پژوهش

هدف: بازاریابی شناختی از مهم ترین حوزه های در حال رشد رشته بازاریابی است که با اقبال پژوهش گران بازاریابی در ایران مواجه شده است. هدف پژوهش حاضر روایت پژوهی تجربه پژوهش گران بازاریابی شناختی در ایران است. روش شناسی: برای این منظور از روش روایت پژوهی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش افراد دارای سابقه فعالیت پژوهشی در حوزه بازاریابی شناختی، روش نمونه گیری غیرتصادفی از نوع هدفمند و حجم نمونه پانزده است. مصاحبه عمیق راهکار گردآوری داده های پژوهش و تحلیل تم راهکار تحلیل داده های پژوهش است. یافته ها: براساس یافته های پژوهش روایت تجربی پژوهش گران بازاریابی شناختی در ایران در پنج بعد اولین مواجه، جست وجوی اطلاعات، اولین اقدام عملی، محدودیت های پژوهشی و ارزیابی از وضعیت آینده بازاریابی شناختی در جمهوری اسلامی ایران تلخیص می شود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش توسعه مطالعات بازاریابی شناختی در جمهوری اسلامی ایران در گرو راه اندازه آزمایشگاه های تخصصی برای پژوهش های شناختی در رشته بازاریابی و ایجاد نهاد ناظر برای حوزه بازاریابی شناختی است. یافته ها: براساس یافته های پژوهش روایت تجربی پژوهشگران بازاریابی شناختی در ایران در پنج بعد اولین مواجه، جست وجوی اطلاعات، اولین اقدام عملی، محدودیت های پژوهشی و ارزیابی از وضعیت آینده تلخیص می شود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش توسعه مطالعات بازاریابی شناختی در جمهوری اسلامی ایران در گرو راه اندازه آزمایشگاه های تخصصی پژوهش های شناختی و ایجاد نهاد ناظر برای بازاریابی شناختی است.

زمینه مطالعاتی مدیریت فناوری با سرعت رشدی چشمگیر، در طول حدود چهار دهه، به یک حوزه دانشی مستقل تبدیل شده است. این رشد سریع در کنار تمایل اجتماع علمی مدیریت فناوری به ارزیابی حوزه دانشی خود، توجه برخی از پژوهشگران را به مطالعه «درباره» حوزه دانشی مدیریت فناوری جلب کرده است. پژوهش حاضر، برای بررسی چگونگی تطور این حوزه دانشی و درک جنبه های ناشناخته یا کمتر شناخته شده آن، ضمن معرفی چارچوبی برای مطالعه «جامع» یک حوزه دانشی، با استفاده از روش مرور نظام مند، تحقیقاتی را که درباره حوزه دانشی مدیریت فناوری انجام شده اند، مرور می کند.

با رشد روز افزون انجام پژوهش های علمی در حوزه تربیت بدنی و علوم ورزشی، بحث استفاده از نرم افزارهای آماری به امری بدیهی تبدیل شده است. در واقع انتخاب یک نوع نرم افزار آماری با توجه به ویژگی های آن و در نظر گرفتن مسائل اخلاقی ممکن است نیازمند پرداخت هزینه باشد. هدف از انجام این پژوهش کاربرد نرم افزارای آماری رایگان در پژوهش های علوم ورزشی می باشد که عبارتند از: SPSS، Lisrel، Amos، Pls، EQS، Jasp، Jamovi، MaxStat، PSPP، R، Stata، S-Plus، Excel، Statistician، Minitab، Atlas، Xlstat، Origin، Systat و Past. نتایج نشان داد که تمامی این نرم افزارها از نظر قانونی رایگان و بدون پرداخت هزینه بوده و تمامی نتایج مستخرج از آنها قابل انتشار است. نتایج نشان داد که نرم افزار SPSS پرکاربردترین و آسان ترین نرم افزار آماری مورد استفاده در تحقیقات است و نرم افزارهای MINITAB و SYSTAT در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین نرم افزارهای Lisrel، Amos، Pls، EQS در حوزه مدل سازی معادلات ساختاری بیشترین استفاده را دارند.

همه گیری کووید-19، علاوه بر ایجاد چالش ابتلا و مرگ ومیر و تهدید سلامت تعداد زیادی از مردم در سراسر دنیا، همانند گردبادی است که خسارات دیگری نیز به بار آورده و چه بسا تأثیرات آن تا سال ها بعد بر جای بماند. واکاوی این اثرات برای اتخاذ سیاست های مناسب رویارویی و مدیریت با آن و بحران های مشابه، حیاتی است. یکی از بخش های تحت تأثیر کووید-19، علم و فناوری است. در این مقاله، اثرات مستقیم و غیرمستقیم کووید-19 بر پژوهش (به عنوان زیربنای حوزه علم و فناوری) بررسی و تحلیل شده است. روش تحقیق، تحلیل مضمون بوده و پیامدها با استفاده از تکنیک چرخ آینده، بازنمایی شده اند؛ به طوری که اثرات کوتاه مدت و میان مدت همه گیری بر پژوهش، در سطوح و لایه های مختلف بررسی و سپس به تناسب آثار شناسایی شده، چند گزاره سیاستی پیشنهادشده است. از جمله گزاره های سیاستی ارائه شده عبارت اند از: در نظر گرفتن ضریب کمکی برای امتیازات ترفیع اعضای هیئت علمی زن دارای فرزندان خردسال، تدوین سند مواد حیاتی کشور، ایجاد سازوکار مناسب برای دسترسی به منابع علمی کتابخانه ها و پایان نامه های تحصیلات تکمیلی، حمایت از توسعه مهارت های بین رشته ای و فرارشته ای پژوهش ها، اصلاح دوره های دکتری و پسادکتری با هدف افزایش تاب آوری جوامع در مقابل بحران های آینده و تنوع بخشی به سبد تأمین مالی پژوهش.

با گذر زمان در سیستم آموزش کشور تغییرات گسترده ای صورت میپذیرد که موجب ایجاد آسیب های جبران ناپذیری به این نظام میشود که علوم حقوق از این امر مستثنی نیست که به تبع آن ضعف در این سیستم را بدنبال خواهد داشت. در ابن بین رشته حقوق مستثنی از ایرادات نبوده و بیشینه ایرادات وارد بر این بحث متوجه استادان ( نحوه استخدام اساتید، کارهای غیر علمی اساتید) و در برخی موارد متعلق به نحوه جذب دانشجو(جذب بردون ضابطه و آزمون دانشجو) همچنین نحوه ارائه آموزش (عدم احاطه دانشجو بر مطالب حقوقی،سیستم نمره محور،ارائه غیر پژوهشی و صرفا تئوری مطالب آموزشی) و البته موارد پژوهشی میباشد. گسستگی در شیوه تدریس،منابع مورد استفاده،مدیریت دانشکده ها نیز در این خصوص دخیل میباشد. با توجه به مباحث مطرح شده در این تحقیق با مطالعات میدانی و نظرسنجی ،عمده دلایل، چالش شناسیی و در حد توان نسبت به هر یک راه کارهایی ارائه نماییم. در بخش نتایج عمده آسیب های آموزشی حقوق که عبارتند از 1- مشکلات موجود بررشته های دانشگاهی حقوق 2- بررسی آسب های اجرایی علوم حقوق 3- آسیب های موجود در منابع تدریسی حقوق 4- آسیب های موجود در مدیریت دروس و سرفصل ها .با توجه به مطالعات میدانی صورت گرفته مهمترین آسیب های حوزه رشته حقوق در دانشگاه متوجه این موارد بود : 1- نبود گام بندی اهداف آموزش 2- ارتباط با رشته شغلی دچار نقص کلی میباشد. 3- مطالعات جواب گوی نیاز های موجود نمیباشد 4- ضعف در کارآفرینی ، 5- ضعف در پژوهش های میان رشته ای

علوم برق از سال 1295 که پایش به کشور ما باز شد تا زمان حاضر شاهد فراز و نشیب فراوان بوده است. طبق یک طبقه بندی می توان آسیب های مرتبط با این رشته را به آسیب های مربوط به نظام سیاسی - اجتماعی (شامل عدم وجود راهبرد جامع، توسعه ناکافی نهادهای مدنی علمی، توهم استغنا از علوم ، ارتباط ناقص با دستگاه های اجرایی، ابهام وحدت دو نهاد صنعت و دانشگاه و فرار نخبگان)، آسیب های مربوط به اندیشمندان (اعم از تحویل علوم برق به علوم دیگر، ابهام ارتباط سنت و تجدد، رضایت بخش نبودن سطح دانش ، ابهام در بومی سازی، ناکافی بودن مطالعات میان رشته ای) تقسیم نمود. با گذر زمان در سیستم آموزش کشور تغییرات گسترده ای صورت میپذیرد که موجب ایجاد آسیب های جبران ناپذیری به این نظام میشود که علوم برق از این امر مستثنی نیست که به تبع آن ضعف در این سیستم را بدنبال خواهد داشت. وهمچنین نحوه ارائه آموزش (عدم احاطه دانشجو بر مطالب رشته برق،سیستم نمره محور،ارائه غیر پژوهشی و صرفا تئوری مطالب آموزشی) و البته موارد پژوهشی ( ترجمه و تکثیرات بی رویه و بدون کنترل،بنیادی نبودن مطالب علمی و پژوهشی) میباشد. البته لازم به ذکر است گسستگی در شیوه تدریس،منابع مورد استفاده،مدیریت دانشکده ها نیز در این خصوص دخیل میباشد. با توجه به مباحث مطرح شده در این تحقیق با توجه به مطالعات میدانی و نظرسنجی ها عمده دلایل و چالش ها شناسیی و در حد توان نسبت به هر یک راه کارهایی ارائه نماییم.

علوم مهندسی عمران از سال 1336 که پایش به دانشگاه های ما باز شد تا زمان حاضر شاهد فراز و نشیب فراوان بوده است پژوهشهای علمی، که بخش عمدهای از فعالیتهای دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور را طی دو دهه اخیر به خود اختصاص داده است، بدون شک یکی از مؤلفه های قطعی توسعه و پیشرفت کشور قلمداد میشود. تأکید رهبران سیاسی و نخبگان علمی کشور بر نیاز جدی به توسعه هرچه بیشتر علم و فنّاوری گواهی بر مدعای فوق است. از طرفی، بروز ضعفها و کاستی ها، چه در برنامه ریزی و چه در اجرای هدفمند پژوهشهای علمی، موجب سردرگمی نهادهای دست اندرکار شده و چشم انداز آتی پیشرفت علمی کشور را با شک و تردید جدی مواجه ساخته است. در این نوشته، ضمن انتقاد از صرفاً بیان مشکلات موجود، پیشنهاد شده است تا آحاد جامعه فرهیخته پژوهشی کشور، از طریق تبادل نظر و همفکری، مساعی خویش را در ترسیم نقشه راهی برای اجرای هدفمند پژوهش علمی طی دهه اخیر به کار بندند. طبق یک طبقه بندی میتوان آسیبهای مرتبط با این رشته را به آسیبهای مربوط به نظام اجتماعی (شامل عدم وجود راهبرد جامع، ارتباط با گفتمان مسلط، توسعه ناکافی نهادهای علمی، توهم استغنا از علوم مهندسی، ارتباط ناقص با دستگاه های اجرایی، ابهام وحدت دو نهاد حوزه و دانشگاه، نابسندگی معیارها، دست دوم بودن علوم مهندسی و فرار نخبگان،( آسیبهای مربوط به اندیشمندان) اعم از ابهام ارتباط دانشگاه و صنعت، رضایتبخش نبودن سطح دانش فنی، ابهام در بومیسازی، ابهام در بروزسازی، ناکافی بودن مطالعات میان رشته

پژوهش حاضر به منظور شناسایی زمینه های همکاری و تعامل آموزشی بین مدارس متوسطه و دانشکده های روان شناسی و علوم تربیتی شهر تهران و با استفاده از روش کیفی داده بنیاد انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل همه دست اندرکاران و صاحبنظران دانشگاهی و آموزش و پرورش بود که در ارتباط با موضوع تعامل بین مدارس و دانشگاه ها، دارای سابقه اجرایی یا علمی بودند. 26 نفر از طریق نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها با مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه، از کدگذاری استفاده شد. برای بررسی روایی و پایایی پژوهش، از تأیید مصاحبه شوندگان برای کنترل روایی پژوهش بهره گرفته شده است و در ارتباط با پایایی نیز، توافق یا همخوانی بین دوکدگذار در کدگذاری چهار مصاحبه، محاسبه شده است. ضریب توافق به دست آمده، 85 / 0 بوده که حاکی از توافق و همخوانی بالا و نیز ضریب پایایی مناسب است. یافته های پژوهش نشان داد مدارس متوسطه و دانشکده های روان شناسی و علوم تربیتی شهر تهران می توانند، در سه زمینه کلی توسعه مشارکت، پژوهش، و توسعه حرفه ای و 50 زمینه جزئی با یکدیگر همکاری و تعامل داشته باشند.

بسیاری از کشورها در مراحل مختلفی از فرآیند گذار به شهری هوشمند، سعی در ارزیابی مطالعات انجام یافته در ارتباط با شهرهای خود، از جمله رصد مجامع علمی، دارند؛ که در این رهگذر، قادر باشند نقاط ضعف و به عبارتی حوزه های مغفول ماند شناسایی گردد. اما مسئله این است که تاکنون، مطالعات انجام یافته در مجامع علمی کشور مورد ارزیابی و واکاوی واقع نگردیده است. لذا هدف اصلی این پژوهش، واکاوی روند مطالعات حوزه شهر هوشمند در مجامع علمی کشور ایران می باشد؛ تا با شناسایی زمینه های کم کار و ضروری، بر این حوزه ها تمرکز شود. این پژوهش از نوع کاربردی علم سنجی بوده؛ و روش تحلیل محتوا انجام شد. اطلاعات 310 مقاله که در پایگاه استنادی سیویلیکا در بازه زمانی ده ساله 1399-1389 نمایه شده است، گردآوری شد؛ و سپس از سه بعد موضوع، زمان و جغرافیا مطالعه گردیدند. بر اساس یافته های تحقیق، نزدیک به 83 درصد از مقاله ها، بدون مورد مطالعه و با روشی مروری و به صورت توصیفی قرار گرفتند؛ که در این میان، بیش از یک سوم مقاله ها بر رویکردی فناورانه متمرکز بوده اند؛ و در مقاله هایی که دارای مورد مطالعه بودند؛ بیش از 35 درصد مقاله ها بر تهران متمرکز بوده اند. بر مبنای نتایج تحقیق، به لحاظ موضوعی و جغرافیایی؛ و نیز مشارکت در تولید مقاله ها در استان های کشور توزیع یکنواختی وجود ندارد. ضمن این که با توجه به بازه زمانی ده ساله و تحولات پرشتاب جهانی، تکامل از مقاله های مروری به مقاله های کاربردی در مجامع علمی کشور مشاهده نمی گردد.

هدف: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برای انطباق و همگام شدن با تحولات روز و رویارویی مؤثر با آن ها و حفظ موقعیت و بقای خود در شرایط رقابتی کنونی، نیاز به مطالعاتی نظام مند درباره آینده دارد. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با مرور مطالعات مربوط به آینده علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران و جهان، پژوهشگران آینده را در جهت توسعه پژوهش در این زمینه سوق دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش مرور نظام مند انجام گرفته است. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی بین المللی و داخلی بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی مورد جستجو قرار گرفتند. در مجموع، 114 اثر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مروری بر مطالعات نشان داد که 14 پایان نامه، 25 مقاله همایش، 65 مقاله نشریه و 10 یادداشت وبگاه به مسئله آینده علم اطلاعات و دانش شناسی پرداخته اند. این پژوهش ها در چهار محور مورد مطالعه قرار گرفتند: 1. کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در آینده؛ 2. کتابداران و متخصصان علم اطلاعات در آینده؛ 3. آینده آموزش در علم اطلاعات و دانش شناسی؛ و 4. آینده پژوهش در این حوزه. نتیجه گیری: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابخانه ها و کتابداران در آینده همچنان به ایفای نقش خود ادامه خواهند داد؛ اما، برای این که بتوانند با وجود رقبایی نظیر اینترنت، ابرموتورهای جستجو، شبکه های اجتماعی و سایر ابزارهای نوین جایگاه خود را حفظ و ارتقا دهند، لازم است خدمات خود را متناسب با نیازهای روز و فناوری های نوین متحول سازند.  

هدف : «خلاصه همگان فهم» از روش هایی است که در دو دهه گذشته به عنوان یکی از ابزارهای ترویج علم و آگاه کردن عامه مردم از نتایج پژوهش های علمی در کانون توجه بوده است. با این حال، شمار این خلاصه ها هنوز بسیار نیست و هنوز روشن نیست که پژوهشگران در عمل چرا تمایلی به نگارش این خلاصه ها ندارند و چه پیشران هایی می تواند آن ها را به این سمت وسو بکشاند. این مقاله به دنبال آگاهی از کلیدی ترین بازدارنده ها و پیشران های نگارش خلاصه همگان فهم است. روش : این پژوهش با یاری روش «مرور نظام مند» به دنبال آگاهی از پیشران ها و بازدارنده های نگارش چنین خلاصه هایی است. پس از بازیابی نزدیک به 2900 رکورد از پایگاه های اطلاعاتی ایرانی و جهانی، 56 اثر از آن ها در پیوند با موضوع این پژوهش شناسایی و تحلیل شدند. یافته ها : یافته ها نشان دادند که در مجموع 19 پیشران و 17 بازدارنده در نگارش خلاصه همگان فهم نقش دارند. «افزایش آگاهی همگان» کلیدی ترین دلیل پژوهشگران برای نگارش این گونه خلاصه ها است و «کمبود زمان» پرتکرارترین بازدارنده ای است که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد. نتیجه گیری : برخی از پیشران ها و بازدارنده ها در پیوند با خود پژوهش هستند و برخی دیگر در پیوند با پژوهشگر، نهادها و جامعه. گمان می رود نتایج این پژوهش بتوانند به سیاستگذاران آموزش عالی و پشتیبانان مالی و معنوی پژوهش یاری رسانند تا راهکارهایی برای افزایش نگارش این خلاصه ها طراحی کنند.  

تبیین یک ساختار مناسب تحقیق و توسعه و نوآوری در تعاونی ها و به ویژه تعاونی های روستایی، می تواند عاملی در حل مشکلات و ارتقای توانمندی های فنی و بازاریابی این شرکت ها باشد. بر این اساس، هدف این پژوهش ارائه الگوی نوآوری در فرآیند تحقیق و توسعه در تعاونی های فرش دستباف بوده که در قالب یک مطالعه کاربردی، آمیخته و با رویکرد استقرایی دنبال شده است. در مرحله اول جهت شناسایی نیازهای نوآورانه و ذینفعان این فرآیند از مرور سیستماتیک و مصاحبه با خبرگان استفاده شده و سپس با تشکیل ساختار سلسله مراتبی فرآیند تحلیل شبکه ای، نیازهای نوآورانه، مراحل تحقیق و توسعه و در نهایت اهمیت هر یک از ذینفعان در فرآیند تحقیق و توسعه با تشکیل سوپر ماتریس شبکه و به کمک تکنیک های دیمتل و بهترین-بدترین تعیین گردیدهاست. در این تحلیل جامعه آماری خبرگان و فعالان این تعاونی ها به عنوان منابع داده ای درنظر گرفته شده و با استفاده از روش قضاوتی و هدفمند 16 نفر در تعیین نیازها و 21 نفر در وزن دهی و تعیین اولویت ها مشارکت داشته اند. یافته ها نشان می دهد نوآوری در فناوری تولید، محصولات، فرآیندهای کاری و تولید پایدار و سبز بیشترین اولویت را در نیازهای نوآورانه این تعاونی ها دارند. همچنین مراحل تولید تجاری، پژوهش و بازاریابی در فرآیند تحقیق و توسعه بیشترین اهمیت را دارند که در مرحله تولید تجاری، حامیان، تامین کنندگان و مشتریان، در مرحله پژوهش، واحدهای تحقیقاتی از جمله دانشگاه ها، مراکز تحقیق و توسعه و پژوهشکده ها و در مرحله بازاریابی مشتریان اهمیت بیشتری دارند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های توسعه فرهنگ پژوهش دوره ابتدایی در سال 1399 انجام شد. روش مطالعه از نوع کیفی با رویکرد پدیدارشناسی بوده و مشارکت کنندگان بالقوه شامل معلمان و صاحب نظران حوزه پژوهش سازمان آموزش و پرورش استان فارس بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. حجم نمونه با توجه به معیار کفایت تعداد مشارکت کنندگان بر مبنای اشباع نظری به 14 نفر رسید. ابزار گردآوری داده های کیفی پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته انتخاب و تجزیه و تحلیل دادهها بر اساس تحلیل مضمون انجام شد. برای اعتباریابی داده ها از روش های بازخورد به مشارکت کنندگان، بازبینی و موضعگیری پژوهشگر و همسوسازی با منابع علمی استفاده گردید. اعتمادپذیری یافته ها با استفاده از نظرات اعضای کمیته راهنما شامل کارشناسان مدارس ابتدایی و همچنین کمیته رساله انجام شد. یافته ها نشان داد که از دیدگاه معلمان و صاحب نظران مدارس ابتدایی تعداد 5 عامل اصلی و 15 مؤلفه موجب توسعه فرهنگ پژوهش در دوره ابتدایی خواهد شد. عوامل اصلی عبارتند از: عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل فراسازمانی، عوامل برنامه ای و عوامل اطلااعاتی. همچنین چهار مؤلفه خودبالندگی، برنامه درسی مدارس، توانمندسازی و آزادی عمل از اهمیت بالاتری برخوردار بودند. نتایج این پژوهش می تواند دریچه های نوینی را برای توجه بنیادی به بالندگی معلمان و بسترسازی و توسعه پلکانی فرهنگ پژوهش در آموزش و پرورش و تغییرات مطلوب در بازنگری برنامه درسی از رویکرد آموزش محوری به پژوهش محوری بگشاید.

مقدمه: علم اطلاعات و دانش شناسی دارای بیش از نیم قرن سابقه دانشگاهی و مقاطع تحصیلی کاردانی تا دکتری است و پژوهش جزو شرایط لازم آن به شمار می رود. اما علی رغم این سابقه تاریخی، برخی نوشته های جاری حاکی از آن است که بخش عمده ای از دانش تولیدشده در قالب پایان نامه های تحصیلی بلااستفاده و یا فاقد ارزش پژوهشی هستند و یا با تکرار مطالب پیشین فاقد نوآوری بوده و توانایی اثرگذاری و کاربردی شدن در جامعه علمی را ندارند. با توجه به این مسئله پژوهش حاضر بر آن شد تا دلایل این امر را شناسایی و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه دهد. روش شناسی: این پژوهش در دو مرحله انجام شد. ابتدا متون و ادبیات موضوع مورد واکاوی قرار گرفت و با تحلیل محتوای آنها عوامل مؤثر در نگارش و تدوین پژوهش های دانشگاهی شناسایی شد. متغیرهای شناسایی شده پس از پالایش در مؤلفه های سه گانه تولیدکنندگان (دانشجویان)، میانجی ها (اساتید و نظام دانشگاهی)، و مصرف کنندگان (جامعه بهره بردار) جایدهی و بر مبنای آن پرسشنامه ای طراحی شد. سپس هر یک از مؤلفه ها و متغیرهای آن از نظر دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی علم اطلاعات و دانش شناسی مورد پیمایش قرار گرفت. یافته ها: تحلیل محتوای متون 12 متغیر را به عنوان عامل تأثیرگذار فردی در کارایی پژوهش های دانشگاهی و کاربست آنها نشان داد. از میان این متغیرها، قریب به 100 درصد دانش آموختگان بر این اعتقادند که داشتن انگیزه بیشترین تأثیر را در انجام پایان نامه ای خوب یا موفق دارد. پس از آن ناآگاهی از نحوه انجام پژوهش به دلیل نداشتن تجربه قبلی و یا آموزش ناصحیح را جزو دلایل مهم فردی ذکر کرده اند. همچنین 14 متغیر با تحلیل محتوای متون در ارتباط با عوامل زمینه ای (میانجیان دانش/نظام دانشگاهی) شناسایی شد. از میان آنها، عدم حمایت مادی و معنوی از دانشجویان پژوهشگر از سوی دانشگاه یا نظام آموزشی، عدم توانایی اساتید در دادن ایده های نو و مبتکرانه به دانشجویان، ضعف دانشی اساتید نسبت به موضوعات پژوهشی و اشراف نداشتن به برخی حیطه های تخصصی و موارد دیگری از این دست 90 درصد پاسخ ها را به خود اختصاص داد. در تحلیل محتوای متون، 11 متغیر از متغیرهای مربوط به جامعه علمی و مراکز بهره بردار از بسامد بیشتری برخوردار بود. از میان این متغیرها نیز بی اعتمادی مدیران دستگاه های اجرایی به دستاوردهای دانشگاهی یا ضعف ساختارهای اداری در بهره برداری از یافته های پژوهشی دانشگاهی در تصمیم گیری ها، پایین بودن سطح کیفی، بی اطلاعی دستگاه های اداری و ذینفعان از پژوهش های دانشگاهی و موضوعات آن، عدم حمایت مادی یا معنوی از پایان نامه های دانشگاهی پربسامدترین متغیرهایی بود که از سوی جامعه پژوهش به آن اشاره شده بود. نتیجه : حجم عمده ای از پژوهش های دانشگاهی در قالب پایان نامه انجام می شوند و این آثار نقشی مهم در تولید دانش جدید دارند. لذا نظام دانشگاهی باید به شایستگی ها و بهسازی مداوم فرایند تولید، تبادل و به کارگیری صحیح دانش میان پژوهشگران و مصرف کنندگان توجه ویژه داشته باشد تا بتواند نتایج آن به تولید محصولات مؤثرتر و یا ارائه خدمات قوی تر بیانجامد.

پژوهش حاضر با هدف برررسی موانع و چالش های پژوهش از دیدگاه اعضای هیئت علمی شیراز انجام شده است. نوع پژوهش کاربردی و به روش توصیفی پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش را 550 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیل می داد که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای از 227 نفر نظرسنجی شد. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته شامل 75 پرسش با مقیاس چهار گزینه ای لیکرت در 10 حیطه موانع راهبردی، آموزشی، سیاسی، مالی، امکاناتی، حرفه ای، علمی، فردی، فرهنگی اجتماعی، مدیریتی سازمانی و پرسش های باز پاسخ طراحی شد. و به سه پرسش اصلی پرداخته شد: 1) از دیدگاه اعضای هیئت علمی کدام یک از موانع ده گانه بر فعالیت های تحقیقاتی مؤثرند؟؛ 2) آیا نوع نگرش اعضای هیئت علمی در مورد موانع ده گانه بر میزان فعالیت های پژوهشی آنها تأثیر دارد؟ و 3) آیا بین دیدگاه های اعضای هیئت علمی به تفکیک متغیرهای جنسیت، مرتبه علمی، رشته تحصیلی، دانشکده محل خدمت، داشتن مسئولیت اجرایی و سابقه خدمت تفاوت معنی داری وجود دارد؟ بر اساس نتایج به دست آمده وجود کلیه موانع در فعالیت های تحقیقاتی از دیدگاه اعضای هیئت علمی تأیید شد. موانع مالی بیشترین و موانع سیاسی کمترین میانگین را به خود اختصاص داد اما نگرش اعضای هیئت علمی در مورد موانع یادشده بر میزان فعالیت های تحقیقاتی آنها تأثیری نداشت. همچنین بین دیدگاه اعضای هیئت علمی به تفکیک جنسیت، مرتبه علمی، رشته تحصیلی، دانشکده و مسئولیت اجرایی تفاوت معناداری وجود داشت. اما در مورد سابقه خدمت تفاوتی مشاهده نشد. حاصل ترکیب خطی بین متغیر های وابسته و مستقل و تحلیل کمّی و کیفی ترکیب های خطی به دست آمده نشان داد، موانع ده گانه از طریق متغیر های میانجی «بینش مدیریتی»، «روابط و نگرش های انسانی» و «توانمندی پژوهشی» بر فعالیت های تحقیقاتی مؤثرند. به نظر می رسد بیشترین موانع موجود متأثر از ابعاد علمی، روابط انسانی و نگرش ها هستند. بر این اساس، رفع موانع پژوهش در دانشگاه بیش از هر چیز متأثر از آموزش و توانمندسازی علمی، فرهنگ سازی و اصلاح نگرش ها و بهبود روابط انسانی در سطح فرد، دانشگاه و عوامل پیرامونی دانشگاه است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی موانع زمینه ای مؤثر بر پژوهش دانشگاه در 4 حیطه موانع فرهنگی اجتماعی، سیاسی، نظام آموزشی و راهبردها و سیاست های کلان انجام پذیرفت. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته و جامعه آماری آن را اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیل می دهد. نمونه گیری به روش طبقه ای و به نسبت دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی انجام شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود و روایی صوری و محتوایی آن از دیدگاه متخصصین و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 8/92 درصد بدست آمد. نتایج نشان داد اعضای هیات علمی وجود موانع آموزشی، فرهنگی اجتماعی، سیاسی و راهبردی را در دانشگاه تآیید نموده اند. در بررسی دیدگاه اعضای هیات علمی به تفکیک جنسیت، مرتبه علمی، دانشکده و داشتن مسئولیت اجرایی تفاوت معنا دار دیده شد اما در مورد سابقه خدمت و رشته تحصیلی این تفاوت در حد معنادار نبود. در مجموع به نظر می رسد اصلاح نظام آموزشی کشور، فرهنگ سازی علمی در جامعه، پرهیز از حاکمیت رویکردهای جناحی و گروهی در راهبری فعالیت های علمی و توجه به اهداف و اولویت های اصلی بخش تحقیقات در سیاست گذاری های کلان آموزش عالی از ضرورت های اصلی حوزه تحقیقات دانشگاهی و رفع مشکلات دانشگاه هاست.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین عوامل مؤثر بر خودکارآمدی پژوهشی از طریق یک الگوی علّی مبتنی بر نظریه شناختی- اجتماعی است. روش تحقیق از نوع توصیفی و مدل معادلات ساختاری است. جامعه تحقیق شامل دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد بود. به منظور آزمون مدل، نمونه ای به حجم 126 آزمودنی، از بین دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد انتخاب شدند. پرسشنامه های خودکارآمدی پژوهشی و عوامل مؤثر بر خودکارآمدی شامل تجارب پیشین، تشویق دیگران، تجارب جانشین، اضطراب و نگرش به دروس توسط آزمودنی ها تکمیل شد. اعتبار و روایی پرسشنامه های مذکور احراز شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی تاییدی و اکتشافی و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج اجرای همبستگی پیرسون نشان داد که مؤلفه های خودکارآمدی پژوهشی و برخی عوامل مؤثر بر خودکارآمدی دو به دو با هم همبستگی دارند (05/0p<). با اجرای الگوی معادلات ساختاری برای آزمون رابطه تجارب پیشین، تشویق دیگران، تجارب جانشین، اضطراب و نگرش خودکارآمدی، پژوهشی مشخص شد که الگوی پیشنهادی از برازش مناسبی برخوردار است و خودکارآمدی پژوهشی به خوبی از طریق عوامل مؤثر بر خودکارآمدی پیش بینی و تبیین شده است (91/0 ,NNFI= 091/0 0RSMEA=). برخی ضرایب مسیر الگوی پیشنهادی نیز معنادار بود (01/0p<). عوامل محیطی مانند تجربه های پژوهشی، جو دانشگاهی مشوق و بدون استرس می تواند در افزایش خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان مؤثر باشد. لذا تغییر در شیوه های مدیریت دانشگاهی، برنامه ریزی آموزشی و درسی با هدف افزایش خودکارآمدی پژوهشی، ایجاد باورهای انگیزشی مفید و سازنده و ادراکات محیطی مشوق تحقیق کردن، ضروری است.

هنگامی که پژوهشگری در یک فرایند تحقیق درگیر می شود آنچه انجام می دهد و گزارش می کند به مفاهیم زیربنایی او درباره ماهیت تحقیق بستگی دارد. مطالعه حاضر مفهوم تحقیق را از دیدگاه اساتید در حیطه های مختلف علمی موردبررسی قرارداده است. پارادایم معرفت شناسی تفسیری و رویکرد کیفی اتخاذ گردید. ازآنجاکه پژوهشگران قصد داشتند برداشت ها و تجارب متفاوت در مورد پدیده تحقیق را بررسی و طبقه بندی کنند لذا روش پدیدار نگاری بکار گرفته شد. از طریق روش نمونه گیری هدفمند با 30 نفر از استادان در که در رشته های علمی مختلف تدریس و پژوهش می کردند به عنوان نمونه مصاحبه نیمه ساختار یافته به عمل آمد. نتایج گویای آن بود که پنج شیوه کیفی متفاوت از تجربه اساتید دانشگاهی می توان احصا نمود: تحقیق به مثابه مسؤولیت حرفه ای، کار هنری، سفر به ناشناخته ها، پازل و قضاوت. صراحت در شیوه نگرش فرد به تحقیق مبنایی برای درک فهم دیگران در بردارد. تنوع های به دست آمده در مفهوم تحقیق ممکن است شیوه ای برای درک مشکلات یا عدم تکمیل دروس و دوره های پژوهشی به دلیل عدم تناسب مفاهیم استاد و دانشجو فراهم کند. با تشخیص تنوع ها در چگونگی تجربه تحقیق، اشارات کاربردی پژوهش حاضر مبنایی را برای درک برخی پدیده های مرتبط با پژوهش در نظام آموزش عالی ارائه می کند که تاکنون به صورت ناکامل درک شده است. ازآنجاکه هر تنوع، گونه مختلفی از جهت گیری را در ارتباط با فرآورده های پژوهشی در بردارد. چارچوب تحقیق حاضر ابزاری مفید در مباحث مربوط به بررسی عملکرد پژوهشی اعضای هیئت علمی فراهم می کند.