عبدالحسین کلانتری

عبدالحسین کلانتری

مدرک تحصیلی: دانشیار جامعه شناسی دانشگاه تهران
پست الکترونیکی: abkalantari@ut.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۹۶ مورد.
۲۱.

معیارهای عدالت اجتماعی در شهر اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره دهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 9 - 30

کلیدواژه‌ها: عدالت عدالت اجتماعی شهر اسلامی معیارها شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۹۹
عدالت اجتماعی یکی از اصول اولیه دین اسلام است که باید در جامعه و شهر اسلامی پیاده و اجرا شود. با اینحال شکاف فزاینده ای بین مفهوم نظری عدالت اجتماعی و واقعیت فقدان عدالت در زندگی اجتماعی در شهر وجود دارد. شهر اسلامی، یک نشانگر است، نشانگر یک فرد مسلمان در بطن جامعه اسلامی. شهر اسلامی، یک واقعیت اجتماعی است که محقق به دنبال تبیین آن به عنوان محملِ کنش انسانی و نهاد اجتماعی است. در این میان، عدالت اجتماعی، با ارزش ترین مفهوم و گذاره در حوزه اجتماع انسانی است که اساس و دوام هر جامعه ای در تحقق آن است تا به توسعه و پیشرفت دست یابد از اینرو در این مقاله معیار های عدالت اجتماعی بر پایه ی شهر اسلامی برحسب روش تحلیل تماتیک مورد تحقیق قرار گرفته است. یافته های حاصل از منابع موجود به صورتی ساختمند نشان می دهد که معیار های عدالت در شهر اسلامی طیف وسیعی را شامل می شوند که هسته محوری آنها بر هویت توحیدی قرار دارد و دو معیار و بال آن نیز نظم و کالبد اسلامی در شهر اسلامی است. این معیارها در بحث نوع مسکن، راه، ادای حق مردم، نظم و قانون شهر، حاکمیت شهر، امنیت و رفاه شهری و ... قابل طرح است.
۲۲.

برساخت اعتیاد و روند اُبژه سازی معتاد در دهه های پس از انقلاب 1357(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 177-201

کلیدواژه‌ها: قدرت گفتمان قالب معرفتی «حقیقت» اعتیاد انجمن معتادین گمنام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۹ تعداد دانلود : ۷۶۸
هدف از این مطالعه واکاوی برساخت ذهن معتاد و خانواده او متأثر از گفتمان های مسلط اعتیاد در دهه های پس از انقلاب 1357 است. به عبارتی، روند ساخته شدن ذهن تحت تأثیر «حقیقت» اعتیاد در گفتمان های مسلط مدنظر است. چگونگی شکل گیری احساسات و اندیشه­ ها در عرصه اعتیاد از طریق مطالعه ساختار زبان و تحولات آن با عنایت به شرایط اقتصادی، فرهنگی و تاریخی مطمح نظر بوده است. در این مطالعه از روش میدانی با تکنیک مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه های عمیق با رویکردی انتقادی و تفسیرگرایانه با معتادین و خانواده ­هایشان بهره گرفته شده است.نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که معتادین برساخته ای از تداوم گفتمان­ های مسلط در خانواده و کمپ­ ها هستند. بر اساس چهار قالب معرفتی مسلط بر شناخت اعتیاد و معتاد در ایران از سال 1357 تا به امروز (علی زاده، 1396) که شامل گفتمان انقلابی، گفتمان اجتماعی، گفتمان اقتصادی و گفتمان بازار شد، روند برساخته شدن ذهن معتاد و خانواده تحت تأثیر «حقیقت» اعتیاد و ابژه سازی معتاد در این قالب­ های گفتمانی بر اساس تجربه زیسته آنان بازنمایی شد. قابل ذکر است که در مواردی از تجربه زیسته افراد مورد مطالعه، مکانیزم ­های قدرتی در این چهار گفتمان به صورت ترکیبی خودنمائی کردند. همچنین ذهن معتاد و خانواده او، متأثر از گفتمان انجمن معتادین گمنام نیز شکل گرفته که این گفتمان از دو طریق، یکی معرفی «حقیقت» اعتیاد به مثابه ضعف معنویت و دیگری جلوه دادن اعتیاد به مثابه امری طبیعی و نه امری اجتماعی، در امتداد گفتمان­ های مسلط بر جامعه قرار گرفته و از خانواده در مقابل معتاد حساسیت ­زدایی می ­نماید.
۲۳.

مرور نظام مند مقالات علمی شبکه های اجتماعی؛ مورد مطالعه: اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی ام تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۷۸) 23 - 40

کلیدواژه‌ها: اصفهان شبکه های اجتماعی فضای مجازی مرور نظام مند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۷ تعداد دانلود : ۷۲۴
اثرگذاری روزافزون فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مجازی در حوزه های مختلف، ضرورت بررسی بیشتر و دقیق تر نهادهای علمی درباره این حوزه را آشکار می کند. از زمینه های مطالعاتی، تمرکز بر تأثیرات شبکه های اجتماعی در بستر و بافت فرهنگی مشخص است. اصفهان از بافت های فرهنگی است که جایگاه ویژه ای در تحولات فرهنگی - اجتماعی کشور دارد. مقاله حاضر، به دنبال پاسخ به این سؤالات است: مقالات علمی نگاشته شده با موضوع شبکه های اجتماعی و فضای مجازی در میدان مطالعه اصفهان ازلحاظ مسئله شناختی، نظریه شناختی و روش شناختی چه ضعف ها و قوت هایی دارند؟ میدان پژوهش (اصفهان) چه جایگاهی در این پژوهش ها داشته است؟ و درنهایت، در مسیر پیش رو، چه پیشنهاد هایی برای سیاست گذاری بهتر در این حوزه مطالعه ارائه می شود؟ روش استفاده شده در پژوهش مرور نظام مند است که روی 30 مقاله نمایه شده در پایگاه های علمی انجام شده است. مطالعات انجام شده پس از مرور نظام مند، براساس پرسش نامه معکوس بررسی شدند؛ پس از بررسی ابعاد مختلف مقالات، در ادامه نقدهای مسئله شناختی (کم توجهی به بافت مطالعه)، روش شناختی (نبود تنوع روشی، غلبه رویکرد اثبات گرایانه، کم توجهی به رویکردهای تفسیری و انتقادی و تعمیم پذیریِ نامطمئن این مطالعات نسبت به شهروندان اصفهانی) و نظریِ (نبود مبانی نظری مشخص، بهره بردن از نظریه های کم مرتبط با موضوع پژوهش) مقالات بیان و پیشنهادهای متناسبی نیز در سه سطح رویکردی (تغییر نگرش نسبت به بافت فرهنگی و اجتماعی، شبکه های اجتماعی)، پژوهشی (بهره گیری از روش های کیفی و ترکیبی) و ساختاری ارائه شده اند.
۲۴.

"چرایی" اسلامی سازی دانش، تعمقی در منطق و استدلال طرفداران اسلامی سازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره دهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 139 - 158

کلیدواژه‌ها: چرایی اسلامی سازی دانش هستی شناسی شناخت شناسی اسماعیل راجی فاروقی سید نقیب العطاس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۷۷
مطالعه تاریخ جوامع اسلامی در مواجهه با "مصائب جهان اسلام" در چند دهه اخیر نشان دهنده نوعی "گذار تاریخی" از مواجهه "سخت افزارانه" به نوعی چاره جویی نرم و علمی مبتنی بر "دانش و آموزش" است که از آن به عنوان "اسلامی سازی دانش" یاد می شود. با توجه به اهمیت این "گذار تاریخی" و نیز ابتنای آن بر نقد علم و دانش مبتنی بر مدرنیته غربی، حتی در درون جوامع اسلامی نیز در مورد چرایی و ماهیت آن سئوالاتی ایجاد شده مبنی بر اینکه اساسا "چرا" اسلامی سازی باید در دانش صورت بگیرد؟ این مقاله از طریق روش اسنادی و کتابخانه ای و فراتحلیل مهمترین آثار و منابع موجود در این زمینه ، به بررسی مساله "منطق و چرایی" اسلامی سازی دانش به عنوان یک امر مقدم بر "چیستی" آن پرداخته و به دنبال پاسخ به این سئوال است که اساسا چرا پروژه "اسلامی سازی دانش" شکل گرفت. برآیند کلی نتایج این مطالعه از "چرایی" اسلامی سازی دانش بر مفهوم مرکزی "بحران" در امت اسلامی به خصوص در عصر "پسامدرنیته" استوار است و نشان می دهد ضرورت و منطق "اسلامی سازی دانش" یک دغدغه "هستی شناسانه"، "شناخت شناسانه" و "روش شناسانه" در ارتباط با مواضع "علم و دانش غربی" است که در جوامع اسلامی رشد یافته و ریشه دوانده است. به همین جهت نیز متفکران اسلامی تنها راهکار مقابله با آن را –برخلاف اسلاف خود- نه در اصلاح و یا تغییر سیاسی، بلکه در تحول در "دانش و آموزش" رایج در کشورهای اسلامی می دانند.
۲۵.

