مسلم علیمحمدلو

آگاهی از وضعیت فناوری های جدید بعد از اجرا و شناسایی تبعات و پیامدهای حاصل از اجرای آنها همواره مسئله اساسی و حیاتی در مدیریت فناوری بوده که با انتخاب درست فناوری های جدید مطابق با شرایط منطقه تجاری و مشخصات بنگاه ضمن تاثیر گسترده در توسعه پایدار منطقه ای می تواند به کسب مزیت رقابتی در کاربری های تجاری کمک نماید. بنابراین شناخت مولفه های تاثیرگذار و سازوکار فرآیند ارزیابی فناوری از دلایل نگارش این مقاله بوده است. از این رو، هدف این پژوهش ارائه مدلی سیستمی برای ارزیابی فناوری نرم تجاری در واحدهای کوچک و متوسط حاضر در کاربری های تجاری شهری شهرستان بوشهر می باشد. این مهم با بهره گیری از روش آمیخته متوالی و در سه مرحله (کیفی، تدوین ابزار، کمی) انجام شده است. در مرحله اول از تحلیل مضمون استفاده و با 25 نفر از از خبرگان کسب و کارهای کوچک و متوسط و مدیران شهری مصاحبه عمیق انجام تا اشباع نظری صورت گرفت سپس با کدگذاری های لازم تعداد 157 کدکلیدی شناسایی گردید که در قالب 57 مضمون پایه، 25 مضمون سازمان دهنده و 6 مضمون فراگیر دسته بندی شده اند. در مرحله دوم با بهره گیری از مدل های اطلس فناوری و داداریو، سازوکارهای ارزیابی فناوری نرم تجاری تدوین و در ادامه در یکی از واحدهای کسب و کار کاربری های تجاری شهرستان بوشهر اجرا شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مهمترین مولفه های ارزیابی فناوری نرم تجاری شامل انسان فناور، سطح پذیرش فناوری، سطح تاثیرگذاری فناوری، انتقال فناوری، چرخه عمر فناوری و درجه اتوماسیون سازی می باشند. نتایج تحقیق نشان داد این مدل می تواند مشخصات، ویژگی ها، پیامدها و تبعات کاربرد فناوری های نرم تجاری در کاربری تجاری شهری را شناسایی کند. همچنین نتایج اجرای مدل نشان داد فناوری های نرم مدیریت و بازاریابی با ضریب های ارزیابی 0.62 و 0.6 بالاترین سطح پیچیدگی و گستردگی را در بین فناوری نرم تجاری در کاربری های تجاری شهر بوشهر دارند.

هدف: پژوهش حاضر به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر تعارض کار خانواده و شاخص های آن و تفسیر روابط بین شاخص ها اجرا شده است تا به شناخت بهتر موضوع و اقدام های مربوط به آن، از جمله، تعیین اهداف، برنامه ریزی، تصمیم گیری، اقدام های پیشگیرانه و مقابله ای برای کارکنان و مدیران بانک ها کمک کند. روش: پژوهش در دو بخش کیفی و کمّی صورت گرفت. در بخش کیفی، از فراترکیب و در بخش کمّی از مدل سازی ساختاری تفسیری جامع فازی استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش، 3204 پژوهش انجام گرفته در حوزه تعارض کار خانواده بود که در نهایت 391 مقاله به عنوان نمونه باقی ماند. جامعه آماری پژوهش بخش کمّی، کلیه کارکنان بانک های ملی، ملت، پاسارگاد، شهر، سپه، تجارت، ایران زمین و رفاه کارگران شهر لار بود که از بین آن ها، 22 خبره برگزیده، به شیوه نمونه گیری غیراحتمالی با شرط 8 سال سابقه کار و مسلط به پدیده تعارض کار خانواده انتخاب شدند. یافته ها: طبق یافته های بخش کیفی عوامل مؤثر بر تعارض کار خانواده، در چهار حوزه عوامل شغلی، خانوادگی، فردی و محیطی، طبقه بندی شدند. همچنین شاخص های تعارض کار خانواده عبارت اند از: شک و تردید و احتیاط، اضطراب و پریشان حالی، تهی شدگی شخصیتی، مشکلات جسمی، مشکلات شغلی و مشکلات خانوادگی. یافته های بخش کمّی نشان داد که بین عوامل مؤثر بر تعارض کار خانواده و شاخص های آن، رابطه علت ومعلولی وجود دارد. عوامل و شاخص ها در 8 طبقه سطح بندی شدند. نتیجه گیری: در پایین ترین سطح، فشار تقاضای شغلی و معماری انسان محور سازمانی، بیشترین تأثیرگذاری را دارند؛ به گونه ای که توجه صرف به فشار تقاضای شغلی، موجب اهمیت بیش ازحد شغل، فشار زمانی کار و تعارض ها و خطرهای شغلی می شود و همچنین، بی توجهی به معماری انسان محور سازمانی، نگاه ابزاری به نیروی انسانی را سبب می شود و حمایت در محل کار را تحت تأثیر قرار می دهد و در نهایت، به احساس پوچی و غیرانسانی در فرد می انجامد. پیامد بی توجهی به این موارد، رخدادهای ناخوشایند است و در بالاترین سطح، کیفیت زندگی خانوادگی، بالندگی روان شناختی و رفتار انطباق پذیر فرد را با مشکلات زیادی مواجه می کند و وی را به سمت تهی شدگی شخصیتی و مشکلات خانوادگی سوق می دهد.

بلوغ هوشمندی کسب وکار، نتیجه ای از تکامل و پیشرفت فناوری و رویکردهای مدیریتی است که با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته مانند هوش مصنوعی و تحلیل داده ها، به ارائه اطلاعات دقیق، تحلیل های پیش بینی و بهبود تصمیمات در سازمان ها کمک می کند. علی رغم بلوغ فنی که کارایی و عملکرد سازمان ها را در طول زمان بهبود می بخشد، هوشمندی کسب وکار فاصله زیادی تا تبدیل شدن به روند اصلی در سازمان ها دارد. باتوجه به پژوهش های متعدد در حوزه هوشمندی کسب وکار، هدف این پژوهش ارائه چارچوب عوامل مؤثر بر بلوغ هوشمندی کسب وکار با استفاده از رویکرد فراترکیب بود. به منظور رسیدن به چارچوبی جامع که دربرگیرنده همه عوامل بلوغ هوشمندی کسب وکار باشد، 221 پژوهش علمی مرور شدند. کدهای مربوطه با استفاده از تحلیل محتوا در روش فراترکیب استخراج شدند. مقوله ها با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری جامع، سطح بندی شدند و تأثیرگذارترین آنها مشخص شدند. یافته ها نشان می دهند که در مجموع 93 کد استخراج شده که در 6 مقوله تقسیم شدند. این مقوله ها شامل عوامل سازمان و مدیریت، محیط، زیرساخت فناوری، منابع انسانی – دانش، مدیریت داده و تحلیل داده هستند. مقوله های زیرساخت فناوری، مدیریت داده و تحلیل داده در سطح سه قرار گرفتند و بیشترین تأثیر را بر بلوغ هوشمندی کسب وکار دارند.

هدف از این پژوهش شناسایی و دسته بندی عوامل مؤثر بر رشد صنعتی ایران با رویکرد توسعه صادرات است. از آنجا که پژوهش های پیشین فاقد جامعیت بوده و تمرکز کمتری بر پیش نیازهای صنعتی شدن دارند، این پژوهش با تمرکز بر نقش حاکمیت و بخش خصوصی بر آن است تا چارچوبی روزآمد و جامع برای عوامل مؤثر در توسعه صنعتی کشور پیشنهاد دهد. پس از مطالعات کتابخانه ای و بررسی تجربه های پیشین در ایران و سایر کشورهای جهان، مدل مفهومی اولیه شامل هفت بعد و 39 عامل استخراج شد. سپس با هدف اعتبارسنجی و کشف سایر عوامل احتمالی، مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته با صنعتگران خبره در امور صادرات انجام شد. مدل نهایی در قالب هفت بعد و 36 عامل ازسوی خبره دانشگاهی اعتبارسنجی و شاخص کاپای کوهن برای مدل نهایی مقدار 679/0 محاسبه شد. بر اساس یافته های این پژوهش، عوامل مؤثر در توسعه صنعتی ایران در قالب هفت بعد: ۱. بازارگرا شامل: مزیت رقابتی، بازارمداری، تنوع سبد صادراتی، دسترسی ارائه خدمت و مشارکت در زنجیره ارزش جهانی؛ ۲. زیرساخت گرا شامل: زیرساخت پولی ، مالی و بانکی، تجارت الکترونیک، لجستیک، ساختار صنعت و بیمه؛ ۳. منبع گرا شامل: بهره وری، بازار کار، سرمایه گذاری خارجی، سرمایه اجتماعی، آمایش سرزمینی، مواد اولیه مرغوب، تکنولوژی و نوآوری؛ ۴. حاکمیت گرا شامل: سیاست های حمایتی صادرات، ثبات اقتصادی، ثبات سیاسی، کیفیت آموزش، کیفیت بهداشت، کیفیت فضای کسب و کار و ثبات و شفافیت قوانین؛ ۵. نهادگرا شامل: کیفیت خوشه های صنعتی، قدرت تشکل های صادراتی، حذف فرایندها و قوانین مزاحم؛ ۶. رویکردگرا شامل: استراتژی صادراتی در بنگاه ها، استراتژی صادراتی در کشور، فرهنگ کارآفرینی و فرهنگ مصرف و ۷. ریسک گرا شامل: تاب آوری در برابر عوامل طبیعی، بحران های جهانی و نوسان نرخ حامل های انرژی دسته بندی می شوند.

یکی از منابع عمده دانش بشری که نقش مهمی در بقا و سلامت جوامع ایفا می کند دانش حکومت داری و مدیریت عمومی امور است. نظام سیاستگذاری به فراخور فضای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فناورانه حاکم بر عالم، می بایست سبک و سیاق مناسبی برای حکمرانی موفق برگزیند. باتوجه به ظهور عصر شبکه و باتوجه به نفوذ فضای مجازی در تمام ابعاد زندگی فردی و خط مشی گذاری حاکمیتی، این مطالعه با هدف طراحی مدل نگاشت شناختی ذهنی حکمرانی بر شبکه های اجتماعی با استفاده از تکنیک استخراج استعاری زالتمن (زیمت) که یکی از روش های پژوهش برگرفته از علوم اعصاب در مدیریت است اجرا گردیده است. بدین منظور با 12 نفر از خبرگان، کارشناسان و محققان فعال مدیریت، حکمرانی و رسانه های اجتماعی مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با میانگین زمانی 3:24 ساعت و با پراکندگی جغرافیایی از 5 استان کشور: تهران، شیراز، اصفهان، کرمانشاه و مشهد در فضای Adobe Connect انجام گرفت. پس از تحلیل نتایج 67 مفهوم برای طراحی مدل شناسایی شد و سرانجام جهت ساختاربخشی نقشه اجماعی از نرم افزار 9Atlas.ti استفاده شد، امیداست این الگو بتواند دریچه جدیدی پیش روی اندیشمندان، فعالان دستگاه های حکومتی و بازیگران راهبردی جهت تدوین سیاست هایی اثربخش و کارآمد در حوزه حاکمیت شبکه های اجتماعی به عنوان یک ابر رسانه پویا در سطح ملی و فرامرزی بگشاید.

هدف: فرایند جهانی سازی و توسعه سریع فناوری های اطلاعاتی نه تنها منجر به رقابت مشهود بین سازمان ها شده است، بلکه این پدیده را می توان میان دانشگاه ها نیز مشاهده کرد. در این زمینه، هوشمندی کسب وکار به عنوان فرایند جمع آوری، تجزیه و تحلیل، تفسیر، انتشار داده ها و اطلاعات باارزش بالا، برای استفاده در فرایند تصمیم گیری می باشد. هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده سازی هوشمندی کسب وکار متناسب با سازمان های تحصیلات عالی و در نهایت سنجش آمادگی دانشگاه شیراز برای پیاده سازی این سیستم است. طرح پژوهش: این مطالعه در چهار مرحله انجام شد. در آغاز برای شناسایی جامع عوامل مؤثر بر آمادگی سازمان جهت پیاده سازی سیستم هوشمندی کسب وکار از روش مرور نظام مند استفاده شد. سپس برای متناسب سازی عوامل با دانشگاه و مؤسسه های آموزشی به پالایش آن عوامل با نظر خبرگان دانشگاهی و غربالگری فازی عوامل متناسب با دانشگاه پرداخته شد که در نتیجه هشت بعد مدیریت، زیرساخت سخت افزاری، مدیریت طرح، تیم هوشمندی کسب وکار، زیرساخت نرم افزاری، کاربران، سازمان و فرهنگ سازمانی و 44 شاخص شناسایی و تأیید شد. سپس عوامل شناسایی شده به وسیله روش بهترین-بدترین فازی وزن دهی شدند. در نهایت، آمادگی دانشگاه شیراز با استفاده از چارچوب عوامل و نظر 60 نفر از مدیران، کارشناسان و استادان دانشگاه شیراز که به صورت قضاوتی هدفمند انتخاب شدند، از مسیر پرسش نامه سنجش شد. یافته ها: علاوه بر شناسایی عوامل آمادگی هوشمندی در دانشگاه، یافته دیگر نشان داد که دانشگاه شیراز بیشترین آمادگی را به ترتیب در ابعاد کاربران، مدیریت، گروه هوشمندی، فرهنگ سازمان، زیرساخت سخت افزاری، مدیریت طرح، سازمان و زیرساخت نرم افزاری دارد. نوآوری پژوهش: ارزش نظری این پژوهش، ارائه چارچوبی بر اساس شاخص های استخراج شده و اوزان آنها است که می توان میزان آمادگی یک دانشگاه در پیاده سازی سیستم هوشمندی کسب وکار را ارزیابی کرد. نتایج مطالعه برای مدیران دانشگاه ها جهت ارزیابی وضعیت سازمان خود و شناسایی نقاط قوت و ضعف ابعاد مختلف مؤسسه در پیاده سازی هوشمندی کسب وکار کاربرد دارد.

دانشگاه به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای یک کشور، علاوه بر وظیفه تعلیم و تربیت دانشجو، در حوزه های قانونی، زیست محیطی، اخلاقی و نوع دوستی نیز مسئولیتی تحت عنوان "مسئولیت اجتماعی دانشگاه به عهده دارد، ولی علیرغم مطالعات متعددی که در حوزه مسئولیتاجتماعی صورت گرفته، در حوزه دانشگاه ها مدل بومی شده برای مفهوم سازی مسئولیت اجتماعی وجود ندارد. این پژوهش باهدف شناسایی مؤلفه های مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها انجام شدهاست. برای این منظور، بامطالعه جامع ادبیات موضوع، شاخص های مسئولیت اجتماعی شناسایی و برای بومی سازی آن ها در دانشگاه ها از تکنیک دلفی فازی استفاده شدهاست تا هم توافق خبرگان در مورد شاخص ها مبنای تصمیم گیری باشد و هم در فضای فازی بتوان به طور دقیق تر، به تحلیل نظرات کلامی خبرگان پرداخت. 39 شاخص شناسایی شده از ادبیات با استفاده ازنظر 10 نفر از خبرگان دانشگاه شیراز، طی 4 دور دلفی به 18 شاخص نهایی تبدیل گردید.

شیراز یکی از مهم ترین شهرهای کشور در حوزه گردشگری به شمار می رود و دارای ذخایر بسیار مهمی از جاذبه های طبیعی و تاریخی ایران است که بسیاری از آن ها یادگار تاریخ کهن ایران زمین هستند. به منظور بهره برداری کامل از این ظرفیت ها، توجه به توسعه صنعت گردشگری اهمیتی فراوان دارد. فنّاوری های نوین و پیاده سازی آن ها از ملزومات قطعی توسعه این صنعت در این عصر است. به کارگیری و توسعه فنّاوری های نوین در این حوزه موجب بهبود رفاه و تجربه گردشگران از یک سو و امکان رقابت با دیگر مراکز گردشگری در سطح ملی و جهانی از سوی دیگر می شود و شیراز را مقصد برجسته جهانی می سازد. هدف از این پژوهش شناسایی چالش های پیاده سازی انقلاب صنعتی چهارم در صنعت گردشگری و ارائه راهکارهایی برای رفع آن هاست. این پژوهش اکتشافی به شمار می آید، بنابراین از راهبرد ترکیبی (کیفی کمّی) استفاده شده و نوعی پژوهش کاربردی تلقی می شود. داده های پژوهش با مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه گردآوری شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های مقطعی است. درمجموع، 43 چالش شناسایی شده که از این میان، براساس نتایج غربالگری فازی، ۳۷ چالش نهایی شده است. این چالش ها در پنج بُعد طبقه بندی شده اند. علاوه بر چالش ها، با بررسی ادبیات پیشین و مصاحبه با کارشناسان، 22 راه حل برای این چالش ها جمع آوری شد، که یک چالش در غربالگری فازی حذف شد.

امروزه جهت پیاده سازی اقتصاد چرخشی و صنعت 4.0 در مدیریت زنجیره تامین چالش هایی وجود دارد که با شناسایی و تحلیل این چالش ها می توان این مفاهیم را در سازمان پیاده سازی کرده و از مزایای آن ها بهره مند گردید. هدف پژوهش حاضر بررسی و تعیین روابط چالش های پیاده سازی اقتصاد چرخشی و صنعت 4.0 در مدیریت زنجیره تامین با استفاده از تحلیل محتوای کیفی و نقشه شناختی فازی شهودی است. در همین راستا، با تحلیل محتوای کیفی، چالش های موثر در پیاده سازی اقتصاد چرخشی و صنعت 4.0 در مدیریت زنجیره تامین شناسایی و در 4 بعد فرهنگی – آموزشی، مالی – قانونی، زیرساختی – تکنولوژیکی، سازمانی- استراتژیک دسته بندی شده-اند. سپس با نقشه شناختی فازی شهودی و نرم افزارهای FCMaper و Mental Modeler برای چالش های «عدم وجود سیستم ردیابی و دسترسی به مواد بازیافتی»، «عدم یکپارچه سازی زنجیره ارزش درون و برون سازمانی» و «عدم ارتباط موثر با شرکای لجستیک و تامین کنندگان» که دارای بیشترین اثرپذیری بوده اند، سناریو رو به عقب طراحی شده است. در گام بعد نیز برای چالش های«عدم شناخت صنعت 4.0 و اقتصاد چرخشی و پیامدهایش»، «عدم آموزش مناسب»، و «عدم وجود استراتژی مناسب با صنعت 4.0 و اقتصاد چرخشی» که دارای بیشترین تاثیرگذاری بوده اند سناریوهای روبه جلو طراحی شده است. نتایج این پژوهش مدیران سازمان ها را قادر می سازد تا با شناخت این چالش ها بتوانند قبل از پیاده سازی اقتصاد چرخشی و صنعت 4.0 آن ها را شناسایی کرده و برای غلبه به آن ها برنامه ریزی نمایند