وحید راشدی

اهداف: رشد نرخ سالمندی در کشور و افزایش اختلالات مرتبط با سلامت روان از جمله مسائلی است که در دهه اخیر برنامه ریزان حوزه سلامت عمومی با آن مواجه شده اند. پژوهش ها نشان می دهد که اختلالات سلامت روان در میان سالمندان قزوینی شیوع داشته و پژوهش جامعی دررابطه با تأثیر محیط اجتماعی و ساخته شده بر سلامت روان انجام نشده است؛ بنابراین هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های تأثیرگذار محیط کالبدی و اجتماعی محله بر سلامت روان سالمندان (افسردگی، اضطراب و استرس) در شهر قزوین است. روش: پژوهش حاضر پژوهش کمی - مقطعی است که برای جمع آوری داده های روان شناختی از ابزارهای متداول سنجش سلامت روان نظیر (HADS) و (PSS) از طریق 361 پرسش نامه و از میان ساکنان محدوده بافت تاریخی شهر قزوین استفاده کرده و برای جمع آوری داده های محیط کالبدی و اجتماعی محله نیز پرسش نامه کیفیت های محیطی بهره برده است. تحلیل داده ها نیز با نرم افزار (SPSS-25) و روش رگرسیون سلسله مراتبی انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از تحلیل ها، سه دسته، عوامل فردی، مکانی و اجتماعی - فرهنگی بر سلامت روان سالمندان در شهر قزوین اثرگذارند. در میان عوامل فردی مؤلفه هایی نظیر سن، جنسیت، وضعیت مالکیت مسکن و وضعیت تأهل بر سلامت روان سالمندان تأثیر دارد. در میان عوامل مکانی مؤلفه های مانند رضایت از مکان، کاربری زمین، کیفیت سکونت، امنیت، پیاده مداری و فضای سبز دارای اهمیت هستند و در بعد اجتماعی - فرهنگی ابعاد فعالیت های اجتماعی و سرمایه اجتماعی بر سلامت روان تأثیر گذارند. این مطالعه می تواند در برنامه ریزی و طراحی محلات در بافت تاریخی در راستای بهبود سلامت روان کمک کند.

ترجمان دانش در حوزه سلامت به مفهوم کاربردی کردن دانش حاصل از پژوهش در نظام سلامت بوده و استقرار آن یکی از اصول بنیادین در اجرای بهینه آن در دانشگاه ها می باشد. این پژوهش با هدف بررسی استقرار نظام ترجمان، تبادل و تجاری سازی دانش در دانشگاه علوم پزشکی ایران به عنوان الگویی برای سایر دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام پذیرفته است. در سال 1393، کمیته علمی ترجمان، تبادل و تجاری سازی دانش، در حوزه معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایران تشکیل شد. ماموریت این گروه فرهنگ سازی جهت هدایت پروژه ها به سمت کاربرد در خدمات بهداشتی درمانی تعیین گردید تا سیاست گذاران با استفاده از شواهدی که از طریق پژوهش به دست آمده، تصمیم های آگاهانه ای اتخاذ نمایند. بسیاری از دانشگاه های علوم پزشکی کشور نیاز کاربردی کردن نتایج تحقیقات را بخوبی درک کرده اند، از اینرو نتایج حاصل از این مطالعه می تواند مورد توجه سیاستگذاران عرصه پژوهش در دانشگاه های مختلف جهت استقرار ترجمان دانش و کاربردی کردن نتایج پژوهش ها قرار گیرد.

اهداف: برنامه بهداشت روان در کشور ایران از سال 1367 تصویب و در نظام مراقبت های اولیه به ویژه در مناطق روستایی ادغام شد. این برنامه طی چند دهه گذشته توسعه زیادی یافته است. با توجه به تغییرات جمعیت شناختی در کشور وگسترش زیاد شهرها نیاز به برنامه ای منسجم برای ارائه خدمات سلامت روان در مناطق شهری احساس شده است. هدف از انجام این مطالعه ارائه الگویی کاربردی برای خدمات سلامت روان در بیماران مبتلا به اختلالات روان پزشکی شدید در مناطق شهری بود. مواد و روش ها: این طرح بر اساس مرور منابع، استفاده از بهترین شواهد، الگوی سازمان جهانی بهداشت، خدمات موجود در کشور، همکاری بین بخشی، شرح وظایف سازمان های ذی نفع، برخورداری از نظرات متخصصان و صاحب نظران ملی و بین المللی تدوین شد. در این الگو خدمات بهداشت روان شهری برای جمعیت صدهزار نفری برآورد شده است. یافته ها: الگوی تدوین شده برای ارائه خدمات فوری روان پزشکی انسجام بیشتر و افزایش ظرفیت آموزشی و مهارتی میان کارکنان سرویس های 110، 115 ،123 و 1480 و نیز فضایی برای بستری سه تا پنج بیمار اورژانسی در جنب بیمارستان عمومی را پیشنهاد می کند. نظر به بیماردهی جمعیت صدهزار نفری، به خدمات جامعه نگر شامل دو تا سه تیم ویزیت در منزل برای پوشش هشتاد بیمار برای هر تیم و سه مرکز روزانه برای ارائه خدمات به چهل بیمار نیاز خواهیم داشت. در صورت ایجاد خدمات جامعه نگر، برای ارائه خدمات بستری به دوازده تخت حاد روان پزشکی و پنج تخت برای بستری میان مدت توان بخشی نیاز داریم. از نظر اشتغال و اسکان نیز به ترتیب پنجاه بیمار نیاز به اشتغال حمایت شده خواهند داشت و دو آپارتمان به مساحت حدود 60 متر برای اسکان حدود هشت نفر نیاز خواهد بود. تهیه و ارائه خدمات گفته شده نیاز به مشارکت همسو میان سازمان های ذی نفع دارد. پزشک خانواده در استمرار خدمات درمانی به بیماران شدید و خفیف روان پزشکی تحت نظارت مستمر متخصصین نقش مهمی ایفا خواهد کرد. نتیجه گیری: برای رسیدن به الگوی مطلوب خدمات سلامت روان در شهرها به گونه ای که بتواند خدمات جامع به بیماران در سطوح مختلف از پیشگیری و مراقبت تا درمان و بازتوانی را ارائه کند، نیاز به هماهنگی بین سازمان های ارائه دهنده این خدمات دارد. برای ایجاد چنین شبکه ای، استفاده از خدمات موجود، بار مالی و ساختاری کمی را به سیستم مدیریتی سلامت روان کشور تحمیل خواهد کرد.

اهداف: جمعیت سالمندان در جهان رو به افزایش است. با توجه به اهمیت سالمندی در مکان و تأثیر آن در شیوه زندگی افراد، این مطالعه به بررسی ارتباط دلبستگی مکان و عملکرد اجتماعی در سالمندان می پردازد. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری در این تحقیق 400 سالمند جامعه شهر تهران هستند که از طریق نمونه گیری سهمیه ای وارد تحقیق شدند. داده ها از طریق مقیاس دلبستگی مکانی و مقیاس خود ارزیابی انطباق اجتماعی جمع آوری شدند و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: شرکت کنندگان شامل 234 مرد (58/5 درصد) و 166 زن (41/5 درصد) بودند. میانگین سنی آنان 6/78± 66/31 سال بود. ابعاد هویت مکانی (β=0/23 ، P<0/001)، وابستگی مکانی (β=0/17 ، P=0/001) و پیوندهای اجتماعی در همسایگی (β=0/19 ، P=0/001) قادر به تبیین بعد کیفیت فعالیت های عملکرد اجتماعی و ابعاد وابستگی مکانی (β=0/31 ، P<0/001) و پیوندهای اجتماعی در همسایگی (β=0/22، P<0/001) قادر به تبیین بعد کیفیت روابط عملکرد اجتماعی بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، دلبستگی مکانی قادر به تبیین عملکرد اجتماعی است، بنابراین با بهبود دلبستگی مکانی می توان وضعیت عملکرد اجتماعی سالمندان را ارتقا داد.

اهداف: دمانس بیماری شایعی در سالمندان است که بار مراقبت زیادی به اعضای خانواده تحمیل می کند. عوامل زیادی می توانند با این بار در ارتباط باشند و یکی از این عوامل سلامت معنوی مراقبین است. این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین سلامت معنوی با بار مراقبت در بین مراقبین غیررسمی سالمندان مبتلا به دمانس طراحی و اجرا شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر که از نوع همبستگی است، بر روی 60 نفر از مراقبین سالمند مبتلا به بیماری دمانس مراجعه کننده به بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) و کلینیک مغز و شناخت در شهر تهران و در سال 1397 انجام شد. نمونه ها به روش نمونه گیری دردسترس و هدفمند انتخاب شدند. دو پرسش نامه روا و پایاشده بار مراقبت در بین بیماران دمانس و سلامت معنوی و یک چک لیست مشخصات جمعیت شناختی جهت بررسی اهداف پژوهش استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی در نرم افزار SPSS با سطح خطای نوع اول 0/05 انجام گرفت. یافته ها: 75 درصد نمونه موردبررسی (مراقبین) زن و مابقی مرد بودند. میانگین سن در کل نمونه 47 سال بود. حدود 16/7 درصد مراقبین دارای بار مراقبت پایین، 35 درصد دارای بار مراقبت متوسط رو به بالا، 25 درصد دارای بار مراقبت متوسط و 23/3 درصد دارای بار مراقبت بالا بودند. 1/7 درصد مراقبین دارای سلامت معنوی پایین، 66/7 درصد دارای سلامت معنوی متوسط و 31/7 درصد نیز دارای سلامت معنوی بالا بودند. بر اساس تحلیل دومتغیره، بین بار مراقبت از بیمار با بُعد مذهبی رابطه منفی و غیر معنادار (0/089=P=0/505 ، r) و با بُعد وجودی رابطه آماری منفی و معناداری (0/298=P=0/023، r) وجود داشت. با توجه به نتایج تحلیل رگرسیون خطی چندگانه (با ورود برخی مشخصه های جمعیت ناختی به عنوان متغیرهای کووریت و دو بعد مذهبی و وجودی سلامت معنی) فقط بُعد وجودی در مدل باقی ماند (0/298=P=0/023، β) که حدود 9 درصد از تغییرات بار مراقبت را تبیین کرد. نتیجه گیری: سلامت معنوی به عنوان محور و مرکز اصلی سایر ابعاد سلامت نقش مؤثر بر بهبود سلامت کلی مراقبین ایفا می کند. بنابراین، سلامت معنوی علاوه بر اینکه یکی از تعیین کننده های مؤثر بر بار مراقبت است، به عنوان عاملی در تقویت سایر ابعاد سلامت نیز عمل می کند. درمجموع مراقبت تجربه ای سخت و پرتنش است و اطلاع از مضامین مثبت مثل معنویت به درمانگران کمک می کند که راهکارهایی به مراقبین جهت کاهش استرس و بار مراقبت ارائه دهند.

این پژوهش با هدف تعیین رابطه هوش سازمانی با مدیریت تعارض انجام شده است. طرح تحقیق از نوع همبستگی و در زمره تحقیقات کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق، مدیران و معلمان مدارس دولتی در مقاطع متوسطه و راهنمایی آموزش و پرورش شهرستان مراغه بودند؛ که متشکل از80 مدیر و 784 معلم بود که از این تعداد با فرمول کوکران، تعداد 44 مدیر و256 معلم به عنوان نمونه آماری به روش تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه ی هوش سازمانی (آلبرشت، 2003) و مدیریت تعارض رابینز بودند که روایی صوری آنها مورد تأیید اساتید بوده و پایایی پرسشنامه ها با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب در حدود 89/ و83/ بدست آمد. نتایج تحلیل به روش همبستگی پیرسون نشان داد که بین دو متغیر هوش سازمانی و استراتژی راه حل گرایی در مدیریت تعارض رابطه معناداری وجود دارد. ولی بین متغیرهای هوش سازمانی و استراتژی عدم مقابله و کنترل در مدیریت تعارض، رابطه معناداری مشاهده نشد. نتایج آزمون تی برای مقایسه میانگین های بین دو گروه؛ نشان داد که بین مدیران و معلمان در انتخاب استراتژی های مدیریت تعارض، تفاوت معناداری وجود دارد؛ بطوریکه مدیران نسبت به معلمان راه حل گراتر بودند، در مقابل، معلمان تمایل به استفاده از استراتژی عدم مقابله در مدیریت تعارض داشتند؛ این تفاوت به لحاظ جنسیتی نیز معنادار بود و زنان راه حل گراتر از مردان بودند. همچنین در هوش سازمانی مدیران و معلمان، تفاوت معناداری مشاهده نشد.