جوانان

این مقاله برگرفته از پژوهشی است که هدفش شناسایی میزان مهارت مدیریت زمان نوجوانان و جوانان است .روش تحقیق این پژوهش، پیمایشی و ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ساخته مدیریت زمان می باشد. جامعه آماری را نوجوانان 12-18 ساله و جوانان 19- 30 ساله مناطق 22 گانه شهر تهران تشکیل می دهند. بدین منظور نمونه مورد مطالعه 856 نفر از نوجوانان و جوانان  (نوجوانان436 نفر و جوانان 420 نفر) و (427 نفر پسر و 429 نفر دختر)، به روش نمونه گیری خوشه ای سه مرحله ای انتخاب شدند. یافته های پژوهش در دو بخش توصیفی و استنباطی تدوین شده است.دربخش توصیفی از شاخص های آمار توصیفی ودربخش استنباطی از آزمون های آماری T مستقل برای متغیر جنسیت ، سن و آزمون تحلیل واریانس یک راهه برای تعیین تفاوت بین متغیرهای سن، تحصیلات و طبقه اقتصادی اجتماعی با استفاده از نرم افزار   SPSS    مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت    .  نتایج نشان داد بیشتر جوانان از مهارت مدیریت زمان و تعداد کمی از نوجوانان از این مهارت بهره می گیرند. بین مهارت مدیریت زمان در شاخص هدفگذاری از نظر جنسیت تفاوت معنی داری وجود ندارد، ولی در شاخص های اولویت بندی و برنامه ریزی بین جنسیت تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین، بین سن و تحصیلات با مهارت مدیریت زمان تفاوت معنی داری وجود دارد، اما بین مهارت مدیریت زمان با پایگاه اقتصادی اجتماعی تفاوت معنی داری وجود ندارد. در مجموع، دختران نسبت به پسران در مدیریت کردن زمان موفق تر می باشند.

موضوع این پژوهش، بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر دینداری جوانان می باشد که دانشجویان به عنوان جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفته اند. داده های نهایی با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه، از میان 331 نفر از دانشجویان "دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد تهران  واحد شمال" گرد آوری شد. پس از سنجش میزان دینداری دانشجویان بر پایه مدل گلاک و استارک، عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر دینداری دانشجویان بررسی گردید. بعد از آن، آماره های توصیفی متغیرها مورد مطالعه قرار گرفت و برای آزمون فرضیات از ضرایب همبستگی پیرسون، رگرسیون ساده و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. در نهایت، برای به دست آوردن مدل نهایی، تحلیل مسیر به روش اکتشافی انجام گرفت. نتایجی که از آزمون فرضیات به دست آمد، نشان داد که متغیرهای مستقل مصرف گرایی، پایگاه اجتماعی خانواده، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و گرایش به مدرنیته با دینداری رابطه معنادار و معکوس دارند و متغیرهای مستقل مذهبی بودن والدین و دوستان دارای رابطه معنادار و مستقیم با دینداری هستند- میزان r2 در این تحقیق 0.58 درصد بوده است.    

شادی، مفهومی ضروری و حیاتی برای سالم ماندن است که کیفیت و میزان آن، به ویژگی های فردی و عوامل محیطی بستگی دارد. این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر شادی و یأس اجتماعی در جوانان اجرا گردید. پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی با تمرکز بر رویکرد تحلیل محتوا(تم) است.  فرایند جمع آوری داده ها مشتمل بر  60 مصاحبه نیمه ساختار یافته و عمیق با  13 نفر از متخصصان حوزه جوانان و 47 جوان بود. تحلیل کیفی محتوای داده های مصاحبه  با جوانان، منجر به استخراج عوامل اجتماعی و بیرونی موثر بر نشاط اجتماعی مانند مسائل اقتصادی، وضعیت اشتغال و بیکاری گردید. همین عوامل در مورد ایجاد یأس اجتماعی نیز مصداق داشت. در مقابل، از تحلیل کیفی محتوای دا ه های مصاحبه با  متخصصان، عوامل درونی و فردی مانند هدف های زندگی و هویت به عنوان عوامل موثر بر نشاط اجتماعی به دست آمد. در جمع بندی نظرات صاحبنظران و جوانان، عواملی مانند اشتغال، ازدواج و موضوعات مربوط به خانواده و در نهایت، ثبات اقتصادیا در ایجاد نشاط و جلوگیری از یأس اجتماعی در جوانان اهمیت بیشتری داشتند. بدین ترتیب، برنامه ریزان و سیاستگذاران  می توانند با توجه به نظرات جوانان، در جهت کاهش این موانع گام های موثرتری بردارند.

همزمان با ورود جامعه ایرانی به نظم مدرن، نهاد خانواده و ازدواج تحولات مهمی را از سر گذرانده یا در حال گذراندن است. از جمله این تحولات، افزایش روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج است. جامعه ایرانی همواره برای دوام و استحکام نهاد خانواده و ازدواج کوشیده است و افراد را از عواملی که می توانند بر این نهاد آثار زیانباری داشته باشد برحذر می دارد. دانشجویان و افراد دارای تحصیلات عالی از جمله اقشار جامعه هستند که در معرض این تحولات قرار دارند. در این راستا با استفاده از داده های پیمایشی که در سال 1391 بر روی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران انجام گرفته سعی شده است تا به این سوالات اساسی پاسخ داده شود که دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران نسبت به روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج چه نگرشی دارند و عوامل موثر بر نگرش آنها نسبت به روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج چیست؟ روش نمونه گیری در این پژوهش، خوشه ای چند مرحله ای و حجم نمونه 393 نفر می باشد. با توجه به تئوری های موجود و پیشینه پژوهشی متغیرهای جنسیت، سن افراد، وضعیت تاهل، فرامادی گرایی، هزینه فرصت ازدواج و خانواده- محوری انتخاب و تاثیر آنها بر متغیر تابع نگرش به روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان دهنده آن هستند که حدود 74 درصد از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران نگرش مثبت به رابطه دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج دارند. همچنین، متغیر فرامادی گرایی بیشترین تاثیر را بر نگرش به روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج دارد و متغیرهای خانواده- محوری، هزینه فرصت ازدواج، وضعیت تاهل و جنسیت به ترتیب در مرتبه های بعدی قرار دارند. در مجموع، متغیرهای مستقل تحقیق توانسته اند حدود 39 درصد از تغییرات نگرش به روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج را تبیین نمایند. 

     توسعه اقتصادی و اجتماعی از طریق توسعه انسانی محقق می گردد و منابع انسانی از مهم ترین عوامل توسعه  در هر جامعه ای محسوب می شوند. از آنجایی که نظام آموزش عالی به عنوان یک بخش زیربنایی جامعه، رابطه ی تنگاتنگی با بازار کار و برنامه های توسعه  اقتصادی- اجتماعی دارد، هر کشوری برای توسعه و تربیت نیروی انسانی متخصص و توانمند، به کارآمد کردن نظام آموزش عالی خود نیازمند است تا  به توسعه پایدار و متوازن دست یابد.  اما در ایران به رغم گسترش کمّی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در دهه های اخیر ، مسایل مرتبط با بیکاری و فقدان مهارت های عملی قشر جوان افزایش یافته است. بر اساس نظر مرکز آمار ایران، جمعیت بیکار دارای تحصیلات دانشگاهی در سال 85، 373513 نفر و در سال 90، 768051 نفر بوده است. مقاله ی حاضر درصدد است تا  با هدف ارایه پیشنهادات مناسب، کارآمدی آموزش عالی برای اشتغال جوانان را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. روش تحقیق مقاله  توصیفی- تحلیلی و از نظر جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی می باشد. نتایج حاکی از این است که ناهماهنگی سیاست ها، برنامه ها و محتوای آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها با نیازهای جامعه و بازار کار از جمله موانع عمده و اختلال اصلی در اشتغال جوانان است و باید به آن توجه ویژه ای مبذول گردد. 

مطالعه حاضر درصدد شناخت توصیفی و تبیینی میزان دینداری دانشجویان جوان و ارتباط آن با خصوصیات دموگرافیک آنهاست. بدین منظور جهت سنجش میزان دینداری افراد، از مدل شناخته شده گلاک و استارک استفاده شد. روش این پژوهش، کمی و از تکنیک پیمایش استفاده گردید. پس از طراحی پرسشنامه و سنجش اعتبار و روایی ابزار پژوهش، داده ها از جامعه آماری پژوهش جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار آماری علوم اجتماعی(SPSS)  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که دینداری دانشجویان در حد تقریباً «بالا» و در میان کل ابعاد، بعد اعتقادی دارای بالاترین میانگین بوده است. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل عاملی پژوهش، بعد تجربی دینداری دارای بیشترین اهمیت در تعیین میزان دینداری افراد بوده است. در مرحله بعد، به منظور بررسی روابط بین میزان دینداری دانشجویان و سایر متغیرهای مستقل از آزمون های T استیودنت و آنالیز واریانس استفاده شد که نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه های سنی، مرد و زن، خاستگاه سکونتی و مقطع تحصیلی از نظر میزان دینداری در بین دانشجویان وجود دارد. از منظر رشته تحصیلی نیز، به جز بُعد اعتقادی دینداری، تفاوت معنی داری بین رشته های فنی-مهندسی و علوم اجتماعی از نظر میزان دینداری وجود ندارد. 

نظر به جایگاه کتاب الکترونیکی در آینده اوقات فراغت جوانان، بررسی وضعیت نشر الکترونیکی کتاب در ایران و نیز چگونگی مصرف کتاب های الکترونیک اهمیت می یابد. مطالعه حاضر با توجه به سؤالات مختلفی که در این عرصه دارد، ترکیبی از روش های مختلف از جمله بررسی اطلاعات موجود، مطالعه موردی، تحلیل ثانویه و پیمایش را مورد استفاده قرار می دهد؛ به طوری که ابتدا با بررسی اطلاعات موجود و نیز از طریق مطالعه موردیِ وضعیت نشر الکترونیکی در مؤسسه نشر نی به بررسی تحول صنعت نشر کتاب از رسانه ای چاپی به مجازی می پردازد و مسائل و مشکلات توسعه آن را در کشور  ایران ترسیم می کند. سپس با ترکیب روش تحلیل ثانویه مطالعات موجود و نیز روش پیمایش و در نهایت، مقایسه نتایج تحلیل ثانویه و پیمایش در پی دریافت چگونگی مصرف کتاب های الکترونیک در ایران و مقایسه آن با الگوهای جهانی برمی آید. نمونه های این پژوهش، به شکل غیرتصادفی و به روش گلوله برفی انتخاب شده است. مبنای مطالعه نیز پرسشنامه ای است که توسط محقق با ارجاع به مطالعه جهانی تنظیم و از طریق ای میل به پاسخگویان عرضه شده است و آن ها نیز آن را پس از تکمیل به همان صورت بازگردانده اند. بررسی صنعت نشر کتاب الکترونیک نشان می دهد که هرچند درآینده نزدیک فارسی شدنِ قالب کتاب هایِ الکترونیک محتمل است، اما به علّت ضرورت توسعه زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری لازم، نشرِ صنعتی در این حوزه به زودی تحقق نخواهد یافت. در این مورد مجموعه ای از متغیرها از جمله فقدان فرهنگ کتاب خوانی، نبود ساختارهای کتابخانه ای گسترده و عدم شکل گیری بازار کالایی در حوزه کتاب الکترونیک و از همه مهم تر کم رونقی نشر در ایران به عنوان موانع زمینه ای عمل می کنند. از منظر شرکت های انتشاراتی به طور مشخص امنیت بسیار بااهمیت می نماید، زیرا در غیاب شرکت های امنیتیِ معتبرِ بین المللی آنها اعتمادی به فرآیند الکترونیکی شدن ندارند. در بررسی چگونگی مصرف کتاب الکترونیکی مطابق تحلیل ثانویه مطالعه ای که در بین 10 کشور متفاوت صورت پذیرفته است، مقاله حاضر الگوی مصرف کتاب و متون الکترونیک را شامل سه مدل کشورهای پرسابقه، کشورهای واسط و کشورهای در حال ظهور برمی شمارد. در کشورهای دسته اول، بازار کتاب الکترونیک کاملاً شکل گرفته و بسیار پررونق و متوجه کتاب های ادبیات، داستان و رمان است. در مقابل، در کشورهای در حال ظهور بهره برداری از متون الکترونیک و بازار کتاب الکترونیک متوجه کتاب های تخصصی و آکادمیک است. مطالعه حاضر نشان می دهد بهره برداری از کتاب در ایران هنوز کالایی نشده است. نیز علیرغم آنکه هنوز بازار سازمان یافته ای در ایران برای کتاب الکترونیک شکل نگرفته، اما بهره برداری از متون و کتاب های الکترونیک کاملاً و حتی بیشتر از گروه سوم، متوجه کتاب های تخصصی و آکادمیک است. در همین حال، فقدان بازار کتاب و بهره برداری کالایی باعث شده است کاربران در ایران بیشتر متوجه کتاب ها و متون رایگان باشند-  ضمن اینکه رفتار بی ثبات تری را نیز در بهره برداری به نمایش می گذارند، زیرا فقدان بازار کتاب به نوبه خود کیفیت و قابلیت اعتماد را نیز محدود می سازد. بی رونقی استفاده از دستگاه های مخصوص خواندن کتاب نیز انعکاسی از همین فقدان بازار کتاب در ایران است، هر چند خود نیز در عدم اشتیاق به مطالعه کتاب الکترونیکی نقش دارد.

در این مقاله، به تبیین جامعه شناختی عوامل مؤثر بر گرایش جوانان به مصرفِ شبکه هاى اجتماعى مَجازی براساس نظریه والتر بنیامین و مُدل ارتباطی اقناع رسانه اى موریس روزنبرگ و کارل هاولند پرداخته شده است. در مُدل نظرى تحقیق، مفروض اصلى آن است که شبکه هاى اجتماعى مَجازی به عنوان یک شبکه ارتباطى در بستر تکنیک های اقناع سازی بر رفتار مصرف گرایانه جوانان تأثیر می گذارد. به عبارت دیگر، گرایش جوانان به مصرفِ شبکه هاى اجتماعى مَجازی به عنوان متغیر وابسته، تحت تأثیر عواملى نظیر اعتماد به مبلغان، گرایش به منبع پیام، گرایش به ماهیت پیام، میزان گیرندگى پیام، اعتماد به نفس جوانان و متغیرهاى زمینه اى است. حجم جمعیتِ آماری، 227790 نفر و متشکل از جوانان 18 سال تا 29 سال ساکن در مناطق شهرى زنجان است. به عنوان نمونه آماری 368 نفر از جمعیتِ آماری بنا بر قواعد تعیین حجم نمونه و براساس روش نمونه گیری چند مرحله اى خوشه اى و سهمیه اى انتخاب گردیدند. با استفاده از پرسشنامه هدایت شده، اطلاعات مورد نیاز جمع آورى و با کمک نرم افزار SPSS پردازش گردید. یافته های تحقیق نشان می دهند که تفاوت معنادارى میان پاسخگویان دختر و پسر از نظر گرایش به منبع پیام، گرایش به ماهیت پیام، میزان گیرندگى پیام و اعتماد به نفس وجود ندارند؛ در عین حال، پسران بیش از دختران به مبلغان شبکه هاى اجتماعى اعتماد دارند و گرایش بیشترى به مصرفِ شبکه هاى اجتماعى نشان می دهند. از این روست که تفاوت جنسیتى جوانان مصرف کننده شبکه هاى اجتماعى مَجازی حائز اهمیت می گردد. تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر، نشانگر آن است که برحسب ارزش بتا (β)، در مجموع 64 درصد تغییراتِ گرایش به مصرفِ شبکه هاى اجتماعى مَجازی (64/0= R2)، بستگی به ارتقای گرایش به منبع پیام (64/0+)، گیرندگى پیام (43/0+)، اعتماد به مبلغان (20/0+) و اعتماد به نفس (09/0+) در بین جوانان (13/0+) متأهل (17/0+) شهر زنجان دارد. 

اعتیاد به بازی های آنلاین از جمله مشکلات رایج در میان نوجوانان و جوانان است که در سال های اخیر توجه متخصصان را به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عزت نفس، اضطراب و افسردگی در بروز اعتیاد به بازی های آنلاین انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش توصیفی مقطعی، کلیه نوجوانان و جوانان پسر شهر تهران بودند که 360 نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه اعتیاد به بازی های آنلاین و خرده مقیاس های اضطراب و افسردگی DASS و مقیاس عزت نفس روزنبرگ را تکمیل کردند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و آزمون t برای گروه های مستقل استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد متغیرهای عزت نفس، اضطراب و افسردگی توانستد به شکل معنی داری، اعتیاد به بازی های آنلاین را مورد پیش بینی قرار دهند. همچنین، از نظر نشانگان اعتیاد به بازی ها بین افرادی که در گروه های دارای سطوح بالا و پایین متغیرهای افسردگی، اضطراب و عزت نفس قرار گرفته بودند، تفاوت معنی داری مشاهده شد. نتایج پژوهش حاضر، ضرورت توجه به نقش متغیرهای اضطراب، افسردگی و عزت نفس در بروز اعتیاد به بازی های رایانه ای را خاطر نشان می سازد. 

   شادی حالتی از ذهن است که نمی توان تنها  آن را توسط نگرش ذهنی و بدون در نظر گرفتن شرایط اجتماعی افراد، مورد ملاحظه قرار داد. درواقع، شادی ریشه در اجتماع دارد؛ به طوری که افزایش شادی مردم، شاخص یک جامعه خوب است. بر این مبنا، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ضمن استفاده از نظریات اندیشمندانی از قبیل گیدنز، چلبی، آرگایل گیدنز، چلبی، آرگایل، هادلر و کولمن با روش پیمایش به مطالعه جامعه شناختی وضعیت شادمانی و رابطه آن با سرمایه اجتماعی در میان جوانان 18 تا 29 ساله شهر تهران پرداخته شود. با توجه به حجم جامعه آماری مورد نظر به میزان 2371342 نفر، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر مشخص گردید. لازم به ذکر است که پژوهش حاضر با استفاده از مقیاس شادکامی آکسفورد و نظر داینر و ساه، شادی را در قالب 3 بعد احساسی، شناختی و اجتماعی مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد؛ به طوری که در نهایت، مفهوم شادی از روایی قابل قبولی( 91/0) و اعتبار صوری برخوردار می باشد. یافته های توصیفی نشان می دهد که میانگین احساسات خوشایند، گرایشات مثبت اجتماعی و ارزیابی از زندگی در بین جوانان مورد تحقیق بالاتر از حد متوسط است. درنتیجه، میزان شادی در بین پاسخگویان کمی بالاتر از حد متوسط است. همچنین، یافته های پژوهش گویای این واقعیت است که اگر چه میانگین سرمایه اجتماعی در بین افراد مورد بررسی کمی بالاتر از حد متوسط است، ولی کمیت روابط اجتماعی دارای میانگینی پایین تر از حد متوسط است؛ این در حالی است که میانگین کیفیت روابط اجتماعی معادل 41/59 می باشد. تحلیل دو متغیره بیانگر این است که بین میزان شادی جوانان با کیفیت روابط اجتماعی و نیز با کمیت روابط اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد. در نهایت، با توجه به تحلیل رگرسیونی می توان نتیجه گرفت که متغیرکیفیت روابط اجتماعی در مقایسه با کمیت روابط اجتماعی به میزان بیشتری در افزایش شادی جوانان موثر است. 

    پژوهش حاضر، به بررسی و تبیین  جامعه شناختی عوامل مؤثر (نگرش به شهروندی: قانونی، هنجاری، مشتری، سازمانی و اقتضایی) بر نگرش جوانان شهر تهران به شهروندی گفتگویی(نگرش به شهروندی: تفاهمی، ارتباطی و مشارکتی) پرداخته است. بر این اساس، برمبنای نظریه شهروندیِ گفتگوییِ هابرماس درقالب مُدل نظری شهروندی گفت و گویی، مسیرِ فرضیه های پژوهش و نظریه های مربوط به نگرش شهروندی مَدنظر قرار گرفت. بنابراین، در روش شناسی تحقیق با تکیه بر روش پیمایش  از میان جمعیت جوانان 18 تا 30 سال شهر تهران  به کمک فرمول کوکران حجم نمونه به میزان 385 نفر تعیین شد، اما برای تعمیم پذیری بیشتر 338 نفر به آن اضافه شد و کل نمونه به تعداد 723 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی در نظر گرفته شد. به این ترتیب، با استفاده از ابزار پرسشنامه هدایت شده، داده های مورد نیاز گردآورى و به کمک نرم افزار (SPSS) پردازش شد. در نتیجه آزمون ضریب همبستگی پیرسون (r) بین متغیر وابسته (نگرش به شهروندی گفتگویی) با متغیرهای مستقل (نگرش به شهروندی: قانونی، هنجاری، مشتری، سازمانی و اقتضایی) رابطه معناداری مشاهده گردید. در ضمن، بین متغیر وابسته (نگرش به شهروندی گفت وگویی) و برخی متغیرهای زمینه ای (جنسیت، وضع تأهل، وضع اشتغال، مالکیت مسکن و منطقه مسکونی) رابطه معناداری مشاهده گردید؛ اما برخی متغیرهای زمینه ای (وسیله نقلیه، سن، نوع شغل، تحصیلات، درآمد و بُعدخانوار) رابطه معناداری را نشان نداد. نتایج حاصل از نیکویی برازش متغیرهای تحقیق برای سنجش میزان اعتبار و روایی گویه های پرسشنامه با مقدار آلفای کرونباخ بالا(98/0) تعیین شد. همچنین، برای نیکویی برازش دقیق تر متغیرهای تحقیق، از تحلیل عاملی استفاده شد که میزان آن در نتیجه حاصل از آزمون KMO=0.98 و آزمون تقریبی کُرَویتِ BTS با  مقدار مجذورکاى(χ2) برابر 929/2 در سطح معنادارى قابل قبول نشان دهنده معنادارى ماتریس داده ها و وجود حداقل شرط لازم انجام تحلیل عاملى در مورد ماتریس داده هاى مربوط به کلیه متغیرهاى اصلى می باشد. در ادامه فرآیند نیکویی برازش مدل نظری تحقیق، از آزمون رگرسیون چندگانه  و از تحلیل مسیر استفاده شد که در آن برمبنای مجموع اثراتِ مستقیم و غیرمستقیم متغیرهاى آشکار، از بیشترین و قوی ترین تأثیرِ نگرش به شهروندی گفت وگویی جوانان شهر تهران می توان به نگرش شهروندی سازمانی با ضریب (670/0)، شهروندی هنجاری با ضریب (381/0) و شهروندی اقتضایی با ضریب (181/0) نام برد که به صورت آشکار، مستقیم و غیرمستقیم بر متغیر نگرش جوانان بر شهروندی گفت وگویی تاثیر گذاشته اند. بقیه متغیرهای مستقل نگرش های شهروندی و متغیرهای زمینه ای، به صورت غیر مستقیم یا پنهان بر نگرش شهروندی گفت وگویی جوانان کلان شهر تهران تاثیر گذاشته اند. نتایج یافته های این پژوهش نشان داد که نگرش جوانان کلان شهر تهران نسبت به شهروندی گفتگویی در وضعیت مثبت و مناسبی قرار ندارد و حتی گویای وضعیت بحرانی است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه نحوه گذران اوقات فراغت و میزان شادی در بین جوانان شهر مرند است. این پژوهش با روش پیمایش و با نمونه ای به حجم 381 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و با استفاده از ابزار پرسشنامه در بین جوانان 15 29 ساله شهر مرند انجام گردید. بنابر نتایج تحقیق، میزان شادی جوانان در حد متوسط است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات نشان می دهند که رابطه معنی دار و مثبتی بین اوقات فراغت کل، اوقات فراغت فعال و غیرفعال با میزان شادی جوانان وجود دارد. از بین متغیرهای زمینه ای، بین پایگاه اجتماعی اقتصادی با میزان شادی جوانان تفاوت معنی داری وجود دارد، اما این رابطه با جنسیت و وضعیت تأهل معنی دار نمی باشد. همچنین، بین سن و میزان شادی جوانان رابطه معنی داری مشاهده نشد. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که متغیر اوقات فراغت فعال بیشترین سهم را در تبیین پراکنش میزان شادی جوانان داشته است. براساس نتایج حاصل از این تحقیق می توان گفت که گذران اوقات فراغت از عوامل تأثیرگذار بر شادی جوانان می باشد.

بعد فردی سلامت اجتماعی، جنبه ای از سلامت فرد است که اساساً به شخصیت فرد به عنوان موجودی اجتماعی توجه دارد. نظریه های موجود در این زمینه از نظر ماهیت و کیفیت سرشت- سرنوشت انسان، تفاوت و گاه تضادهای بنیادین با نگاه اسلام دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه بعد فردی سلامت اجتماعی و سنجش بعد فردی سلامت اجتماعی شهروندان تهرانی بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی شان انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی، اکتشافی و پس رویدادی است. 962 آزمودنی به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای منظم انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده به روش تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل واریانس بررسی گردیدند. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه بعد فردی سلامت اجتماعی مبتنی بر آموزه های اسلام 96/0 و مقیاس تدوین شده 59 درصد واریانس بعد فردی سلامت اجتماعی را تبیین می نماید. بعد فردی سلامت اجتماعی در مردان، افراد مجرد، بی کار و گروه سنی 18 تا 30 سال پایین تر از زنان، افراد متاهل، شاغل و گروه های سنی بالاتر است. در وضعیت ترسیمی و مورد انتظار دیدگاه اسلام با وضعیت سلامت اجتماعی شهروندان تهرانی تفاوت وجود دارد. پیشنهاد     می شود نظام سلامت کشور و برنامه ملی سلامت جوانان در تدوین راهبرد ها و برنامه های کلان خود، مفهوم سلامت اجتماعی را مبتنی بر آموزه های اسلام مد نظر قرار دهد و ارتقای سلامت اجتماعی مردان، افراد مجرد، بی کار و گروه سنی 18 تا 30 سال مورد توجه ویژه قرار گیرد.

نظام سیاستگذاری و برنامه ریزی کشور در حوزه جوانان با چالش ها و مشکلات متعددی روبروست که علی رغم تلاش های صورت گرفته، مانع از کارآمدی کامل آن شده است. این چالش ها دارای ماهیت و ابعاد متنوعی است، اما بسیاری از آنها ریشه در ابعاد ساختاری سازماندهی امور جوانان دارند. مقاله حاضر در پی پرداختن به این چالش ها با تأکید بر مسائل ساختاری و پیشنهاد ساختار مناسب جهت بهینه سازی کارکردهای آن می باشد و در این راستا از دو مبنای نظری تحول در نظریه های حوزه مدیریت دولتی و عمومی و همچنین تحولات نظریه های مشارکت جوانان برای تبیین و توجیه الگوی مدنظر خود جهت سازماندهی امور جوانان بهره می گیرد. همچنین، برای انجام تحقیق و تدوین مقاله حاضر از تکنیک های مطالعه تطبیقی، تحلیل محتوا و مرور ادبیات استفاده شده است.  در بخش تطبیقی، بررسی عناوین و ماهیت نهادهای دولتی متولی امور جوانان در سطح جهان به شناسایی شش الگوی اصلی منجر گردید. در حوزه داخلی، جمع بندی چالش های موجود نشان داد که در مجموع برای تبیین ناکارآمدی و عدم موفقیت در حوزه سیاست گذاری و برنامه ریزی امور جوانان علل مختلفی را می توان برشمرد که در چهار دسته عوامل بافتاری، رفتاری، هنجاری و ساختاری قابل طبقه بندی است. بر این اساس، الگویی با عنوان "الگوی سازماندهی یکپارچه/ مشارکتی (شبکه ای)" برای ساختار سازماندهی امور جوانان در کشور پیشنهاد شده است که اولاً، بتواند چالش ها و مشکلات گذشته را تا حدود زیادی مرتفع نماید؛ ثانیاً، با بهره گیری از تجربیات بین المللی در جهت توسعه هرچه بیشتر این حوزه مثمرثمر واقع گردد.

گشوده شدن پنجره جمعیتی  جوان متولدان دهه های  1360و1370 (نسل پرزائی) به روی جامعه ایران، در شرایط گذار اقتصادی- اجتماعی و در بستر تحولات فرهنگی و سیاسی چند دهه اخیر، به منزله فرصتی طلایی  برای استفاده از پتانسیل رشد موجود درجمعیت جوان برای تحقق اهداف توسعه ملی محسوب  می شود. متاسفانه، فقدان  یا ضعف سیاست اجتماعی  هدفمند، برنامه ریزی بلند مدت و اندیشیدن تمهیدات لازم برای نیازهای رشد، حمایت و تامین رفاه آنان در چرخه زندگی  از کودکی تا بزرگسالی کارآمد و مستقل، موجب بروز تهدید ات مختلف علیه قشر (نسل) جوان مذکور و نیز  جامعه در حال توسعه ایران گردیده است. در چنین شرایطی، سنجش و ارائه تصویری جامع از وضعیت جوانان در ایران در چارچوب رویکرد نوین و حقوق محور طرد و ادغام اجتماعی می تواند  توجهات لازم را برانگیزد، شناخت  وارزیابی دقیقتری  از موقعیت و وضعیت اجتماعی - اقتصادی  و مسائل جمعیت جوان به دست دهد و راهگشای سیاستگزاران و نهادهای  متولی ساماندهی و مرتبط با امور جوانان باشد. در این راستا، پژوهش  حاضر با هدف  بررسی تجربی وضعیت جوانان درایران، درقالب مفهوم  جهانی طرد اجتماعی و عملیاتی سازی آن، میزان طرد  و محرومیت یا "عدم ادغام اجتماعی"  جوانان در نظام اجتماعی (کلیت جامعه ) را در دو سطح عینی و ذهنی مورد مطالعه قرار داده است. مفهوم طرد عینی در سه بعد 1- محرومیت مادی، 2- محرومیت از حقوق اجتماعی اساسی و 3- محرومیت از ادغام اجتماعی- فرهنگی عملیاتی شده است. مفهوم طرد ذهنی نیز ناظر بر فاصله بین خواسته ها و انتظارات فرد با وضعیت و شرایط واقعی او می باشد. نتایج این پیمایش توصیفی- تبیینی که در سطح ملی و طی سال های 93-1391، برروی نمونه ای به حجم  4522 نفر از جوانان 15 تا 29 ساله، از 12 استان کشور -که به روش نمونه گیری خوشه ای احتمالی چند مرحله ای انتخاب شده بودند-  با استفاده از پرسشنامه (استاندارد و بومی سازی شده ) به انجام رسیده، نشان می دهد قریب  نیمی (45 درصد) از پاسخگویانِ جوان، طرد اجتماعی عینی (محرومیت چندگانه و مزمن مادی و غیرمادی) را در مسیر حیات و کلیت زندگی خود، به میزان قابل ملاحظه ای (میانگین 34) تجربه کرده اند. نیز حدود نیمی از آنان، با طرد ذهنی (احساس بیرون افتادگی و محرومیت اجتماعی ) شدید (میانگین 7/68) همسازند. همچنین، تفاوت های موجود بین گروه های مختلف جمعیت جوان، درسطوح و ابعاد طرد اجتماعی، مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است .

مدگرایی یکی از مهم ترین پدیده های اجتماعی مدرن است که هم زاده تحولات فرهنگی و اجتماعی معاصر و هم ریشه بروز بسیاری از تغییرات فرهنگی به شمار می آید. هدف این تحقیق، بررسی مدگرایی جوانان در یک رویکرد جامعه شناختی است. مبنای نظری برای طرح فرضیه چندمتغیره، نظریات بوردیو، گیدنز، بلاو، تاجفل و ترنر است و فرضیه پژوهش در قالب یک مدل ساختاری و چندمتغیره طرح شده است. مطالعه به روش پیمایشی، با نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای با حجم 400 نفر در میان جوانان 15 تا 29 ساله شهر یزد با استفاده از پرسشنامه انجام شد. نتایج نشان داد میانگین شاخص کلی مدگرایی پایین تر از متوسط است. بیشترین تأثیرات بر مدگرایی به ترتیب ناشی از مدگرایی خانواده، منش، همنوایی اجتماعی، دینداری و دلبستگی به خانواده است. برآورد شاخص های کلی برازش و همچنین ضرایب ساختاری و اندازه گیری، کلیت مدل طرح شده را تأیید می کند.- هرچند برخی اصلاحات در آن می تواند به بهبود مدل در مطالعات آینده کمک کند.

مقاله حاضر با روش فراسنتز، مطالعات سلامت و بهداشت جوانان را مورد بررسی قرار داده و ضمن پرداختن به مشکلات مفهومی آن بیان می کند که چرا علیرغم اهمیتی که امور بهداشتی در جامعه مدرن یافته است، به سلامت و بهداشت جوانان چندان توجه نمی شود. این مقاله ضمن طرح تلاش های مفهومی که برای آوردن جوانان به متن سیاست های سلامت و بهداشت صورت پذیرفته است، شرح می دهد که اساساً بخش مهمی از این مشکل محصول برداشت و تعریف متفاوت سلامت و بهداشت نزد جوانان و بزرگسالان است. مقاله حاضر در بررسی وضعیت سلامت جوانان در ایران و جهان و مقایسه این دو- علیرغم مشکلات بسیاری که در امر جمع آوری و مقایسه اطلاعات ایران و جهان است- نشان می دهد که چگونه روند کلی سلامت جوانان در جهان به سوی بدترشدن است. برای این امر از جمع بندی مطالعات انجام شده در کشور و مقایسه آن با اطلاعات سلامت نوجوانان در کشورهای اروپا و آمریکای شمالی با عنوان "پیمایش اچ.بی.اس.سی."[1] سود برده شده است. مطالعات در بررسی علل تمایزات در بهداشت جوانان نشان می دهد که همچنان سن، جنس و طبقه مهمترین تعیین کننده های وضعیت سلامت جوانان است. در این مورد اثر متغیرهای سن، جنس و وضعیت اقتصادی- اجتماعی در طول دوره جوانی و بنابر موقعیت های مختلف زمانی و مکانی تغییر یافته و حتی جابجا می شود؛ به گونه ای که در دوران کودکی اثر وضعیت اقتصادی- اجتماعی در سلامت فرد بیشتر و آشکارتر است، اما پس از بلوغ اثرات متغیر طبقه با تمایزی که در جریان بلوغ دختران و پسران ایجاد می شود و نیز در سایه تفاوت های ناشی از نقش های جنسیتی رنگ می بازد و به جای آن اثر متغیر جنس تعیین کننده تر می شود. در همین حال مطالعات نشان می دهد که اثر متغیرهای سن، جنس و طبقه بر حوزه های مختلف سلامت جوانان نیز متفاوت است. در حالی که اثر طبقه و موقعیت اقتصادی- اجتماعی بر تغذیه بیشتر است، اثر متغیرهای دیگر از جمله جنسیت و سن بر تصور از بدن و بهداشت پوست و مو و حتی رفتارهای پرخطر تعیین کننده تر است. در نهایت، مطالعات نشان داده علیرغم آن که ظاهراً اثر عوامل ساختاری بر سلامت جوانان در حال ضعیف ترشدن و در مقابل اثر عاملیت فردی تعیین کننده تر شده است، اما کماکان متغیرهای تعیین کننده سن، جنس و طبقه باقی مانده اند. در تفسیرهایی که از این امر می شود، دو دیدگاه اثر سبک زندگی و خطای شناخت شناسانه مدرنیته متأخر با یکدیگر رقابت می کنند. <br clear="all" /> [1] Health Behavior in School-Aged Children (HBSC) study                          

دوره جوانی، دوره تراکم و فشردگی وقایع اجتماعی جمعیتی در حوزه خانواده است. یکی از این وقایع که نقطه اوج آن در دوره جوانی می باشد، طلاق است. حدود نیمی از طلاق های ثبت شده در کشور در دوره جوانی رخ می دهد و یک چهارم جمعیت مطلقه کشور را نیز جوانان تشکیل می دهند. مقاله پیش رو در چارچوب روش شناسی کمّی به دنبال شناخت ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی جوانان طلاق گرفته و همچنین بررسی رابطه عوامل اقتصادی و اجتماعی با احتمال وضعیت طلاق در میان جوانان ایرانی است. تعداد نمونه مورد بررسی شامل 191370 نفر جوان ازدواج کرده 15-29 ساله بود که از این تعداد 188433 نفر دارای همسر و 2937 نفر طلاق گرفته بودند. یافته ها بیانگر ساختار جوان جمعیت مطلقین و زنانه شدن آن است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان می دهد احتمال طلاق در زنان بیشتر از مردان و در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی است. تحصیلات رابطه منفی با احتمال داشتن وضعیت طلاق دارد. همچنین، بیکاری و بی ثباتی شغلی رابطه مثبت و قوی با احتمال طلاق- البته فقط برای مردان- دارد و در مقابل، اشتغال و استقلال اقتصادی زنان با احتمال طلاق رابطه مثبت و قوی دارد. علاوه بر اینها، وجود فرزند در خانواده احتمال طلاق را کاهش می دهد. 

در دنیای معاصر و با توجه به تحولات هر روزه که در حوزه ارتباطات انسانی رخ داده، روند حرکت جوامع موجب گردیده که نقش دولت ها هر روز کم رنگ تر شود و تحولاتی به وقوع پیوندد. بدیهی است که به موازات تحول جوامع، سناریوهای جدیدی در عرصه های اجتماعی- سیاسی محقق می شود که اولویت های نوین همراه با اتخاذ شیوه ها و ابزارهای جدید همانند استفاده از ظرفیت بازیگران غیردولتی به ویژه  NGOs ها را می طلبد. در این میان، نقش آفرینی جوانان در کشورهای مختلف دنیا به خصوص جوامع توسعه یافته به عنوان نیروی فکر، کار و ارائه ایده در نهادها و مراکز علمی و اداری و روند توسعه YNGOs در نظام جهانی با برنامه های مختلفی از جمله اقدامات عام المنفعه و بشردوستانه فراتر از مرزهای کشورها، تاثیر زیادی بر افکار توده های مختلف مردم و حتی دولت ها و سازمان های بین المللی بر جای گذاشته است. روش به کار برده شده در این پژوهش، شیوه اسنادی و کتابخانه ای و داده ها نیز از نوع کیفی بوده است. در این پژوهش به بررسی این سئوال پرداخته ایم که مشارکت اجتماعی با استفاده از ابزار  NGO Yچگونه می تواند در پیگیری حقوق جوانان مؤثر باشد و چه جایگاهی را برای سازمان های مردم نهاد در توسعه حقوق جوانان قائلیم؟ به نظر می رسد حرکت در مسیر فهم مطالبات داخلی و حقوقی جوانان و دغدغه های آنان موجب  نهادینه سازی فرهنگ استفاده از ظرفیت جوانان با محوریت تشکل های غیر دولتی و استفاده از تجارب بین المللی به منظور توانمند نمودن نسل آینده کشور با نگاهی به اسناد مرجع بین المللی با روحیه مطالبه گری و حقوقی خواهد شد. 

جنسیت، یکی از مهمترین بسترهای اجتماعی مهاجرت محسوب می شود. تا چند دهه اخیر مهاجرت بیشتر پدیده ای مردانه قلمداد می شد، حال آنکه امروزه زنان نیز به مهاجرت می پردازند و نزدیک به نیمی از حرکات مهاجرتی را شکل می دهند. تغییرات ساختاری و نگرشی در مورد موقعیت زنان و مشارکت های اجتماعی آنها،  باعث افزایش توقعات، آرزوها و تمایلات اقتصادی و اجتماعی زنان شده است و آنان برای دسترسی به فرصت ها و موقعیت های اجتماعی و اقتصادی بالاتر، دست به مهاجرت می زنند. با توجه به افزایش نقش زنان در فرآیندهای مهاجرتی در ایران و همچنین وجود خلاهای تحقیقاتی در این زمینه، این مقاله به بررسی مهاجرت های شغلی و تحصیلی زنان جوان و عوامل موثر بر آن در ایران در دوره 90-1385 می پردازد. روش مورد استفاده، تحلیل ثانویه داده های دو درصدی سرشماری 1390 است. در دوره1390-1385 حدود 5/5 میلیون نفر در کشور مهاجرت داشته اند که 52 درصد آنها مرد و 48 درصد زن بوده اند. نتایج بررسی نشان داد که حدود یک پنجم زنان جوان به دلایل شغلی و تحصیلی مهاجرت و جا به جایی داشته اند. نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد که وضعیت تاهل (مجرد بودن زنان)، سرپرست خانوار بودن زنان، ضریب نفوذ اینترنت، تحصیلات دانشگاهی و مشارکت اقتصادی آنان از مهمترین عوامل اثر گذار بر مهاجرت های شغلی و تحصیلی زنان در سال های اخیر می باشد. از این رو، افزایش سطح تحصیلات زنان در ایران و به تبع آن تحرک اجتماعی و ورود به بازار کار زنان منجر به حرکات مکانی و مهاجرتی بیشتر در ایران خواهد شد.