و ظرافت های زیباشناختی است. پژوهش حاضر این بخش از کتاب های فارسی را با روش تحلیل محتوایی، بر پایه منابع کتابخانه ای بررسی کرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این بخش به دلیل پاره ای از کاستی ها و نقایص نتوانسته است زمینه را برای تحقق اهداف مورد نظر برنامه ریزان برای درس فارسی دوره متوسطه اول فراهم آورد. عمده این نقایص عبارتند از عدم توجه کافی به بخش دانش های ادبی در پایان دروس و ایجاز و فقدان توضیحات لازم و همچنین پیروی نکردن از یک شکل پیوستار در ترتیب قرار گرفتن این دانش ها و نیز ارتباط نسبتاً ضعیف محتوای درس با دانش ادبی مطرح شده. مرتفع ساختن این تقص ها در راستای حرکت از وضع موجود و نیل به وضعیت مطلوب خواهد بود.