پژوهش در ورزش تربیتی (دانشگاهی)

یکی از سازوکارهای افزایش تمایل دانشجویان به ورزش و مشارکت در فعالیت ورزشی، برگزاری مناسب رویدادها و فعالیت-هایی مانند المپیاد ورزشی دانشجویی می باشد. ﻫﺪف ﺗﺤﻘیﻖ ﺣﺎﺿﺮ شناسایی عوامل برگزاری اثربخش المپیاد ورزش های همگانی دانشجویان و ارائه راهکارهایی برای بهبود اجرای آن بود. روش پژوهش کیفی و با روش تحلیل مضمون انجام شده است. برای گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند استفاده شده است. ﺟﺎمعه آﻣﺎری ﺗﺤﻘیﻖ شامل همه دانشجویان، مربیان، سرپرستان و عوامل اجرایی پنجمین المپیاد ورزش های همگانی دانشجویان دانشگاه ها بود. ﻧﻤﻮﻧﻪﮔیﺮی ﺑﻪﺻﻮرت هدفمند انجام ﺷﺪ. ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم 25 ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و رسیدن به اﺷﺒﺎع ﻧﻈ ﺮی، ﺑ ﻪ ﻣﺼ ﺎﺣﺒﻪﻫ ﺎ ﭘﺎﯾﺎن داده ﺷد. همچنین اسناد، گزارشات و مقالات مرتبط با موضوع مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. پس از جمع آوری اطلاعات، کدهای مربوط به مصاحبه های مکتوب با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مضمون تحلیل شدند. یافته های پژوهش پس از شناسایی تم های اولیه، ثانویه و اصلی نشان می دهد که عوامل برگزاری اثربخش المپیاد ورزش های همگانی دانشجویان در چهار مقوله اصلی سوق دهنده ها، راهکارها، بازدارنده ها و پیامدها قرار گرفتند. برگزاری مطلوب المپیاد دانشجویی باعث توسعه فرهنگ ورزش همگانی و افزایش نشاط و شادابی در بین دانشجویان خواهد شد. همچنین نتایج این تحقیق راهکاری عملی برای مجریان و تصمیم گیران المپیاد ارائه کرده و گامی هر چند کوچک در راستای کیفیت بخشی به ورزش های دانشجویی برداشته است.

هدف مطالعه حاضر بررسی جامعه شناختی نقش خانواده در اجتماعی کردن نوجوانان پسر از طریق ورزش کشتی ( کشتی گیران نونهال و نوجوانان شهرستان ساری 12 تا 19 ساله) در سال 1399 بود. این پژوهش، توصیفی – تحلیلی از نوع مقطعی بود. محقق قبل از تنظیم ابزار جمع آوری اطلاعات (مصاحبه و پرسش نامه) از مشاهده مشارکت آمیز به مدت چهار سال بهره برده بود. چارچوب نظری این تحقیق، کنش متقابل نمادین بود؛ بنابراین با توجه به چارچوب نظری تحقیق از روش ترکیبی (کیفی و کمی) استفاده شد. تعداد 300 نفر از کشتی گیران نونهالان و نوجوانان جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند که براساس فرمول کوکران، 141 نفر به عنوان نمونه مشخص شدند و با روش نمونه گیری تصادفی (به روش قرعه کشی) از باشگاه ها انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسش نامه محقق ساخته بود. بررسی ها نشان داد که بین ورزشی بودن خانواده ، حمایت خانواده از ورزش کشتی ، نگرش خانواده به ورزش کشتی، الگوبودن خانواده و همچنین متغیر همسالان با جامعه پذیری از طریق ورزش کشتی رابطه معناداری وجود داشت. نتایج یافته های مدل رگرسیونی نشان داد که متغیرهای ورزشی بودن خانواده، حمایت خانواده از ورزش کشتی، نگرش خانواده به ورزش کشتی و الگوبودن خانواده، بیشترین تأثیر را بر جامعه پذیری از طریق ورزش کشتی داشتند. متغیرهای مستقل چهارگانه توانستند 58 درصد از تغییرات مربوط به متغیر وابسته این تحقیق را تبیین کنند.

هدف این پژوهش بررسی الگوی مدیریت اتلاف آموزشی در اثربخشی نظام آموزش تربیت بدنی و علوم ورزشی ایران بود. رویکرد تحقیق حاضر از نظر هدف بنیادی و از لحاظ استراتژی از نوع کیفی بود که با استفاده از گراندد تئوری و براساس رویکرد سیستماتیک استراوس-کوربین انجام شد. داده های پژوهش با استفاده از تکنیک اسنادی و مصاحبه اسمی با خبرگان جمع آوری شد. شرکت کنندگان در بخش مصاحبه، اساتید و متخصصان مدیریت ورزشی و مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، معلمان ورزش، مدرسان و مربیان خبره ورزش دانشگاهی و همچنین اساتید و دانشجویان گرایش های مختلف علوم ورزشی بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. مصاحبه با شرکت کنندگان با 10 نفر شروع شد و تا رسیدن به حد اشباع نظری ادامه یافت و با 16 نفر مصاحبه انجام شد. سپس با تحلیل داده های کیفی، 23 مقوله حاصل شد که شامل موجبات علّی حاوی چهار مقوله (عوامل مرتبط با اساتید، ویژگی های دانشجویان و...)، عوامل زمینه ای حاوی چهار مقوله (جذب و جانشین پروری، آماده سازی محیط حقوقی و...)، شرایط مداخله گر حاوی پنج مقوله (نبود شاخص های ارزیابی، خروجی نامناسب دانشکده های علوم ورزشی و...)، راهبردها حاوی شش مقوله (تعیین صلاحیت های شغلی برای اساتید، تدوین شاخص های بهره وری آموزشی در علوم ورزشی و...) و پیامدها حاوی چهار مقوله (مدیریت زمان، اثربخشی و...) بود. آنچه به عنوان پدیده اصلی شناسایی شد، عبارت است از ارزش آفرینی از طریق شناسایی و حذف حداکثری اتلاف ها که در تمام بخش ها وجود دارد و باعث افزایش کیفیت و درنتیجه باعث اثربخشی آموزشی می شود.

ورزش تربیتی به عنوان یکی از زمینه هایی که در تربیت نسل جوان نقش داردْ مطرح است. هدف این پژوهش شناسایی پیشران های کلیدی ورزش تربیتی عراق در افق 2033 بود. پژوهش حاضر از نظر مبانی، تفسیرگرایی، از لحاظ رهیافت پژوهش، استقرایی و از حیث ماهیت، ترکیبی بود. جامعه آماری پژوهش ذی نفعان ورزش تربیتی کشور عراق (اساتید دانشگاه، معلمان، دانشجویان و دانش آموزان) بودند که از بین آن ها 20 نفر به صورت هدفمند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه، برای ممیزی آن از معیارهای لینکلن و گابا (1985) و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل-ساختاری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، 71 عامل تأثیرگذار، محیط ورزش تربیتی کشور عراق در افق 2033 را شکل می دهند که از بین آن ها 16 عامل دارای اهمیت و عدم قطعیت بسیار زیاد هستند. همچنین پیشران های کلیدی ورزش تربیتی کشور عراق در افق 2033 پنج پیشران با بیشترین امتیاز در عدم قطعیت و اهمیت است که شامل: 1. نرخ رشد اقتصادی کشور عراق، 2. جهت گیری سیاست داخلی، 3. ضریب نفوذ فناوری، 4. سبک زندگی شهروندان و 5. وضعیت گفتمان زیست محیطی می شود؛ درنتیجه لازم است وضعیت آن ها در طراحی برنامه ها و اقدامات ورزش تربیتی کشور عراق به طور ویژه لحاظ شود. در عراق هیچ بازیگری کنترل کامل روی تمامی این مؤلفه ها و پیشران ها ندارد، اما سیاست گذاران و بازیگران با شناخت این عدم قطعیت های راهبردی، فضا و فرصت بیشتری برای کنشگری مناسب در افزایش انطباق پذیری و تاب آوری ورزش تربیتی با نیروهای کلان محیطی دارند.

مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوی جامعه شناختی سرمایه اجتماعی بازیکنان فوتبال با رویکرد اخلاق حرفه ای انجام شد. این تحقیق از نظر هدف، بنیادی و از نظر روش جمع آوری اطلاعات، پیمایشی بود. برای دستیابی به هدف از طرح تحقیق آمیخته اکتشافی بهره گرفته شد. جامعه مشارکت کنندگان در بخش کیفی شامل اساتید تربیت بدنی و پیشکسوت های مطرح فوتبال کشور بود. با روش نمونه گیری نظری، پس از 35 مصاحبه اشباع نظری به دست آمد. جامعه آماری بخش کمّی نیز شامل پیشکسوتان و داوران، مربیان، کارشناسان فوتبال و بازیکنان بود که با روش اندازه اثر و توان آزمون حجم نمونه 155 نفر برآورد شد. نمونه گیری بخش کمّی با روش طبقه ای-تصادفی انجام شد. جمع آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته صورت پذیرفت. تحلیل کیفی مصاحبه های تخصصی با روش گراندد تئوری و نرم افزار MAXQDA انجام شد. در بخش کمّی نیز از روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار SmartPLS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد، سرمایه اجتماعی بازیکنان فوتبال بر اخلاق حرفه ای تأثیر دارد و اخلاق حرفه ای بر رشد و موفقیت فوتبال در کشور مؤثر است. درمجموع می توان گفت فرهنگ سازی در باشگاه، توانمندسازی بازیکنان و نظارت بر برگزاری مسابقات رسمی و لیگ برتر عوامل علّی هستند که بر سرمایه اجتماعی بازیکنان فوتبال تأثیر می گذارند. ویژگی های جامعه شناختی، زمینه و بستر را فراهم می کنند و دغدغه های ذهنی بازیکنان و مشکلات و مسائل مادی نیز عوامل مداخله گر هستند که بر اخلاق حرفه ای تأثیر می گذارند. اخلاق حرفه ای نیز بر رشد و موفقیت فوتبال در کشور تأثیرگذار است.

ورزش های دانشگاهی می توانند بهبود سلامتی فیزیکی و روانی دانشجویان را ارتقا دهند. دانشجویان که تمایل بیشتری به ورزش های دانشگاهی دارند، می توانند عملکرد تحصیلی و تجربه دانشجویی خود را بهبود ببخشند. یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر تمایل دانشجویان به شرکت در فعالیت های ورزشی، برند دانشگاه است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر اصالت برند دانشگاهی بر تمایل دانشجویان به ورزش های دانشگاهی با توجه به نقش میانجی ارزش ویژه برند دانشگاه بود. این تحقیق براساس هدف، کاربردی و براساس ماهیت روش، تحقیق توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه های منتخب شهر تهران بودند. روش نمونه گیری در پژوهش حاضر، غیرتصادفی (دردسترس) بود. پرسشنامه تحقیق به صورت الکترونیکی بین دانشجویان دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، علامه طباطبایی و شهید بهشتی توزیع شد و درمجموع 438 پرسشنامه جمع آوری شد. برای سنجش متغیر اصالت برند از پرسشنامه استاندارد آغاز و همکاران (2024)، برای سنجش متغیر ارزش ویژه برند از پرسشنامه پریرا و همکاران (2022) و برای سنجش متغیر تمایل دانشجویان به ورزش دانشگاهی از پرسشنامه مارتینز و همکاران (2024) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از نرم افزار لیزرل نسخه 8/8 استفاده شد. نتایج نشان داد، اصالت برند دانشگاهی بر ارزش ویژه برند و تمایل دانشجویان به ورزش های دانشگاهی تأثیر مثبت و معناداری دارد. ارزش ویژه برند بر تمایل دانشجویان به ورزش های دانشگاهی تأثیر مثبت و معناداری دارد. نقش میانجی ارزش ویژه برند در تأثیرگذاری اصالت برند دانشگاهی بر تمایل دانشجویان به ورزش های دانشگاهی تأیید شده است.

بررسی تحقیقات داخلی اخیر حاکی از وجود چالش ها و کاستی های متعددی در ورزش تربیتی در مدارس است. در دو دهه اخیر با توجه به اهمیت ورزش مدارس، محققان بین المللی توجه بیشتری به این حوزه کرده اند که نتایج این تحقیقات به انباشت اطلاعات، تجربیات و چارچوب های نظری منجر شده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، شناسایی زمینه های موردتوجه و نتایج به دست آمده توسط پژوهش های برتر بین المللی در حوزه ورزش تربیتی مدارس در بازه زمانی ۱۹۹۹-۲۰۲۳ است. در همین راستا، در این پژوهش برای تدوین یک روش مروری نظام مند، ابتدا از روش علم سنجی برای دستیابی به نمونه تحقیق و مطالعات برتر استفاده شد. سپس به منظور کشف الگوهای عینی و روابط پنهان در ادبیات، تحلیل محتوای تمام متن روی مقالات پراستناد و برتر صورت گرفت. نتایج به دست آمده از تحلیل محتوای مقالات پراستناد نشان می دهد که زیرساخت ها، فرایندهای اجرایی، منابع انسانی، سیاست ها و برنامه ها، ارتباطات، پیامدها و چالش های موجود، مؤلفه های اصلی ورزش تربیتی در مدارس را شکل می دهند. همچنین نتایج پژوهش های بررسی شده که غالباً در کشورهای توسعه یافته انجام شده اند، نشان می دهد که به این مؤلفه ها و چالش ها در برنامه های راهبردی و عملیاتی کشور ما کم توجهی شده است؛ بنابراین نتایج به دست آمده از این تحقیق می تواند با ارائه الگوها، چارچوب های نظری و تجربیات ارزشمند سایر کشورهای پیشرو، زمینه مناسبی را برای توسعه هرچه بیشتر ورزش تربیتی در مدارس کشورمان فراهم آورد.