علی بهرامیان

عباسیان برای کسب خلافت، با گروه های مختلف از جمله علویان همکاری داشتند، اما بعد از قدرت گرفتن، آنها را رقیب خود دیدند. قرابت خانوادگی با پیامبر(ص) یکی از دستاویزهای عباسیان برای اثبات شایستگی شان در کسب قدرت بود. علویان نیز با تأکید بر نسبتشان با دختر پیامبر(ص)، این ادعای عباسیان را رد می کردند. عباسیان با مسئله مسلمانی عباس عموی پیامبر(ص) و همکاری او با قریشیان مقابل پیامبر(ص) در جنگ بدر نیز مواجه بودند؛ به همین دلیل به تدوین و نقل اخبار تاریخی درباره نیاکانشان با هدف ارائه چهره مطلوبی از آنها اهتمام ورزیدند؛ از جمله تلاش کردند در تاریخ نگاری مربوط به خاندانشان، علی بن عبدالله بن عباس را فردی پرهیزکار و شایسته جانشینی برای پیامبر(ص) معرفی کنند. با توجه به ماهیت داستانی روایت های تاریخی، نگارندگان پژوهش حاضر با استفاده از شیوه های نقد فرم روایت - به طور خاص شیوه هنکلمن، مبتنی بر شناسایی شباهت میان متون مختلف درباره واقعه ای خاص و ارتباط آن با روایت های مشابه - در پی پاسخ به این سؤال بوده است که روایت های مربوط به علی بن عبدالله تا چه اندازه ماهیت داستانی دارد و همسو با سیاست مشروعیت سازی عباسیان نقل شده است؟ ظاهراً رقابت های میان عباسیان با علویان، در برساخت روایت های مربوط به علی بن عبدالله نقش داشته و بیشتر روایت ها درباره او ماهیت تاریخی ندارد.

الاغانی اثر پرآوازه ابوالفرج اصفهانی ، بارها به چاپ رسیده است . کهن ترین چاپ آن (مجله نخست) به دست یوهان کوزه گارتن صورت گرفت و همراه با ترجمه لاتین به سال 1810 م در آلمان به چاپ رسید . دومین چاپ آن در بیست مجلد به سال 1868 در بولاق تحقق یافت . بار دیگر دارلکتب المصریه به چاپ منقح و موثق از الاغانی همت گماشت و نخستین مجلد آن به سال 1927 م انتشار یافت و تا از سال 1961 م شانزده مجلد دیگر به چاپ رسید . ...

یکی از روزنامه‌هایی که در روشن نمودن افکار عمومی در آستانة نهضت مشروطیت ایران، نقش بسزایی داشت، روزنامة پرورش، به مدیریت میرزا علی محمد کاشانی (شیبانی) چاپ مصر بود. گزارش حاضر با استناد به بعضی از اسناد مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی درصدد معرفی زوایای پنهانی این شخصیت و نشریة مربوطه است.

مغولها با تکیه بر ایدئولوژی ملی ایرانیان سعی در تکیه زدن بر جای امپراتوری باستانی ایرانی داشتند لذا برای نخستین بار در این عهد، از زمان فتوحات اسلامی در ایران، ما به واژه‌هایی چون “ایران” و “ایران زمین” برمی‌خوریم که ایلخانان مغول برای سرزمینهای مفتوحه خویش در غرب جیحون، از این نام‌گذاری استفاده می ‌کردند.

خاطرات عبدالحسین شیبانی وحید الملک که به کوشش ایرج افشار و کاوه بیات منتشر شده با خروج بخشی از نیروهای سیاسی از تهران در محرم 1342 آغاز می‌شود تا مقدمة صلح و انعقاد عهدنامة متارکة جنگ، در زمان اقامت مؤلف در هلند ادامه می‌یابد.