صمد رحمتی

آرتریت روماتویید شایع ترین بیماری التهابی مفاصل است که علاوه بر ناتوانی جسمی، پریشانی های روانی مکرراَ در این بیماران دیده می شود؛ بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی میزان شیوع باورهای وسواسی در بیماران آرتریت روماتوئید و مقایسه آن با افراد سالم می باشد. در یک پژوهش علی- مقایسه ای تعداد 100 نفر (50 بیمار آرتریت روماتوئید و 50 نفر از افراد سالم) با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه مشخصات فردی و باورهای وسواسی (OBQ-44) را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون آماری Independent T-test تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد 92% از بیماران آرتریت روماتوئید واجد باورهای وسواسی بودند و در مورد مولفه های باورهای وسواسی 88% در زمینه «کمال طلبی و قطعیت»، 84% در زمینه «احساس مسئولیت و ارزیابی خطر و تهدید»، 50% در زمینه «اهمیت و کنترل افکار»، 42% در زمینه «عامل عام» و 8% در زمینه «انجام کامل امور» واجد باورهای وسواسی بودند. مقایسه دو گروه نشان داد در زمینه « باورهای وسواسی (کل)» «کمال طلبی و قطعیت»، «احساس مسئولیت و ارزیابی خطر و تهدید» و «عامل عام» تفاوت معنی دار بود ولی در زمینه «اهمیت و کنترل افکار» و «انجام کامل امور» تفاوت معنی دار نبود. باورهای وسواسی با اضطرابی که در افراد برای اجبار عمل به افکار وسواسی ایجاد می کنند، می توانند افراد را آنقدر نسبت به عمل به این افکار حساس کنند که با وجود آگاهی از آثار سوء آن بر سلامت روانی و جسمی همچنان این روال را ادامه دهند، که در نهایت می توانند منجر به دردهای مزمن استخوانی و آرتریت روماتوئید شوند.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر تصویر بدن بر رضایت جنسی و سازگاری زناشویی زنان نابارور بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه و جامعه آماری زنان نابارورِ مراجعه کننده به 26 مرکز درمان ناباروریِ شهر تهران در نیمه اول سال 1396 بود که طبق پرسشنامه چند بُعدی بدن کَش (1994) از تصویر بدن خود ناراضی بودند. 30 زن نابارور با روش نمونه گیری خوشه ایِ دو مرحله ای از 2 مرکز رویش هلال احمر و خاتم النبیاء انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند و پرسشنامه های رضایت جنسی لارسون، اندرسون، هولمن و نیمان (1998) و سازگاری زناشویی اسپانیر (1976) را تکمیل کردند. درمان شناختی رفتاریِ تصویر بدن برگرفته از پژوهش کَش و استارچن(2002) و روزن، سالتزبرگ و سربنیک(1989) در مورد گروه آزمایش هفته ای یک بار در 9 جلسه 90 دقیقه ای اجرا و داده ها از طریق تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج تفاوت معنی داری را بین گروه آزمایش و گواه در میزان افزایش رضایت جنسی (173/6 =F، 019/0 =P) و سازگاری زناشویی (768/4 =F، 039/0 =P) در مرحله پس آزمون و پس از دو ماه پیگیری نشان داد. نتیجه گیری: درمان شناختی رفتاریِ تصویر بدن، با اصلاح باورهای منفی درباره ظاهر جسمانی و جایگزینی آن ها با افکار مثبت و منطقی، منجر به اعتماد به نفس در روابط جنسی و در نتیجه بهبود رضایت جنسی و سازگاری زناشوئی زنان نابارور می شود.

فشار روز افزون عوامل استرس زا در کنار اضطراب و افسردگی توانایی انسان را در روبرو شدن با مسائل زندگی کاهش می دهد . زنان در\nمواجهه با این شرایط شکنندهتر و آسیبپذیرتر از مردان هستند. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تمرینهای ذهنآگاهی ساهاجایوگا برکاهش افسردگی، اضطراب و استرس زنان بود. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون پسآزمون بدون گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل 700 زن مراجعهکننده به پایگاه بهداشت شهید شیرین تهران بود که با توجه به هدف پژوهش تعداد 20 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکتکنندگان در یک مداخله ی 3 ماهه به مدت 12 جلسه 2 ساعته آموزش دیدند. از مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس برای جمعآوری اطلاعات در سه مرحله پیش آزمون، پسآزمون و دورهی پیگیری 3 ماهه استفاده شد. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر و آزمون\nتحلیل شدند. نتایج نشان میدهد که تفاوت پیش آزمون و پس آزمون در کاهش افسردگی، اضطراب و استرس زنان معنی دار است این نتایج در پیگیری 3 ماه بعد همچنان تداوم داشت .(p<0/01). بنابراین برنامهی آموزش ذهن_آگاهی ساهاجایوگا به نظر .(p<0/01) می رسد به عنوان یک مداخله ی مکمل در کنار سایر روش های درمانی رایج مشکلات هیجانی به ویژه برای زنان موثر است.

مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر تحمل پریشانی و حل مسئله اجتماعی نوجوانانِ بزهکار انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه تجربی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری، نوجوانان پسر بزهکارِ مقیم در کانون اصلاح و تربیت شهر اهواز بود که از این بین به روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه قرار گرفتند و به مقیاس تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر، 2005) و فرم کوتاه سیاهه حل مسئله اجتماعی (دیزوریلا و همکاران، 2004) پاسخ دادند. گروه گواه در انتظار ماند و آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل برای گروه آزمایش در 10 جلسه 90 دقیقه ای به اجرا گذاشته شد. در پایان مداخلات درمانی و 2 ماه بعد، هر دو گروه مجدداً با پرسشنامه های پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها از طریق تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر افزایش تحمل پریشانی (01/0 >p) و توانایی حل مسئله اجتماعی سازنده(05/0 >p)و کاهش توانایی حل مسئله اجتماعی غیرسازنده(01/0 >p) نوجوانانِ بزهکار مؤثر بوده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش اثربخشی کاربست آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل را بر بهبود تحمل پریشانی و حل مسئله اجتماعی نوجوانان بزهکار تأئید کرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش اشعار ریتیمیک بر بهبود کارکرد حافظه فعال، کاهش لکنت و اضطراب کودکان مبتلا به لکنت زبان بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری بود. جامعه آماری، کودکان 12-6 ساله مبتلا به لکنت زبان مراجعه کننده به مراکز گفتار درمانی شهر اهواز در سال 1396 بود که به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر از آنان انتخاب و با جایگزینی تصادفی در گروه های آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار گرفتند و به مقیاس سنجش شدت لکنت کودکان (رایلی، 2009)، آزمون تکرار ناکلمه (باریک رو و همکاران، 1390) و مقیاس اضطراب آشکار کودکان (رینولدز وریچموند، 1985) پاسخ دادند. گروه گواه در انتظار ماند و آموزش اشعار ریتمیک برای گروه آزمایش طی 16 جلسه 90 دقیقه ای به صورت هر هفته 2 جلسه اجرا شد؛ در پایان مداخلات درمانی و 2 ماه بعد، مجدداً آزمودنی های گروه های آزمایش و گواه، توسط پرسشنامه های پژوهش ارزیابی شدند. داده های با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش اشعار ریتیمیک باعث بهبود کارکرد حافظه فعال و کاهش شدت لکنت زبان و اضطراب کودکان مبتلا به لکنت زبان می شود (01/0>p) و این تأثیر در مرحله پیگیری پایدار می ماند (01/0>p). آموزش اشعار ریتیمیک با تقویت نقش نیمکره راست در کنترل زبان و افزیش شاخه های عصبی از طریق شکل دادن و فعال کردن قشر مغز منجر به بهبود کارکرد حافظه فعال و کاهش لکنت و اضطراب کودکان مبتلا به لکنت زبان می شود.

جرائم سایبری، مسئله ای در حال رشد و نگران کننده است، به خصوص هنگامی که افراد زیر سن قانونی را درگیر می کند. چرا که خشونت سایبری در نوجوانان می تواند عواقب حقوقی و روانی منفی را در پی داشته باشد. لذا، داشتن ابزاری برای تشخیص زود هنگام این رویدادها و درک مسئله برای پیشنهاد شیوه های کارآمد و مؤثر برای پیشگیری و درمان، اهمیت زیادی دارد. هدف این پژوهش ارزیابی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه خشونت سایبری برای نوجوانان (CYBA) بود. در این پژوهش توصیفی-پیمایشی از بین دانش آموزان پسر و دختر سال دومِ مقطع متوسطه دوم شهر اهواز در سال تحصیلی 98-1397 نمونه ای به حجم 291 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای (نسبتی) انتخاب شدند و به پرسشنامه خشونت سایبری برای نوجوانان (آلوارز-گارسیا و همکاران، 2016) پاسخ دادند. پایایی پرسشنامه با روش های آلفای کرونباخ، تصنیف اسپیرمن-براون و گاتمن و روایی و ساختار عاملی آن با روش های روایی سازه و روایی همزمان تعیین شد. ض رایب آلف ای کرونب اخ، تصنیف اسپیرمن-براون و همبستگی گاتمن ب رای کل پرسشنامه به ترتیب 94/0، 94/0 و 93/0 به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل اندازه گیری خشونت سایبری برای نوجوانان از برازندگی نسبتاً مناسبی برخوردار است و ساختار 4 عاملی آن تأئید شد (86/0=CFI، 85/0=GFI و 079/0=RMSEA). روایی همزمان این پرسشنامه نیز از طریق همبسته کردن ماده های آن با ماده های پرسشنامه پروژه مداخله مزاحمت سایبری اروپا (ECIPQ) و مقیاس قلدری در مدرسه (BS) تأئید شد (05/0p<). در نتیجه CYBA یک پرسشنامه معتبر و قابل اطمینان برای اندازه گیری خشونت سایبری در نوجوانان است.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی برای موفقیت تحصیلی دانشجویان براساس اعتیاد به اینترنت، ویژگی های شخصیت، خودکارآمدی اجتماعی و هوش معنوی انجام گرفت. تعداد 225 نفر دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ی چند مرحله ی انتخاب و پرسشنامه های اعتیاد به اینترنت، خودکارآمدی اجتماعی، هوش معنوی و شخصیتی نئو را تکمیل کردند؛ موفقیت تحصیلی با معدل کل دانشجویان سنجیده شد. ارزیابی مدل پیشنهادی پژوهش با روش تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزارهای SPSS 19 و AMOS 20 صورت گرفت و برای تعیین معنی داری روابط میانجی از روش بوت استراپ ماکرو پریچر و هایز استفاده شده است. نتایج نشان داد که اعتیاد به اینترنت بر برون گرایی، وظیفه شناسی، خودکارآمدی اجتماعی، هوش معنوی و موفقیت تحصیلی اثر مستقیم منفی و معنی دار ولی بر روان رنجورخویی اثر مستقیم مثبت و معنی دار دارد. وظیفه شناسی و خودکارآمدی اجتماعی بر موفقیت تحصیلی اثر مستقیم مثبت و معنی دار و روان رنجورخویی بر موفقیت تحصیلی اثر مستقیم منفی و معنی دار دارد. همچنین اثر غیرمسقیم اعتیاد به اینترنت از طریق وظیفه شناسی، روان رنجورخویی و خودکارآمدی اجتماعی بر موفقیت تحصیلی معنی دار ولی از طریق برون گرایی و هوش معنوی معنی دار نبود. یافته ها نشان دادند که مدل پیشنهادی از برازش خوبی با داده ها برخوردار است. وظیفه شناسی و خودکارآمدی اجتماعی با ایفای یک نقش محافظتی، می توانند اثر مخرب اعتیاد به اینترنت را بر موفقیت تحصیلی دانشجویان خنثی نمایند، درحالی که روان رنجورخویی می تواند این اثر را تشدید کند.

در این مقاله با رویکردی تحولی به مزاحمت سایبری، میزان شیوع و عوامل خطرساز و حفاظت کننده آن، پرداخته شد. در مطالعه مروری روایتی حاضر که به روش متن پژوهی انجام شد، مقاله هایی که در زمینه مزاحمت سایبری از سال های 2010 تاکنون (2020) در پایگاه های اطلاعاتی Google Scholar ،ScienceDirect ، Elsevier،Scopus ،ProQuest ،Springer ،PubMed منتشر شده بودند با جستجوی کلیدواژه های Cyberbullying، Cyber-aggression، cyber-victimization، Cyberbullies، Cybervictims، Cyberbully-victims، Cyber-harassment و Cyber violence استخراج شدند. از مجموع 812 مقاله گردآوری شده، 54 مقاله شامل مقاله های پژوهشی، مروری و فراتحلیل در حوزه میزان شیوع مزاحمت سایبری و عوامل مؤثر بر آن در سنین مختلف، انتخاب و به صورت کیفی و مبتنی بر استنتاج محقق از منابع و متون، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد گرچه عوامل حفاظت کننده و خطرساز فردی-شخصیتی، اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی زیادی وجود دارند که با مزاحمت سایبری، در طیف گسترده ای از سنین مرتبط اند؛ ولی، پژوهش ها برای سال های ابتدایی و بزرگسالی محدود هستند. همچنین، به عوامل حفاظت کننده کمتر از عوامل خطرساز توجه شده است. با توجه به وسعت و تنوع مزاحمت های س ایبری در سنین مختلف، سیاست ها و برنامه ها باید با تفاوت های تحولی در ماهیت و شیوع مزاحمت سایبری و همچنین، عوامل خطرساز و حفاظت کننده که مربوط به گروه های سنی خاص هستند، هم خوانی داشته باشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش آشفتگی های روان شناختی و انعطاف پذیری شناختی در پیش بینی بهزیستی روان شناختی نوجوانان در دوران کرونا بود. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم منطقه 6 شهر تهران در نیمسال اول سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل داد که از این بین با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس تعداد 295 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس بهزیستی روان شناختی (PWB) ریف (1989)، پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی (CFI) دنیس و وندروال (2010) و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS) لاویبوند و لاویبوند (1995) جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که آشفتگی های روان شناختی، یعنی اضطراب، افسردگی و استرس با بهزیستی روان شناختی نوجوانان در دوران کرونا رابطه منفی دارند (01/0 p<)، درحالی که بین انعطاف پذیری شناختی و بهزیستی روان شناختی رابطه مثبت وجود داشت (01/0 p<). 46% از کل واریانس بهزیستی روان شناختی نوجوانان در دوران کرونا توسط آشفتگی های روان شناختی و انعطاف پذیری شناختی تبیین گردید (01/0 p<). بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت که بهزیستی روان شناختی نوجوانان در دوران کرونا تحت تأثیر سطح انعطاف پذیری شناختی آنان و آشفتگی های روان شناختی است که در این دوران تجربه می کنند.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی تأثیر توان بخشی شناختی رایانه ای بر مهارت های کلامی دانش آموزان با نقص ویژه یادگیری ریاضی بود. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و پیگیری دوماهه بود. از میان دانش آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی با نقص ویژه یادگیری ریاضی شهر اهواز به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 40 نفر انتخاب و پس از همتاسازی با جایگزینی تصادفی در گروه های آزمایش (20 نفر) و گواه (20 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت 12 جلسه ای 50 تا 60 دقیقه ای برنامه آموزش نرم افزار توان بخشی شناختی کاپیتان لاگ (نسخه 2018) را به شیوه انفرادی دریافت کردند در حالی که به گروه گواه این برنامه آموزشی ارائه نشد. به منظور سنجش مهارت ها کلامی دانش آموزان از آزمون رشد زبان (TOLD) استفاده شد. اطلاعات جمع آوری شده از راه آزمون آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نسخه بیست و چهارم نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها: توان بخشی شناختی رایانه ای باعث شد که توانایی آزمودنی های گروه آزمایش در مراحل پس آزمون و پیگیری در مقایسه با گروه گواه، در اکثریت مهارت های کلامی از جمله واژگان تصویری، واژگان ربطی، واژگان شفاهی، درک دستوری، تقلید جمله، تکمیل دستوری، تمایزگذاری کلمه و تحلیل واجی افزایش پیدا کرد (05/0>p)، ولی بین توانایی تولید کلمه گروه های آزمایش و گواه در مراحل پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0<p). نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که برنامه توان بخشی شناختی رایانه ای بر رشد مهارت های کلامی دانش آموزان با نقص ویژه یادگیری ریاضی مؤثر است و می تواند به عنوان یک روش مداخله ای مناسب استفاده شود.