فرهاد قاسمی

فرهاد قاسمی

مدرک تحصیلی: دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۶ مورد.
۱.

ژئوپلتیک شبکه ای- هیبریدی و قدرت یابی جمهوری اسلامی ایران در وضعیت پیچیدگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 134 - 165

کلیدواژه‌ها: ژئوپلتیک نظم شبکه ای پیچیدگی نوپدیدگی نظم نوین بین المللی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۱
از برجسته ترین چالش های موجود در تبیین قدرت یابی واحدها در جهان پرآشوب کنونی، سیال شدن محیط راهبردی جهانی، نرخ سریع تغییرات و پیچیدگی های فزاینده در نظام بین الملل، دگرسانی در سازه های نظم و گذار از سیستم های ساده و کلاسیک به سیستم های پیچیده و آشوبی است. در این سیستم ها، روندها و واقعیت های نوپدید و پویش های قدرت به گونه ای بسیار برجسته، ناهمسانی و ناهم طرازی در ژئوپلتیک قدرت و سازه های نظم را پدیدار نموده و فراوری و بازتولید قدرت توسط واحدها را به پدیده ای سیستمی و شبکه ای تبدیل کرده است. بر این مبنا، پژوهش حاضر، در پی پاسخ گویی به این پرسش اساسی است که بر اساس چرخش های اساسی شکل گرفته در چرخه قدرت جهانی و واقعیت های نوپدید سیاست جهان، « قدرت سازی و قدرت یابی کنشگران از جمله جمهوری اسلامی ایران چگونه امکان عملیاتی پیدا می کند؟» در این چارچوب، این پژوهش با بهره گیری از رهیافت روشی ابداکتیو درصدد نشان دادن رابطه معنادار میان ژئوپلتیک شبکه ای و هیبریدی در محیط نظام بین الملل کنونی و قدرت یابی جمهوری اسلامی ایران در وضعیت پیچیدگی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که " قدرت یابی کنشگران از جمله جمهوری اسلامی ایران در یک زنجیره علی در چرخه های محلی، منطقه ای و جهانی(تلفیق سطوح) و حوزه های موضوعی مختلف (درهم تنیدگی و تلفیق بخش ها) بر پایه قواعد شبکه و شبکه سازی ژئوپلتیکی، امکان عملیاتی پیدا می کند. در این راستا، مبتنی بر بنیان های هستی شناسانه و شناخت شناسانه نظریه پیچیدگی و آشوب و گزاره های نظری مندرج در آن الگوی نوینی در موضوع قدرت یابی واحدها تحت عنوان ژئوپلتیک شبکه ای– هیبریدی مطرح می گردد که در نوع خود رویکردی متفاوت و آینده نگرانه نسبت به پدیده قدرت یابی و نقش یابی بازیگران در صحنه سیاست بین الملل نوین محسوب می شود.
۲.

جنگ های شبکه ای و بازدارندگی: مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۵۰ (پیاپی ۸۰) 175 - 212

کلیدواژه‌ها: سیستم پیچیده آشوبی بین الملل جنگ های شبکه ای بازدارندگی قدرت متمرکز بازدارندگی شبکه ای تمرکزگرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸ تعداد دانلود : ۲۰۷
تحول جنگ ها و شکل گیری گونه ای جدید از آن با عنوان جنگ های شبکه ای و نحوه بازدارندگی در برابر آن، تبدیل به دغدغه ای اساسی در میان کشورها شده است، اما ادبیات روابط بین الملل نسبت به این وضعیت پاسخگو نبوده یا پاسخ مناسبی ارائه نداده است. پرسش این است که بازدارندگی در برابر جنگ های شبکه ای چگونه خواهد بود؟ در پاسخ به پرسش اصلی، فرضیه مقاله این که بازدارندگی شبکه ای با تمرکز بر معادله قدرت متمرکز  تهدید، با عنوان بازدارندگی شبکه ای تمرکزگرا، ابزاری کارآمد در برابر جنگ های شبکه ای محسوب می شود. برای بررسی این فرضیه از روش ابداکشن در قالب نظریه پیچیدگی آشوب بهره گرفته می شود. در این پژوهش، رفتار سیستم بین الملل در قالب سیستم های انطباقی پیچیده باز گفت می شود و با توجه به تغییر شکل نظم به نظم شاخه ای و دگرگونی های ایجاد شده به تبع آن، بازدارندگی شبکه ای تمرکزگرا به عنوان نمونه ای نوآورانه از موج ششم بازدارندگی مدل سازی می شود و کارآمدی آن در وضعیت کنونی جمهوری اسلامی ایران در شبکه منطقه ای غرب آسیا مورد بررسی قرار می گیرد.
۳.

Nigeria and the United States' Security Strategies in West Africa and Their Impact on Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian Review of Foreign Affairs, Volume ۱۵, Issue ۳۹- Serial Number ۱, Winter and Spring ۲۰۲۴ 1 - 26

کلیدواژه‌ها: Nigeria US Security Strategy West Africa Regional order

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۷
The United States actively engages in various regional orders, here with a particular focus on West Africa. Its approach involves organizing and leveraging relations with regional powers to influence and regulate the regional order. West Africa has gained significance in the international order, attracting the attention of the United States. Nigeria, as a key player in the region, plays a substantial role in Africa and West Africa, establishing a strategic alliance with the United States over several decades. This article explores Nigeria's role in the U.S. security strategy within the West African region. Notably, this topic has received limited attention in international relations literature, particularly within U.S.-Nigeria relations. Scholars have not reached a consensus on the impact and implications of Nigeria's role in U.S. security strategy, specifically in addressing regional insecurities. The central argument posited is that to safeguard its geo-strategic, geo-political, and geo-economic interests, as well as manage strategic rivalries in the region, the United States strategically engages with Nigeria. Nigeria serves as a crucial partner for the U.S. in containing the expansion of other powers in the region. The intersection of two key factors in Nigerian geopolitics—its SEA geopolitics in the Atlantic and its geoeconomic significance due to oil production and other strategic resources—establishes Nigeria as a crucial player in the American regional security strategy. In essence, the article contends that Nigeria's unique geopolitical and geoeconomic attributes contribute to its special position in the U.S. regional security strategy, allowing the United States to maintain influence and counterbalance the activities of other powers in West Africa.
۴.

منطقه گرایی آشیانه ای؛ ایران، روسیه و چین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 95 - 116

کلیدواژه‌ها: ممنطقه گرایی شبکه ای شبکه منطقه ای آشیانه ای منطقه گرایی ایرانی منطقه گرایی چینی منطقه گرایی روسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۲
منطقه گرایی به عنوان یکی از الزامات سیاست خارجی کشورها از گذشته خود را بر کشورها تحمیل نموده است؛ اما الگوهای آن پیوند مستقیمی با تحولات سیستم بین الملل داشته به گونه ای که در وضعیت پیچیدگی، خود را در قالب منطقه گرایی شبکه ای و آشیانه ای نمایان ساخته است. تداخل بلوک های منطقه ای ایران، روسیه و چین به ایجاد شبکه منطقه ای آشیانه ای منجر شده است که خوشه های شبکه ای هرکدام از آن ها بخشی از این شبکه را شکل می دهند. هرچند ادبیات روابط بین الملل به توصیف ابعادی از منطقه گرایی این سه کشور پرداخته اند اما بایستی از سطح توصیف به علل و پیامدهای این نوع منطقه گرایی بر سیاست خارجی این سه کشور حرکت نمود و آن اینکه منطقه گرایی آشیانه ای و پیامدهای آن بر سیاست خارجی آن ها به ویژه در حوزه مدیریت و کنترل این شبکه چیست؟ پاسخ به این پرسش را بایستی در تداخل مرزی، ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر جست وجو نمود و از سویی تأثیرگذاری بر پویش قدرت و حرکت به سمت بازدارندگی هیبریدی جمعی ازجمله پیامدهای اصلی آن به شمار می آید. به این سبب مقاله از ادبیات موجود در این حوزه فاصله گرفته و منطقه گرایی آشیانه ای و پویش های نظم در روابط بین الملل و کنترل آن را از زاویه ای نوین یعنی شبکه آشیانه ای مورد بررسی قرار می دهد.
۵.

The Propellants Factors in Human Resource Agility based on Government Policies (Case Study: Iran Tax Affairs Organization)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Journal of System Management, Volume ۹, Issue ۴, Autumn ۲۰۲۳ 239 - 254

کلیدواژه‌ها: Propellants factors Manpower agility Government policies Tax Affairs Organization

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۲۷۳
Huge economic, social, political, and technological changes in recent decades have brought increasing complexity and decreasing predictability of organizations' environments. One of the solutions offered to deal with such environments is the agile approach to human resources. This research was conducted with the aim of investigating the driving factors in human resource agility based on government policies. The current research is developmental in terms of purpose and descriptive survey in terms of the method with a combined (qualitative and quantitative) approach. The research community in the qualitative part included professors, experts in the field of human resources, and senior managers of the human resources department, and in the quantitative part, the senior and middle managers of the country's tax affairs organization who had a bachelor's degree or higher. Relevant data were extracted from theoretical literature and semi-structured open interviews in the qualitative section. The tool for data collection was a researcher-made questionnaire in the quantitative part. The results of the qualitative part led to the identification of 13 main categories, which are categorized into four main clusters (The propellants of human resource agility, Human resource agility policies, operational components of human resource agility, and Results and Functions of human resource agility) and became a five-point Likert scale questionnaire. The results of confirmatory factor analysis showed that all items have a significant relationship with the structure and the proposed structural model has a good fit. The results of the path analysis showed that the operational components of human resource agility have a mediating role in the relationship between the drivers of human resource agility and the results and functions of human resource agility. Human resource agility policies have a mediating role in the relationship between the propellants of human resource agility and the results and performance of human resource agility.
۶.

سیستم کنترل چند پیکری و نظم های منطقه ای :شبکه منطقه ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 1 - 28

کلیدواژه‌ها: کنترل نظم نوپدیدگی راهبرد انطباقی-شاخه ای شبکه متداخل چندپیکره قطبیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۳
سیستم کنترل نظم منطقه ای متاثر از تغییر ساختار و تغییر الگوی نظم بین الملل دگرگون شده است. در این میان یکی از پویش های کنترل نظم شبکه ایران، نوپدیدگی در قالب فرسایش ساختار تک قطبی سیستم جهانی و ظهور کانون های نوین قدرت در قالب پیکربندی های چندگانه است. بر همین اساس این پرسش اصلی مطرح می گردد که سازه چندپیکره نظم های منطقه ای چه تاثیری بر الگوهای کنترل نظم قدرت های منطقه ای در شبکه منطقه ایران دارد؟ دراین مقاله استدلال می شود که سازه چندپیکره ،الگوهای کنترل نظم منطقه ای را از قطبیت محوری به سمت کانون محوری سوق می دهد بر این اساس کنترل نظم در شبکه منطقه ای ایران در ابعاد سازه ها، دینامیک ها، چرخه ها، رفتارهای بازیگران و راهبرد کنترل متحول شده است و کنترل نظم شبکه منطقه ای ایران بر مبنای راهبرد انطباقی_شاخه ای شبکه های چندپیکره متداخل تنظیم می شود. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش ابداکتیو در گام نخست نوپدیدگی در عناصر گوناگون نظم در قالب سازه، چرخه های قدرت، پویایی ها و مدل های کنترل را بررسی می کند سپس چارچوب نظری مناسب برای واقعیات نوپدید در قالب شبکه های پیچیده ارائه می گردد و با استفاده از آن کنترل نظم در شبکه منطقه ای ایران تبیین می شود. در نهایت راهبردکنترلی شاخه ای-انطباقی مبتنی بر مفهوم کانونیت و متناسب با محیط منطقه ای ایران به عنوان دستاورد پژوهش تبیین می گردد.
۷.

شبکه سازی امنیتی غیر دولتی و بازدارندگی ؛ بررسی موردی پاکستان، ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره ۱۲ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۷) 69 - 101

کلیدواژه‌ها: نوپدیدگی بازدارندگی غیر دولتی نظم هیترارشیک شبکه سازی پانارکی بازدارندگی بازدارندگی کشسانی

تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۶۹
سیستم بازدارندگی به دلیل کاربردهای ارزشمندی که در امنیت سازی ایفا می کند، همواره مورد توجه بوده است. یکی از موضوعات مهم در سیستم های بازدارندگی، سازوکار های ایجاد کننده چنین سیستم هایی است. به تناسب تغییر ساختارها در نظام بین الملل و تحول در الگوهای نظم، بازدارندگی نیز تغییر یافته است. از جمله این تغییرات، تاثیر گروه های غیر دولتی بر بازدارندگی در بستر شبکه است که در تئوری های بازدارندگی مورد توجه قرار نگرفته است. بنا براین دغدغه و پرسش اساسی این پژوهش این است که کنشگران غیر دولتی چگونه بر ایجاد و الگوی سیستم بازدارندگی اثر می گذارند. در چارچوب الگوی نظم نامتقارن، شبکه های غیر دولتی از طریق تبدیل قدرت به تهدید و با بهره گیری از ساختار نظم هیترارشیک، بر بازدارندگی تاثیر گذاشته، منجر به شکل گیری پانارکی بازدارندگی در نظام بین الملل می شوند. این نوشته، از طریق اصلاح تئوری نسل پنجم بازدارندگی و انطباق آن با مبانی نظریه پیچیدگی – آشوب و نظم شبکه ای، زمینه های نظری تبیین بازدارندگی شبکه ای غیر دولتی را فراهم سازد. در این راستا، مفاهیم بازدارندگی شبکه ای -مقاومتی و پانارکی بازدارندگی مفاهیم جدید مطرح شده در مقاله هستند که می تواند سرآغازی برای دستورکارهای پژهشی در حوزه بازدارندگی و امنیت باشند. در خاتمه، استفاده ایران و پاکستان از بازدارندگی شبکه ای غیر دولتی نیز به منظور عینیت بخشیدن به مباحث مطرح شده مورد بررسی قرار گرفته است. در این مسیر از روش ابداکتیو که مبتنی بر تعامل مستمر نظریه و تجربه است استفاده شده است
۸.

گامی به سوی الگوی نظری نظم پراکنشی- شاخه ای در سیاست بین الملل نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هجدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۶۵) 289 - 314

کلیدواژه‌ها: پیچیدگی نظم شاخه ای - پراکنشی موازنه قدرت شاخه ای سیستم بین الملل پیچیده نظم جهانی نوین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۴۱۶
سیستم بین الملل در فاز گذار از سیستم ساده و خطی به پیچیده و آشوبی، در چارچوب سیستم های چندپیکری است که این موضوع چالش های نوینی را برای تبیین نظم در آن ایجاد کرده است. ادبیات روابط بین الملل، نظم را از دیدگاه ساده و کلاسیک مورد مطالعه قرار داده اند و تصوری خطی از آن داشته اند، این در حالی است که این سیستم از گونه پیچیده و آشوبی است. الگوی نوینی از نظم در حال پدیدار شدن است که نظریه های موجود روابط بین الملل از تبیین آن ناتوان هستند. بر این اساس پرسمان اصلی پژوهش حاضر بر محوریت الگوی نظری تبیین کننده نظم پیچیده و آشوبی سیستم بین الملل پیچیده شکل می گیرد. هدف اصلی مفهوم سازی چنین نظمی است که نویسنده با بهره گیری از بنیان های هستی شناسانه و شناخت شناسانه نظریه پیچیدگی و گزاره های نظری آن و بهره گیری از رهیافت روشی ابداکتیو، الگوی نظم شاخه ای – پراکنشی را به عنوان الگوی نظری نوآورانه به جامعه علمی روابط بین الملل ارائه می کند.
۹.

واپایش نظم در شبکه های منطقه ای پیچیده: ایران و غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۲ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 482 - 453

کلیدواژه‌ها: شبکه های پیچیده نامتمرکزی نوپدیدگی واپایش نظم واپایش کننده بومی

تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۹۱
واقعیت های جدید، پیچیدگی و شبکه ای شدن نظم بین الملل و منطقه ای به تغییر واپایش نظم در شبکه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا منجر شده است. یافتن پاسخ های سه پرسش  زیر از اهداف بنیادین پژوهش است: 1. با توجه به پیچیدگی نظم در شبکه های منطقه ای، واپایش آن پیرو چه قواعدی است؟           2. کنشگران برجسته منطقه ای برای چنین واپایشی از چه گونه سیستم هایی بهره می برند؟ 3. چگونگی تأثیر این واپایش بر ایران چیست؟ در فرضیه پژوهشی استدلال می شود که شبکه ای شدن واپایش نظم در وضعیت پیچیدگی پساجنگ سرد، الگوی واپایش در غرب آسیا را به الگوی شبکه ای تغییر داده، به گونه ای که اصول شبکه ای (دربرگیرنده قدرت در قالب ارتباطات، غیرخطی شدن، نبود تقارن وسازواری) بر آن چیره شده است. با تأکید بر مفهوم نوپدیدگی و بهره گیری از نظریه پیچیدگی-آشوب، چارچوب نظری الگوی واپایش نظم در شبکه غرب آسیا ارائه می شود. همچنین با رویکردی تبیینی و با بررسی نظام مند و ارزیابی استدلال ها و یافته های پژوهش های علمی پیشین در این زمینه، داده های کیفی مربوط به الگوهای واپایش در این منطقه تحلیل می شود. دستاوردهای پژوهش عبارت اند از: الف) تحولات نوپدید نظم در سطوح بین المللی و منطقه ای به تحول در الگوی واپایش نظم، اصول واپایش، اهداف واپایش، کنش ها و وضعیت ها ی محیطی واپایش انجامیده است؛    ب) الگوی واپایش شبکه ای نامتمرکز با شرایط کنونی در غرب آسیا تناسب دارد و این الگو، نبود تمرکز را به عنوان بن مایه الگوی واپایش نظم نوین در غرب آسیا مطرح می کند؛ ج) قواعد الگوی واپایش شبکه ای نامتمرکز دربرگیرنده تمرکززدایی در سیستم از راه گوناگونی در قوانین، دسترسی نداشتن کامل به اطلاعات، راه حل های گوناگون، افزایش انعطاف پذیری و نوآوری است؛ د) این امر به شکل گیری کنش های مستقل تر و ایجاد واپایش کننده های بومی منجر می شود که به شکل خودسامان سیستم را اداره می کنند؛ ه) واپایش نظم در شبکه بر ایران تأثیر داشته است.
۱۰.

سیستم های بین المللی پیچیده-آشوبی و نظریه نوین دیپلماسی دفاع شبکه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 263-295

کلیدواژه‌ها: قدرت دیپلماسی دفاع سیستم های بین المللی پیچیده و آشوبی قدرت نظامی دیپلماسی دفاع شبکه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۳۸۷
دیپلماسی دفاع، دارای پیشینه تاریخی طولانی و همزاد با قدرت نظامی است که وظیفه کاربست آن را در قالب دیپلماسی در زمان جنگ و صلح به عهده داشته است. به دلیل پیچیدگی و آشوبی شدن سیستم بین الملل، در قالب الگوی غیرخطی، قدرت، به عنوان پیشران اصلی دیپلماسی دفاع، به الگوی شبکه ای تغییر یافته است که پیچیدگی ساختاری، فرایندی، سازه ای، و قاعده ای را به عنوان ویژگی های تعریف کننده آن مطرح کرده است. با توجه به نوپدیدی سیستم های بین المللی غیرخطی و جدال های نظری در این حوزه، ادبیات روابط بین الملل در تبیین دستگاه تحلیلی دیپلماسی دفاع دچار عقب ماندگی جدی هستند و برهمین اساس، این پرسش اساسی به عنوان دغدغه اصلی پژوهش حاضر مطرح است که «برپایه اصول و مبانی نظریه سیستم های پیچیده و آشوبی، دستگاه تحلیلی دیپلماسی دفاع، چگونه قابل بازسازی مفهومی است». در پاسخ به این پرسش و با بهره گیری از روش آبدکشن که بر واقعیت های نوپدید و شیوه یافتن بهترین تبیین برای آن ها تأکید دارد، مقاله حاضر، دیپلماسی دفاع شبکه ای چندلایه را به عنوان مفهومی نوآورانه به ادبیات روابط بین الملل ارائه می دهد. ویژگی اصلی این مفهوم، دلالت آن بر دیپلماسی دفاع به عنوان یک سیستم با هسته مرکزی سخت بر محوریت سیستم های کنترل واحد پایه ای است که سیستم های کنترل دیگر، به عنوان سیستم های حمایتی بر روی آن بنیان نهاده شده و در قالب سیستم یکپارچه با پیوندهای کارکردی میان لایه کنترلی، به صورت هیبریدی عمل می کند. 
۱۱.

الزامات نظری بازدارندگی در سیستم های بین المللی پیچیده-آشوبی: گامی به سوی نظریه نوین بازدارندگی غیرخطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ (پیاپی ۶۹) 109 - 139

کلیدواژه‌ها: بازدارندگی بازدارندگی شبکه ای غیرخطی بازدارندگی چند لایه شبکه ای سیستم بین المللی پیچده و آشوبی پیچیدگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴
همگام با تحول در سیستم بین الملل، سیستم بازدارندگی نیز تکامل یافته و شکل های نوینی تجربه کرده است. رویارویی با چالش های غیرقابل پیش بینی آینده همراه با تهدیدات نامتقارن در یک سازوکار غیرخطی، طراحی دستگاه تحلیلی جدیدی از بازدارندگی و بازسازی مفهومی و نظری آن را ضروری نموده و هدف این پژوهش را شکل می دهد. پرسش این است که چگونه می توان در این الگو از سیستم بین الملل، بازدارندگی را از نظر مفهومی و نظری بازسازی کرد؟ این نوشتار با بهره گیری از روش استنتاج قیاسی و تمرکز بر نظریه های پیچیدگی و آشوب بویژه اصول بنیادین آن مانند شبکه ای و غیرخطی بودن سیستم، وابستگی حساس و شکست آبشاری به بازسازی مفهومی و نظری آن اقدام می کند. این پژوهش ضمن تمرکز بر دینامیک قدرت و سازوکارهای تبدیل آن به تهدید، از راه منطق و سازوکارهای غیرخطی و اصول مورد تاکید نظریه پیچیدگی و آشوب به بازسازی مفهومی و نظری بازدارندگی اقدام کرده و بازدارندگی شبکه ای غیرخطی را بعنوان مفهومی نوآورانه و نوین به حوزه مطالعات راهبردی ارائه می نماید. این الگو سرآغازی برای موج ششم بازدارندگی در روابط بین الملل می باشد. از سوی دیگر می تواند الگوی نوینی برای طراحی بازدارندگی ایران ارائه کند.
۱۲.

قدرت، نوپدیدگی و بحران در سیستم های بین المللی پیچیده و آشوبی: گامی به سوی مدل نظری نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 423 - 459

کلیدواژه‌ها: پیچیدگی سیستم های بین المللی پیچیده و آشوبی بحران نو پدیدگی قدرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۷۷۱
بحران ها به دلیل اهمیت و دائمی بودنشان در سیستم بین الملل، همیشه در کانون نظریه پردازی علم روابط بین الملل و سیاست گذاری کشورها قرار داشته اند. تحول سیستم بین الملل، تحول در دستگاه تحلیلی _ نظری بحران ها را در پی داشته و به همین منظور تکامل سیستم بین الملل و تبدیل آن به سیستم پیچیده _ آشوبی دستگاه تحلیلی یادشده را با بنیادها و قواعد نوینی روبه رو نموده که نوپدیدگی از برجسته ترین پیامدهای آنها می باشد. بر همین اساس با توجه به ناکارآمدی ادبیات موجود در توجه به این موضوع، این پرسش اساسی مطرح می شود که «سازوکار علّی شکل گیری بحران ها در سیستم بین الملل پیچیده و آشوبی چگونه عمل می کند؟». پژوهش حاضر با محوریت بخشیدن به نظریه «پیچیدگی و آشوب» و با تأکید بر منطق غیرخطی حاکم بر سیستم بین الملل نوین، دستگاه تحلیلی بحران را بر پایه دینامیک قدرت غیرخطی، نوپدیدگی شناختی، علّی و قوانین بازسازماندهی نظری بررسی کرده و دو مدل «هیترارشی» و «پانارشی» را به عنوان مدل های اصلی در شکل دادن به نوپدیدگی در روابط بین الملل مطرح کرده است. بحران ها، برآمده از گرایش سیستم های بین المللی پیچیده و آشوبی و دینامیک قدرت آن به زایش نوپدیدگی و کارکرد در دو منطقه مجزای پیچیدگی و انطباقی است که حاکمیت سازوکارهای غیرخطی در این مناطق سبب ساز بحران خواهند بود.
۱۳.

چرخه قدرت در سیستم بین المللی پیچیده و آشوبی و راهبردهای نقش یابی منطقه ای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۰ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 685 - 704

کلیدواژه‌ها: ایران چرخه قدرت سیستم بین المللی پیچیده - آشوبی نقش یابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۴ تعداد دانلود : ۷۳۵
چرخه قدرت و فشارهای سیستمی ناشی از آن، در درون سیستم بین الملل آنارشیک، نقش یابی را در کانون طراحی راهبرد کلان کشورها قرار می دهد. تحول سیستم بین الملل از ساده به سیستمی پیچیده و آشوبی، چرخه قدرت و راهبردهای نقش یابی در آن را با ویژگی های نوینی از جمله تعریف در گستره شبکه ای و بر مبنای قدرت هوشمند شبکه ای همراه ساخته است. مقاله حاضر با توجه به ناکارامدی ادبیات موجود در روابط بین الملل در تبیین چرخه قدرت و راهبردهای نقش یابی در سیستم های یادشده، سعی در ارائه مدل نظری نوین دارد. در این زمینه، شبکه به عنوان سازه سیستم بین الملل و چارچوب اساسی نقش یابی، پویایی و تنوع چرخه قدرت در سیستم شبکه ای و کارکرد شبکه در لبه آشوب؛ پویایی نقش یابی؛ و فشارهای سیستمی – شبکه ای و نقش یابی از طریق شبکه سازی؛ در کانون تحلیلی مقاله حاضر قرار دارد. از سوی دیگ،ر ایران به عنوان قدرت منطقه ای در حال رشد، با موضوع نقش یابی در وضعیت فشارهای سیستمی روبه روست که در ادبیات موجود، به آن توجه جدی نشده است. مقاله حاضر با بهره گیری از مدل نوین نظری که تدارک دیده است، چرخه قدرت و راهبردهای نقش یابی ایران را بررسی می کند. شبکه سازی، دیپلماسی شبکه ای و بازدارندگی شبکه ای، سه مدل نوآورانه مقاله در مورد نقش یابی ایران در وضعیت سیستم بین المللی پیچیده و چرخه قدرت در آن است.
۱۴.

تحول در ساختار ژئوپلیتیک جهانی و بازدارندگی نیابتی و یک جانبه ایالات متحده (با محوریت عربستان سعودی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 146 - 172

کلیدواژه‌ها: ساختار ژئوپلیتیک جهانی بازدارندگی یک جانبه ایالات متحده عربستان سعودی ج. ا. ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۰ تعداد دانلود : ۸۶۴
پیش از جنگ سرد؛ ساختار امپریالیستی جوامع غربی تلاش گسترده ای برای تسلط سرزمینی داشت که با وقوع جنگ های جهانی اول و دوم و سپس ورود به فضای دوقطبی دستخوش تغییر شد. در خلال جنگ سرد تقسیم بندی های ژئوپلیتیکی میان دو ابرقدرت زمینه را برای شکل گیری نظریه های سد نفوذ، بازدارندگی و دومینوهای جهانی آماده ساخت. در ادامه، فروپاشی شوروی نقطه عطفی بود که تداوم تغییر در ساختار ژئوپلیتیکی را نشان می داد. در فضای جدید، غرب آسیا به عنوان کمربند انتقالی ژئواستراتژیک شرقی به غربی اهمیت دوچندان یافت. گذشته از این؛ تغییر دسته بندی بازیگران نیز، دو کشور قدرتمند منطقه ای ایران و عربستان سعودی را رودرروی یکدیگر قرار داد که درنتیجه، سیاست خارجی این دو به سمت بازدارندگی سوق داده شد. در این میان با ورود ایالات متحده و اعمال بازدارندگی یک جانبه گسترده به حمایت از عربستان، توازن در قدرت و نفوذ منطقه ای در حال تغییر است؛ بنابراین، سؤال محوری پژوهش این است که تحول در ساختار ژئوپلیتیک جهانی چگونه مسئله بازدارندگی آمریکا در غرب آسیا و حمایت از عربستان سعودی را به دنبال داشته است؟ یافته های تحقیق مؤید این است که ایالات متحده با بهره گیری از نظریه بازدارندگی یک جانبه گسترده برای جلوگیری از توسعه نفوذ منطقه ای ایران بازدارندگی نیابتی را علیه جمهوری اسلامی ایران بکار گرفته است. درنتیجه، ضمن افزایش فشار ساختاری بر ایران به تقویت متحد منطقه ای خود عربستان سعودی و پوشش نارسایی های ژئوپلیتیک این کشور و تسلیح نظامی فراگیر و نیز مهم تر از همه، همکاری راهبردی با این کشور روی آورده است. هدف از این پژوهش نشان دادن مسئله بازدارندگی نیابتی آمریکا در غرب آسیا در قالب حمایت از عربستان سعودی است.
۱۵.

گامی به سوی نظریه نوین ژئوپلیتیک شبکه ای و بازتولید قدرت در سیاست بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 37 - 66

کلیدواژه‌ها: پیچیدگی ژئوپلیتیک شبکه ژئوپلیتیک سیاست بین الملل قدرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۷ تعداد دانلود : ۵۷۱
قدرت و بازتولید آن، پرسمانی دیرینه در ادبیات روابط بین الملل است. ژئوپلیتیک، دستیابی، مهار یا بهره مندی از سرزمین را به عنوان راه برجسته قدرت یابی مطرح می کند. ژئوپلیتیک مراحل گوناگون تکامل را طی کرده است؛ هستی جهان های کوچک ناهمسان از یکدیگر تا سازه های سلسله مراتبی و به تازگی سازه های شبکه ای، مراحل چنین دگردیسی ای را نشان می دهد. سازه های ژئوپلیتیک، بر گشتگاه قدرت های بزرگ و فراهم کردن زمینه قدرت خواهی آنها شکل گرفته اند. دگرگونی سیستم بین الملل، بر ژئوپلیتیک و سازه های آن تأثیر گذاشته و در چهره شبکه های آشیانه ای نمایان شده که پویش قدرت و سازوکارهای علی قدرت در آنها، ناهمسان از گذشته است. ادبیات حوزه روابط بین الملل، هرچند تلاش نموده اند برای تبیین واقعیت های نوپدید ژئوپلیتیک دیدگاه های نوینی را مطرح کنند، در تبیین سازوکار تولید قدرت در وضعیت پیچیدگی ناتوان بوده اند. به همین سبب این پرسش بنیادین مطرح می شود که «با نگاه به وضعیت پیچیدگی سیستم بین الملل، سازوکارهای تولید قدرت، از راه ژئوپلیتیک چگونه است؟». ژئوپلیتیک به پدیده سیستمی تبدیل شده و از حالت جفت پایگی مبتنی بر روابط میان قدرت های بزرگ خارج شده است و قواعد نظریه «پیچیدگی _ آشوب» بر تولید قدرت در شبکه ژئوپلیتیک حاکم است. این موضوع که قدرت چگونه خود را در وضعیت پیچیدگی بازتولید می کند، می تواند به دیدگاه نوآورانه ای درباره سازوکارهای قدرت و بازتولید آن در وضعیت ژئوپلیتیک شبکه ای منجر شود. این موضوع محور و دغدغه اصلی پژوهش حاضر است. پیچیدگی و شبکه به عنوان دیدگاه نظری نوین، پایه و اساس یک انقلاب علمی را در زمینه ژئوپلیتیک و قدرت فراهم می کند. نوشتار حاضر، الگوی نظری نوینی را در چهارچوب مفهومی ژئوپلیتیک شبکه ای و سازوکارهای علی تولید قدرت در شبکه یادشده را بر پایه قواعد پیچیدگی ارائه می کند.
۱۶.

پویش قدرت در نظم های منطقه ای و راهبرد امنیتی دولت متحد منطقه ای: مطالعه موردی راهبرد امنیت ملی رژیم صهیونیستی در جنگ داخلی سوریه 2019-2012(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: راهبرد امنیتی رژیم صهیونیستی پویش قدرت شبکه نظم امنیتی غرب آسیا جنگ داخلی سوریه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۲ تعداد دانلود : ۵۴۸
پویش قدرت در جنگ داخلی سوریه از طریق موازنه سازی هوشمند بین سه خرده شبکه مقاومت، ترکیه و کردها شاخص سازی عینی شده است. هر یک از واحدهای دولتی در خوشه شامات و خلیج فارس با استفاده از طراحی های راهبردی خود به دنبال دستکاری در پویش قدرت و به تبع آن تأثیرگذاری بر نظم امنیتی آینده در خوشه شامات بوده اند. پرسش اصلی پژوهش پیش رو این بوده که «پویش قدرت در نظم امنیتی منطقه غرب آسیا در قالب جنگ داخلی سوریه چگونه بر راهبرد امنیتی رژیم صهیونیستی به عنوان دولت پیرو در این جنگ تأثیر داشته است؟» در پاسخ به پرسش مطرح، این فرضیه مورد آزمون قرار گرفته که به دلیل سلسله مراتبی بودن شبکه نظم جهانی، پویش قدرت در نظم امنیتی منطقه غرب آسیا و جنگ داخلی سوریه از طریق اثرگذاری بر راهبرد امنیتی دولت حامی بر راهبرد امنیتی دولت پیرو مؤثر بوده است. بر این اساس رژیم صهیونیستی با توجه به اثرگذاری پویایی قدرت در جنگ داخلی سوریه بر راهبرد امنیتی آمریکا، راهبرد امنیتی خود را به تبعیت از راهبرد امنیتی آمریکا در این جنگ طراحی کرده است. روش پژوهش در این مقاله روش مدل سازی قیاسی است.
۱۷.

عربستان سعودی و بازدارندگی شبکه ای علیه جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۸۱) 135 - 160

کلیدواژه‌ها: بازدارندگی شبکه ای ائتلاف سازی شبکه ارتباطی عربستان سعودی جمهوری اسلامی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۱ تعداد دانلود : ۸۲۵
جمهوری اسلامی ایران و چگونگی مقابله با نفوذ منطقه ای آن همواره یکی از مهم ترین دغدغه های عربستان سعودی به ویژه در یک دهه گذشته بوده است. از نظر نگارندگان این مقاله، سعودی ها در این راستا تلاش کرده اند با تکیه بر گسترش شبکه ارتباطی خویش در حوزه های مختلف، نوعی بازدارندگی شبکه ای در مقابل ایران ایجاد کنند تا از این طریق جمهوری اسلامی را وادار به تغییر سیاست های منطقه ای خود کنند. بر این اساس، سؤال اصلی مقاله این است که عربستان سعودی چگونه از بازدارندگی شبکه ای برای مقابله با ایران و مهار آن استفاده می کند؟
۱۸.

نظریه پیچیدگی و سیاست خارجی: راهبردهای ایران در غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۸ تعداد دانلود : ۷۱۹
با پیچیدگی سیستم بین الملل و آشوبی شدن آن، سیاست خارجی کشورها نیز به عنوان واحدهای چنین سیستمی از منطق خطی و ساده گذشته پیروی نمی کنند؛ بنابراین در حوزه سیاست خارجی نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی است که بر مبنای ویژگی های چنین سیستمی پایه گذاری شده باشد. سیستم غرب آسیا شدیداً تحت تأثیر وضعیت پیچیدگی در سیستم بین الملل قرار گرفته است. این پژوهش با مفروض انگاشتن چنین واقعیتی سعی در پاسخ به این پرسش دارد که راهبرد سیاست خارجی ایران در سیستم منطقه ای غرب آسیا به عنوان بخشی از سیستم بین الملل پیچیده و آشوبی چگونه تبیین می شود؟ تنوع تهدیدات، تنوع بازیگران، تداخل دینامیک ها، الگوهای رفتاری غیرخطی و خوشه ای شدن شدید شبکه یاد شده از جمله ویژگی هایی است که ایران در این شبکه با آن روبروست و بر همین اساس تنوع راهبردی در شبکه سازی در غرب آسیا و سیستم راهبردهای مبتنی بر بازدارندگی شبکه ای و مثلثی محور سیاست خارجی ایران در غرب آسیا را شکل می دهد.
۱۹.

گذار در سیستم های بین المللی پیچیده – آشوبی: ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۴ (پیاپی ۵۴) 157 - 190

کلیدواژه‌ها: پیچیدگی سیستم های بین المللی پیچیده-آشوبی گذار قدرت گذار شاخه ای ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۹ تعداد دانلود : ۷۱۲
تکامل سیستم های بین الملل  خطی- سنتی  و شکل گیری سیستم های پیچیده و آشوبی، الگوی گذار قدرت سنتی را تغییر داده است و این تغییر در گذار سیستمی  نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی در قالب نظریه پیچیدگی و آشوب دارد که ادبیات موجود در روابط بین الملل به آن نپرداخته اند. از سوی دیگر ایران نیز از جمله کشورهای است که به دلیل کانونیت در نظم های منطقه ای و پویش های درونی، تحت تأثیر مستقیم الگوهای گذار قرار دارد. به همین سبب این پژوهش بر محوریت این پرسش اساسی شکل گرفته است که گذار در سیستم بین المللی پیچیده و آشوبی و ایران به عنوان یک مورد چگونه تبیین می شود ؟ در پاسخ به پرسش پژوهش، نویسنده بر این باور است که گذار، پیوند مستقیمی با ویژگی های پیچیدگی، از جمله شاخه ای شدن نظم دارد و دراین راستا گذار شاخه ای را ویژگی اصلی گذار در چنین سیستم هایی می داند و مدل گذار شاخه ای را به عنوان مفهوم تحلیلی نوین، به ادبیات روابط بین الملل پیشنهاد می دهد. روش این پژوهش با بهره گیری از رئالیسم انتقادی مبتنی بر استنتاج و ترکیب است و بر این اساس ابتدا قواعد سیستم های پیچیده-آشوبی استخراج و با ترکیب آنها، مدل گذار شاخه ای ارائه می شود.
۲۰.

تئوری سیستم های انطباقی پیچیده ابزار تحلیلی نظم در محیط های پیچیده و آشوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره ششم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 7 - 40

کلیدواژه‌ها: پیچیدگی سیستم های انطباقی پیچیده دینامیک های غیرخطی شاخه ای شدن نظم وابستگی حساس

تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۳۰۱
اصولاً جهانی شدن به عنوان یک فرایند اجتماعی، محدودیت های خاصی را بر تحلیل واقعیت های اجتماعی تحمیل می کند. افزایش پیچیدگی سیستم های اجتماعی کاهش فهم پدیده ها را به دنبال دارد. همزمان ابزار مفهومی روابط بین الملل نیز هم در سطح تحلیل و هم در حوزه عمل ناقص و ناکافی است، که تایید کننده ناکارایی چارچوب مفهومی، برای عمل در پیچیدگی فزاینده واقعیت های اجتماعی می باشد. از این رو مقاله حاضر با مفروض قرار دادن پیچیدگی در جهان واقعی این پرسش را مورد بررسی قرار داده است که کدام تئوری قدرت تبیین تحولات حادث از پیچیدگی شدن سیستم بین الملل را دارد؟ ماحصل پژوهش حاضر اشاره به این دارد که غیرخطی بودن، ذاتی پدیده های سیاسی است و مفروضات خطی کمک زیادی به فهم و تحلیل پدیده های غیرخطی جهان واقعی نمی کنند. بنابراین با توجه به پیچیدگی حاکم بر سیاست بین الملل و پدیده های جهان واقعی به نظر می رسد تئوری سیستم های انطباقی پیچیده قدرت تبیین تحولات حادث از پیچیدگی شدن سیستم بین الملل را دارا باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان