کبری نودهی

کبری نودهی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۵ مورد.
۱.

ناصرخسرو و سنایی پیشگامان روشن نگری و روشن گری در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: اجتماع سنایی ناصرخسرو اندیشمندان روشن گری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات تعلیمی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اجتماعی
تعداد بازدید : ۲۶۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۱۶
گذشته پرفراز و نشیب کشور ایران از روزگاران کهن تا به امروز قلمرو مردان بزرگ و شاعران و دانشمندان بوده است که برخی از آنان با مبارزات عقیدتی، سیاسی و ... بخشی از صفحات تاریخ این سرزمین را به خود اختصاص داده اند. ناصرخسرو و سنایی در شمار این شاعران اند، آنها به عنوان متفکران اجتماع به روشن گری پرداختند و مردم را در شرایط پیش آمده هدایت کردند، این حکیمان نسبت به مسایل اجتماعی و دغدغه های فضای سیاسی حاکم بر جامعه حساسیت نشان دادند و بر این اعتقاد بودند که برای سامان دادن به اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، به آرا و اندیشه های نو و تازه ای نیاز است و برای خروج از بحران باید فکر و اندیشه عوض شود، البته سیاست و اجتماع هم بسیار مهم است چرا که تفکر در کالبد این ساختارها رشد و نمو می کند. نظر به اهمیت مولفه روشن گری به عنوان یکی از مفاهیم و مضامین ارزنده در جوامع بشری، در این مقاله نگارنده بر آن است به تحقیق و تبیین علل و اسباب پیدایش روشن گری و جلوه های آن در عرصه های گوناگون دینی، سیاسی و اجتماعی با توجه به آثار منظوم ناصرخسرو و سنایی دو شاعر گران مایه زبان فارسی بپردازد.
۲.

پژوهشی در طبقات اجتماعی و آسیب شناسی عصر غزنوی و سلجوقی از خلال آثار ناصرخسرو و سنایی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و ادب سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: نقد سنایی ناصرخسرو فساد انحطاط نکوهش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۳ تعداد دانلود : ۲۴۱۸
بی تردید ملت ها طی قرن های متمادی به مقتضای وضع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی فراز و فرودهایی بسیار را تجربه کرده اند. قرآن کریم به سقوط و سر در نشیب آمدن ملل و اقوام گوناگون چنین اشاره کرده: «و هنگامی که خواستیم ملتی را نابود کنیم به ثروت مندان و خوش گذرانشان فرمان می دهیم (وقتی که آن ها تمرّد کردند) و به فسق و فجور سرگرم شدند، حکم قطعی خداوند در حقشان نفوذ یافته، نابودشان خواهیم کرد.» (اسراء / 16) با توجه به مفهوم این آیه، هنگامی که جامعه فاسد شد، فساد در تمامی طبقات، روابط و مناسبات اجتماعی رسوخ یافته، هیچ چیز از گزند آن در امان نخواهد بود. در چنین شرایطی، ناامنی در ساختار سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، دینی و اجتماعی پدید می آید و کلیة این ساختارها به جای تعامل و پیوند با یک دیگر در تقابل و تضاد با هم قرار گرفته، کارکردی مطلوب نخواهد داشت. این جاست که وجود روشن گران و منتقدان اجتماعی، نمودی خاص می یابد که با آگاه کردن آحاد ملت از طریق نشان دادن و انتقاد از تباهی ها و فسادها و نابکاری ها نقشی مهم در واداشتن اقشار مختلف اجتماعی به تحرّک در برابر زشتی ها و کاستی ها و کج اندیشی ها ایفا می کنند. نقد و تحلیل طبقات اجتماعی از دیدگاه ناصرخسرو و سنایی به عنوان شاعران روشن گر و منتقد از اهداف نگارش این مقاله بوده است.
۳.

آداب خوراک در ادبیات عارفان و صوفیان ایران تا پایان قرن هفتم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال چهل و چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اسلام عارفان ایران بعد از اسلام صوفیان خوراک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات فرقه ها و سلسله ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان عملی
تعداد بازدید : ۲۳۹۸ تعداد دانلود : ۱۲۹۳
با ورود اسلام به ایران، بسیاری از ابعاد فرهنگی و تمدنی ایران دستخوش دگرگونی شد. یکی از این حوزه ها، قلمرو خوراک و آداب مربوط به آن بود که طی سده های دوم تا هفتم ق و همزمان با دوره تثبیت چیرگی اسلام بر زندگی ایرانیان در دوره ی خلافت عباسی، شکل فرجامین خود را پیدا کرد. این دگرگونیها از مسیرهای متفاوتی به متن جامعه ایرانی راه یافت. یکی از این مسیرها، عارفان و صوفیان عرفا و متصوفه بودند که بر پایه ی دریافت خود از آموزه های اسلامی، با سفارشها و یا رفتارهای خود، زمینه ساز جابه جایی مفاهیم اسلامی مرتبط با خوراک در ایران شدند. در این مقاله خواهیم کوشید تا بر پایه ی متون به جا مانده از این جریان به بررسی این تأثیرگذاری پرداخته شود.
۴.

مقاله انگلیسی: نگاره ی خرد در دیبای شعر طالب آملی (The Concept of Rationality in Taleb Amoli’s Poetry)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: حکمت خردورزی شعر خرد دیوان شاعر طالب آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۶ تعداد دانلود : ۸۹۸
خرد به عنوان پدیده و آفریده ای شریف و گوهری تابناک از مضامین برجسته سروده ها و نگاشته های بسیاری از فرزانگان و سخن سنجان بوده و موجب شده است تا فرمانروایان ملک سخن و ادب هر سرزمینی به اقتضای حال و مقام سخن و سخن نیوشان خویش از آن بهره برند. سخنور دل آگاه و سخته سرای نامی، طالب آملی نیز از جمله ستارگان درخشان آسمان فرهنگ و ادب این سرزمین است که در کنار استفاده از مضامین گوناگون حکمی و معرفتی، از نگاره ی زیبای خرد در دیبای سخن حکیمانه خویش بهره ها برده است که این نوشتار به اختصار بدان می پردازد.
۵.

دکان های غذایی و غذاهای آماده در ایران دوره اسلامی (قرن دوم تا هفتم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۹۵

کلیدواژه‌ها: خوراک دکان های غذایی ایران دوره اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۹ تعداد دانلود : ۷۱۸
ایران طی قرون دوم تا هفتم هجری یکی از دوره های پررونق تاریخی خود را پشت سر گذاشت. این رونق در ابعاد مختلف بروز کرد. یکی از این حوزه ها، حوزه اقتصاد و زندگی مادی مردم بود. به واسطه بهبود نسبی سطح درآمد اقشار مختلف مردم و رشد زندگی شهری و نیز تجربه سطح معینی از اقتصاد پولی، بازار در ایران با تحولاتی روبه رو و مشاغل جدیدی به آن اضافه شد؛ ازجمله، دکان هایی که مواد غذایی و غذا ها در آن به فروش می رسید. دکان هایی که به دلیل توجیه اقتصادی، گاه یک گروه از مواد غذایی مانند لبنیات را به صورت تخصصی در چندین مغازه می فروختند. علاوه بر فروش مواد خام، یکی دیگر از ویژگی های این تحول وجود دکان هایی بود که به تهیه و فروش غذا های آماده و تدارک مکانی برای صرف آن می پرداختند. این مقاله می کوشد بر اساس متون سده های دوم تا هفتم هجری، علل پیدایی و رونق این دکان ها را بررسی کند و نیز ویژگی ها و نوع محصولات آن ها را شرح دهد.
۶.

آرمانشهر شاعران چپ گرای مشهد(1320 تا 1325)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 27-52

کلیدواژه‌ها: حزب توده شعر شوروی مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۵ تعداد دانلود : ۹۳۵
شکل گیری احزاب سیاسی یکی از نتایج ورود نیروهای متفقین و سقوط رضاشاه بود. حزب توده فعال ترین حزب سال های دوره اشغال به شمار می رفت که پیوستگی های بسیاری به اردوگاه چپ داشت. این علقه ها در میان اعضای اصلی کمیته ایالتی حزب توده در خراسان که بسیاری از آنان در شمار مردان فرهنگ و ادب بودند نیز وجود داشت. علاوه بر رسوب تفکرات حزبی که نقش محوری داشت، حضور موثر ارتش سرخ در مشهد و نیز عضویت بسیاری از آنان در انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی سبب شد نگاه به تحولات شوروی و ستایش آن به اشعار این شاعران راه یابد. انقلاب شوروی و تغییرات پس از آن، رهبران شوروی و ارتش سرخ مضامین عمده این اشعار بودند که در قالب های مختلف شعری بیان شده اند. در این پژوهش تلاش خواهد شد به بررسی چرایی و چگونگی این نگاه در اشعار شاعران چپ گرا بر اساس روش تاریخی تحلیلی پرداخته شود.
۷.

زمینه های ارتباط و دلایل مشکلات در مناسبات ایران و افغانستان(1324-1344ه.ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۳ (پیاپی ۱۲۳)

کلیدواژه‌ها: ایران افغانستان مهاجرت مرز قاچاق اسلحه تنش های مرزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۹ تعداد دانلود : ۱۵۲۲
روابط و مناسبات مرزی ایران و افغانستان در سال های 1324-1344ه.ق دارای فراز و نشیب های بسیاری بود. این افت وخیزها دلایل متعددی داشت که ریشة بسیاری از مشکلات کنونی دو کشور نیز محسوب می شود. عامل اصلی این مسائل، جدایی افغانستان از ایران بود. تحرک های جمعیتی مهم ترین معلول این فضا، خود محملِ گره هایِ کور دیگری شد که می توان به مهاجرت بخش هایی از جمعیت شهرنشین غرب افغانستان و قبایلی از هزاره به واسطه موج تکفیر علیه آن ها اشاره کرد. عبور غیرقانونی افراد و ایلات مرزیِ افغانستان، که گاهی به سرقت و ناامنی در مناطق مرزی ایران منجر می شد و نیز جریان قاچاق اسلحه، روی دیگرِ سکة تحرکات جمعیتی بود. همچنان که انتقال بخشی از مشکلات داخلی افغانستان مانند جریان فتاوای جهاد علیه انگلیس و بیماری های واگیردار در همین بستر رخ نمود. در کنار عامل اصلی یعنی جدایی افغانستان، مدیریت سیاست خارجی افغانستان که به موجب عهدنامة گندمک در اختیار انگلستان بود نیز در آشفتگی مناسبات مؤثر بود. مدیریت غیربومی سیاست خارجی در افغانستان، حل معضلات را در بسیاری مواقع ناممکن می کرد. شرایط آشفتة ایران و خراسان در سال های1324-1344ه.ق نیز به عنوان عامل مکمل، این مسائل و تنش ها را پیچیده تر ساخت. پس از مشروطه، انسجام امور از میان رفته بود و حکام خراسان با شورش های شهری و قبیله ای فراوانی روبه رو بودند. در پی این تحرکات، توجه و ارادة لازم برای تأمین امنیت مرزها و حل مسائل پیش آمده شکل نمی گرفت.
۸.

فعالیت های حزب توده در مدارس خراسان (1321-1335ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۳) 54 - 84

کلیدواژه‌ها: خراسان حزب توده دانش آموزان معلمان نظام آموزشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۱ تعداد دانلود : ۵۸۸
هدف : بررسی نحوه تبلیغات، جذب نیرو، عملکرد و نتایج تحرکات کمیته ایالتی حزب توده خراسان در مدارس این استان. روش/رویکرد پژوهش : داده ها از اسناد و مدارک آرشیوی، و منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. یافته ها و نتیجه گیری : حزب توده به دلیل شرایط خاص خراسان، ازجمله فضای مذهبی و نبود جنبش کارگری، نمی توانست به راحتی در عموم مردم نفوذ کند؛ به همین دلیل توجه خود را به دانش آموزان، معلمان و سیستم مدیریتیِ مدارس متمرکز کرد. فعالیت های حزب در سیستم آموزشیِ خراسان به سه دوره 1321 تا 1327، 1330 تا کودتای 28مرداد1332 و 28مرداد1332 تا 1335 تقسیم می شود. بدبینیِ عامه مردم به فعالیت های حزب و نظارت و مقابله سازمان های دولتی، محدودیت های جدی برای فعالیت اعضای حزب ایجاد می کرد. بسیاری از اعضا خود را کنار کشیدند و معدودی افراد سرسخت با انفصال ازخدمت و اخراج از مدرسه مجازات شدند. بعداز استقرار قوی دستگاه های امنیتی و تشکیل ساواک، تا سال 1335 حضور توده در مدارس خراسان محو شد.
۹.

