تحلیل مضمونی

اهمیت ارزیابی عملکرد بر کسی پوشیده نیست و در نظر، هرچه از قاعده سازمان ها به سمت رأس آنها حرکت می کنیم اهمیت آن افزایش می یابد تا جایی که در رأس سازمان های دولتی و در مرز مدیریت و سیاست به وزیران می رسیم. در کنار این، پیشرفت و توسعه کشورها به پیشرفت علم و دانش وابسته است؛ لذا دستگاه های متولی دانش و فناوری و مدیران عالی آنها، نقش زیادی در پیشرفت و توسعه کشورها دارند. بر اساس این و با نظر به خلأ الگوی ارزیابی عملکرد برای مدیران عالی دولتی کشور، پژوهشگر با تمرکز بر رویکرد دستاوردمحورِ ارزیابی عملکرد، وزیر علوم، تحقیقات و فناوریِ جمهوری اسلامی ایران را مورد مطالعه خود قرار داد و بر اساس ترکیبی از روش های نمونه گیری سهمیه ای، هدفمند و نظری، با 42 نفر از صاحب نظران، مصاحبه کرد و پس از تحلیل نظرهای آنها با روش تحلیل مضمونی به 37 مضمون سازمان دهنده و 11 مضمون فراگیر به شرح ذیل دست یافت: توسعه آموزش عالی، تولید علم نافع، آمایش آموزش عالی، دستاوردهای مدیریتی، تربیت نیروی انسانی، دستاوردهای سیاست گذارانه، دستاوردهای سیاسی، ارتقای جایگاه دانش، دانشگاه و دانشمند، اسلامی کردن دانشگاه ها، دیپلماسی علمی و مدیریت بودجه.

اچ آی وی/ایدز به عنوان مساله ای چندوجهی دارای پیامدهای زیستی، اجتماعی و روانی است که زندگی فردی و اجتماعی مبتلایان را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری با قرار گرفتن در کانون روابط اجتماعی فرد، تعاملات او را دست خوش تغییرات اساسی می کند. یکی از جنبه های کمتر دیده شده این بیماری که در تحقیقات مرتبط نیز مورد غفلت قرار گرفته است،افشاء می-باشد. تحقیق حاضر به بررسی این موضوع در بین زنان مبتلا در شهر تهران پرداخته است. روش تحقیق مورد استفاده به صورت کیفی تحلیل مضمونی و ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساخت یافته بوده است. روش نمونه گیری به صورت هدفمند و جامعه پژوهشی 18 نفر بوده که تا زمان اشباع نظری با رضایت آگاهانه و اصول اخلاقی رازداری انتخاب شده و به سوالات پاسخ داده اند. زمان گردآوری اطلاعات بهار و تابستان 1398 بوده است. براساس یافته ها در ذیل تجربه ی مفهوم افشاء، چهار مضمون اصلی و هشت مضمون فرعی به دست آمده است. مضامین اصلی شامل«مرزبندی افشاء»، «ترس از افشاء»، «مدیریت افشاء» و «ناسازه افشاء» می باشد و مضامین فرعی دربردارنده«دوگانه بیمار- بیماری»، «مرز احساس امنیت و احساس عدم امنیت»، «ترس از انگ غیراخلاقی بودن»، «ترس از طرد»، «دوراهی افشاء»، «کنترل افشاء»، «همدلی و حمایت» و «طرد» بوده است.

در فضای رسانه ای کشور، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، اصلی ترین سازمان رسانه ای است که روایت رسمی را از رویدادها ارائه می دهد، اما نوع مواجهه مخاطبان با این روایت ها و یا خوانش آنها همیشه دغدغه جدی مسئولان و سیاستگذاران بوده است. این تحقیق با هدف شناخت قرائت های مخاطبان از اخبار و سیاست های خبری صداوسیما انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از روش مصاحبه کیفی متمرکز، 24 مصاحبه نیمه ساخت یافته فردی و گروهی با 32 نفر از مخاطبان تهرانی بالای 18 سال صورت گرفته و داده های حاصل از این مصاحبه ها به روش تحلیل مضمونی، واکاوی شده است.نتایج تحقیق نشان داد که خوانش مصاحبه شوندگان از سیاست های بازنمایی اخبار بین المللی حاوی دو مولفه اصلی است: بزرگنمایی مشکلات کشورهای دیگر و بازنمایی دوقطبی اخبار خوب و بد بین المللی (اهوارایی/ اهریمنی). همچنین خوانش آنها از اخبار سیاسی داخلی در سه مولفه اصلی بازنمایی غیرمتوازن گروه های اجتماعی، سوگیری جناحی و سیاست های محدودکننده (سانسور و سوگیری) خلاصه می شود. البته مصاحبه شوندگان سیاست خبری تلویزیون برای بازنمایی اقتصاد را با مولفه های (بازنمایی آرامش اقتصادی؛ ناهمخوانی بازنمایی شاخص های اقتصادی با تجربه زندگی روزمره؛ بازنمایی دوگانه وضعیت اقتصادی کشور) خوانش کردند. همچنین از نظر آنها بازنمایی فرهنگ در برنامه های خبری تلویزیون را می توان در سه مقوله دسته بندی کرد: سیاست های متناقض در بازنمایی مولفه های فرهنگی؛ مرزبندی در بازنمایی مسائل اجتماعی و فرهنگی و آسیب های بازنمایی برنامه های خبری فرهنگی در تلویزیون.

این پژوهش به مطالعه خطبه های جمعه و عیدین پیامبر گرامی اسلام6 می پردازد. در یک نگرش کلی، با جمع آوری خطبه های جمعه و عیدین به جا مانده رسول خدا6 از جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت به مواردی چون گزارش اجمالی از خطبه ها، فهرست کل نمایه های خطبه ها بدون حذف مکررات و فهرست کل نمایه های خطبه ها با حذف مکررات اشاره شده است. سپس در قالب تحلیل موضوعات خطبه ها مسائلی از قبیل تعیین مؤلفه های مهم خطبه ها، میزان تکرار مؤلفه های مهم، اولویت بندی ارزش های دینی، شاخصه های جامعه دینی از دیدگاه پیامبر اسلام6، حجم و مدت زمان ایراد خطبه ها و تحلیل مناسبتی آنها مورد بررسی قرار گرفته است. از آن جا که مؤلفه های اخلاقی بیشترین میزان تکرار را در میان سایر مؤلفه ها به خود اختصاص داه است، لذا اخلاق مداری به عنوان مهم ترین شاخصه جامعه دینی از دیدگاه نبی مکرم اسلام6 معرفی گردیده است.

یکی از دغدغه های مهم پژوهشگران علوم اسلامی، ضرورت به کارگیری روش های تحقیق میان رشته ای نوین در کنار روش های معمول و سنتی در نقد و فهم نصوص دینی است. از جمله این روش های تحقیق متن محور و اِسنادی مناسب جهت تحلیل نصوص دینی، روش «تحلیل محتوا» می باشد که تکنیک های کمّی و کیفی مختلفی دارد و لازم است ضمن اتخاذ تکنیک مناسب، مراحل اجرای آن متناسب با ماهیت خاص نصوص دینی، بومی سازی شود. در این پژوهش، تلاش شده تا در راستای متناسب سازی این روش جهت نقد و فهم نصوص دینی، کارکردها و تفاوت های دو تکنیک «تحلیل محتوای مضمونی» و «تحلیل محتوای مقوله ای» تبیین گردد. به همین منظور با انتخاب دو متن دعای عرفه منقول از امام حسین(ع) و دعای عرفه منقول از امام سجاد(ع) به عنوان جامعه آماری تحقیق تلاش گردید تا ساختار هندسی هر دعا و رابطه ساختاری و محتوایی میان آن ها با یکدیگر بررسی شود. یافته های تحقیق بیانگر آن است که تأکید بر خداشناسی با الگویی واحد و نیز معرفی راهنمایان دینی، مهم ترین وجه اشتراک این دو متن می باشد. در عین حال، تبیین نیازهای مردم در عصر حیات هر دو امام، وجوه اختلاف و تفاوت میان متن دو دعا بوده که باعث شده در دعای عرفه امام حسین(ع) با موضوع انسان شناسی و تبیین جایگاه افراد در جامعه اسلامی، و در دعای عرفه امام سجاد(ع) با موضوع امام شناسی و تبیین وظایف شیعیان نسبت به ائمه اطهار(ع) مواجه باشیم. بنابراین، هر دو متن مستقل از هم دیگر، دارای کارکردهای مشخص دینی و اجتماعی هستند.

این تحقیق به بررسی مدل پیش بینی عملکرد سازمانی مبتنی بر تحلیل داده های بزرگ و هوش استراتژیک می پردازد. در دنیای پیچیده و پر تغییر امروز، سازمان ها برای تصمیم گیری های استراتژیک و بهبود عملکرد خود نیازمند استفاده از تکنیک های نوین مانند تحلیل داده های کلان و هوش مصنوعی هستند. داده های بزرگ، با فراهم آوردن دیدگاه های عمیق و تحلیل های پیشرفته، به سازمان ها این امکان را می دهند که پیش بینی های دقیق تری در مورد عملکرد خود داشته باشند. همچنین، هوش استراتژیک به عنوان ابزاری برای تحلیل اطلاعات و اتخاذ تصمیمات آگاهانه در راستای مزیت رقابتی پایدار مطرح می شود. هدف اصلی این مقاله، طراحی مدل پیش بینی عملکرد سازمانی با استفاده از این دو رویکرد استراتژیک است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، تحلیل مضمونی و مصاحبه با ۱۵ نفر از خبرگان حوزه مدیریت و فناوری اطلاعات است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ترکیب داده های بزرگ با هوش استراتژیک، می تواند سازمان ها را در پیش بینی و بهبود عملکرد خود یاری دهد و راهکارهایی برای مدیریت بهینه فرآیندها و تصمیمات استراتژیک فراهم آورد.