محمد شریفی

محمد شریفی

مدرک تحصیلی: دکترای تخصصی / الهیات- علوم قرآن و حدیث
رتبه علمی: دانشیار، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران
پست الکترونیکی: m.sharifi@umz.ac.ir
لینک رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۷ مورد.
۲۱.

جایگاه مبانی صدوری تفسیر در حل چالش های تفسیری از منظر برخی مفسران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 403 - 427

کلیدواژه‌ها: وحیانی بودن تأثیرپذیری تحریف ناپذیری جامعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۵
تفسیر و دریافت هایی از قرآن اندیشگان بسیاری از پژوهشگران را به خود معطوف ساخته است؛ اما دستیابی به تفسیری صحیح در قرآن نیازمند بررسی مبانی است که بی توجهی و ناآگاهی بدان ها بسیاری را در درازای کهن نگاری به دشواری هایی همچون تفسیر به رأی کشانده است. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی به تشریح، تحلیل و کارآمدی مبانی صدوری تفسیر قرآن کریم در حل چالش های تفسیری از دیدگاه علامه طباطبایی و دو تن از شاگردان ایشان یعنی آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح پرداخته است. آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی به جهت تأثیرپذیری از استاد خویش اصل هایی از این مبانی صدوری را پذیرا شده اند؛ اما مهم ترین وجه تفاوت میان علامه با این شاگردان، در اصل تحریف ناپذیری است که آیت الله جوادی آملی چینش سوره ها را توقیفی و جمع و تدوین قرآن را به زمان حیات پیامبر (ص) دانسته است که این خلاف نظر علامه بوده و در بخشی دیگر از این اصل این شاگرد، استدلال علامه را در اثبات تحریف ناپذیری ناکارآمد و ناکافی می داند.
۲۲.

اهل بیت (علیهم السلام) و برخورداری از علم الکتاب

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 49 - 65

کلیدواژه‌ها: قرآن اهل بیت علم علم الکتاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۵۷
در مورد معنای «علم الکتاب» و مصداق «من عنده علم الکتاب» که در آیه 43 سوره رعد به عنوان گواه رسالت پیامبر اسلام(ص) معرفی شده است، در میان مفسران، اختلاف نظرهایی وجود دارد و احتمالات و مصادیق متعددی برای آن ذکر شده که برخی از این احتمالات با محتوای سوره و مکی بودن آن سازگار نیست. هدف پژوهش نیز اثبات این نکته است که مصداق بارز «من عنده علم الکتاب»، ائمه معصومین(ع) هستند و این که آن ها از تمام علوم، حقایق و پدیده های عالم به جز آن چه مخصوص علم غیب الاهی است، باخبرند. سوال اصلی پژوهش این است که معنا و مصداق حقیقی علم الکتاب چیست و اهل بیت(ع) در مقایسه با دیگران به چه میزان از علم الکتاب بهره مندند؟ یافته های پژوهش که با روش توصیفی– تحلیلی انجام شده، نشان می دهد که با محور قرار دادن آیات ابتدایی سوره زخرف، چهار احتمال قابل طرح است که عبارتند از: علم به کتب آسمانی، علم به قرآن به طور خاص، علم به لوح محفوظ و آگاهی از اسم اعظم الاهی. احتمال اول، صحیح نیست و سه احتمال دیگر با یکدیگر قابل جمع بوده و هرکدام، مراتب مختلف یک حقیقت را دارا بوده و علی(ع) و فرزندان مطهر ایشان آگاه ترین مردم به علم الکتاب هستند.
۲۳.

ارزیابی فاکتورهای زیست محیطی و انرژی مصرفی در تولید نوشابه های گازدار: مطالعه موردی- شرکت زمزم گرگان، ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انرژی ایران دوره ۲۴ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) 1 - 16

کلیدواژه‌ها: آلاینده گرمایش جهانی نوشیدنی نهاده های انرژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۸۸
ارزیابی انرژی و آلاینده های زیست محیطی یک فرآیند تولیدی ازنظر ارائه ی راهکارهای کاهش مصرف انرژی و انتشار آلاینده ها دارای اهمیت می باشد. اهمیت حفاظت از محیط زیست و تأثیرات احتمالی مرتبط با محصولات تولیدی و مصرف باعث افزایش علاقه به شناسایی این اثرات شده است. علاوه براین، یکی از مهمترین چالش ها در بخش صنعت میزان انرژی مصرفی است. پژوهش حاضر، تولید نوشابه های گازدار در شرکت زمزم گرگان را در دو بخش بطری های شیشه ای و بطری های PET با رویکردهای مختلف از نظر جریان انرژی و تأثیرات زیست محیطی بررسی کرده است. نتایج این مطالعه نشان داد که کل انرژی ورودی در تولید نوشابه گازدار شیشه ای 89/31610 مگاژول و در نوشابه گازدار PET 90/11081 مگاژول است. نوشابه گازدار شیشه ای نسبت به نوشابه گازدار PET بارهای زیست محیطی بیشتری تولید می کنند. این نشان می دهد که استفاده از بطری های PET برای تولید نوشیدنی های گازدار از نظر میزان آلاینده های زیست محیطی مناسب تر از بطری های شیشه ای می باشد.. همچنین بیش ترین میزان نسبت انرژی و بهره وری انرژی مربوط به تولید ذرت هنگامی بود که سامانه بی خاک ورزی بابقایا جانشین بی خاک ورزی بابقایا استفاده شد، به طوری که مقدار این شاخص ها برای این سامانه 26 و 075/0 گزارش شد.
۲۴.

درنگی در مفهوم مسّ شیطان در آیه 41 سوره «ص» بر پایه تفسیر المیزان

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 13 - 28

کلیدواژه‌ها: شیطان مس ایوب (ع) آیه 41 ص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۹۲
شیطان موجودی آزاردهنده از جن است که در برابر حضرت آدم(ع) تکبر ورزید و رانده شد و از خداوند کریم مهلت خواست تا بندگان، غیر از افراد مخلص را گمراه کند و خداوند متعال این مهلت را برای آزمایش انسان قرار داده است. واژه «شیطان» به دفعات مکرر در آیات قرآن بیان شده است. از پیدایش لفظ تا کسب مفهوم قرآنی اش، تطور قابل ملاحظه ای داشته است. هدف این پژوهش، دریافت مفهوم مسّ حضرت ایوب(ع) توسط شیطان و رنج و عذاب آن حضرت(ع) طبق آیه 41 سوره «ص» است. حال سوال اصلی این است که آیا شیطان این توانایی را دارد که انسان را بیمار کند؟ آیا مسّ شیطان از نوع لمس کردن و حلول شیطان در بدن حضرت ایوب(ع) بوده است؟ لذا در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی تلاش گردید تا نگرش جدیدی از مسّ و کارکرد شیطان ارائه شود و شش دیدگاه در خصوص آیه مذکور بیان گردیده و سپس این دیدگاه ها با استفاده از دلایل قرآنی و عقلی، مورد نقد و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که نسبت بیماری به شیطان در طول اسباب طبیعی مورد قبول نیست؛ بلکه شیطان به وسیله وسوسه، موجبات رنج و عذاب حضرت ایوب(ع) را فراهم آورد. هم چنین کلمه مسّ شیطان به معنی وسوسه است و ادعای مسّ به معنای رنج و بلا، صحیح نیست.
۲۵.

نقل به معنا در روایات؛ ملاک ها و شاخص های تشخیص(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 177 - 204

کلیدواژه‌ها: نقل به معنا نقل به لفظ تلخیص حدیث تقطیع حدیث ادراج در حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۲۸۹
نقل به معنا، در برابر نقل به لفظ، نقل معنای کلام، بدون تکیه بر عین الفاظِ کلام گوینده است. بیشتر روایاتی که به دست ما رسیده از همین دسته اند. به این معنا که معصوم (ع) سخنی را بیان فرموده، راوی یا راویان متعدد، پس از مدتی با توجه به توانمندی خود در درک و فهم معنای کلام، در بیشتر موارد، لفظ یا الفاظ معصوم(ع) را با لفظ یا الفاظی هم معنا، از سوی خود جایگزین کرده اند. یعنی به جای الفاظ کلام معصوم(ع)، معنای کلام ایشان را به دیگران منتقل کرده اند. به چنین روایاتی، روایات نقل به معنا گفته می شود. به دیگر سخن، روایات نقل به معنا، در واقع، بخشی از روایات مشابه با موضوع یکسانند که اطمینان به صدور آن ها از یک معصوم(ع) در یک مجلس حاصل می شود. چنین روایاتی برخی منقول از یک راوی از اصحاب مباشر و بنامِ ایشانند، برخی از راویان متعددند که گاهی مستقیماً و در مواردی با واسطه از ایشان نقل شده اند که با توجه به اتحاد یا اختلافشان در راوی، می توان آن ها را در دو قسم کلی جای داد؛ قسم اول در هر سه مؤلفه ی موضوع، مروی عنه و راوی، وحدت دارند. قسم دوم در دو مؤلفه ی اول، متّحد و در سومی مختلفند.
۲۶.