مؤثرترین شیوه ها ی «جذب مخاطب» با محوریت ادب تعلیمی در بوستان و گلستان سعدی با اثرپذیری از قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی - قرآنی سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 1 - 25

کلیدواژه‌ها: قرآن جذب مخاطب ادب تعلیمی بوستان گلستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۴۶۸
انس سعدی با قرآن کریم، به عنوان والاترین جلوه گاه فرهنگ اسلامی، میزان اثرپذیری وی از قرآن را بسیار نظرگیر نمود. برخی از عمده ترین مولفه های قرآنی که سعدی به شدت متاثر از آنها بود، عبارتند از: تعلیمی بودن بوستان و گلستان به عنوان محوری ترین ویژگیِ برداشت شده از قرآن، سادگی و روشنی کلام، حکایت ها و مثل ها، زبان مطایبه و طنز، آهنگین بودن کلام و ایجاز هنرمندانه. پژوهش حاضر، ادب تعلیمی و برخی ابزارهای تفهیم آن را به منزله ی موثرترین شیوه های جذب مخاطب در قالب مطالعات میان رشته ای در قرآن و شاهکارهای سعدی مورد بحث قرار داده است. روش تحقیق نظری- استنادی و مبتنی بر داده های قرآنی بوده و هدف نوشتار حاضر آن است که با تبیین برخی راهکارهای اثرگذاری بر مخاطب، تاثیر فرهنگ قرآنی بر دیدگاه سعدی را در این زمینه بررسی نماید. داده های پژوهش نشان داد که عمده ترین عامل توفیق سعدی در اثرپذیری از قرآن، انتخاب نوع ادبی ادبیات تعلیمی با زبانی بسیار ساده و همه فهم بود که ضمن رعایت زبان موسیقایی و لحن کلام برگرفته از ایجاز و اعجاز قرآن کریم، اثرپذیری هنرمندانه ی خود را از این منبع لایتناهی به حد اعلی رسانید؛ به گونه ای که همین بهره گیری عمیق از آموزه های قرآنی را می توان راز رسیدن به نوعی التذاذ ادبی پس ازمطالعه ی شاهکارهای سعدی برشمرد.
۱۰.

تحلیل فضایل و توانمندیهای لیلی در منظومه لیلی و مجنون نظامی از دیدگاه روانشناسی مثبتنگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 131 - 144

کلیدواژه‌ها: فضیلت قابلیت روانشناسی مثبت مجنون لیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۲۸۹
انسانها از دیرباز در طول زندگی خود، گرفتار مسائل اخلاقی و مشکلات روانی بودهاند و روانشناسی به عنوان یک علم مستقل از قرن نوزدهم سعی کرده است در درمان بیماریهای روحی – روانی، مثمر ثمر باشد؛ اما در حدود دو دهه پیش شاخهای از روانشناسی به نام روانشناسی مثبتنگر به جای تمرکز بر بیماریها و اختلالات روانی، بر هیجانات مثبت و فضایل و توانمندیهای انسان تکیه میکند. این شاخه جدید روانشناسی با هدف تأکید بر فضایل ششگانه اخلاقی مانند خرد، شجاعت، عدالت، میانهروی، عشق و رأفت، استعلا و توانمندیهای بیستوچهارگانهای مانند صداقت، امید، قدردانی، رهبری . . . به دنبال یافتن آن چیزی است که «زندگی خوب» نامیده میشود. روانشناسی مثبتگرا با تکیه بر فضایل و توانمندیها و با کشف زوایای پنهان وجودی انسان، موجب بهره بردن از قابلیتهای نهفته انسان میشود. پی بردن به این فضایل در هر فردی باعث شکوفایی و محدود شدن رذیلتهای وجودی او میشود. لیلی و مجنون یکی از منظومههای خمسه نظامی از این نظر قابل بررسی است. شناخت این فضایل و توانمندیها میتواند در نشان دادن شخصیت لیلی تأثیر بسزایی داشته باشد. در این منظومه شخصیت لیلی با دارا بودن فضیلت رأفت و عشق و میانهروی و استعلا و همچنین توانمندیهای دوستداشتن، دوراندیشی و امید به شکوفایی و تعالی میرسد.
۱۱.

تحلیل التواصل غیراللفظی فی قصیده "بیت سریویلی" للشاعر الإیرانی نیما یوشیج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 160 - 131

کلیدواژه‌ها: الرمز الظرف الزمانی الظرف المکانی التواصل غیر اللفظی نیما یوشیج بیت السریویلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۴۹۸
الإشاره أو العلامه، دلاله تحصل من خلال لغه الجسد أو تعابیر الوجه أو التقاء العیون فی مقام محدد وظروف زمانیه أو مکانیه معینه، وفی بعض الأحیان تکون أکثر أهمیه وتأثیراً من التواصل اللفظی. ولتحقیق التواصل الناجح، لابد من تنویع الوسائط التی یتوسل بها المتکلم فترشدنا إلى تفسیر الخطاب المبین من خلال انسجام تلک الوسائط فیما بینها. من هذا المنطلق یظهر دور التواصل غیر الکلامی البالغ الأهمیه فی العملیه التواصلیه. یرمی هذا البحث إلى دراسه الرؤیه الرمزیه لدى نیما یوشیج کشاعر مبدع تجاوز حدود الشعر التقلیدی فی مجریات التواصل المتعدده للحصول على الفعل وردود الفعل المختلفه التی یمنحها للمتلقی. کما أن هذا البحث الذی اعتمد المنهج الوصفی التحلیلی، یکشف أن نیما قام فی قصیدته "بیت السریویلی" بترشید خطاباته غیر اللفظیه من خلال عملیات التواصل غیر اللفظی وتمکّن من نقلها إلى المتلقی بأحسن صوره. وقد حفلت هذه القصیده بإشارات التواصل غیر الملفوظ کالبیئه الطبیعیه، الألوان، لغه الجسد أو الحرکات الجسدیه، تأکیداً على خطابات الشاعر وتسلیط الضوء على المفاهیم التی یرمی الشاعر نقلها إلى المتلقی.
۱۲.

نقد و تحلیل غزل های عاشورایی جامه دران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۱ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 133 - 156

کلیدواژه‌ها: نقد و تحلیل غزل های عاشورایی سعید بیابانکی جامه دران تصویرگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۴۹۰
واقعه عاشورا، حماسه ای بزرگ در تاریخ بشر است و همواره نویسندگان و شاعران به تبیین جنبه های گوناگون آن پرداخته و احساسات درونی خود را بیان کرده اند. از زمره این شاعران، در دوره معاصر می توان «سعید بیابانکی» را نام برد. گستردگی شعر عاشورایی، آشنایی با شاعران برجسته عاشورایی معاصر و شناسایی غزل های عاشورایی شاخص پس از انقلاب  و نیز بهره گیری از زبان تصویری برای تبیین مفاهیم عاشورایی در قالب غزل، نشان از اهمّیّت این پژوهش است.  بررسی  این  مجموعه نشان می دهد که شاعر مفاهیمی چون عطش، شهادت و مظلومیّت سیّد الشهداء (ع) و یاران  وفادارش را با بهره گیری از عوامل تصویرساز در محور افقی به تصویر کشیده که  نماد و استعاره در رأس آن است. پژوهش حاضر، به بررسی، نقد و تحلیل غزل های عاشورایی این شاعر، از منظر درونمایه و شگردهای هنری، بر اساس کتاب «جامه دران» با روش تفصیلی- تحلیلی پرداخته تا درونمایه ها و شگردهای هنری آن را بیان کند.
۱۳.

آرای انتقادی سیالکوتی مل وارسته در مطلع السعدین نسبت به دیدگاه های سراج الدین آرزو(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال پنجم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 124 - 147

کلیدواژه‌ها: مطلع السعدین سیالکوتی مل وارسته نقد ادبی سراج الدین آرزو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۴۵۷
سیالکوتی مل وارسته، از شاعران و نویسندگان فارسی گوی شبه قاره در قرن دوازدهم هجری است . مطلع السعدین، یکی از آثار وارسته در موضوع بلاغت است. وی در این اثر، به بیان دقیق نکات مربوط پرداخته و دقّت و ریزبینی اش در نگارش مطلع السعدین، قابل توجه و حائز اهمیت است. در این اثر ، وارسته به کتاب های بلاغی و نظر اندیشمندان معاصر و پیش از خود ارجاع داده و به عنوان موافق یا مخالف، نظراتی درباره آن ها ارائه کرده است. یکی از کسانی که در این اثر، بسیار از او نام برده می شود، سراج الدین آرزو است. آرزو، شاعر، نویسنده و منقد ادبی بوده، آثاری در نقد اشعار دیگران دارد. البته خود نیز مورد انتقاد برخی افراد قرار گرفته است. وارسته از او همواره به نیکی و با القابی چون سراج المحققین و سراج المدققین نام می برد؛ امّا در مواردی، آرا و اشعار وی را زیر سؤال برده ، رد می کند. در این مقاله به شیوه تحلیل محتوا به نمونه هایی از این موارد خواهیم پرداخت. استقلال رأی، دانش وسیع و مطالعه گسترده وارسته، در آرای انتقادی او نسبت به آثار بلاغی پیش از خود و نیز نظرهای اندیشمندان بزرگی چون سراج الدین آرزو، به روشنی نمایان است.
۱۴.

تصویر رنگ در غزل های سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۶ 363 - 389

کلیدواژه‌ها: تصویر غزل رنگ سعدی توصیف

تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۶۴
رنگ ها بیانگر احساسات و عواطف است و ویژگی های درونی افراد را منعکس می نماید. گاه هنرمندان از رنگ ها و عناصر رنگین در تصویرسازی های عاشقانه خویش بهره برده، تجربیات عاطفی و ادراکات ذهنی خود را  به کمک صنایع ادبی و شیوه های بلاغی همچون تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز و غیره به گونه ای هنری و گیرا ارائه می دهند. سعدی نیز از این گونه های بیانی بهره های فراوان برده است. جستار حاضر به تبیین تصویر رنگ در غزلیات سعدی به شیوه توصیفی _ تحلیلی پرداخته و تصاویر مربوط به رنگ و تشبیهات و استعارات مربوط بدان ها را در سیصد و شصت غزل سعدی بررسی نموده است. دستاورد این پژوهش نشان می دهد که از میان پنج رنگ سیاه، سفید، سرخ، زرد و سبز که تصاویر معانی و دقایق ذهنی شعر سعدی را بهتر می نمایاند، رنگ سرخ بالاترین بسامد و رنگ سبز کمترین کاربرد را داشته است. هم چنین، شاعر با استفاده غیرمستقیم از رنگ های اشیاء رنگین و رنگ پدیده ها در ارائه تصویر رنگ بهره برده است. این تصاویر رنگین بیانگر قدرت کلام، نگاه زیبابین و توانایی سعدی در بهره گیری از صورخیالی مانند تشبیه و استعاره در ایجاد تصاویر است که سبب دلنشینی، فصاحت، تأثیر و جذابیت کلامش می شود.
۱۵.

شناخت مفهوم خشونت پنهان علیه زن در رمان«هما»بر اساس دو شاخص کلان کلامی و غیر کلامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال ۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 113 - 147

کلیدواژه‌ها: جامعه خشونت پنهان رمان هما زن محمدحجازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۳۱۵
خشونت اساساً به مفهوم اعمال هرگونه رفتاری که با هدف وارد نمودن آسیب به یک یا بیش از یک پدیده صورت گیرد اطلاق می گردد. این مفهوم می تواند در دو سطح آگاهانه یا ناآگاهانه صورت پذیرد. مسأله مهم در این میان، بررسی حد و مرز قربانیان خشونت است و یکی از طیف های مهمی که بعضاً مورد خشونت واقع شده اند زنان بوده اند.  در ایران، حضورِ زن به عنوان قربانی شرایط اجتماعی و فرهنگی به نخستین رمان های معاصر در دوران تجدّد رضاشاه بر می گردد. در رمان های این دوره بود که ما با تصویرهایی از زنان به عنوان قربانیان جامعه روبرو می شویم. این مقاله جستاری است در بررسی و شناخت مفهوم خشونت پنهان علیه زن در رمان«هما» نوشته محمّدحجازی. حجازی به عنوان نویسنده و رمان نویسی پیشتاز با انتخاب عناوین زنانه برای رمان هایش، سایه پنهان خشونت علیه زن را نشان داده است. فرضیه مقاله حاکی از این موضوع است که حجازی در رمان «هما» سیمایی از زن را به نمایش می گذارد که قربانی خشونتی پنهان در زیرپوست فرهنگ و سنّت جامعه ای مردسالاراست. یافته های مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از منابع مکتوب و مجازی نشان داد، خشونت پنهان علیه زن در رمان هما شامل دو شاخص کلان خشونت های پنهان کلامی و غیرکلامی است. براین اساس، تحقیر، تهمت، توهین، تهدید، دروغ،  طعنه و متلک ذیل شاخص کلان خشونت های پنهان کلامی قرار می گیرند. همچنین نادیده انگاشتن شخصیت زن، حمایت از رسوم غلط ازدواج، حمایت از تعدّد زوجات، خشونت جنسی، ریاکاری و ظاهرسازی ذیل شاخص کلان خشونت های پنهان غیرکلامی قرار می گیرند. کلیدواژه ها: جامعه، خشونت پنهان، رمان هما، زن، محمّدحجازی.
۱۶.

فرهنگ سازی «جذب مخاطب» در رسانه ها با اثرپذیری از سه مولفه ی ساده گویی، فشرده گویی و حق گویی در بوستان و گلستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 59-86

کلیدواژه‌ها: فرهنگسازی جذب مخاطب رسانه ها بوستان و گلستان سعدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۳۰۹
رسانه در تمامی اشکال آن، عرصه ی انتقال پیام به مخاطب است و انواع رسانه ها نقش برجسته ای در فرهنگ سازی و تغییر باورها و نگرش های مخاطبان ایفا می کنند؛ از این روی با توجه به تنوع و تکثر رسانه های نوین، مقوله ی جذب مخاطب بیش از پیش مورد توجه می باشد. پژوهش حاضر با تاکید بر انواع رسانه ها، در قالب مطالعات میان رشته ای به معرفی سه مولفه ی برجسته در بوستان و گلستان سعدی پرداخته است. روش تحقیق نظری- استنادی و مبتنی بر داده های علوم انسانی است و یافته های پژوهش نشان می دهد که سعدی از مولفه های ساده گویی، فشرده گویی و حق گویی به عنوان سه راهبردِ بسیار اثرگذار در جذب مخاطبان بهره برده است و بکارگیری درست این شگردها توفیقات جهانی وی را در پی داشته است. راهبردهای هوشمندانه ای که قابلیت آن را دارد تا به عنوان مواد اولیه و ضروری در چاشنی پیام های رسانه ای در جلب توجه و جذب مخاطبان، بسیار اثرگذار جلوه نماید.
۱۷.

تقابل های دوگانه و معنایی در ساختار بلاغی و نحوی کلام سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های دستوری و بلاغی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۱شماره ۲۱ 327 - 351

کلیدواژه‌ها: سعدی تقابل دوگانه تقابل معنایی بلاغت بدیع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۳۱۱
بررسی مبحث تقابل های دوگانه در آثار ادبی و هنری به جهت درک و دریافت بهتر و عمیق تری از این آثار، امروزه مورد توجه زبانشناسان و روایت شناسان معاصر قرار گرفته است. در این پژوهش با نگاهی به آثار و اندیشه های سعدی، به بررسی تقابل های دوگانه یا زوج های متقابل به عنوان یکی از ارکان و عناصر محوری در مؤلفه هایی که سعدی به بیان مضامین و درون مایه های مرتبط با بهداشت و سلامت روان پرداخته است، توجه نموده ایم. با توجه به ماهیت مؤلفه های مورد مطالعه در این جستار، پارادایم پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و روش بازنمایی، از طریق تحلیل محتوای کیفی صورت گرفته است. میدان مورد مطالعه و محدوده پژوهش حاضر که از طریق نمونه گیری هدفمند از آثار سعدی انتخاب شده، بر اساس اصل بسندگی کفایت شواهد، تعیین گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که تقابل واژگان با بار معنایی متقابل و متضاد، بخش قابل توجهی از اشعار و نوشته های سعدی را دربرمی گیرد. با نگاهی ساختارگرایانه به نمونه های مورد بررسی درمی یابیم که این نشانه ها تبیین حقیقی و عینی از راهکارهای عملی در کسب آرامش و آسایش روحی را بر اساس آموزه های اخلاقی، عرفانی و تعلیمی از جهت هنری و معنی شناسی مورد توجه قرار می دهد و در قالب تقابل های معنایی، ضمنی، ساختاری در واحد جمله و تقابل های ادبی در کلام سعدی ارائه شده است.
۱۸.

بررسی دلالت معنایی نام های مستعار در آثار طنز محمد خرمشاهی با تکیه بر دیوان خرم و مجله توفیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال پانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۷ 33 - 55

کلیدواژه‌ها: دیوان خرم طنز معاصر مرشد محمد خرمشاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۵۹
محمّد خرّمشاهی از شاعران و نویسندگان معاصر و یکی از مستعارگویان عرصه طنز است که در طول نود سال فعالیت، با بیش از نود نام مستعار در این حوزه قلم فرسائی نموده تا جایی که به یکی از رکوردداران اسم مستعار در فضای مطبوعاتی ایران بدل شده است؛ اما با این همه فعالیت، از دید پژوهشگران هم مغفول مانده است. از آنجایی که وظیفه طنز، ضمن آگاه کردن مسئولان از مشکلات و نارسائی ها باید تا حدّ امکان، درمان را نیز بازگو کرده و رفع موانع و مشکلات، ساعی و کوشا باشد. نگارنده در این مقاله تلاش نموده علاوه بر معرفی و شناساندن این شخصیت، رابطه و محتوای اسامی مستعار را با محتوا و مضامین اشعار و مطالب طنز وی بررسی کند. نتیجه پژوهش نشان می دهد که به طور نسبی بین اشعار و مطالب طنز خرّمشاهی با اسامی مستعار انتخابی، ارتباطی معنادار وجود دارد.
۱۹.

بررسی شگردهای طنز سیاسی در آثار طنز رویا صدر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 140 - 169

کلیدواژه‌ها: طن‍ز س‍ی‍اس‍ی رویا صدر شگردهای طنزپردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۲۹
طنزسیاسی، یکی از گونه های ادبیات انتقادی است که به نوعی همانند سلاحی کاربردی برای روشن فکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بیان می شود. این در حالی است که طنز سیاسی هر نوع خشونت و زورگویی را رد می کند. به بیان دیگر، طنز سیاسی توانمندی به نمایش گذاشتن برخی کمبودهای متناسب با سیاست است که به شکلی خنده آور، با هدف سر و سامان دادن به شرایط حاکم در جامعه بیان می شود. اگرچه این شیوه از دیرباز در بسیاری از آثار ادبی نمود یافته، اما بدون شک می توان دوران مشروطه را دوره تکامل یافته طنز سیاسی در تاریخ ادبیات ایران به شمار آورد. ادیبان و شاعران خوش ذوقی در متن تحولات این دوره و عصر حاضر ظهور کردند و زبان گویای هم میهنان خود شدند که از آن جمله می توان به رویا صدر اشاره کرد. صدر، بانوی پژوهشگر و نویسنده ای پرآوازه در وادی طنز است و آثار چشمگیری از خود ارائه کرده است. در میان این آثار «خبرنامه محرمانه، «ه» مثل تفاهم، برداشت آخر، شب های کوش آداسی» و وبلاگ طنزنوشته های رویا صدر «بی بی گل» سرشار از طنز سیاسی است. در این پژوهش که به شیو ه اسنادی گردآوری شده است، پس از تعریف طنز و زیرساخت های آن به تبیین شگردهای این هنر در آثار یاد شده، پرداخته می شود. یافته های پژوهش نشان داد چیرگی و مهارت صدر بر ادبیات همراه با ذوق و طبع روان و خلّاق وی، سبب شده تا از بیشتر شگردهای ادبی همچون: نقیضه پردازی، تضمین، تشبیهات طنزآمیز، استفاده از ترکیبات متناقض نما، بزرگ نمایی، تمثیل، اغراق و ... استفاده کند و همین نکته تنوّع و در پی آن اثرگذاری بسیاری را در آثار او ایجاد کرده است.
۲۰.

اسماء الحسنی در آثار طنز محمد خرمشاهی و انعکاس آن در نمایش های طنز معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هجدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 406 - 425

کلیدواژه‌ها: طنز طنز معاصر مستعارنویسی محمد خرمشاهی دیوان خرم

تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۷۸
امروز انواع مختلف ادبی هر کدام دارای جایگاه ویژه ای در جامعه  و گفتمان های موجود در آن هستند. در این میان، طنز که دارای پیشینه طولانی در ادبیات ایرانی است تا به امروز توانسته درآثار فاخری بازتاب پیدا کند. در میان بزرگ ترین طنزنویسان معاصر می توان به محمد خرمشاهی اشاره کرد که در دروه حیات خود برای مدت طولانی آثار ارزشمندی را خلق کرده است. وجود زمینه ها و شرایط نابهنجار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دوره معاصر سبب شده است تا ادبای بسیاری سبک طنز با محوریت مستعارنویسی را در دستور کار خود قرار دهند. محمد خرمشاهی نیز از جمله شخصیت های ادبی است که بخش عمده آثارش با نام های مستعار وی منتشر شده است. مسئله ای که این پژوهش دنبال می کند چرایی و کیفیت کاربست این نام های مستعار توسط وی و امتداد ان در ادبیات نمایش نامه نویسی دوره معاصر است. پژوهش حاضر به روش تصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به رشته تحریر درآمده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که محمد خرمشاهی در طول نود سال حضور پرکار و ارزنده در حوزه طنز معاصر با بیش از نود اسم مستعار فعالیت داشت. این نام ها در قالب نام نمایش نامه ها و شخصیت های موجود در نمایش نامه های معاصر در ادبیات نمایشی و طنز ایران امتداد یافته است. اهداف پژوهش: مطالعه و بررسی نام های مستعار محمد خرمشاهی در دوره فعالیت ادبی. بررسی علل استفاده محمد خرمشاهی از اسامی مستعار در طنزنویسی. سؤالات پژوهش: چرا محمد خرمشاهی در آثار خویش به مستعارنویسی روی آورده است؟ مستعارنویسی و کاربرد اسامی و طنز چه جایگاهی در نمایشنامه های طنز معاصر دارد؟

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان