جوانان

نوجوانان و جوانان در بیشتر نقاط جهان، مهم ترین و کلیدی ترین گروه جمعیتی هر کشوری محسوب می شوند. در کنار توسعه فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی، بسیاری از حوزه های رفتاری و اجتماعی آنها تغییر یافته است و در همین راستا بسیاری از ارزش ها، هنجارها، عادات، منش، سبک های زندگی و ویژگی های آنان دگرگون شده است. بر این اساس، در این پژوهش سعی شد رابطه بین رسانه های دیداری خارجی و نظام ارزش های نوجوانان و جوانان شهر شیراز با استفاده از رویکرد کمی و پیمایش اجتماعی مورد واکاوی قرار گیرد. در این پژوهش از نظریه های اینگلهارت، گربنر و بودریار استفاده شد. در  مسیر پژوهش 389 نفر از نوجوانان و جوانان شهر شیراز بر اساس نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به سوالات پرسش نامه محقق ساخته پاسخ دادند که یافته ها با استفاده از رگرسیون تک متغیره مورد تحلیل قرار گرفتند. متغیر وابسته تحقیق، دسته های متفاوت و گسترده ای از ارزش ها شامل هشت دسته از ارزش های بومی، ملی، جهانی، دینی، اقتصادی، علمی، اجتماعی/ فرهنگی و خانوادگی را دربر می گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که بین رسانه های دیداری خارجی با هر هشت دسته ارزش (بومی، ملی، جهانی، دینی، اقتصادی، علمی، اجتماعی/ فرهنگی و خانوادگی) رابطه معناداری برقرار است؛ به طوری که میزان ضریب بتای مشاهده رسانه های دیداری خارجی با ارزش های ملی (276/0- :Beta)، دینی (414/0- :Beta)، خانوادگی (104/0- :Beta)، فرهنگی/ اجتماعی (251/0- :Beta) و علمی (104/0- :Beta) نشان می دهد که با افزایش استفاده از رسانه های دیداری خارجی، ارزش های ذکر شده ضعیف تر می شوند. در مقابل، میزان ضریب بتای مشاهده رسانه های دیداری خارجی با ارزش های بومی (157/0 :Beta)، جهانی (127/0 :Beta) و اقتصادی (130/0 :Beta) نشان می دهد که با افزایش استفاده از رسانه های دیداری خارجی، این ارزش های تقویت می یابند. نتایج در پایان مورد بحث قرار گرفتند.

هدف مقاله حاضر، مطالعه جامعه شناختی جوانان و سالمندان شهر تهران و میزان انطباق آنان با زندگی شهری می باشد. در مبانی نظری از نظریه های آوئن، فوریه، ریچاردسون، واتسون، کوین لینچ، فیلیبس، لاوتن و پاتنام در دو بعد ساختاری و تعاملاتی استفاده شده و در پایان، مدل نظری تحقیق طراحی گردیده است. این پژوهش با توجه به ماهیت خود از نوع توصیفی- همبستگی می باشد و جامعه آماری آن را کلیه جوانان و سالمندان شهر تهران تشکیل می دهد که با توجه به فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 391 نفر نمونه آماری در مناطق 2، 4، 22، 20و 7 به روش خوشه ای و سپس تصادفی ساده تعیین شدند. این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. روایی سازه پرسشنامه با  توجه به دیدگاه متخصصان و اساتید سنجیده شد و پایایی نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد پرسشنامه بالاتر از 7/0 به دست آمد که قابل قبول می باشد. پس از گردآوری داده ها، بر اساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار spss، داده ها مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. نتیجه فرضیه با آزمون تی تست نشان می دهد که در بعد انسانی کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی و در بعد ساختاری، وضعیت مسکن، فضای عمومی و حمل و نقل با میزان انطباق با زندگی شهری رابطه معناداری وجود دارد. جوانان از نظر ابعاد سرمایه اجتماعی با میانگین(36/3)، کیفیت مسکن(22/3)، حمل و نقل(13/4)، نسبت به سالمندان از وضعیت موجود رضایت بیشتری دارند. از نظر انطباق با زندگی شهری در بعد کیفیت زندگی(06/4) و مکان های عمومی(22/3)، سالمندان رضایتمندی بیشتری نسبت به جوانان دارند.

در حال حاضر بیکاری جوانان یکی از مسائل اساسی کشور است و شناسایی چالش های سیاستگذاری اشتغال از پیش نیازهای اصلی رفع این مشکل به شمار می آید. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی چالش های اساسی اشتغال جوانان و ارائه راهبردی مناسب جهت سیاستگذاری می باشد. این پژوهش به روش کیفی انجام شده و داده های آن از طریق مصاحبه با 17 نفر از صاحبنظران و کارشناسان حوزه بازار کار و سیاستگذاری اشتغال به دست آمده و برای تحلیل یافته های تحقیق از مدل هایSWOT و AHP   بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان داد که نقاط ضعف درونی بازار کار (با میانگین وزنی 89/6 و وزن نسبی 766/0) اهمیت بیشتری در بازار کار دارد. پس از آن، فرصت های خارج از بازار کار(با میانگین وزنی 79/6 و وزن نسبی 754/0) دارای اهمیت است. تهدیدهای خارج از بازار کار (با میانگین وزنی 74/6 و وزن نسبی 749/0) در مرتبه سوم اهمیت قرار دارد و در نهایت نقاط قوت درونی بازار کار (با میانگین وزنی 29/6 و وزن نسبی 699/0) کمترین اهمیت و تأثیر را دارند. در نتیجه باید گفت در هر کدام از عرصه ها و ابعاد بازار کار ابتدا باید راهبردهای تغییر جهت (WO) در پیش گرفته شوند. از جمله این راهبردها می توان به «تغییر شیوه هدایت تحصیلی دانش آموزان از رشته های نظری به رشته های فنی و حرفه ای و مهارتی»، «کاهش ظرفیت پذیرش دانشگاه ها به خصوص در رشته های نظری و غیرفنی»، «برقراری سیستم مالیات متناسب با درآمد به خصوص در بخش های غیر تولیدی و واسطه ای» و «تغییر رویه ایجاد مشاغل سرمایه بر به مشاغل کاربر» اشاره نمود.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر اثربخشی سازمان های مردم نهاد (سمن) جوانان استان فارس به صورت میدانی و با روش پیمایشی زمینه یابی انجام شد. جامعه آماری آن، 54 سمن فعّال شهر شیراز بود. نمونه پژوهش 273 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از 34 سازمان انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش، از پرسشنامه محقق ساخته با 73 گویه استفاده شد. اعتبار و روایی پرسشنامه قابل قبول بود. داده ها با استفاده از آزمون های تی تک نمونه ای، رگرسیون چندگانه، آزمون تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یک راهه تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن بود که اثربخشی سمن ها کمی بیشتر از متوسط است. علاوه براین، بین مؤلفه های سرمایه انسانی، اجتماعی، فرهنگی و عوامل ساختاری با اثربخشی سمن ها رابطه معنی داری وجود داشت. یافته های پژوهش حاضر اهمیت انواع سرمایه و عوامل ساختاری در اثربخشی سمن ها را مورد تأیید قرار می دهد.

امروزه شبکه های اجتماعی مجازی، تعاملات و جوانب مختلف زندگی افراد جامعه به ویژه جوانان را تحت تأثیر قرار داده اند. پژوهش حاضر به منظور شناسایی اهداف، میزان و نحوه استفاده جوانان استان همدان از شبکه های اجتماعی مجازی و نیز تأثیر این شبکه ها بر چهار متغیر حجاب و عفاف، هویت دینی و فردی، تعامل با خانواده و افسردگی و انزوا اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه افراد 14 تا 29 سال استان همدان تشکیل می دادند. حجم نمونه آماری پژوهش شامل 430 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای محاسبه شد. ابزار اندازه گیری پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس لیکرت بود که روایی محتوایی آن مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ مقدار قابل قبول 71/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که شبکه های اجتماعی تلگرام رتبه نخست نفوذ در بین جوانان استان همدان را دارا می باشد و تفریح و سرگرمی، مهم ترین هدف هدف استفاده از شبکه های اجتماعی بوده است. یافته ها نشان می دهند که شبکه های اجتماعی مجازی باعث کاهش رعایت حجاب و عفاف ،اختلال در هویت فردی و دینی و سستی تعامل افراد با خانواده های خود می شوند. همچنین این یافته ها نشان داد که شبکه های اجتماعی مجازی  منجر به رهایی ایشان از انزوای فردی و بالاتر رفتن سطح آگاهی و مشارکت اجتماعی آنان می شود.

مهاجرت بین المللی، فرایندی پویا و برخاسته از شرایط درحال تغییر اجتماعی است که می تواند نه تنها مهاجران، بلکه کل جامعه را هم در مبدأ و هم در مقصد تحت تأثیر قرار دهد. هدف از این مقاله، بررسی میزان تمایل و تصمیم به مهاجرت های بین المللی و عوامل مؤثر بر آن در میان جوانان شهر تهران است. داده ها با اجرای پیمایش مقطعی و ابزار پرسشنامه ساخت یافته در میان 385 نفر از جوانان 15-29ساله در مناطق مختلف شهر تهران گردآوری شد. نتایج نشان داد نیمی از جوانان مورد بررسی تمایل زیادی به مهاجرت بین المللی دارند و همچنین حدود 40 درصد نیز تصمیم به مهاجرت گرفته اند. اروپای غربی و امریکای شمالی از مقاصد عمده مهاجرتی است. مهم ترین دلایل انتخاب آنها، جاذبه های فرهنگی اجتماعی، آموزشی و اقتصادی بوده است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد جنسیت، تحصیلات، وضعیت اشتغال، شبکه اجتماعی و میزان مطلوبیت جامعه مبدأ، تأثیر معناداری بر میزان تمایل و قصد مهاجرت بین المللی دارند. بدین ترتیب، جوانان نه تنها مطابق مشخصه های فردی (گزینشی)، بلکه براساس الزامات شرایط زندگی و ساختارهای اجتماعی جوامع مبدأ و مقصد تصمیم به مهاجرت می گیرند.

   هدف از این مقاله، بررسی تاثیر آرمان گرایی توسعه ای جوانان تهرانی بر گرایش آن ها به مهاجرت است. چارچوب نظری اصلی تحقیق، نظریه مکتب وابستگی و نظریه والرشتاین است. این تحقیق با روش پیمایشی و با روش نمونه گیری چند مرحله ای از بین جوانان 18 تا 30 ساله تهرانی انجام گردید؛ بدین صورت که ابتدا مناطق بر اساس شاخص های توسعه یافتگی به چهار خوشه تقسیم شده و سپس با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و متناسب با حجم جمعیت جوان برای هر طبقه محاسبه گردیده و بار دیگر داخل هر یک از طبقات به صورت جداگانه نسبت به حجم هر کدام از مناطق 22گانه، نمونه ها توزیع شده است. مجموع کل نمونه های انتخاب شده، 1217 نفر می باشد و با پرسش نامه محقق ساخته به تحقیق از آنها درباره موضوع مطروحه پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد آرمان گرایی توسعه ای با ضریب مسیر 441/0 از میان متغیرهای تعریف شده به عنوان قویترین متغیر بر گرایش به مهاجرت در بین جوانان تاثیر داشت. در مرتبه بعدی گرایش مذهبی افراد است که خود متاثر از متغیرهای دیگر بوده، ولی خودش به طور مستقیم اثر قابل توجهی بر گرایش به مهاجرت جوانان داشته است. بنابراین متغیر گرایش مذهبی با ضریب اثر(195/0) دومین متغیر بوده که اثر مستقیم در میزان گرایش به مهاجرت جوانان داشته است؛ به این معنا که با بالا رفتن گرایش مذهبی افراد میزان گرایش آنها به مهاجرت رو به پایین آمده است. در مرتبه بعدی متغیر سرمایه اجتماعی با ضریب اثر(188/0) بیشترین تأثیر مستقیم را بر روی میزان گرایش به مهاجرت جوانان دارد؛ به این معنا هر چه قدر سرمایه اجتماعی کمتر باشد، گرایش به مهاجرت نیز زیاد می شود. هر یک از متغییرهای میزان تحصیلات، سن و درآمد به ترتیب با ضریب اثر 151/0و 186/0و 100/ به طور مستقیم در گرایش به مهاجرت جوانان تأثیر گذاشتند. متغیرهای جنسیت، وضعیت تاهل و وضع فعالیت نیز به ترتیب با ضریب اثر، 115/0و 133/0و 102/0 به طور مستقیم در گرایش به مهاجرت جوانان موثر بودند.

هدف این مقاله،  بررسی تأثیرات منفی اکولوژیک(بوم شناختی) مهاجرت و شهرنشینی بر گرایش جوانان (کارگران مهاجر فصلی) به جرم و رفتارهای پرخطر در شهر تهران می باشد. فرض کلی مقاله این است که عوامل بوم شناختی شهری بر گرایش کارگران مهاجر فصلی  جوان به رفتارهای مجرمانه و پرخطر اثرگذار می باشد.  چارچوب نظری تحقق، نظریه اکولوژی شهری است که بر  پیامدهای منفی شهرنشینی تاکید دارد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارگران مهاجر فصلی در شهر تهران است که داده های تحقیق از طریق روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و از طریق نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس گردآوری شده است. حجم نمونه برابر با 381 نفر می باشد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار spss   مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های توصیفی نشان می دهد میزان شیوع استعمال سیگار و قلیان و اعتیاد به مواد مخدر در بین کارگران فصلی دارای بیشترین فراوانی است. بر اساس نتایج تحقیق، همنشینی افتراقی و از خود بیگانگی اجتماعی با ضریب همبستگی 676/0 و 593/0 دارای قوی ترین رابطه معنادار با میزان آسیب پذیری کارگران مهاجر فصلی می باشد. همچنین نتایج رگرسیونی تحقیق نشان می دهد که متغیرهای مستقل تحقیق، 62/0 درصد از واریانس و تغییرات متغیر وابسته یعنی گرایش کارگران مهاجر فصلی به جرم و رفتارهای پرخطر را تبیین می کنند.

یکی از نیازهای اساسی انسان که می تواند در جنبه های اجتماعی، فرهنگی زندگی او تأثیر داشته باشد، احساس شادمانی و نشاط است. پژوهش حاضر به بررسی عوامل مؤثر در احساس شادمانی در ساکنان شهر اصفهان پرداخته است. جامعه آماری پژوهش شامل جمعیت 15 تا 29 سال اصفهان است که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 600 نفر، با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای متناسب با حجم و سپس تصادفی اتفاقی انتخاب شد. چارچوب نظری شامل نظریات دورکم، بوردیو، سیلگمن و الیسون البته نظریه غالب بوردیو است. در محاسبه پایایی کل، مقادیر آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه و شاخص های پژوهش از مقدار 7/0 بیشتر است. نتایج تحقیق نشان داد میزان احساس شادمانی بیشتر نمونه آماری (5/75) متوسط بود و همچنین بین دین داری 38/0r=، سرمایه فرهنگی 41/0r=، برنامه های رسانه های جمعی 47/0r= و امکانات تفریحی و رفاهی 63/0r= همبستگی مثبت و متوسط وجود دارد و بین جنس، سن، تحصیلات، درآمد، شغل و احساس شادمانی نیز رابطه دیده می شود. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ضرایب کلیه متغیرهای مستقل در مدل رگرسیونی برازش شده، در سطح خطای 05/0 معنی دار هستند (05/0 p <) و چهار متغیر اصلی و مستقل تحقیق 9/28 درصد تغییرات شادمانی را تبیین نموده و بیشترین تأثیر نیز مربوط به متغیر مستقل دین داری و رسانه های جمعی بوده است.

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی تاثیر هوش سازمانی بر بهره وری  با میانجی گری فناوری اطلاعات در ادارات کل ورزش و جوانان ایران است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ استراتژی تحقیق، پیمایشی می باشد که برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های هوش سازمانی آلبرخت، فناوری اطلاعات حنفی زاده و بهره وری(مدل اچیو) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان ادارات ورزش و جوانان کشور (1300 نفر) در سال 1397 بود که از این تعداد، با استفاده از نمونه گیری  خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 280  نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند.  به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها، از مدل معادلات ساختاری با استفاده از مدل یابی علّی در نرم افزار amos ، در سطح معنی داری 99 درصد استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که  هوش سازمانی و فناوری اطلاعات به ترتیب با ضرایب استاندارد شده 27/0 و 83/0 بر بهره وری سازمان تأثیر معناداری دارند. همچنین طبق نتایج حاصل از تحلیل داده ها، ضریب تأثیر متغیر هوش سازمانی بر متغیر میانجی برابر با 66/0 ، تأثیر متغیر میانجی بر بهره وری برابر با 83/0 و تأثیر غیر مستقیم متغیر هوش سازمانی بر بهره وری سازمان برابر با 547/0 به دست آمد که معنادار بود. لذا می توان نتیجه گرفت که هوش سازمانی با میانجیگری فناوری اطلاعات بر بهره وری ادارات کل ورزش و جوانان تاثیر دارد.

مطالعه حاضر با روش کیفی و به وسیله مصاحبه نیمه ساختاریافته و با هدف وارسی نقش خانواده در چگونگی مدیریت ازدواج از منظر جوانان انجام شده است. نمونه ها که تعداد آنها 25 تن است، بر اساس رویه های انتخاب مبتنی بر بیشترین اطلاعات و حداکثر تغییرات انتخاب شده و در آن صفات جنسیت، وضع تأهل، سن، طبقه و دسترسی مورد ملاحظه قرار گرفته است. تحقیق نشان داد که بار اصلی در ازدواج و گذار به بزرگسالی جوانان بر عهده خانواده است که خود منابع لازم را برای مدیریت چنین امری، در اختیار ندارد. این قضیه به دلیل نقش سنتی خانواده در ازدواج جوانان تقویت می شود، ضمن آنکه به علت نوع رژیم رفاهی در ایران روز به روز مسئولیت های بیشتری در مدیریت زندگی جوانان برعهده خانواده قرار می گیرد. از این لحاظ می توان گفت خانواده ها در عرصه گذار به بزرگسالی و ازدواج جوانان درگیر فشار احتمالی مضاعف و تشدید نابرابری فزاینده خواهند بود که در نهایت فرسودگی ایشان را در آن حوزه سبب خواهد شد. فرسودگی خانواده در نتیجه برعهده داشتن مسئولیت های متنوع گذار به بزرگسالی جوانان یکی از مهمترین مفاهیم پیشنهادی این مقاله است. همین حال مطالعه نشان داد که روابط جوانان و خانواده در فرآیند مدیریت ازدواج بر پایه تعامل و به گونه ای منعطف و بازاندیشانه تنظیم می شود. در این مورد جوانان ضمن آنکه بر حق انتخاب خود و همزمان بهره بردن از امکانات خانواده تأکید می کنند، نقش خانواده در نظارت بر آشنایی و سازمان دادن به جریان ازدواج را نیز می پذیرند. مطابق با چنین تحولاتی روابط جدیدی در مدیریت گذار به بزرگسالی بین فرزندان و خانواده ها شکل یافته است که بر اساس آن خانواده ها با خواسته های جوانان کنار می آیند و استقلال و فردگرایی آنها را در آشنایی و انتخاب می پذیرند، اما حمایت خود را نیز از آنها همچنان حفظ می کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی انتقال فرهنگ دینی از طریق خانواده ها  به جوانان در چهار دهه اخیر انجام پذیرفت. در تدوین چارچوپ نظری پژوهش حاضر  از نظریات برگر و لاکمن، اینگلهارت، گیدنز ، گلاک و استارک سود جسته شده است. روش پژوهش، پیمایشی و از نوع توصیفی- تبیینی است. جامعه آماری شامل جوانان چهار دهه اخیر در شهر تهران بود و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 390 نفر به دست آمد که نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از  تکنیک «پرسش نامه توام با مصاحبه و مشاهده » استفاده شد که با  اعتبار محتوایی صوری و پایایی از طریق تکنیک آلفای کرونباخ 83/0 انجام یافت. یافته ها  بیانگر آن است که فرهنگ دینی به طور معناداری با نهادینه شدن دین در خانواده رابطه مستقیم و معنی داری دارد. در بین گروه های سنی مورد مطالعه، تفاوت  منفی و معناداری در فرهنگ دینی چهار دهه اخیر دیده شد. همچنین یافته های مستخرج  از مدل رگرسیون چندگانه  نشان داد که متغیرهای آموزش های دینی، اعتقادات و باورها، تربیت، التزام و تعهد خانواده نسبت به دین از جمله عوامل تاثیر گذار و معنادار در انتقال فرهنگ دینی در چهار دهه اخیر به شمار می آیند.

جوانان، نیروی بالنده و موتور محرکه توسعه هر کشور و یکی از ابزارهای قدرت استراتژیک هر واحد ملی به حساب می آیند. اما داشتن این نیروی انسانی در وضعیتی بالقوه قرار دارد که تبدیل آن به نیروی فعال، نیازمند برنامه ریزی دقیق در کلیه بخش ها از سوی سیاستگذاران است. مسئله بیکاری در حوزه جوانان امروزه پدیده ای جهانی است، ولی کشورهای پیشرفته از طریق اتخاذ سیاست های گوناگون درصدد کاهش آن هستند که یکی از مهم ترین آن، توجه به مسئله آموزش کیفی است. آموزش باعث ارتقای استعداد، خلاقیت، توانمندی و کارآفرینی می شود. همچنین جوانان دارای تخصص، از آمادگی بهتری برای جذب در بازار کار داخلی و خارجی برخوردارند. از آنجا که سنگ بنای اصلی هویت فردی در مردان، داشتن اشتغال و در زنان، انجام ازدواج و تشکیل خانواده می باشد، آموزش کیفی می تواند منجر به اشتغال و اشتغال نیز منجر به ارتقای توانایی برای تشکیل خانواده در میان جوانان گردد. جوان دارای کار و خانواده از نگاه کارشناسان اجتماعی احتمال کمتری برای گرایش به سمت آسیب های اجتماعی خواهد داشت. با ایجاد این رابطه علاوه بر نیل به جامعه سالم و جوانان پویا در بازار کار، کشور از رشد اقتصادی و امنیت ملی بیشتری برخوردار خواهد بود. هدف این تحقیق از این مهم نشات می گیرد که ترکیب کنونی جمعیت 15 تا 29 سال ایران، 1/25 درصد است. لذا این فرصتی تاریخی است که با احصای اولویت های سیاستگذاری در حوزه جوانان، علاوه بر توانمندسازی آنان در ساخت زندگی فردی، نقش به سزایی در توسعه و پیشرفت ایران اسلامی داشته باشند.

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی گونه های هویتِ اجتماعی و  نقش اینترنت بر شکل گیری این هویت ها می باشد. برای تحقق این هدف، از روش ترکیبی کمی- کیفی استفاده شد و بر روی جوانان 18-30 سال ساکن شهر تهران در سال 1397 تمرکز گردید. در واقع، ابتدا برای شناسایی گونه های هویتی در بین جوانان تهرانی، از روش کیفی اکتشافی استفاده شد و با نمونه گیری نظری، 42 نفر انتخاب و پرسشنامه هویتی «من کیستم» به آنان داده شد. بعد از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، در نهایت 6 گونه هویتی از جمله هویت ملی، هویت قومی، هویت ارتباطی، هویت عقیدتی، هویت دینی و هویت مدرن شناسایی گردید. در واقع، بعد از شناسایی این گونه های هویتی، روش کمی پیمایشی در جهت تأثیر اینترنت بر آنها به کار گرفته شد و با استفاده از فرمول کوکران، 524 جوان تهرانی 18-30 سال انتخاب و بر مبنای نمونه گیری خوشه ای پرسشنامه استاندارد در بین آنان توزیع گردید. بعد از جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل بر مبنای spss و lisrel صورت گرفت. یافته ها بیانگر آن است که تنها 12 درصد از جوانان یا به طور کامل از اینترنت استفاده نمی کنند و یا اگر استفاده می کنند، کمتر از یکساعت در شبانه روز می باشد. تنها 16 درصد در وبلاگ ها سایت های اینترنتی جستجو می کنند، در حالی که 83 درصد در تلگرام عضویت دارند. همچنین یافته ها بیانگر آن است که میزان مصرف اینترنت، تأثیر معناداری بر هویت ملی، قومی ، مدرن و هویت ارتباطی داشته، ولی میزان مصرف اینترنت بر هویت دینی و هویت عقیدتی تأثیری نداشته است.

پژوهش حاضر با هدف کاوشی بر نحوه مشارکت و حضور سیاسی جوانانِ شهر یزد انجام شده است. به همین منظور، با استفاده از روش کیفی و بر اساس رویکرد تفسیری، مصاحبه هایی انجام و پیاده سازی شده است. در طراحی روش شناسی، نظریه زمینه ای مورد استفاده قرارگرفت که با رویکرد عینی گرایی اشتراوس و کوربین، روایت ها تحلیل گردید. جامعه هدف پژوهش، جوانان شهر یزد بودند که 20 نفر از آن ها به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و از طریق مصاحبه عمیق اطلاعات مورد نیاز استخراج گردید. بر اساس یافته ها، شرایط علی (فقدان آگاهی و رأی سیاسی، احساس عدم اثربخشی)؛ شرایط زمینه ای (احساس عدم امنیت، فشار تبلیغاتی) و شرایط مداخله ای (توقف در مشغله های شخصی، امتناع از برچسب حزبی)؛ باعث پیدایش پدیده "خموشی و یأس سیاسی" شده است که علاوه بر ترجمان بی تفاوتی افراد جامعه هدف نسبت به مسائل و فعالیت های سیاسی، به نوعی تجلی بی توجهی و نادیدگی ساختار (نظام سیاسی و فضای حاکم شهری) به مطالبات عاملان (مشارکت کنندگان در جایگاه شهروندان شهر یزد) خود بوده است. این پدیده منجر به انتخاب راهبردهایی همچون: انفصال از کنش و نگرش سیاسی و انفعال اعتراض گونه و در نهایت بروز پیامدهایی نظیرحس ناامیدی و ناتوانی در میدان سیاسی و مشارکت سرد در انتخابات در بین این جوانان شده است.

با توجه به جمعیت جوان کشور، سنجش نگرش و تحولات جوانان در زمینه گروه های مرجع مورد توجه جدی سیاستگذاران و تصمیم گیران نظام می باشد. گروه مرجع، یکی از مهم ترین منابع هویت بخشی به افراد و شکل دهی به ارزش ها و هنجارها و در نهایت رفتار آنان است. به تبع اهمیتی که گروه مرجع برای جهت دهی به رفتار و کردار اعضای یک گروه یا جامعه دارد، در صورتی که گروه مرجع فرد یا افرادی تغییر کند، ارزش ها و هنجارهایی مورد پذیرش آنان قرار می گیرد که با ارزش ها و هنجارهای مورد پذیرش گروه عضویتی او در تضاد و تخاصم قرار می گیرد و او را به رویارویی با گروه عضویتی می کشاند. برای بررسی روند تغییرات و تحولات صورت گرفته در این تحقیق، با استفاده از پیمایش های ملی انجام شده در طی سال های 1386 الی 1395، گویه هایی که می توانستند در بررسی این مفهوم تاثیرگذار باشند، استخراج و سپس با همسان سازی سنجه ها، روند تغییرات نگرشی جوانان در این بازه زمانی مشخص شده است. به این منظور، مفهوم گروه های مرجع به صورت موضوعی در مقولات مختلف تقسیم و گویه هایی که معرف هر کدام از این مقوله ها بودند، استخراج شدند و در نهایت روند تغییرات نگرشی جوانان در این زمینه ترسیم گردید. روش تحقیق، تحلیل ثانویه است که به مقایسه نتایج پژوهش های ملی –با جامعه آماری مشابه، شیوه نمونه گیری یکسان و دارای گویه های مشابه - می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که نسل جوان خود را در چهارچوب هنجارهای گذشتگان تعریف نمی کند و ارزش ها و نگرش هایشان در برخی از حوزه ها تغییر یافته است؛ با این حال خانواده برای جوانان نقش بنیادین و مهمی داشته و افراد موثر در الگوپذیری جوانان به طور عمده ای در محدوده اعضای خانواده به ویژه والدین قرار دارند.

ارزش ها و نگرش های ازدواج در ایران به طور چشمگیری درحال تغییر است. درک و تبیین این تغییرات، مستلزم در نظر گرفتن نقش عوامل و نیروهای فرهنگی به همراه و یا در تقابل با عوامل ساختاری است. مقاله پیش رو قصد دارد در چارچوب «نظریه گذار دوم جمعیتی» به این پرسش پاسخ دهد که جوانان تهرانی چه نگرشی به ازدواج و اشکال نوپدید آن دارند؟ همچنین، جهت گیری های ارزشی و فرهنگی چه تأثیری بر نوع نگرش آنها دارند؟   داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه طی پیمایش مقطعی در میان جوانان 15-30 ساله شهر تهران به شیوه نمونه گیری چندمرحله ای گردآوری شده است. نتایج مطالعه نشان داد تغییرات اجتماعی و فرهنگی منجر به تغییر ارزش ها و نگرش های ازدواج شده است. حدود یک پنجم جوانان مورد بررسی نگرش مدرن نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده دارند. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد با تغییر جهت گیری های فرهنگی به سمت فردگرایی، برابر گرایی جنسیتی، عرفی شدن و گرایش به رسانه های فرامرزی (ماهواره و اینترنت)، نگرش های سنتی به ازدواج کاهش و در مقابل، نگرش های مدرن به ازدواج افزایش می یابد. بر این اساس، با توجه به تغییرات ابعاد و مولفه های مختلف ارزشی و فرهنگی در جامعه، انتظار می رود نگرش های مدرن و اشکال نوپدید ازدواج در آینده افزایش یابد. 

پرسش آغازین این مقاله آن است که دلایل گرایش فزاینده گروه هایی از جوانان به تنها زندگی کردن چیست؟  برای پاسخ به این پرسش از روش داده بنیان استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات، انجام مصاحبه نیمه ساخت یافته و کدگذاری و تحلیل مستندات مربوط به روزنگاشته های تعدادی از جوانان تنها در شبکه های اجتماعی است. روش نمونه گیری، نمونه گیری هدفمند است. یافته های این پژوهش نشان  می دهد که  تمایل به شهرنشینی و سبک زندگی مدرن، زمینه های برآمده از فضای عمومی، خانوادگی، اجتماعی– اقتصادی و زمینه های ارتباطی در شهر، از مهم ترین دلایل زمینه ساز برگزیدن تنهایی به مثابه سبک زندگی هستند. نتایج این پژوهش نشان داد با طیف گسترده ایی از تنهایی مواجه هستیم که می توان آنها را به چهار گونه تنهایی انتخابی، اجباری، ناگهانی و تحمیلی دسته بندی کرد. از جمله مهمترین آثار تجربه تنها زندگی کردن بر جوانان می توان به هراس های ارتباطی، تمایل کم به معاشرت های خانوادگی و انواعی از انزوای اجتماعی، جسمی، جنسی، کلامی، فضایی- مکانی اشاره کرد. از مهمترین ویژگی های جوانی، تحرک و تمایل به تغییر و استقلال طلبی است. تهران نیز به مثابه شهری بزرگ از سویی بستر تنوع و تکثر است و فرصت های بیشتری در اختیار جوانان قرار می دهد و از سوی دیگر، محدودیت ها و محرومیت های فضایی را به جوانان تحمیل می کند که آنان را در شرایطی تناقض آمیز (پارادوکسیکال) قرار می دهد. عمده جوانان معمولا پیش از مواجهه، تصوری از آن ندارند. بنابراین از یک طرف، شهر تهران به واسطه گستردگی و وسعت، فرصت دیده نشدن را در اختیار جوانان تنها می گذارد و از سوی دیگر، جوانان تنها را به طور مدام در معرض داغ ننگ و فشار به حریم خصوصی قرار می دهد. از همین روی، جوانان با تلاش برای حفظ جدایی گزینی، از روابط خویشاوندی پرهیز می کنند و از هم گزینی به مثابه جایگزینی برای روابط اجتماعی سنتی و خانوادگی بهره مند می گردند.

جوانان به عنوان سرمایه های انسانی جامعه محسوب می شوند و با توجه به تغییر و تحولات سریع جامعه لزوم پژوهش و شناخت وضعیت آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. هم خانگی از جمله مسائلی است  که اخیراً در میان جوانان مشاهده می شود. دغدغه اصلی این مقاله بررسی علل، زمینه ها و پیامدهای گرایش جوانان به این سبک از زندگی است. این پژوهش با روش گراندد تئوری و تکنیک مصاحبه عمیق با 10 جوان در شهر تهران انجام شد. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد شرایط علی گرایش جوانان به هم خانگی شامل تغییر نگرش آنها به ازدواج و ارزش های خانوادگی، تقدم بلوغ جنسی بر بلوغ اجتماعی و نگرانی از آینده است. مهم ترین زمینه های گرایش به هم خانگی نیز زمینه های خانوادگی مشارکت کنندگان، تجربه های ناموفق ارتباط با جنس مخالف و ضعف اعتقادات دینی است. همچنین، رسانه و عضویت در گروه های دوستی دارای تجربه هم خانگی، شرایط مداخله گر برای گرایش جوانان به هم خانگی بوده است. یافته ها نشان داد راهبرد جوانان در مقابل انتخاب این سبک زندگی، توجیه سازی و مقصر انگاری خانواده و جامعه و ناکارآمد دانستن هنجارهای رسمی و غیررسمی است. بیشتر مشارکت کنندگان در پژوهش، پیامدهای گرایش به هم خانگی را کاهش تمایل به ازدواج، از دست دادن فرصت های ازدواج، کاهش سرمایه اجتماعی و قرار گرفتن در معرض بیماری های جسمی و روحی می دانستند.

فروش شبکه ای از دو دهه قبل در ایران آغاز شد. هرچند این نوع تجارت از همان ابتدا مسائل فراوانی را برای کشور به وجود آورده بود و از فعالیت آنان جلوگیری شد، اما بااین حال در سال های اخیر به شیوه های جدیدی ادامه فعالیت می دهد. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و بهره مندی از روش مردم نگاری انتقادی تدوین شده است. در این روش، از رویکرد پنجگانه کارسپیکن بهره گرفته شده و سعی گردیده است با استفاده از مشاهده مشارکتی پنهان و همچنین مصاحبه های عمیق از تجربه افراد از حضور در شرکت های بازاریابی شبکه ای، پیامدهای مشارکت جوانان در این شبکه ها مورد واکاوی و بررسی قرار گیرد. در طول پژوهش نیز سعی شد قابلیت اعتماد و اتکاپذیری پژوهش حفظ شود. همچنین ملاحظات بازاندیشانه نیز به کار گرفته شدند. یافته ها در قالب مفاهیم و مقولاتی چون سود و هزینه نامتوازن، حذف دو سویه سیستمی، تردیدهای فراخود، خلق فاصله با جامعه، آوار آرزوها، دغدغه های فرساینده، فرسایش امید و آرزو، آسیب پذیری عاطفی اعضا، کاریکاتوری بودن بازاریابی شبکه ای و ... استخراج شدند. یافته ها در نهایت مورد بحث قرار گرفتند.