آسیب شناسی انتظار منتظران حضرت موسی علیه السلام

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم اسفند ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 14 - 1
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۲۱۶
آسیب، عاملی است که سبب اختلال، ناهنجاری و آفت در پدیده ها می شود و آسیب شناسی به مطالعه و بررسی دقیق عوامل زمینه ساز، پدید آورنده و یا ثبات بخش آفات و آسیب های موجود می پردازد. هر واقعیت اصیلی، مورد هجمه وسیعی، برای ارائه بدل آن قرار می گیرد. مراد از انتظار در این نوشتار، انتظار انقلاب حضرت موسی علیه السلام است. تاریخ بشر به منتظران حضرت حجت علیه السلام، یادآور می شود که در دوران برخی از معصومین پیشین، مردم انتظار انقلاب آنها را کشیده اند و این چشم به راه بودن آنها، با آفاتی مواجه شد که مانع از بهره برداری کامل منتظران، از این انتظار شده است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، انتظار منتظران حضرت موسی علیه السلام را مورد بررسی قرار داد و این نتیجه حاصل شد که منتظران حضرت موسی علیه السلام با مشاهده و لمس سختی ها و معجزات و دیدن بلاهای وارده بر دشمنان و نجات خودشان به خاطر همراهی با ولی خدا، نتوانستند این انتظار را به سرانجام برسانند و درگیر آسیب هایی همچون عدم اعتماد به ولی خدا، عدم اطاعت از جانشین منتَظَر، انحراف خواص در موقعیت ها و فساد اقتصادی و فرهنگی و...شدند. تبیین این آسیبدها، هشداری برای منتظران حضرت حجت علیه السلام بوده تا گرفتار این آسیبدها نشده و از مزایای انتظار خود، بی بهره نمانند.
۲۷.

جایگاه سرمایه اجتماعی در کارآمدی نظام سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 296 - 308

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی کارآمدی نظام سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۵۹
سرمایه اجتماعی به همراه سرمایه های اقتصادی و انسان جزء ثروت ملی هر کشور و جامعه ای به شمار می آید که می تواند موقعیت و بستر کافی را برای استفاده از سرمایه انسانی و فیزیکی و همچنین راهی برای موفقیت قلمداد شود. بدون توجه به سرمایه اجتماعی، هیچ نظامی این امکان را نمی یابد که به سرمایه ای برسد. به گونه ای که اکثر گروه ها، سازمان و جوامع انسانی بدون سرمایه اجتماعی، و صرفا با تکیه بر سرمایه اقتصادی و انسانی نمی توانند به موفقیت کافی برسند. این پژوهش با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در کارآمدی نظام سیاسی به روش توصیفی-تحلیل انجام شده است. سرمایه اجتماعی از مفاهیم جدیدی است که در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع مدرن مطرح گردیده است. در کلی ترین سطح، سرمایه اجتماعی ویژگی هایی از یک جامعه یا گروه اجتماعی است که ظرفیت سازماندهی جمعی و داوطلبانه برای حل مشکلات متقابل یا مسائل عمومی را افزایش می دهد
۲۸.

تحلیلی معناشناختی از امنیت در قرآن کریم مبتنی بر نظریه استعاره های جهتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۴ 3 - 30

کلیدواژه‌ها: زبان قرآن معناشناسی شناختی استعاره مفهومی استعاره جهتی جهات سته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۳۰۴
«امنیت» یکی از ضروری ترین نیازهای جوامع انسانی است که به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. هرچند جمعی از قرآن پژوهان در صدد بحث از آموزه های امنیتیِ این کتاب مقدس برآمده اند، اما مرور آثارشان نشان می دهد که غالباً همت خود را صرف آیاتی کرده اند که به طور مستقیم به مدیریت ترس ها و نگرانی های دنیوی انسان بازمی گردند؛ نظیر آیه 60 سوره مبارکه انفال. این در حالی است که بخش عظیمی از آموزه های قرآنی در باب امنیت، نه در قالب استخدام الفاظ در حقیقت معانی، که در قالب استفاده از زبان استعاره برای مفهوم پردازی های بدیع شکل گرفته است. به منظور بررسی این زبان استعاری، در پژوهش حاضر کوشش می شود از رویکرد معناشناسی شناختی بهره برده شود و نقش جهات شش گانه در ساخت استعاره های مفهومی از امنیت/ ناامنی مورد مطالعه قرار گیرد. این پژوهش نشان می دهد که در زبان قرآن کریم، امنیت در قالب جهت نماهای بالا و پیش و راست بازنمود زبانی می یابد، حال آنکه ناامنی در قالب جهت نماهای پایین و پس و چپ مفهوم سازی می شود.
۲۹.

گونه شناسی تفاسیر عرفانی و تحلیل آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۸۴) 771 - 749

کلیدواژه‌ها: گونه های تفسیر عرفانی تفسیر عملی تفسیر نظری تفسیر انفسی روش تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۱
هدف: هدف در نوشتار پیش رو، شناساندن انواع تفاسیر عرفانی به عنوان روشی در تفسیر و بیان گونه گون بودن این روش تفسیری بود. تقسیم بندی به همراه تحلیل گونه ها، در حوزه آموزش و درک مطالب تفسیری مفید خواهد بود. روش: تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر اسناد کتابخانه ای تنظیم شده است. یافته ها: به دلیل ذو بطون بودن قرآن و انسان، تفسیر عرفانی دارای مراتب است. کتابهای روش تفسیری در تقسیم بندی تفاسیر عرفانی، به دو یا سه نوع از تفسیر عرفانی اشاره کرده اند. تفاسیر عرفانی از گذشته تا کنون، سیر تکاملی خویش را می پیمایند و باید شناخته شوند. نتایج: تفسیر عرفانی به دو دسته تقسیم می شود: عرفان عملی و عرفان نظری؛ عرفان عملی شامل تفسیر باطنی(کاملاً مخالف ظواهر (افراطی) و تا حدودی موافق ظواهر(اعتدالی)) و تفسیر صوفی شامل تفسیر رمزی، اشاری، کشفی، الهامی، ذوقی و تداعی معانی است. تفسیر نظری شامل تفسیر بر اساس عرفان نظری و تفسیر انفسی است.
۳۰.

جایگاه احادیث معصومان(ع) در تفسیر نمونه؛ (مطالعه موردی سوره آل عمران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 99 - 126

کلیدواژه‌ها: تفسیر نمونه سوره آل عمران احادیث معصومان تفاسیر عصری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۰۱
بی شک یکی از مهم ترین منابع تفسیری بعد از قرآن کریم، بهره گیری از احادیث معصومان(ع) می باشد. در هر دوره ای میزان بهره گیری مفسرین از این احادیث دارای فرازوفرودهایی بوده است. در دوران معاصر بهره گیری از احادیث در تفسیر با توجه به پرسش های جدید، از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. ازجمله تفاسیری که با این رویکرد به تفسیر قرآن کریم پرداخته است، تفسیر نمونه می باشد. حال، این پرسش مطرح است که کمیّت و کیفیّت بهره گیری این تفسیر از احادیث معصومان(ع) تا چه اندازه ای است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی با نگاهی به تفسیر نمونه و مطالعه موردی سوره مبارکه آل عمران، این نتیجه حاصل گردید که ایشان در موارد ذیل از احادیث معصومان(ع) بهره گرفته است: بیان فضایل و اهمیت موضوع سوره و آیه، شأن نزول آیات، تأیید دیدگاه تفسیری مفسر، تعیین و توسعه معنای واژه، بیان مصادیق آیه، رفع ابهام از آیه و بهره گیری از احادیث در ترجیح یک تفسیر، بوده است. ایشان با بهره گیری از این احادیث توانسته است غذای معنوی و فکری مناسب و مفیدی برای نسل کنونی فراهم آورد.
۳۱.

تجربه زیسته دانشجویان درباره یادگیری آنلاین در دوران اپیدمی بیماری کوید 19: یک تحلیل پدیدارشناختی تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی کاربردی سال ۱۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 145-123

کلیدواژه‌ها: تحلیل پدیدارشناختی تفسیری یادگیری آنلاین دانشجویان بیماری کوید 19 تجربه زیسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۳۶۰
تحلیل پدیدارشناختی تفسیری روشی است که با استفاده از آن می توان دریافت مشارکت کنندگان دنیای خود را چگونه درک کرده و تجارب خاص برای آن ها چه معنایی دارد. بر این اساس، محققان در مطالعه حاضر کوشیدند تا تجربه زیسته دانشجویان را درباره یادگیری از طریق آموزش مجازی در دوران اپیدمی بیماری کوید 19 تحلیل کنند. بدین منظور از بین دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی تا حد رسیدن به اشباع اطلاعاتی، 27 دانشجو در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد انتخاب و به صورت مجازی با آن ها مصاحبه شد. داده های پژوهش حاضر از طریق انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته به صورت فردی و به شکل آنلاین جمع آوری شد. داده های موجود با استفاده از روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از تحلیل داده های به دست آمده سه مضمون اصلی شامل احساس کفایت و شایستگی، خودمختاری و خودراهبری، و ارتباط استخراج شدند. افزون بر این، نتایج نشان داد که خرده مضامین ذیل هر یک از مضامین اصلی شامل نوع تکلیف، مشارکت، ارزشیابی، حمایت اجتماعی، زمان، اسنادهای علّی، باورهای خودکارآمدی، آمایه های ذهنی، هیجانات و مؤلفه های اخلاق حرفه ای معلم بودند. به طور کلی، نتایج مطالعه حاضر همسو با آموزه های نظریه خودتعیین گری نشان می دهد که هر چند در متن استفاده از آموزش مجازی تجربه برخی محدودیت ها گریزناپذیر است، اما بر اساس دیدگاه دانشجویان تسهیل شرایط لازم برای تأمین نیازهای روان شناختی بنیادین آن ها در حفاظت از پویایی حیات علمی آن ها از نقش تعیین کننده ای برخوردار است. درباره استلزامات کاربردی پژوهش حاضر با تأکید بر ضرورت توسعه سبک های تدریس مشوق و حمایتگر پاسخ به نیازهای روان شناختی دانشجویان بحث شد.
۳۲.

تفسیر عرفانی أنفسی آیه ذر با تأکید بر روایات تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 47-64

کلیدواژه‌ها: آیه ذر آیه ألست تفسیر عرفانی معرفت نفس اطوار وجود زمان أنفسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۴۳۰
بررسی آیات متشابه، یکی از مباحث مهم در تفسیر قرآن است که همواره مورد توجه مفسران بوده است. آیه 172 سوره اعراف از جمله آیات متشابه و مشکل قرآن می باشد. نخستین تفسیرها پیرامون آیه، به استناد روایات عالم ذر بازمی گردد که بعدها توسط معتزله و مفسران عقلگرا، مورد تردید یا انکار قرار گرفته است. پژوهش حاضر ضمن پذیرش عالم عهدسپاری، به بررسی نظریات عارفان و فیلسوفان پرداخته که نتیجه حاصل از پژوهش گویای آن است که دلایل مفسران عقلگرا، در خصوص انکار عالم ذر کافی نبوده و به دلیل عدم شناخت از نفس و مراتب نفسانی است. فرازمانی و فرامکانی بودن نفس انسان، وجود جمعی یا عقلی انسان ها، اطوار مختلف نفس که دارای احکام و شرایط متفاوت است؛ موضوعی است که به حل مشکل فهم آیه فوق کمک می کند.
۳۳.

صفات اخلاقی حیوانات از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 213 - 234

کلیدواژه‌ها: حیوانات صفات اخلاقی قرآن روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۱۹۴
انسان از همان زمانی که بر این گیتی پای نهاده تا همین زمانی کنونی سعی در شناخت و تسلط بر حیوانات داشته است؛ اما این شناخت از حیوانات زمانی دقیق تر می شود که بتوان به شناختی از صفات اخلاقی آن ها نیز دست یافت زیرا انسان با دانستن این صفات می تواند حیوانات را در اختیار بگیرد تا از آنان به درستی بهره ببرد. اخلاق حیوانات در زندگی انسان بسیار تأثیرگذار است زیرا حیوانات با انسان ها در محیطی مشترک زندگی می کنند و این شناخت علاوه بر بهره مندی هرچه بیش تر از حیوانات می شود؛ بلکه موجبات زندگی مسالمت آمیز با حیوانات می شود. به همین جهت و به خاطر اهمیت این موضوع، نگارندگان این مقاله بر آن شده اند که با روش توصیفی- تحلیلی با استناد به قرآن و روایات این موضوع به صورت مستدل بررسی کنند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر یک از حیوانات خصوصیات اخلاقی منحصربه فرد دارند که در شناخت حیوانات و البته در بهره مندی از منافع این حیوانات بسیار مؤثر است به طوری که نه او آسیبی برساند و نه اینکه موجب آزار او شود.
۳۴.

قبض و بسط ریگزارهای ایران نمونه مطالعه: ریگ زرین در ایران مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۰ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۳) 127 - 150

کلیدواژه‌ها: ریگ زرین قبض و بسط باد تپه های ماسه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۳ تعداد دانلود : ۳۵۰
ریگ های چاله های توپوگرافی جزو ریگ های ایستا دسته بندی می شوند. با وجود بعضی شرایط، فعالیت و گسترش این ریگ ها در بیشتر مناطق خشک ایران مرکزی ازجمله ریگ زرین فراهم است. مهم ترین این شرایط، بارش کم، خشکی هوا، وجود بادهای منطقه ای و محلی شدید و دردسترس بودن حجم زیادی از مواد رسوبی ریزدانه مخروط افکنه های حاشیه کویر است. بررسی تصاویر ماهواره لندست طی گستره زمانی 1977 تا 2017 نشان داد ریگ زرین طی این مدت هم ازنظر سطح (حدود 40 کیلومترمربع) و هم ازنظر ارتفاع (حدود 4 متر در بخش های میانی) توسعه پیدا کرده است. نتایج نشان داد توسعه افقی و ارتفاعی ریگ متناوب بوده است. توپوگرافی و مهم تر از آن رطوبت، دو عامل اصلی کنترل کننده میزان فعالیت تپه های ماسه ای ریگ هستند. از سال 1998 به بعد، ایران مرکزی با خشکسالی طولانی مدت مواجه شد. بررسی تصاویر در این بازه زمانی حاکی از گسترش زیاد سطح ریگ از سال 2000 تا 2017 بوده است؛ اما سطح ریگ بین سال های 1987 تا 1993 (دوره مرطوب استان) کاهش چشمگیری داشته است. بدین ترتیب سطح ریگ زرین متأثر از رطوبت و خشکی سالیانه یا دوره ای، قبض و بسط یافته است. ازنظر توسعه ارتفاعی نیز رطوبت، عامل اصلی کنترل کننده بوده است. در خشکسالی ها افزایش ارتفاع، چشمگیر و در سال های مرطوب، بسیار ناچیز بوده یا به کمترین مقدار خود می رسیده است. وجود تپه های ماسه ای پیچیده و هرمی شکل با ارتفاع بیش از 200 متر در بخش های مرکزی نشان می دهد کویر زرین به ویژه در فصل گرم به مثابه مرکز کم فشار حرارتی درآمده و سبب شکل گیری بادهای همگرای محلی شده است. تغییر فصلی جهت و شدت باد موجب تغییر در جهت و میزان حرکت تپه های ماسه ای شده و تغییر در جابه جایی الگوهای فشار، تغییر در الگوی مهاجرت ریگ را در پی داشته است.
۳۵.

تجربه آموزش الکترونیکی در نظام آموزشی ایران: فراتحلیل اثربخشی آموزش الکترونیکی در مقایسه با آموزش حضوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 9 - 24

کلیدواژه‌ها: آموزش الکترونیکی آموزش حضوری فراتحلیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۶ تعداد دانلود : ۹۳۳
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش الکترونیکی در نظام آموزشی ایران انجام شد. روش این پژوهش فراتحلیل است و جامعه ی آماری شامل مقالات دارای مرتبه ی علمی – پژوهشی منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی داخلی از سال ۱۳۸۹ تا سال ۱۳۹۶ می باشد. برای جمع آوری اطلاعات، پس از مرور نظام مند مطالعات انجام شده و بر اساس ملاک های ورود و خروج تعیین شده، تعداد ۴۵ پژوهش انتخاب شد و اطلاعات این پژوهش ها در چک لیست فراتحلیل جمع آوری گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل حساسیت، نمودار قیفی، مدل های ثابت و تصادفی و تحلیل ناهمگنی با استفاده از نرم افزار CMA استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که آموزش الکترونیکی از اثربخشی بیشتری نسبت به آموزش حضوری برخوردار است به این صورت که پس از حذف داده های پرت، و اندازه اثر ترکیبی 4۵ مطالعه برابر با 483/. بود که بر اساس معیار کوهن این مقدار، گویای یک اندازه اثر متوسط می باشد. همچنین نتایج نشان داد که در پژوهش هایی که آزمودنی ها از نوع دانش آموز بودند، متغیر وابسته از نوع مهارتی و روش نمونه گیری، روش تصادفی بود، اثربخشی آموزش الکترونیکی بیشتر بود. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که آموزش الکترونیکی می تواند جایگزین مناسبی برای آموزش حضوری باشد.
۳۶.

حدیث بسندگی و سیر تطور آن در اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 277-290

کلیدواژه‌ها: اهل حدیث حدیث بسندگی ظاهرگرایی اصحاب نص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۵ تعداد دانلود : ۴۰۴
حدیث بسندگی جریانی فکری است که بین گروهی از مسلمانان شکل گرفت و کم وبیش در عصر حاضر نیز رگه هایی از آن به چشم می خورد. حدیث بسندگان، قرآن را برای همگان قابل فهم ندانسته به همین دلیل از مراجعه مستقیم به قرآن پرهیز نموده و در شناخت معارف دینی تنها به سنت و حدیث مراجعه می کنند. آن ها هرگونه بحث عقلی و تفکر و تأویل در این خصوص را رد می کنند و تنها آیاتی را در شناخت دین می پذیرند که حدیث یا روایتی درباره آن وجود داشته باشد. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی نگاشته شده در پی شناخت و سیر شکل گیری این جریان در اهل سنت است. بررسی ها نشان می دهد جریان حدیث بسندگی در مقابل جریان قرآن بسندگی ایجاد شده است. حدیث بسندگی در بین مسلمانان، نخستین بار از برخی صحابه و تابعان گزارش شده است. این جریان فکری در اهل سنت پس از رحلت پیامبر در دوران صحابه تشکیل و تا دوران معاصر ادامه دارد. حدیث بسندگی در اهل سنت عمدتاً بین گروهی از عامه اهل الحدیث همچون حنبلیه، حشویه و سلفیه شکل گرفته است.
۳۷.

بررسی مبانی و اندیشه های قرآنی و تفسیری محمدامین استرآبادی و نقد آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: محمدامین استرآبادی مبانی قرآنی مبانی تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۰ تعداد دانلود : ۵۵۱
محمدامین استرآبادی یکی از علمای مشهور امامیه در قرن یازدهم هجری است. محمدامین تعالیم خود را در کتابی با عنوان الفوائد المدنیه تدوین کرده که در میان آثار او، اثری شاخص است. او مبانی و اندیشه های قرآنی و تفسیری خاصی دارد که این مقاله آن ها را با روش توصیفی تحلیلی، مورد شناسایی و نقد و بررسی قرار داد و به نتایج زیر رسید: استرآبادی تمسک به روایات معصومان را تنها راه رسیدن به صلاح می داند. او مخاطب اصلی قرآن را معصومان دانسته و هر گونه تفسیری را از غیر آنان، تفسیر به رأی می شمارد و حجیت ظواهر قرآن در احکام نظری را منکر است. وی همچنین معتقد است که اجماع و عقل، شایسته احتجاج و استناد نیستند و قرآن را جامع همه علوم دانسته و تحریف قرآن را نیز محتمل می شمارد. بر این عقاید، نقدهای جدی وارد است که عبارت اند از: راه رسیدن به فلاح و رستگاری، تمسک به قرآن و عترت (ثقلین) در کنار یکدیگر است. اختصاص فهم و درک قرآن به امامان هم با معجزه بودن و تحدی قرآن منافات دارد. گرچه درک عمیق و دقیق قرآن، اختصاص به ائمه دارد، ولی دلیلی بر امتناع مطلق فهم آن توسط غیر معصوم نیست. ظهور نداشتنِ ظواهر قرآن، در تضاد با آیات دعوت کننده به تدبر و تعقل است. تفسیر قرآن بر اساس ضوابط و شرایط، امری ممکن و ضروری است و تفسیر به رأی محسوب نمی شود. جامعیت قرآن به معنای جامعیت تامّ نیست؛ بلکه جامعیت در دین و هدایت است. قرآن به دلیل آیه حفظ و عدم سرایت باطل به آن، هرگز تحریف لفظی نشده است.
۳۸.

روایی ها و ناروایی های نقل به معنا؛ کاوشی در چند و چون نقل به معنا و نسبتش با تحریف و تغییر کلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۴ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۹۳) 131 - 157

کلیدواژه‌ها: نقل حدیث نقل به معنا آسیب شناسی حدیث تصحیف حدیث تحریف حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۸۴
متون گذشته و کهن، از جمله حدیث، از آنجایی که شفاهی بوده و به صورت مکتوب صادر نشده، و راویان، ای بسا از استعداد و حافظه یکسانی نداشته اند، امکان نقل لفظی و کامل سخنان گویندگانشان، وجود نداشته و نقل به معنا صورت گرفته است. این اتفاق، هر چند بنا به دلایل عقلایی و مأذون بودن از سوی معصوم7، پذیرفته است، اما آسیب هایی به همراه دارد. این نوشته، کوشیده است، با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاه از منابع کتابخانه ای، گونه های نقل به معنا را با تأکید بر تحریف زایی و تصحیف سازی، شناسایی و معرفی کرده و مواردی زا ارائه دهد و نقد کند. دستاورد این پژوهش، با بررسی چند و چون و چگونگی تغییر نقل حدیث، و با نشان دادن مواردی کلیدی نشان می دهد که در صورت دگرگونی بنیادین نقل به معنا، باید در پذیرش آن، جوانب احتیاط علمی را رعایت نمود.
۳۹.

نقش محوری نماز در تعالی فرهنگی از دیدگاه قرآن کریم

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 21 - 32

کلیدواژه‌ها: نماز قرآن فرهنگ تعالی فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۶ تعداد دانلود : ۵۶۴
نماز، از سویی اولین، مهم ترین و با اولویت ترین واجبات الهی است که از زمان خلقت حضرت آدم علیه السلام وضع شد تا از این طریق، رابطه ی انسان ها را در تمام طول شبانه روز با خالق هستی زنده نگه دارد و عامل اصلاح رفتار، گفتار و کردار و به اصطلاح، تعالی فرهنگ آن ها باشد. نماز، مقدس ترین رابطه ی میان خالق و مخلوق است. نماز، برترین عبادت هاست؛ اگر در درگاه خداوند پذیرفته شود، همه ی عبادت های دیگر پذیرفته خواهد شد و اگر پذیرفته نگردد، عبادت های دیگر ارزشی ندارد. از سوی دیگر، نماز، معبر اصلی هدایت و تعالی فرهنگی و مهم ترین راه فرهنگ سازی الهی و یک هنرنمایی الهی است که خداوند تمام ارزش ها را به نحوی در آن قرار داده است. نتایج این پژوهش که به روش توصیفی و با بررسی تحلیلی- توصیفی آیات قرآن انجام شده گویای این است که نماز با ملاحظه ی آداب و شرایط آن، نقش محوری در فرهنگ سازی و تعالی فرهنگی در بین انسان ها و خصوصاً جوامع اسلامی دارد و در دین اسلام، همه اهداف فرهنگی از قبیل اخلاص و یکرنگی؛ تعاون و همکاری؛ ایثار و انفاق؛ جهاد و شهادت؛ امر به معروف و نهی از منکر؛ عفاف و حجاب؛ نظم و انضباط اجتماعی، برابری و برادری و همچنین فرهنگ تربیت دینی بر پایه ی نماز بنا نهاده شده است.
۴۰.

رابطه انسان و شیطان از منظر قرآن

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 65 - 43

کلیدواژه‌ها: انسان شیطان دشمنی گمراهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۲۶۳
انسان به عنوان حیوانی ناطق پس از رانده شدن از بهشت و هبوط به زمین، همیشه تحت وسوسه های شیطان بوده است، موجودی که انسان گاه خود در برابر او بی اراده پنداشته و همین امر او را تحت وسوسه های شیطان قرار داده و به منجلاب نابودی کشانده است؛ از برای همین، پژوهش پیش روی با روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای و با تأکید بر قرآن و روایات، این پرسش بنیادی را که «شیطان و انسان چه نگاهی نسبت به یکدیگر دارند؟»، پاسخ داده است؛ زیرا پاسخ بر این پرسش بنیادین نه تنها شایان توجه است؛ والاتر که امری واجب و ضروری در برابر این موجود پلید که گاه انسان توانسته با شناخت این دیدگاه ها بر این وسوسه ها و بر دشمن خویش فائق آید و گاه با بی توجهی به این نگاه ها نتوانسته بر آن پیروز گردد، برآیندهای پژوهش نمایانگر آن است که در نگاه انسان، شیطان عاملی اغواگر، فتنه انگیز، عامل رنجش و شکنجه ی پیامبران، عامل ناامیدی و شهوت رانی است و دوم آنکه، شیطان، موجودی با رتبه ای پایین تر از خود که بی جهت برتری داده شده و دوستی اجابت کننده پنداشته است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان