درخت حوزه‌های تخصصی

این پژوهش، با هدف بررسی ارزش های اخلاقی مؤثر در سلامت سازمان، با روش توصیفی تحلیلی به مطالعه کلام معصومان(ع) می پردازد. یافته ها حاکی از این است که از منظر معصومان(ع)، اخلاق فردی و حرفه ای، سلامت سازمان را ارتقا می بخشد. مراد از ارزش های اخلاقی، اخلاق فردی و حرفه ای است. در اخلاق فردی به ایمان، تقوا و اطاعت از فرامین الهی، اخلاص، خداترسی، توکل و توسل اشاره شده است. در اخلاق حرفه ای، به نظم مدیران، برقراری عدالت توسط مدیران، انتقادپذیر بودن مدیران، عدم احتجاب، صداقت، نرمش و خشونت به جای مدیران، رفاه و تأمین کامل کارمندان، پاسخ گویی و مسئولیت پذیری مدیران و کارمندان، فرمانبرداری از مسئول مافوق و مدارا با مسئول مافوق اشاره شده است.

این مقال شرحی است بر مناجات ذاکرین امام سجاد علیه السلام، پیرامون حقیقت لذت و نیازمندی های انسان. بی شک انسان به حسب قوای گوناگون خود، دارای لذت های متفاوت است و این لذایذ به مرور در طول زندگی انسان ظهور و بروز دارد؛ زیرا همزمان با رشد کودک، نیازهای جدیدی ایجاد و متناسب با آن لذتی پدید می آید. لذایذ گاهی مادی و گاهی غیرمادی و معنوی است. این لذایذ از طریق دلبستگی و وابستگی انسان به آنها پدید می آید. اولیای الهی، و کسانی که روحشان از دلبستگی های مادی رها شده است، به مرحله ای می رسند که پی جویی هر لذتی را جز لذت یاد خدا، برای خود خسران و گناه دانسته، از آن استغفار می کنند. ازاین رو، از کاری جز ذکر و یاد خدا لذت نمی برند.

رفتارهای بسیاری از ما تحت تأثیر انگیزه های مختلفی می باشد؛ انگیزه ی ناخودآگاه در واقع، یک عامل درونی است که برخی از رفتارهای انسان بر اساس همین نوع انگیزه رخ می دهد. در پی فهم اینکه فرایند درون سازی رفتار و ناخودآگاه چگونه می تواند زمینة گرایش های اعتقادی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. در مرحلة اوّل، با رویکردی دینی به بررسی تعاملات محیط و اثر آن بر تشکیل ناخودآگاه اقدام نموده، سپس عناصری چون خانواده، به عنوان ابتدایی ترین محیط تأثیرگذار بر ناخودآگاه و نیز گروه های مرجع و رسانه های جمعی را مورد توجّه قرار داده ایم و در مرحلة دوم، به هویّت در حال ساخت با تأکید بر سه هویّت اساسی و ارزشی «خانوادگی، جنسی، اعتقادی» متأثّر از ناخودآگاه پرداخته شده است و از دیدگاه قرآن، نمونه هایی را از رویکردهایی اعتقادی که در تعاقب مراحل اوّل و دوم شکل می گیرند، بیان داشته ایم و در پایان، راهکارهایی را برای تشکّل هویّت سالم کودکان ارائه می شود.

یکی از مباحث مهم در انسان شناسی عرفان اسلامی بحث انسان کامل است. چنین انسانی با سیر و سلوک معنوی به غایت قصوای خلقت آفرینش راه یافته و مظهر تام اسم جامع حق در عالم ملک شده است. او انسانی یگانه است که در عصر خود بی نظیر و آیینه تمام نمای حق، واسطه ملک و ملکوت، و خلیفه الله بر روی زمین است و در جمیع کمالات خداگونه شده است؛ او که عالم هستی به محوریتش می چرخد و با نبودنش جهان هستی دچار اضطراب و اضمحلال می شود. نوشتار پیش رو بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد: برای شناخت انسان کامل از روایات از چه کلیدواژه هایی می توان استفاده کرد؟ نگارنده در دستیابی به پاسخ احتمالی این پرسش، واژگان امام، حجت خدا، خلیفه الله، یگانه روزگار، قطب عالم، واسطه فیض و مانند آنها را کلیدواژه های قابل جستجو می داند و مصداق کامل این نوع انسان را پیامبر خاتم(ص)، امامان معصوم(ع) و در عصر حاضر امام عصر(عج) می یابد.

مفهوم «رابطه» یک صد و پنجاه سال پیش هرگز به معنای امروزی به کار نمی رفت. با این وجود، مفاهیم جانشین آن از قبیل «انس» در نهج البلاغه به کرّات آمده است که هریک از آنها بیان کننده اصناف و مراتب رابطه اعم از رابطه انسان و خدا و سایر رابطه هایند. در زمینه روابط انسان، در مجموع با چهار رابطه مواجهیم: رابطه انسان با خدا، خودش، انسان های دیگر و طبیعت. هریک از این روابط هم در پنج ساحت وجودی انسان تحقق می یابند که در مجموع بیست نوع رابطه را دربر می گیرد که یکی از آنها، رابطه عقیدتی - معرفتی انسان و خداست. این رابطه شامل روابط بندگی، خلیفگی، عاشقانه و همکاری است که روابط اول و سوم و دوم به ترتیب از بسامد بالایی در نهج البلاغه برخوردارند. اما رابطه همکاری به آن شکلی که در ادیان خاور دور نظیر دائویی (Taoism) مطرح است، در نهج البلاغه طرح نشده است؛ اما در عین حال، خدا و بنده همکاری می کنند تا رفتارهای انسان بهتر و به کمال خود نزدیک شود.

در کتب روایی مختلف، روایاتی از امام علی(ع) در مورد زن وارد شده است که تعدادی از این احادیث، شخصیت و هویت زن را زیر سوأل برده و مورد نکوهش قرار داده است. برخی تعابیری که در نهج البلاغهو جز آن به چشم می خورد به توصیف ویژگی های فردی زن پرداخته و آنان را ناقص العقل، ناقص الایمان، شر، قلیل الوفاء، آسیب پذیر در برابر گناه و... معرفی کرده است که زمینه ساز اختلاف نظرات متعددی بین علماء و شارحان نهج البلاغه گشته است. جدای از مشکلات سندی که متوجه اکثر این روایات است، در صورت عدم رعایت اصول و مبانی فهم حدیث،متن آنها نیز با ملاک ها و معیارهایی چون؛ قرآن، سنت، عقل، شأن معصوم، واقع و تاریخ، مخالف و از نظر به دور می نماید. و آنچه مورد پذیرش و موافق روح اسلام و سیره علوی است، یکسان بودن زن و مرد در خلقت و آفرینش و ابعاد شخصیتی است که البته این تنافی با حوزه جنسیتی زن و تفاوتهای مربوط به آن ندارد.