فردگرایی و نیات باروری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 239 - 264

کلیدواژه‌ها: فردگرایی رابطه ناب نیات باروری گذار دوم جمعیتی خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۴۸۵
پیشگیری از تداوم باروری زیرسطح جایگزین و پیامدهای آن نیازمند شناخت علل نخواستن فرزند است. با الهام از نظریه گذار دوم جمعیتی و مفهوم "رابطه ناب" گیدنز، این پژوهش رابطه میان فردگرایی و نیات باروری را بررسی می کند. بدین منظور، پیمایشی طراحی و در نمونه ای بالغ بر 375 زوج در شرف ازدواج ساکن شهر تهران در سال 1395 اجرا شد. از کل پاسخگویان،87 درصد قصد داشتن فرزند بعد از ازدواج را داشتند، 39 درصد هیچ یا یک فرزند را ایده آل می دانستند، و 54 درصد قصد به تاخیر انداختن فرزندآوری برای سه سال و یا بیشتر را داشتند. تحلیل رگرسیون لاجستیک نشان داد، افرادی که فارغ از انگیزه های خانوادگی و اجتماعی وارد رابطه زناشویی می شوند، تمایل کمتری به داشتن فرزند، و قصد داشتن کمتر از دو فرزند و به تاخیر انداختن فرزندآوری برای سه سال و یا بیشتر دارند. همچنین، افرادی که با آزادی بیشتر مستقلا همسر خود را برگزیدند، بیشتر تمایل به داشتن هیچ یا یک فرزند داشتند. روابط برابرانه تر بین زوجین با تمایل به فاصله گذاری طولانی تر فرزندآوری رابطه داشت. یافته ها حاکی است که فردگرایی مبنای مهم نیت باروری پایین زوجین جوان است، که ضروری است در تدوین و اصلاح سیاست های جمعیتی مقابله با باروری پایین در کشور مورد توجه قرار گیرد.
۲۶.

گستره اجتماعی دین و قلمرو سکولاریسم در دانشگاه: مطالعه موردی دانشجویان ورودی های 84-90 دانشگاه صنعتی شریف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۰ 39 - 83

کلیدواژه‌ها: سکولاریسم بنیادگرایی قرائت حداکثری از دین قرائت حداقلی از دین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۴۷۲
مقاله حاضر با عبور از رویکرد «سنجش دین داری» در جامعه شناسی دین تلاش می کند تا با اخذ مفهوم اصلی مورد مطالعه خود یعنی «گستره اجتماعی دین» از مفاهیم و مباحث «مطالعات سکولارشدن» و «کلام جدید»، ضعف مبنایی مطالعات سنجش دین داری را برای توضیح جایگاه دین در فرهنگ کنونی ایران جبران کند و با کاربست روش پیمایشی و با تدوین پرسشنامه ای مستخرج از این چارچوب نظری و اجرای آن در میان جمعیت نمونه دانشگاه صنعتی شریف (ورودی های 84-90) توصیفی از قرائت دینی و نگرش به دین در میان دانشجویان ارائه دهد. نتیجه کلی تحقیق حکایت از آن دارد که به صورت میانگین 44 درصد دانشجویان گرایش به عدم مداخله دین در حوزه عمومی دارند (سکولاریسم) که در مقابل 27 درصدی قرار می گیرند که گستره اجتماعی حداکثری برای دین قائل اند و در میانه آنها 29 درصد دانشجویان قرار می گیرند که موضع مشخصی در دوگانه سکولاریست بنیادگرا نیافته اند. در نهایت با توجه به توصیفی بودن تحقیق و فقدان آمار پیشین جهت استنتاج های روندپژوهانه، تحلیل کلی نشان می دهد که جمعیت 27 درصدی بنیادگرایان را باید از ثمرات درخشان انقلاب اسلامی در نسل جدید دهه هشتاد شمسی به شمار آورد.
۲۷.

تحولات مفهومی در حوزه "شبکه های اجتماعی": یک فراتحلیل از نوع علم سنجی (1970- 2019)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال ششم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۱ 85 - 112

کلیدواژه‌ها: شبکه های اجتماعی تحولات مفهومی فضای مجازی علم سنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۳۳۵
هدف این مقاله مطالعه سیر تحولات مفهومی در حوزه "شبکه های اجتماعی" در دو دهه اخیر با هدف ترسیم یک نمای کلی از وضعیت "شبکه های اجتماعی" در جهان است تا بتوان از نتایج آن برای توسعه و تحقیق در این زمینه در داخل کشور بهره برد. روش تحقیق مورد استفاده فراتحلیل از نوع “علم سنجی” می باشد. جامعه آماری، کلیه اسناد علمی نمایه سازی شده در پایگاه استنادی "وب.آو.ساینس" بوده که طی بازه زمانی 1970 تا 2019 و با کلیدواژه "شبکه های اجتماعی" منتشر شده اند. برای نمایش تحول مفهومی، ابتدا کلیه تولیدات علمی براساس فراوانی آنها به سه بازه: 1-2005 تا 2011، 2-2012 تا 2015 و 3- 2016 تا 2019 طبقه بندی و برای نمایش آنها از نرم افزار WOSviewer استفاده شد. تحلیل مضمون دوره های مختلف نشان می دهد که تحقیقات در موضوع شبکه های اجتماعی از تمرکز بر ابعاد فنی و تکنولوژیکی (2005 تا 2011)، به سمت بررسی تاثیرات جانبی آن نظیر حوزه های آموزش، سلامت و حکمرانی (2011 تا 2015) و از آنجا به موضوعات مدیریت اطلاعات و اخبار جعلی (2016 تا 2019) حرکت کرده است. بعلاوه، نتایج نشان می دهند که کشورهای آمریکا، انگلستان، چین و استرالیا بالاترین تولیدات را در این زمینه داشته و ایران در رده 45 جهان قرار دارد. نتایج این تحقیق همچنین از ورود معنادار (به خصوص بعد از 2015) کشورهایی نظیر قطر، بحرین، اردن، امارات، مراکش، پاکستان، قزاقستان، تایلند، مالزی و اندونزی به شبکه های منطقه ای و بین المللی تولید علم در این موضوع را نشان می دهد.
۲۸.

نقض حقوق زن در نقش همسری: مواجهه ی واقع گرایانه زنان با مسئله تضییع حقوق خود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۳) 111-139

کلیدواژه‌ها: حقوق زن واقع گرایی زنانگی فراشرعی ناهماهنگی شناختی درماندگی آموخته شده خودخاموشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۴۴۰
تأمل در مصادیق شرعی حقوق زن در نقش همسری، معرف مصادیقی از حقوق زن است که در جامعه کمتر شناخته شده است. به طوری که به نظر می رسد در ارتباط با این مسئله، در منابع سه گانه شرع، عرف و قانون، نوعی ناهمسازی و شکاف وجود دارد. مقاله حاضر با اذعان به پیچیدگی و ذو ابعاد بودن دلایل این تعارض، در نظر دارد از منظر رویکرد روانشناسی اجتماعی، نقش زنان را در این زمینه مورد مطالعه قرار دهد. به این منظور 30 زن ساکن استان تهران که سابقه زندگی زناشویی داشت ند، از حیث چگونگی مواجهه با تضییع حقوق خویش مورد مصاحبه قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل تماتیک، به استخراج پنج تم محوری خودخاموشی، درماندگی آموخته شده، زنانگی فراشرعی، خانواده مداری و اخلاق مداری انجامید که مانع مطالبه گری زنان شده بود. براین اساس زنان با ادراک توانایی های فردی خویش، خُلقیات شوهر و شرایط فرهنگی- اجتماعی جامعه، با اتخاذ رویکرد واقع گرایی از مطالبه حقوق شناخته شده خود ممانعت کرده و در تضییع حقوق زن و تثبیت وضعیت موجود مشارکت می ورزند.
۲۹.

نقش زنان درباری مغول در انتقال حکومت به خاندان تولوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال پانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: مغول زنان اوکتای قاآن تولوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۳۴۳
پس از مرگ چنگیز در سال 624 ق/ 1227م، فرزندان وی به وصیت پدر وفادار ماندند و تحت لوای اوگتای، اتحاد خویش را حفظ کردند. اما مرگ اوگتای در سال 638ق/1240م، نقطه پایانی بر وحدت سیاسی بود. بزرگان مغول، برخلاف وصیت چنگیز و تعهدشان مبنی بر موروثی شدن منصب خان بزرگ در خاندان اوگتای قاآن، حکمرانی را به شاخه دیگر منتقل کردند. آن چه در این انتقال قدرت اهمیت دارد، نقش برجسته زنان در پدید آمدن این رویداد سیاسی است. پژوهش حاضر، سعی دارد با تحلیل داده های تاریخی که به شیوه کتابخانه ای جمع آوری شده است، ضمن بررسی نقش زنان در ساختار سیاسی، اثرگذاری آنان در جایجایی قدرت به خاندان تولوی را که پرسش اصلی این نوشتار می باشد را مورد واکاوی قرار دهد. یافته های پژوهش حاکی است که عملکرد ناموفق زنانی مانند توراکینا خاتون و اغول قمیش که قدرت را به اعتبار یاسای چنگیزی به دست آوردند و از سوی دیگر توانایی و مهارت سیاسی سُیورقُیتنی، همسر تولوی و مادر منکوقاآن در درک شرایط سیاسی، بهره گیری از ابزار نفوذ و سیاستگذاری های هوشمندانه عاملی موثر در به قدرت رسیدن خاندان تولوی بود.
۳۰.

Study of the Relationship of Social and Cultural Capitals with Academic Motivation of High School Students(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian journal of educational sociology, Vol ۳, Number ۱ (۲۰۲۰) 167-175

کلیدواژه‌ها: Academic Motivation Social capital Cultural Capital students

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۹ تعداد دانلود : ۳۴۷
Purpose: The aim of this research was to study the relationship of social and cultural capitals with academic motivation. Methodology: It was an applied study in terms of purpose and a descriptive-correlational one in regards to the method. The statistical population consisted of 14500 high school students of the Ilam province in the school year 2019-2020. The sample included 380 subjects chosen based on Morgan Table by multistage cluster sampling method. The tools of gathering data included the Vallerand Academic Motivation Questionnaire (1992); the social capital used for measurement of state social capital (2015), and the cultural capital self-made questionnaire which was validated based on the opinion of instructors with a reliability (Cronbach’s alpha) of 0.84. SPSS and structural equations in Amos were used to study the research hypotheses based on correlational coefficients and regression. Findings: Findings showed that the social and cultural capitals were significantly related with the academic motivation at (P<0.001, R=0.37) and (P<0.001 and R=0.53). Results of structural equations showed that social capital had direct significant influence on academic motivation (the standard regression coefficient was 0.49). “Cultural capital” with a standard regression coefficient of 0.68 had a direct significant influence on “academic motivation” and its indirect effect through “social capital” on “academic motivation” is 0.25. Altogether both social and cultural capitals directly and indirectly indicated the academic motivation variance at R2= 0.45. Conclusion: Taking the significant role of the cultural and social capitals in academic motivation found in this study, it seems mandatory to heed to these concepts in the academic system.
۳۱.

نقدی بر رویکرد اقتصادمحور قوانین خانواده؛ تبیین خلأهای قانونی حقوق انسانی و عاطفی زن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 27 - 56

کلیدواژه‌ها: شکاف فقه و حقوق مقاصد الشریعه حقوق غیر مالی زن قواعد تکمیلی نهاد داوری مجازات ترمیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۸ تعداد دانلود : ۵۷۵
این پژوهش با هدف تبیین خلأهای قانونی حقوق انسانی و عاطفی زن و ارائه راهکارهایی برای احقاق آن، با استفاده از روش اسنادی- تطبیقی انجام شد. تأملات حقوقی در ارتباط با حقوق زن در نقش همسری و تطبیق آن با آموزه های فقهی، توجه ویژه قانونگذار به حقوق اقتصادی زن را نشان می دهد. در حالی که براساس غایات و اهداف شریعت و تجربه عینی آسیب های موجود در حوزه خانواده، حقوق انسانی و عاطفی زن، اهمیت و اولویت بالاتری نسبت به حقوق اقتصادی وی دارد، اما به دلیل عدم پیش بینی آن در قانون، جایگاه قابل قبولی در نهادهای اجتماعی و قضائی نیافته است. بدین منظور در پژوهش حاضر، ظرفیت های دو نهاد قانونگذاری و قضائی بررسی و باتوجه به محدودیت های حقوق در حوزه خانواده، راهکارهای ثبت قواعد تکمیلی، احیاء نهاد داوری و به کارگیری ضمانت اجرای ترمیمی از جمله مسیرهای قانونی احیاء حقوق انسانی و عاطفی زن معرفی شد.
۳۲.

واکاوی نفوذ زنان در حکومت قراختائیان کرمان بر اساس نظریه رویکرد سوم قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۲ 51-75

کلیدواژه‌ها: قراختائیان کرمان استیون لوکس اوکه خاتون ترکان خاتون پادشاه خاتون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۴ تعداد دانلود : ۶۵۲
نفوذ زنان در تصمیمات حکومتی و ستیز پنهان و آشکار آنان در موضوع جانشینی، نقشی مهم در تثبیت حکومت قراختائیان و همچنین ضعف و زوال آن داشته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، قدرت و نفوذ سه تن از زنان تأثیرگذار در تاریخ قراختائی، اوکه خاتون، ترکان خاتون و پادشاه خاتون را در چارچوب نظری «نظریه قدرت استیون لوکس» که ستیز بالفعل را به عنوان عنصر تعیین کننده قدرت معتبر نمی داند، مورد واکاوی قرار داده است. چگونگی نفوذ و اِعمال قدرت زنان در موضوع جانشینی حکومت قراختائیان، پرسش اصلی این نوشتار است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مداخله زنان در قالب استراتژی عدم ستیز و اِعمال نفوذ با بهره گیری از رفتارهای سیاسی مختلف، مانند ازدواج های سیاسی، اغواء، تطمیع، تبلیغات، مانور سیاسی و غیره در انتقال قدرت مؤثر بوده است.
۳۳.

مطالعه جامعه شناختی پوشش دانشجویان: عوامل عینی و ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 29 - 50

کلیدواژه‌ها: مسئله اجتماعی حجاب زنان پوشش دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۶ تعداد دانلود : ۵۹۱
پوشش به عنوان پدیده ای فطری و جهانشمول، اگرچه در دوران پیشامدرن مسئله ای اجتماعی نبود، اما در عصر پسامدرن دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده و تبدیل به مسئله ای اجتماعی شده است. بر این اساس، مطالعه جامعه شناختی پوشش دانشجویان، هدف اصلی تحقیق حاضر است. چارچوب نظری این تحقیق بر اساس آراء و نظریات گیدنز، گافمن و وبلن و نظریات آسیب شناسی اجتماعی استوار است. جامعه ی آماری این تحقیق شامل دانشجویان دانشگاه های مختلف شهرستان دهلران با جامعه آماری2524 نفر است و حجم نمونه نیز 320 نفر تعیین شده است. روش نمونه گیری تصادفی است و برای بررسی فرضیات از آزمون همبستگی، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که بین متغیرهای مستقل «ارزش های درونی شده»، «باورهای مذهبی»، «رسانه ها»، «گسیختگی روابط در خانواده»، «تعهد اجتماعی»، «گروه های مرجع» با پوشش دانشجویان (متغیر وابسته) رابطه معناداری وجود دارد. همچنین متغیرهای پایگاه اجتماعی- اقتصادی و سطح تحصیلات با پوشش زنان رابطه ی معناداری نشان ندادند. در تحلیل رگرسیون متغیرهای باورهای مذهبی(26/0)، کنترل اجتماعی(21/0) و رسانه ها (18/0) به ترتیب بیشترین ضریب تأثیر رگرسیونی استاندارد شده را بر متغیر وابسته داشتند. در تحلیل مسیر نیز متغیرهایی چون باورهای مذهبی و کنترل اجتماعی دارای تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بودند و متغیر گسیختگی روابط در خانواده تنها دارای اثر غیرمستقیم می باشد.
۳۴.

گردشگری بازتابی از زیست جهان شهری در دنیای مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۶ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 95 - 110

کلیدواژه‌ها: مدرنیسم ازخودبیگانگی لوگوس- اروس کالای شدن گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۶۷۶
فرض بنیادین گردشگری به مثابه پدیده ای در زندگی شهری و برگرفته از نظم های مدرن در طی چند دهه اخیر رشد چشمگیری یافته است. توسعه نظریه ها در این زمینه به حدی قابل توجه بوده است که نظریه پردازان این حوزه، تئوری های موجود را رقیبی قدرتمند برای بنیان های کلاسیک نظریه های علوم اجتماعی در شناخت امر اجتماعی ارزیابی می کنند. مقاله حاضر از نوع مقالات مروری است. نوع تحقیق نظری است که با استفاده از روش اسنادی، به ارزیابی مفاهیم اصلی و جاافتاده اندیشه اجتماعی  در متون مربوط به گردشگری پرداخته است. یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد، گردشگری صرفاً در پرتو نظام مدرنیته و زایش های مثبت و منفی و یا وجوه تاریک و روشن آن در زندگی شهرنشینان قابل تبیین است. از یک سو زایش اجتماعی گردشگری جاذبه مدرنیته است؛ لذا ظهور گردشگر با بالندگی شرایط مدرنیته و مظاهرش همچون تعطیلات سازی، سبک زندگیِ شهری مبتنی بر جدایی کار از اوقات فراغت، جهانی شدن، ارضای اروس به واسطه نهادهای نظم شهری، مصرف، ارضای کنجکاوی در فضای دور از شهر و اگزوتیسم مصادف است؛ از سوی دیگر، گردشگری نوعی فرار ازخودبیگانگیِ مدرنیته، رهایی از نظم لوگوسی، زیست افسون زدوده شهری و کشف اصالت و خود اصیل در جهان غیرشهری درک می شود.
۳۵.

نسبت اراده و دانش در نظریه اجتماعی پیتر برگر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: ساخت اجتماعی واقعیت پیتر برگر نسبت دانش و اراده معرفت و اراده علم و اراده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۶ تعداد دانلود : ۶۳۲
سؤال تاریخی پیرامون نسبت اراده و دانش این است که آیا اراده و در نهایت کنش، تابع معرفت و علم است یا این اراده است که معرفت را سامان می دهد؟ امتداد این پرسش، در ساماندهی یک نظریه اجتماعی به طور عام، و نظریه ساخت اجتماعی واقعیت پیتر برگر و توماس لاکمن به طور خاص چنین است که به چه میزان اراده در شکل گیری معرفت نقش ایفا می کند؟ ایجاد دوگانه اراده به ادراک معرفت و اراده به ایجاد معرفت، به ما کمک می کند با تحلیل و تشریح مفاهیم اساسی نظریه اجتماعی برگر، نشان دهیم در هر یک از مفاهیم این نظریه، نسبت اراده و معرفت چگونه است. در برخی مفاهیم، نه اراده به ادراک و نه اراده به ایجاد معرفت وجود ندارد. مثل موقعیت چهره به چهره. در برخی از مفاهیم هم اراده به ایجاد معرفت و هم اراده به ادراک معرفت وجود دارد؛ مثل سنخ بندی. در برخی از مفاهیم در ابتدا اراده به ایجاد معرفت وجود دارد، اما در نهایت، اراده به ادراک معرفت تبدیل می گردد؛ مثل سنت و نهادسازی. این مقاله نشان می دهد که در جریان یک نظریه، معرفت به چه میزان متأثر از اراده است. این پژوهش از روش تحلیل عقلی بهره گرفته و با نقد و بررسی اسناد کتابخانه ای تنظیم گردیده است.
۳۶.

بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر هدر رفت آب آشامیدنی (مورد مطالعه: شهرستان دهلران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 155-183

کلیدواژه‌ها: مصرف آب نگرش ها شهروندان عوامل اجتماعی عوامل فرهنگی هدر رفت آب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۵۴۱
در سال های اخیر شاهد حساسیت موضوع آب به همراه تغییر رویکرد به آب، از مقوله ای صرفاً طبیعی به مقوله ای محیط- زیستی و اجتماعی هستیم. نحوه مصرف آب آشامیدنی بیش از هر چیز دیگر به نگرش ها و به طور کل به فرهنگ وابسته است. از این رو، هدف اصلی مقاله حاضر بررسی نقش عوامل فرهنگی و اجتماعی در هدر رفت آب آشامیدنی است. جامعه آماری متشکل از شهروندان شهرستان دهلران با حجم نمونه 390 نفر است. همچنین روش نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای است و از پرسشنامه محقق ساخته جهت جمع آوری داده ها استفاده و میزان کل آلفای کرونباخ پرسشنامه نیز حدود 90 درصد حاصل شده است. برای بررسی فرضیات از آزمون های آماری تی مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه و معادلات ساختاری (نرم افزار لیزرل) استفاده شده است. نتایج حاکی از این است که در رابطه با هدر رفت مصرف آب آشامیدنی، به ترتیب عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بیش ترین سهم دارند. همچنین متغیرهای زمینه ای جنسیت، وضع تأهل، تحصیلات و نوع شغل با متغیر وابسته دارای رابطه ی معناداری هستند.
۳۷.

بررسی تطبیقی تأثیر توسعه آموزشی بر توسعه ایران و کشورهای منتخب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۱۱ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۸

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی آموزش عمومی توسعه سرمایه انسانی رشد درون‏زا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۸ تعداد دانلود : ۹۵۷
اثر آموزش بر توسعه یکی از مهمترین موضوعات مورد علاقه اندیشمندان در زمینه های مختلف علوم انسانی بخصوص در حوزه آموزش می باشد. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر آموزش بر توسعه در بازه زمانی 2015-1980 در ایران و 11 کشور منتخب اثر متغیرهای آموزشی را بر روی توسعه مورد تحلیل قرار گرفته و با استفاده از تحلیل طولی و پانل دیتا مدل مورد نظر برازش داده شده است. مطابق یافته های تحقیق از طریق تحلیل داده ها توسط نرم افزار R و روش آنالیز واریانس در شاخص های آموزش و توسعه اختلاف معناداری مشاهده می شود. بر اساس مدل پانلی برازش داده شده بیشترین تأثیر را آموزش عمومی(نرخ سواد) و پس از آن شاخص هزینه های دولت در آموزش عالی بر توسعه دارد. کشورهای انگلستان، ایالات متحده و ژاپن که دارای سابقه بیش تری در امر توسعه آموزشی می باشند، از نظر شاخص های توسعه هم در وضعیت بالاتری قرار دارند. ضرایب تأثیرگذاری شاخص های آموزشی بر توسعه در زمینه آموزش های عمومی بیانگر این است که کوچکترین تغییر در سطح سواد اثر بیش تری روی شاخص توسعه در کشورهای توسعه یافته دارد. اما با توجه به پایین بودن نسبی سطح سواد در کشورهایی نظیر ایران، هند و مصر هنوز فضای زیادی برای سیاست گذاری در آموزش عمومی جهت تأثیرگذاری بر توسعه وجود دارد. کشورهایی که دارای رشد شتابان و معاصر در توسعه آموزشی هستند (کره جنوبی، چین، ترکیه و برزیل) در میانه این دو طیف قرار دارند. از نظر تأثیرگذاری آموزش عالی بر توسعه، ضرایب کشورهای کمتر توسعه یافته اغلب بیشتر از کشورهای توسعه یافته است.
۳۸.

شکل گیری جامعه دوگانه در شهرهای نفتی ایران با تأکید بر شهرستان ماهشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال هفتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: صنعت پتروشیمی شهر نفتی جامعه دوگانه شهر دوگانه ساختار فضایی توزیع فضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۷ تعداد دانلود : ۷۱۲
نظام سرمایه داری اشاره دارد که امکانات فضایی، رفاهی و شهری را به صورت دوگانه و ناعادلانه در سطح شهر توزیع می کند. شهر دوگانه نوعی عارضه نظام سرمایه داری است و نشان دهنده نابرابری اجتماعی- فضایی تولیدشده در شهر است. یکی از روندهای اجتماعی در شهرهای نفتی جنوب ایران، ایجاد دوگانگی «فضایی اجتماعی» است که در شهرهایی چون «ماهشهر» تحت تأثیر صنعت پتروشیمی به وجود آمده است. در ماهشهر، دوگانگی در شکل های فضایی شهری، اقتصادی، دوگانگی در امکانات و خدمات بهداشتی و آموزشی و در نهایت، دوگانگی فرهنگی و اجتماعی و عدم انسجام و ادغام اجتماعی شهری بروز کرده است. عامل عمده دوگانگی اجتماعی در شهرهای نفتی و از جمله در ماهشهر، ضعف دیدگاه اجتماعی به صنعتی شدن مناطق نفتی، به ویژه سیاست شرکت- شهرسازی بوده است. سیاست شهری دولت و در اینجا سازمان نفت، به جای توسعه اجتماعی اجماعات بومی و محلی و ادغام کارکنان خود با جوامع محلی و شکل گیری شهرهای مدرن ادغام یافته، با سیاست شرکت شهرسازی، جداسازی کارکنان صنایع نفتی از جوامع بومی بوده که پیامد آن ایجاد جامعه دوگانه محلی شرکتی بوده است.
۳۹.

از مطالبه ی حق به شهر تا شکل گیری انقلاب شهری (شهر تهران، سال ۱۳۵۷)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: تهران انقلاب اسلامی ایران حق به شهر دیوید هاروی انقلاب شهری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
تعداد بازدید : ۲۰۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۳۵
توسعه ی شهرنشینی به معنای متأخر آن، در تهران نیز مانند شهرهای غربی، برخاسته از مازاد سرمایه بود با این تفاوت که این مازاد سرمایه، محصول افزایش تولید و سرمایه گذاری بخش خصوصی نبود، بلکه ناشی از بالا رفتن قیمت نفت، و سرمایه گذاری دولت در بخش های مختلف بود. دولت پهلوی با بالا رفتن قیمت نفت به توسعه ی صنعتی و سرمایه داری روی آورد و تهران به شهری مدرن با فروشگاه های بزرگ، مؤسسات و ادارات مالی گسترده، مراکز فرهنگی و تفریحی بدل شد. طبقات متوسط سنتی و روشنفکران چپ گرا، عمده ترین نیروهای مخالف آن شکل از توسعه بودند و آن را مخالف شرع اسلام و وابسته به سرمایه داری غرب می دانستند. در ماه های منتهی به انقلاب، طبقات پایین جامعه نیز به صف مخالفان پیوستند و به نیروهای انقلابی مهمی بدل شدند. شهر تنها صحنه ی درگیری نیروهای امنیتی و نیروهای انقلابی نبود؛ شهر چیزی بود که نیروهای مخالف در صدد احقاق حق خود بر آن بودند. با همه گیر شدن انقلاب، تخریب گسترده ی برخی ابژه های شهری که مخالف شؤون اسلامی، نماینده ی غرب گرایی و اشرافیت سلطنتی بودند آغاز شد. این مقاله با استفاده از روش تاریخی و اسنادی و بررسی طبقاتی نیروهای انقلابی، درصدد است تا انقلاب ایران را از منظر بحث «حق به شهر» مورد توجه قرار دهد. مفهوم «حق به شهر» از مفاهیم اساسی ادبیات نظری دیوید هاروی، بدان معناست که این شهروندان هستند که تصمیم می گیرند که می خواهند در چگونه شهری زندگی کنند.
۴۰.

تحلیل پدیدارشناختی تجربه زیسته کاربران شبکه اجتماعی تصویری اینستاگرام در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال هجدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۰

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی زندگی روزمره اینستاگرام فالوئینگ لایک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ سبک زندگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی شبکه های اجتماعی موبایل محور
تعداد بازدید : ۲۳۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۰۲
هدف این مقاله، مطالعه تجربه زیسته کاربران ایرانی اینستاگرام است. ویژگی های خاص این شبکه اجتماعی سبب شده است تا نوع خاصی از تعاملات به واسطه آن شکل بگیرد. این ویژگی ها تجربیات نوینی را در روال های هر روزه کاربرانِ فعّال جایگیر کرده است. بنابراین، محققان بر کاربرانی متمرکز شدند که تجربه حضور کافی در اینستاگرام را داشتند. در این مقاله، برای فهم معنای عمیق این تجربیات از رویکرد پدیدارشناسی تفسیری و روش مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده شده است. در مجموع با شانزده نفر مرد و زن مصاحبه شد که مدت میانگین عضویت آنها در اینستاگرام دو سال بوده است. در نهایت، بر اساس تحلیل مصاحبه ها مضامین مختلفی در رابطه با نقش اینستاگرام در زندگی روزمره کاربران شناسایی شد که مهم ترین آنها عبارتند از: لایک به منزله تحسین و نیز ایجاد رابطه اجتماعی؛ کامنت به منزله میدان گفت وگو؛ ارزشمند بودن تعداد زیاد فالوئرها؛ و نیز عدم شکل گیری دوستی واقعی در میان فالوئرها. در کل، باید اشاره کرد که تجربیات زندگی در شبکه های اجتماعی همانند طرد و پذیرش اجتماعی با توجه به محو شدن فزاینده تمایز زندگی واقعی از زندگی مجازی، از نظر پیامدهایی که برای زندگی واقعی دارد نباید مورد غفلت قرار بگیرد. از سوی دیگر، هر نوع اختلال در کردارهای هر روزه کاربران اینستاگرام، می تواند به برخی پیامدهای منفی روان شناختی و اجتماعی منجر شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان