معصومه اسماعیلی

معصومه اسماعیلی

سمت: استادیار
مدرک تحصیلی: استادیار دانشگاه علامه طباطبایی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۸۶ مورد.
۸۱.

واکاوی علل عود در سوء مصرف کنندگان مواد بر اساس مؤلفه های معنایی – ارزشی زبان (تحلیل گفتمان موردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اعتیادپژوهی سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴۶ 55-74

کلیدواژه‌ها: سوءمصرف مواد عود و بازگشت تحلیل گفتمان زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۴ تعداد دانلود : ۶۴۱
هدف : عوامل زیادی، سوءمصرف مواد را به یک موضوع پیچیده و چندبعدی تبدیل نموده است. یکی از این عوامل، عود و بازگشت به سوءمصرف مواد می باشد. روش: پژوهش حاضر، یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل گفتمان است. هدف از این تحقیق واکاوی علل عود در سوء مصرف کنندگان مواد بر اساس مؤلفه های معنایی – ارزشی زبان می باشد. در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل لاکلا و موفه مفصل بندی های خاص موجود در گفتمان مشخص شد. بر اساس این الگو توصیفات و قرائت های مشارکت کنندگان پیرامون علل عود با استفاده از مصاحبه ساختار نایافته جمع آوری شد. مشارکت کنندگان افراد خود معرف به مراکز درمانی شهر اصفهان بودند و حداقل دو بارسابقه ترک داشتند و به شکل هدفمند انتخاب شدند. بعد از 11 مصاحبه نمونه به حالت اشباع رسید. داده های موجود به روش تحلیل محتوا کدبندی شد. یافته ها: در این پژوهش مشخص شد: سوءمصرف کنندگان با هویت منفعل و تسلیم پذیر تحت تاثیر گفتمان حاکم در جامعه مصرف کنندگان به ساختار شکنی و از بین بردن هژمونی گفتمان حاکم در جامعه می پردازند و در جنگ (ضدیت و غیرت) با مراجع حاکم مثل خانواده، مشاور و راهنما به دال مرکزی خود که همان سرلوحه قرار دادن مصرف مواد پناه برده و با شکل گرفتن دال تهی که همان دور شدن از صمیمیت، محبت و اعتماد است با ناکارآمدی، و بی کفایت شدن در جامعه به مصرف مجدد مواد و تثبیت معنای مصرف روی می آورند. نتیجه گیری: عود یک فرایند منفی شامل بازگشت مجدد به مواد می باشدکه توسط 20 تا 90 درصد معتادان تجربه می شود. برای پیشگیری از عود مصرف مواد بهتر است در گفتمان های کلان جامعه و در نظام آموزشی، تربیتی و درمانی تغییراتی به وجود آورد.
۸۲.

ارزیابی رویکردهای چرایی انجام مطالعات روان شناسی اسلامی در مطالعات منتسب به آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 95-108

کلیدواژه‌ها: ارزیابی روان شناسی اسلامی رویکردهای روان شناسی ضرورت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۹ تعداد دانلود : ۵۶۵
هدف پژوهش حاضر ارزیابی رویکردهای مختلف درباره ضرورت انجام مطالعات روان شناسی اسلامی در مطالعات منتسب به آن است. روش پژوهش، تحلیلی - توصیفی بوده که در آن جامعه مورد بررسی تمامی کتاب ها، مقالات، مصاحبه ها در موضوع روان شناسی اسلامی بوده است. نمونه مورد بررسی، مطالعاتی است که به پاسخ این سؤال پرداخته اند. همچنین این مقاله، از مصاحبه با متخصصان این موضوع در جمع آوری نظرات استفاده کرده و نتایج با ارزیابی چند نفر از متخصصان، تأیید شده است. یافته های پژوهش در پاسخ به سؤال «چرایی»، ذیل سه رویکرد دسته بندی شده است. 1. روان شناسی فرهنگی: جامعه هدف روان شناسی در ایران، مسلمان است و روان شناسی مورد استفاده باید با فرهنگ و مبانی فکری مراجع و مشاور همسان باشد؛ 2. روان شناسی اسلامی دایرهالمعارفی: کامل بودن دین اسلام و بیان مباحث روان شناسی در منابع دینی به طور کامل یا بخش مهمی از مطالب، بری از خطا بودن و منطبق بر واقع و حقیقت عالم بودن در همه ارکان، که به دلیل وحی از جانب خالق اثبات می شود؛ 3. روان شناسی اسلامی تأسیسی: علم براساس مبانی جهت گیرانه شکل گرفته است، ازاین رو می توان براساس اسلام، علمی مبتنی بر مبانی متفاوت آن شکل داد.
۸۳.

نقد و بررسی انگیزش ذاتی بر اساس مبانی انسان شناسی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مشاوره جلد ۱۵ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۶۰ 119-158

کلیدواژه‌ها: انگیزش ذاتی مبانی انسان شناسی اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۴۳۸
در مورد رفتار انسان، پرسش های بسیار مهمی برای روانشناسان مطرح بوده که از جمله می توان به این پرسش ها اشاره کرد : چرا رفتارانسان شروع می شود؟ بعد از اینکه رفتار شروع شد چرا ادامه می یابد؟ چرا رفتار به سمت برخی هدف ها و دورشدن از هدف های دیگر گرایش دارد؟ چرا رفتار جهت خود را تغییر می دهد؟ چرا شدت رفتار تغییر می کند؟ و چرا رفتار متوقف می شود؟ برای پاسخ به این پرسش ها، مفهومی تحت عنوان انگیزش [1] در روانشناسی به وجود آمده است(ریو، 2009). بنابراین، اینکه چه عاملی باعث می شود رفتاری انجام صورت پذیرد و استمرار داشته باشد یا متوقف شود و همچنین جهت و شدت رفتارهایی که انجام می شود، مجموعه چالش هایی است که در حوزه انگیزش مطرح است ( ریو، 2005؛ پتری، 2012؛ پنتریچ و شانک، 2002). انگیزش مفهومی بنیادی است که تقریباً در همه ابعاد رفتار و زندگی انسان مخصوصاً ابعاد مربوط به یادگیری و آموزش کاربرد دارد. همچنین انگیزش مهم ترین مفهوم تعلیم وتربیت [2] است. تقریباً همه روانشناسان معتقدند که انگیزش پایه و اساس شروع، ادامه یافتن و پایداری در رفتار انسانی است. انگیزش رفتار انسان را در راستای اهداف مطلوب هدایت می کند ( الوانه، 1998). [1] [2]
۸۴.

مطالعه کیفی نقش زبان در روابط زوجین رضایتمند: پژوهشی مبتنی بر نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۶ 41 - 68

کلیدواژه‌ها: ازدواج رضایت زناشویی زبان نظریه مبنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۳۴۵
این پژوهش با هدف بررسی مطالعه کیفی نقش زبان در روابط زوجین رضایتمند انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهش های کیفی است که با استفاده از روش نظریه داده بنیاد، انجام شده است. بدین منظور با روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته، داده ها جمع آوری شدند و تا رسیدن به اشباع نظری، 6 زوج از واجدان شرایط مورد بررسی قرار گرفتند. برای دستیابی به عوامل، تحلیل داده ها با استفاده از فنون استراوس و کربین انجام شد که شامل شناسه گذاری مفاهیم و شکل دادن به نظریه است. تجزیه و تحلیل داده ها در شناسه گذاری باز، به شناسه گذاری عوامل اصلی، مولفه ها و زیر مولفه ها منجر شد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه ها، هماهنگی زبانی زوجین به عنوان مقوله هسته، عوامل زبانی بسترساز رضایت زناشویی و عوامل زبانی تداوم بخش رضایت زناشویی مقولات عمده و چهار مقوله سطح دوم که از مقولات سطح اول بدست آمدند عبارت است: عوامل زبانی تقویت کننده رابطه زناشویی، عوامل زبانی تمدید کننده رابطه زناشویی، عوامل زبانی تحکیم کننده رابطه زناشویی و عوامل زبانی تثبیت کننده رابطه زناشویی شناسایی شدند. نتایج نشان داد که زبان در افزایش رضایت زناشویی نقش مهمی را ایفا می کند به طوری که هدایت آن در جهت مکالمات مسالمت آمیز، شرایط تداوم رابطه زناشویی را پیش بینی می نماید.
۸۵.

تحلیل کیفی بررسی نقش نوسازی جامعه همراه با رسانه های مجازی بر ساختار خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ مشاوره و روان درمانی سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۱

کلیدواژه‌ها: نوسازی رسانه های مجازی ساختار خانواده نظریه زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۵۲۵
مقدمه: شناختن هر چه بیشتر خانواده ، درکی عمیق از ساختار و کارکرد خانواده به ارمغان می آرود.بدین منظور هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوسازی توسعه با همراهی تکنولوژی های ارتباطی بر ساختار خانواده است. روش: در پژوهش حاضر از رهیافت کیفی و روش نظریه مبنایی برای بررسی درک و تفسیر تغییرات نوسازی ،تکنولوژی های ارتباطی ، استفاده شد.جامعه پژوهش شامل افرادی بودند که بالای 30 سال سن داشتند که با نمونه گیری نظری از میان آن ها 28 نفر با توجه به اشباع داده ها مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق قرار گرفتند.یافته ها : مقوله های عمده عبارت بودند از: دوری از خود، خانواده و اجتماع، خلاءعاطفی و معنوی، تغییر نقش والدین، تجدید سبک رابطه ها، دنیای مجازی، تقدس زدایی، ظاهر گرایی، تسهیلات ،عدم آرامش، فردگرایی، تغییرات بافت فرهنگ، تغییرات روان شناختی تغییرات ازدواج، تغییرات زیربنایی خانواده ها ،قدرت تصمیم گیری و اجرا ، کاهش همدلی اجتماعی و اثرات مدرنیه و مقوله ی هسته ای عبارت بود از : فراساختارگرایی،. در نهایت و با تمرکز بر سوال اصلی پژوهش ، مقوله ها در سه دسته عمده شرایطی، تعاملی و پیامدی تقسیم شدند و الگوی زمینه ای مورد نظر درک تاثیرات توسعه نوسازی همراه با رسانه های مجازی پیاده سازی و رسم شدنتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش به این نتیجه رسیدیم که در اثر تحولات ارتباطی و نوسازی جامعه ، خانواده هم دچار تغییرات در درون ساختار خود با محوریت ارتباط شده است و هم دچار تغییرات برون ساختاری با محوریت فرهنگ و بافت شده است.
۸۶.

ابعاد استعلای سالمندی در زنان سالمند ایرانی: یک مطالعه پدیدار شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره بیستم بهار (خرداد) ۱۴۰۰ شماره ۹۹ 327-340

کلیدواژه‌ها: استعلای سالمندی تعالی خود موزونیت تجارب تعالی ارتباطی تعالی جهان بینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۸۲۲
زمینه: مطالعات متعددی پیرامون سالمندان انجام شده است. اما پژوهشی که به شناسایی ابعاد استعلای سالمندی در زنان سالمند پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف : هدف پژوهش حاضر، بررسی تجارب زیسته زنان سالمند ایرانی از ابعاد استعلای سالمندی بود. روش : پژوهش از نوع مطالعات کیفی با روش پدیدارشناسی بود. جامعه آماری تمامی سالمندان بالای 60 سال شهر تهران در سال 1398 بود. نمونه گیری به روش هدفمند و حجم نمونه پس از اشباع نظری 6 نفر بود. ابزارهای پژوهش حاضر عبارت بود از: مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته. تحلیل داده ها با استفاده از روش کلایزی انجام شد. یافته ها: 60 مضمون فرعی و 15 مضمون اصلی استخراج گردید که در نهایت منجر به شناسایی 4 بعد یا مؤلفه مفهوم استعلای سالمندی شد. ابعاد استعلای سالمندی حاصل از این پژوهش عبارتند از: بعد تعالی ارتباطی، بعد تعالی خود، بعد تعالی جهان بینی و بعد موزونیت تجارب. نتیجه گیری: مفهوم استعلای سالمندی و ابعاد آن در جامعه ایرانی با مفهوم استعلای سالمندی و ابعاد آن در سایر جوامع تفاوت دارد و زنان سالمند ایرانی که به استعلای سالمندی رسیده اند، به ویژگی های رشد یافته ای اشاره می کنند که با آنچه در نظریه های سالمندی تحت عنوان خودشکوفایی یا استعلای سالمندی مطرح شده است، تفاوت هایی دارد. از جمله این ابعاد متفاوت می توان به موزونیت داشتن تجارب و تعالی در جهان بینی اشاره کرد. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند زمینه نظریه پردازی بومی در حوزه سالمندشناسی روانی اجتماعی را فراهم آورد.
۸۷.

نقش واسطه ای حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا در رابطه بین نشخوار ذهنی و نقص در کارکردهای اجرایی با حل مسأله ناکارآمد در بیماران مبتلا به افسردگی اساسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی بالینی سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 83 - 94

کلیدواژه‌ها: نشخوار فکری کارکرد اجرایی حل مسأله حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا افسردگی اساسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۱ تعداد دانلود : ۵۷۰
مقدمه: حل مسئله به عنوان یک عامل مهم در بیماری افسردگی  اساسی شناخته می شود. چند بررسی اخیر نشان می دهد که نشخوار ذهنی و نقص در کارکرد اجرایی ممکن است یک متغیر تأثیر گذار در حل مسئله ناکارآمد در افراد افسرده باشد. اما مطالعات کمی درباره سازوکارهای درگیر در این رابطه انجام شده است. پژوهش حاضر با تأکید بر مدل ویلیامز، در قالب یک مدل علّی به بررسی نقش واسطه ای حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا در رابطه بین نشخوار ذهنی و نقص در کارکردهای اجرایی با حل مسأله ناکارآمد در افراد افسرده می پردازد. روش: بدین منظور 50 فرد مبتلا به افسردگی اساسی به روش نمونه گیری در دسترس در فاصله زمانی اردیبهشت 96 تا مهر96 انتخاب به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. همگی آزمودنی ها به مرکز مشاوره دانشگاه پیام نور، مرکز مشاوره آفرینش و بیمارستان شریعتی شهر فسا مراجعه کرده بودند. جهت گردآوری داده ها، پس از تشخیص افسردگی اساسی توسط روانشناس، از آزمون حافظه سرگذشتی، آزمون حل مسئله وسیله- غایت، پرسشنامه نشخوار ذهنی و دسته بندی کارت های ویسکانسین استفاده شد. جهت تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل مسیر از نوع مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد نشخوار ذهنی بصورت مستقیم (471/0 - ) و غیرمستقیم (103/0-) بر حل مسئله  تأثیر دارد. اثر کل نشخوار بر حل مسئله ( 573/ 0- )می باشدکه در سطح 95 درصد معنی دار می باشد. بنابراین با توجه به معناداری اثر مستقیم و غیر مستقیم،  حافظه سرگذشتی بعنوان متغیر میانجی جزئی در تأثیر بین نشخوار بر حل مسئله  عمل می کند. همچنین اثر مستقیم ( 309/0)  و اثر غیرمستقیم کارکرد اجرایی (057/0 - ) بر حل مسئله  معنی دار می باشد. بنابراین،  حافظه سرگذشتی بعنوان متغیر میانجی جزئی در تأثیر بین کارکرد اجرایی بر حل مسئله  عمل می کند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر  به قسمی مدل سه عاملی ویلیامز را تایید می کند. نتایج نشان داد که افراد افسرده به دلیل خلق منفی، نشخوار ذهنی و نقص در کارکردهای اجرایی، در بازیابی خاطرات سرگذشتی به طور اختصاصی دچار مشکل می شوند و این مشکل در بازیابی، حل مسائل و مشکلات آنها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد و باعث می شود که راه حل های کمتر مؤثری را تولید کنند.
۸۸.

بازشناسی روش و تحلیل نشانه شناسی در نظام های معنایی تحولات خانواده: فیلم جدایی نادر از سیمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بازیابی دانش و نظام های معنایی سال هفتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 1 - 27

کلیدواژه‌ها: نشانه شناختی تحولات خانواده فیلم جدایی نادر از سیمین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۰ تعداد دانلود : ۳۷۲
بازنمایی یکی از مفاهیم بنیادی در مطالعات رسانه‌ای و راه و روشی است که از آن طریق، رسانه‌ها حوادث و واقعیت‌ها را نشان می‌دهند. در این روش کلمات، تصاویر، موسیقی و دیگر عناصر فیلم به مثابه نشانه‌ای در نظر گرفته می‌شود که از طریق آن‌ها معانی احتمالی متفاوتی را خلق می‌کند. هدف: پژوهش حاضر با هدف، تحلیل نشانه‌شناسی در نظام­های معنایی تحولات خانوادهدرصدد رمزگذاری مفاهیم معنادار است. روش پژوهش: در این پژوهش از آنجا که با تصاویر متحرک، موسیقی و کلام به عنوان متن رسانه‌ای سروکار دارد، از روش کیفی با رویکرد نشانه‌شناسی برای بررسی نشانه­های تصویری موجود در فیلم­ منتخب سینمایی استفاده کرده است. یافته‌ها: فیلم یک تحول بافتی عمیق در خانواده را مطرح ساخته است. از نظر رمزگان فنی نیز مشخص است که تمام عناصر طراحی فنی بیانگر دوگانه موجود بین زوجین است که منجر به اختلاف شده و این اختلاف در سطوح و مناسک اجتماعی متقابل زوجین نیز در یخش رمزگان اجتماعی آشکار است. نتیجه­گیری: در نتیجه مفهوم اصلی فیلم از انسان امروزی که گویی در بافت اجتماعی سرزمین اش، نه آن قدر نسبت به فرهنگ و گذشته خودش وابستگی و اعتقاد دارد و نه اطلاع و علم لازم نسبت به جهان مدرن و لوازم زندگی مدرن و پسامدرن را دارد.
۸۹.

استحاله در ازدواج، واکاوی پدیداری فرآیند شکل گیری و پیامد های آن در روابط زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره نوزدهم پاییز (آذر) ۱۳۹۹ شماره ۹۳ 1097-1114

کلیدواژه‌ها: استحاله روابط زوجین زوج های جوان واکاوی پدیداری آسیب های ارتباطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۵۹۳
زمینه: مطالعات متعددی پیرامون ازدواج و عوامل ایجاد تعارض در روابط زوجین انجام شده است. اما توجه به مفهوم استحاله در روابط زوجین، به معنی عدم پذیرش، کنار نیامدن با یکتایی طرف مقابل و تلاش افراطی و الزام آور برای تغییر دادن همسر در ادبیات پژوهشی مغفول مانده است. هدف : هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی مفهومی استحاله در ازدواج، شامل واکاوی پدیداری این مفهوم، بررسی عوامل مؤثر، شرایط مداخله گر، بسترها و فرآیند شکل گیری آن، راهبردهای انتخابی طرفین در مواجهه با این الگوی ارتباطی و پیامدهای بروز و تداوم آن در روابط زوجین بود. روش: با توجه به اطلاعات محدود ما در این رابطه از روش پژوهش کیفی و نظریه داده بنیاد که روشی اکتشافی است استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه زوج های جوان تهرانی است که در سال 98 حد اکثر 6 سال از زندگی مشترک آنها گذشته بود. از بین افراد در دسترس تعداد 23 نفر با روش نمونه گیری نظری به عنوان نمونه انتخاب شده و بااستفاده از مصاحبه عمیق، تجربهزیسته آنها مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها : از فرآیند کدگذاری باز درنهایت 273 مفهوم و 22 مقوله شناسایی شد. مقوله های حاصل از کدگذاری محوری، در شش دسته شامل: مقوله محوری استحاله «الزام تغییر و کنترل گری»؛ شرایط علی شامل «شناخت سطحی از خود، طرف مقابل و زمینه ی خانوادگی و محیطی که فرد در آن پرورش یافته؛ اغواگری و تدلیس، آگاهی های جنسیتی ضعیف و عدم واقعیت سنجی»؛ شرایط مداخله گر ازجمله «ض عیف در ذهنیت بین فردی؛ درک و ملاحظات فرهنگی، هوش هیجانی پایین، ضعف در ابراز وجود، ارتباط مبهم»؛ شرایط بسترساز مشتمل بر «ناهمگونی در ویژگی های فردی، ویژگی و شرایط خانوادگی و بافت اجتماعی و فرهنگی»؛ راهبردها همچون «واکنش های اجتنابی هیجان مدار همچون انتقاد منفی، انتقادگریزی، بازداری عاطفی، سواسازی، تأمین انحرافی، فاصله گیری و خوگیری با شرایط مشکل دار» و پیامدها ازجمله «تهدید هویت، بی اعتبار کردن، آسیب های روحی و روانی، تعارض و تنش، مهر سردی و انفصال گرایی» شکل گرفت. نتیجه گیری : با آگاهی دهی افراد در شرف ازدواج و زوج های جوان از ماهیت و جنبه های آسیب زای این الگوی معیوب و همچنین آموزش مهارت ها مواجهه ی کارآمد با آن، می توان در پیشگیری از به جریان افتادن و توقف چرخه معیوب و پیش رونده استحاله در روابط زوجین گام مؤثر برداشت.
۹۰.

کاربردپذیری واژه جان در مقایسه با روان در فرهنگ و ادب بومی با تاکید بر مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال هفتم آبان ۱۳۹۷ شماره ۸ (پیاپی ۲۹) 39-54

کلیدواژه‌ها: جان روان مثنوی معنوی تبار شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۴۹۸
مقدمه هدف از این پژوهش جستجوی معانی ، ریشه ها و تبار، واژه های جان و روان در فرهنگ و ادبیات ایرانی است و از آن طریق به اثبات رساندن این فرض است که کاربرد واژه روان برای شناسایی و درمان بدونه توجه به بسترو زمینه بومی بوده است و به نظر می رسد واژه جان معادل مناسب تری است. روش به وسیله تحلیل تبار واژه ها ، پژوهش در صدد نشان دادن کاربرد خطای واژه روان است. به این منظور کتاب مثنوی معنوی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد که ابیات مرتبط با واژه جان و روان در شش دفتر آن جستجو شد و همچنین از فرهنگ های لغات نیز به این منظور استفاده شده است. در نهایت به مقایسه و تحلیل معانی و کاربرد این واژه ها پرداخته شده است. یافته ها نتیجه پژوهش نشان دادکه واژه روان معادلی مجرد و لاهوتی برابر روح درادبیات فارسی است. چون روح ناشناخته و دانش آن در نزد خداونداست در مقایسه با جان که دستگاه شناسای و نفس ناطقه است و با تن پیوستگی دارد، واژه مناسب تری برای شناسایی و درمانگری است وکاربرد واژه روان بدونه توجه به این معانی و بستر بومی بوده است. نتیجه گیری از طریق تحلیل تبار مشخص شد که کاربرد واژه روان بدونه توجه به بستر فرهنگی و بومی بوده است وکاربرد آن فقط به خاطر استعمال فراوان آن بوده است و واژه جان در مقایسه با آن معادل مناسب تری است.
۹۱.

نقد دیدگاه اتان کلبرگ در تحلیل مفهومی و پیشینه شناسی اصطلاح «رافضه»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۹) 7-22

کلیدواژه‌ها: رافضه رفض شیعه اتان کلبرگ نقد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۰ تعداد دانلود : ۳۰۷
اتان کلبرگ، خاورشناس معاصر و شیعه پژوه صهیونیستی و فعال در حوزه مطالعات شیعی است. او در دو مقاله ای که در خصوص اصطلاح رافضه تدوین کرده، در تلاش برای تبیین معنای این اصطلاح و پیشینه شناسی آن است. کلبرگ با استفاده از منابع متقدم شیعه و اهل سنت، معنای اصطلاحی رافضه و بار معنایی این اصطلاح را مورد بررسی قرار می دهد. او بر این نکته اصرار دارد که اصطلاح رافضه که ابتدا دارای معنایی منفی بوده، توسط ائمه شیعه به اصطلاحی مثبت و افتخارآمیز بدل شده است. همچنین پیشینه اصطلاح رافضه را از زمان ادریس نبی و بعد از آن حضرت موسی تا تاریخ اسلام دنبال می کند. در نقد دیدگاه او به روش تحلیل محتوای کیفی، به تفسیر دیدگاه وی و شناسایی خلأهای این دیدگاه در اصطلاح شناسی و شناخت پیشینه پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد که کلبرگ اولاً میان معنای لغوی و اصطلاحی قائل به تمایز نشده و از مفهوم شناسی لغوی غفلت نموده است؛ به همین دلیل در پیشینه نیز میان دو معنا خلط کرده است؛ ثانیاً او در نهایت نتوانسته مدعای خود را که اثبات بار معنایی مثبت برای اصطلاح رافضه است، به اثبات برساند و دلیل متقنی ارائه کند، بلکه دلایل متعدد تاریخی و حدیثی خلاف این ادعا را نشان می دهد. همچنین وی در مقالات خود به نتیجه روشن نرسیده و صرفاً احتمالات را بیان کرده است و در دسته بندی اقوال و احتمالات نیز انسجام روشی و نظم منطقی را رعایت نمی کند.
۹۲.

مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانواده ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره نوزدهم زمستان (بهمن) ۱۳۹۹ شماره ۹۵ 1401-1410

کلیدواژه‌ها: تاب آوری تاب آوری خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۵۱۳
زمینه: مطالعات متعددی به بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانواده پرداخته اند. اما پژوهشی که به مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانواده ایرانی پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانواده ایرانی انجام شد. روش: پژوهش حاضر پیمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی والدین شهر تهران در سال 1398 بودند. 309 نفر از والدین به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش حاضر شامل پرسشنامه محقق ساخته عوامل تاب آوری خانواده (1398) و مقیاس تاب آوری خانواده سیکسبی (2005) بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام شد. یافته ها: نظام باورها، منابع بیرونی، و ساختار خانواده به صورت مستقیم و ویژگی های شخصیتی و مهارت ها به صورت غیرمستقیم بر تاب آوری خانواده مؤثر بودند (0/05 < P ). نتیجه گیری: ساختار خانواده متضمن مفاهیمی نظیر صمیمیت، همکاری، و توافق است که تاب آوری خانواده را در بحران ها افزایش می دهد.
۹۳.

الگوی گفتمان امید با محوریت سهم گذاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره ۲۱ بهار (خرداد) ۱۴۰۱ شماره ۱۱۱ ۴۶۰-۴۲۷

کلیدواژه‌ها: گفتمان امید خانواده سهم گذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۳۴۴
زمینه: امید به زندگی شاخصی آینده گراست که اثری مثبت بر سلامتی و رفاه فرد دارد. با توجه به شرایط تنش زای کنونی که ناشی از فشارهای روانی، اجتماعی و اقتصادی حاصل از کرونا است، ارائه الگویی بومی و جامع از گفتمان امید به شدت ضروری است. سهم گذاری، الگویی بومی برگرفته از هستی شناسی اسلامی است که در سه مؤلفه ی نگرشی، عملکردی و ارتباطی بیان شده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که الگوی گفتمان امید با محوریت سهم گذاری چگونه است؟ هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی الگوی گفتمان امید برمبنای سهم گذاری انجام شد. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و پارادایم تفسیرگرایی انجام گرفت. مشارکت کنندگان 16 مادر متأهل دارای حداقل دو فرزند بودند که بین 10 تا 25 سال از ازدواج آن ها گذشته بود و از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از مصاحبه عمیق (پاتر، 2012) استفاده شد و تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تحلیل گفتمان و شناسایی مضامین اصلی (یورگنسن و فیلیپس، 2002) صورت گرفت. یافته ها: درتحلیل داده ها ی حاصل از مصاحبه افراد سهم گذار 33 مضمون فرعی و 17 مضمون اصلی در گفتمان امید استخراج شد، که در نهایت منجر به شناسایی 6 بعد روایتی، شناختی، عاطفی، رفتاری، ارتباطی و زمانی در گفتمان امید گردید. نتیجه گیری: گفتمان امید با محوریت سهم گذاری بیانگر روایت های مثبت و منسجم، عاطفه ی مثبت، ادراک شناختی مثبت با ذهن آگاهی و تفکر تعالی نگر، عمل گرایی، رشدگرایی، ارتباط گرایی و دید مثبت و هدفمند در فرد امیدوار سهم گذار بود. شناخت عوامل مؤثر در این گفتمان امکان امیدافزایی و شکوفایی فرد، خانواده و جامعه را فراهم می کند.
۹۴.

بررسی رابطه راهبردهای تنظیم هیجان و تاب آوری با سازگاری زناشویی معلمان زن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره نوزدهم بهار (خرداد) ۱۳۹۹ شماره ۸۷ 291-298

کلیدواژه‌ها: تنظیم هیجان تاب آوری سازگاری زناشویی معلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۵۰۰
زمینه: معلمان به دلیل تجربه تعارض کار - خانواده نیاز به سطح بالاتری از تاب آوری در برابر مسائل به ویژه سازگاری زناشویی دارند. اما مسئله اصلی اینست، آیا بین راهبردهای تنظیم هیجان و تاب آوری با سازگاری زناشویی معلمان زن رابطه وجود دارد؟ هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه راهبردهای تنظیم هیجان و تاب آوری با سازگاری زناشویی معلمان زن بود. روش: پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن در سال تحصیلی 97-1396 در سطح شهر قزوین بود که 100 معلم به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارتند از، پرسشنامه های تاب آوری کانر - دیویدسون (2003)، راهبردهای تنظیم هیجان گروس (2003) و سازگاری زناشویی (1976). تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های پارامتریک و آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام شد. یافته ها: راهبرد تنظیم هیجان «ارزیابی مجدد» و تاب آوری رابطه مثبت و معنی داری با سازگاری زناشویی داشت (0/05 p< ). راهبرد تنظیم هیجان «سرکوبی» رابطه منفی با سازگاری زناشویی داشت (0/05 p< ). در کل راهبردهای تنظیم هیجان و تاب آوری سازگاری زناشویی را در بین معلمان پیش بینی کردند (0/05 p< ). نتیجه گیری: می توان سازگاری زناشویی معلمان زن را به وسیله راهبردهای تنظیم هیجان و تاب آوری پیش بینی کرد.
۹۵.

اختصاصات اعتقادی شیعه امامیه در مسئله امامت از منظر سید مرتضی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم تیر ۱۳۹۹ شماره ۲۷۱ 9-17

کلیدواژه‌ها: اختصاصات شیعه امامت مهدویت عصمت رجعت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۳۱۳
اختصاصات اعتقادی شیعه مجموعه آموزه هایی است که یا اصل آموزه اعتقاد قطعی و منحصر به شیعه است؛ یا تقریر و نوع تبیین آن به شیعه اختصاص دارد. موضوع این مقاله، تبیین و استخراج اختصاصات اعتقادی شیعه امامیه از دیدگاه سید مرتضی است. هدف از پژوهش آن است که عقاید اختصاصی شیعه از متون متکلمی امامت پژوه و نزدیک به عصر حضور که معاصر و محشور با اهل سنت است، استخراج شده و مرز عقاید شیعه امامیه و سایر فرق در این آموزه معلوم گردد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به ادله عقلی و نقلی انجام شده است. سید مرتضی به عنوان یکی از متکلمان مطرح مدرسه بغداد، با تدوین کتب و رساله های متعدد و پاسخ به شبهات اعتقادی اهل سنت، به تبیین صحیح عقاید اسلامی و طرح منظومه کامل فکر شیعی می پردازد. یافته های مقاله گویای آن است که ایشان با تبیین آموزه های امامت، همچون تعریف امام، عصمت، منصوص بودن و علم امام، مهدویت و رجعت، این باورها را به عنوان اعتقادات اختصاصی شیعه مطرح ساخته و مرز اعتقادی شیعه امامیه و دیگر فرق در این باورها را بیان می کند.
۹۶.

بررسی کیفی تأثیر نوسازی بر سردرگمی نقش جوانان (مورد مطالعه: جوانان 20 تا 30 سال شهر اراک)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۶۰ 93 - 112

کلیدواژه‌ها: نوسازی هویت یابی سردرگمی نقش نظریه زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۶۰۸
در نتیجه ی فرآیند نوسازی جامعه تفاوت های گسترده ای کرده و این تفاوت ها روشی که افراد هویت شخصی خود را تعریف می کرده اند، تغییر داده است. هویت موضوع بسیار مهمی است که در صورت تحقق، ضامن سلامت و در غیر این صورت خطری بزرگ محسوب می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفی تأثیر نوسازی بر سردرگمی نقش جوانان انجام شد. در پژوهش حاضر از رهیافت کیفی و روش نظریه زمینه ای برای درک و تفسیر نوسازی بر سردرگمی نقش استفاده گردید. فرآیند گردآوری داده ها مشتمل بر 21 مصاحبه نیمه ساختاریافته با افراد 20 تا 30 ساله بود. نمونه گیری به صورت هدفمند آغاز و تا اشباع داده ها ادامه یافت.  تحلیل داده ها همزمان با جمع آوری داده ها و به روش آنالیز محتوای کیفی انجام شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که 3 مقوله عمده ناشی از نوسازی بر سردرگمی نقش جوانان مؤثر بوده است. این مقولات عبارت بودند از گستردگی دامنه ی انتخاب، تغییر ساختار رابطه، و پیامدهای غیر قایل اجتناب ناشی از زندگی صنعتی. بدیهی است که با استفاده از یافته های این پژوهش و توجه به آنها در سیاست های گذاری های خرد و کلان، ازجمله سیاست های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، و آموزشی می توان انتظار بهبود در فرآیند هویت یابی جوانان و رهایی از سردرگمی که دچار آن  شده اند را داشت.
۹۷.

تبیین فرایند شکل گیری مفهوم استعداد مبتنی بر تحلیل شبکه واژگانی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 5 - 27

کلیدواژه‌ها: مفهوم استعداد تحلیل مضمون تحلیل شبکه واژگانی تحقیق کیفی قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۴۰۴
هدف از پژوهش حاضر این است که باتوجه به اشراف خداوند به ساختارهای وجودی انسان، مؤلفه های مفهومی استعداد از قرآن کریم استخراج شده و تعریفی جامع و متفاوت از آن ارائه شود. برای این منظور تک تک واژگان قرآن کریم به روش تحلیل مضمون استقرا شده و شبکه ای از واژگان مرتبط با مفهوم استعداد شکل گرفت. درنهایت این شبکه واژگان با چینشی منطقی کنار هم قرار گرفته و تعریف جامعی از استعداد پدید آمد. جامعه مطالعاتی، تمام آیات مرتبط با استعداد در قرآ ن کریم است و آیاتی که به نحوی مرتبط با استعداد بودند، به عنوان نمونه بررسی شدند. یافته ها نشان می دهد تعریف به دست آمده از قرآن کریم، تفاوت منحصر به فردی با سایر تعاریف استعداد داشته که از آن جمله می توان به نگاه کل نگرانه قرآن به انسان، چند مؤلفه ای و فرایندی بودن، جهت مندی و هم راستایی آن با خداوند صاحب فضل و ماهیت اجتماعی و مسئولیت آور بودن استعداد اشاره کرد. به این ترتیب به واسطه نگاه کل نگرانه و جامع قرآن به انسان می توان ادعا کرد که نقص و محدودیت سایر نظریه ها که هرکدام از زاویه ای به انسان نگاه می کنند ، در این تعریف مشهود نبوده و همچنین فرایندی بودن آن می تواند همزمان اشاراتی نیز به گام های ایجاد و شکوفایی استعداد در انسان داشته باشد.
۹۸.

نقش شبکه های اجتماعی در شکل گیری هویت فرهنگی جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای ارتباطات و رسانه دوره پنجم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 62 - 29
تعداد بازدید : ۵۸۰
هدف این پژوهش، بررسی رابطه شبکه های اجتماعی با هویت فرهنگی جوانان و خانواده های آنان است. سؤال اصلی پژوهش این است که شبکه های اجتماعی چه رابطه ای با هویت فرهنگی جوانان دارند و کدام یک از ابعاد هویت فرهنگی، از شبکه های اجتماعی اثر پذیرفته اند. در این پژوهش، از مبانی نظری مرتبط با هویت و رسانه استفاده شده و روش تحقیق نیز نظریه داده بنیاد (31 مفهوم و 4 مقوله) است. این تحقیق با استعانت از رویکردی کیفی و مبتنی بر روش نظریه مبنایی، می کوشد مدل پارادایمی از مفهوم هویت فرهنگی جوانان و نقش رسانه ها را براساس برداشت های ذهنی و تفاسیر و تعاریف کنشگران از این مفهوم به دست دهد. سوژه های موردمطالعه، 29 نفر از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران مرکز هستند که با روش نمونه گیری نظری انتخاب شده اند. براساس نتایج، شبکه های اجتماعی، بستری فرهنگی هستند که جوانان را با نقش ها و فرایندهای اساسی برای حضور مدنی آشنا کرده و به آنان کمک می کنند تا مشارکت اجتماعی را جزئی از هویت خود قراردهند. آگاهی و احترام به ارزش ها، مسئولیت پذیری، ارتقای مهارت های ارتباطی جوانان و حضور فعال در فعالیت های مدنی و اجتماعی، از دیگر فرصت های موجود در شبکه های اجتماعی است.
۹۹.

بسط مفهومی تعارض همسران از منظر اخلاق مبتنی بر آثار اخلاقی امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 11 - 41

کلیدواژه‌ها: تعارض همسران اخلاق کمال طلبی بسط مفهومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۲۸۹
با توجه به اهمیت جایگاه خانواده، پرداختن به موضوعات مؤثر در استحکام و اعتلای خانواده های ایرانی اهمیت بسزایی دارد. تعارضات همسران یکی از مسائلی است که فراگیری زیادی داشته و مدیریت صحیح آن نقش مهمی در حفظ ثبات و آرامش خانواده ها دارد. در این پژوهش، مبانی زیربنایی مفهوم تعارض همسران از منظر اخلاق مورد بررسی قرار گرفت و با بررسی آثار اخلاقی امام خمینی (رحمهالله)، مبانی و اصول در حیطه نقطه تغییر در مشاوره اخلاق محور، علت شناسی و اصول درمان تعارض همسران استخراج شد. روش تحقیق در این پژوهش، روش هرمنوتیکی شلایرماخر است. مبنای اصلی مشاوره اخلاق محور، تأکید بر میل فطری انسان ها به کمال است و ماهیت تعارضات همسران و اصول درمان نیز بر همین مبنا تبیین شده است. مبانی استخراجی در سه دسته مبانی گرایشی، بینشی و کنشی دسته بندی شده و بدین ترتیب، بسط مفهومی در مفهوم تعارض همسران از منظر اخلاق صورت گرفته است.
۱۰۰.

تأثیر آموزش ذهن آگاهی به مادران بر خودکارآمدی فرزندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تحولی روانشناسان ایران سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴۸ 375-367

کلیدواژه‌ها: ذهن آگاهی خودکارآمدی مادران فرزندان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۲۹۰
این پژوهش، با هدف تعیین تأثیر آموزش ذهن آگاهی به مادران بر خودکارآمدی فرزندان انجام شد. جامعه آماری، کل دانش آموزان مقطع اول متوسطه شهرستان بهارستان (از توابع استان تهران) در سال تحصیلی 1394-1393 مشغول به تحصیل و مادرانشان بود. از بین این دانش آموزان، تعداد 24 نفر به روش نمونه برداری خوشه ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر و دیگران (1982) بود. مادران گروه آزمایش هشت جلسه 120 دقیقه ای آموزش ذهن آگاهی (یک جلسه درهفته) دریافت کردند و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در این پژوهش از طرح پیش آزمون آزمون با گروه کنترل همراه با پیگیری 90 روزه استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری نشان داد که آموزش ذهن آگاهی به مادران موجب افزایش خودکارآمدی در فرزندان می شود (05/0p<). براساس یافته های پژوهش به مشاوران و روان شناسان پیشنهاد می شود از آموزش ذهن آگاهی به شیوه گروهی به عنوان روش کارآمد برای افزایش سطح خودکارآمدی در فرزندان استفاده کنند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان