محمدجواد مهدوی

محمدجواد مهدوی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۰ مورد.
۲۱.

بررسی ارتباط گفتمان قدرت با شخصیت نافرمان در فراداستان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال دهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۰ 116-139

کلیدواژه‌ها: فراداستان فارسی شخصیت نافرمان بوردیو موقعیت کنش منش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۳ تعداد دانلود : ۶۶۶
خلق «شخصیت نافرمان» خصیصه ای است که در اکثر فراداستان های ایرانی به وضوح دیده می شود و از ویژگی های غالب فراداستان فارسی است. موضوع این پژوهش بررسی ارتباط میان غلبه این ویژگی در فراداستان فارسی با توجه به پراکندگی ویژگی های فراداستان در آثار خارجی با گفتمان و نوع ساختار قدرت در جامعه ایران است. در ایران حدود سال های پیش از انقلاب 1357، چند گروه و اندیشه سیاسی وجود داشت؛ اما پس از انقلاب و بعد از غیریت سازی برای هویت یابی، فضای استعاری گفتمان انقلاب اسلامی به تدریج محدود شد و از میان گروه های سیاسی مختلف فقط گفتمان بنیاد گرای اسلامی هژمونیک شد. این گفتمان دال هایی همچون قداست سنت ها، مالکیت، خانواده و نگرش های پدرسالارانه دارد. تأثیر این وضعیت در فراداستان فارسی دیده می شود که در این مقاله با استفاده از آرای بوردیو به بررسی آن خواهیم پرداخت. با نظر به آرای بوردیو می توان وضعیت سیاسی کشور را «موقعیت» درنظر گرفت و شخصیت نافرمان را «کنش». طی بررسی کنش، ویژگی هایی رخ نمود که بوردیو آن ها را «منش» می نامد و بر این باور است که منش ها با موقعیت ها ارتباط دارند. در این مقاله، چند منش را در شخصیت نافرمان به مثابه کنش یافته ایم که با موقعیت در ارتباط اند. این منش ها عبارت اند از: تأکید بر فردگرایی و اعلام حضور، مطالبه کردن صدا و اعتراض به راوی به عنوان قدرت تام .
۲۲.

مقایسه سه نوع تکلیف در روش تکلیف محور و تأثیر آن در آموزش دستور زبان فارسی به غیر فارسی زبانان (انشای کوتاه، بازنویسی متن و بررسی اختلاف تصاویر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 1 - 24

کلیدواژه‌ها: تکلیف محور تکلیف گروهی بخش های زبان مند دستور زبان آزفا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۷ تعداد دانلود : ۷۴۳
یکی از روش های موفق آموزش زبان ارتباطی، روش یادگیری تکلیف محور است که مزایای کار گروهی و تعامل کلاسی را همزمان با مؤلفه های مثبت توجه به صورت های دستوری در خود دارد. در زبان فارسی پژوهش های مستقل اندکی درباره روش تکلیف محور انجام شده است؛ اما در زبان انگلیسی پژوهش های پر شمار و گوناگونی درباره میزان تأثیر گذاری روش تکلیف محور صورت گرفته است. این مقاله، پس از بیان اهمیت روش تکلیف محور، با گزینش سه نوع تکلیف پر کاربرد در متون آزفا (انشای کوتاه، بازنویسی متن و بررسی اختلاف تصاویر) و ثبت تعامل های 16 فارسی آموز بنیاد سعدی، از طریق مطالعه ی بخش های زبان مند و فراگفتار هر یک از آنان، هنگام اجرای گروهی این تکلیف ها، می کوشد میزان تأثیر هر یک از این تکلیف ها را در جلب توجه زبان آموزان به صورت های دستوری بررسی کند و برایندی از کاربست عملی روش تکلیف محور در کلاس درس و مزایای آن به دست دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که انجام تکلیف به صورت گروهی در ارتقای توانش دستوری زبان آموزان آشکارا تأثیر مثبت دارد؛ بازخورد مثبت یا منفی ای که زبان آموزان در تعامل با یکدیگر ارائه می کنند، در بیشتر موارد سازنده است؛ منجر به تصمیم گیری صحیح می شود و زبان آموزان بر مقوله های دستوری ای که در قالب تکلیف فرا می گیرند، مسلط ترند. از میان انواع گوناگون تکلیف، بازنویسی متن به دلیل قابلیت بازطراحی برای توجه به صورت های دستوری مختلف و بازتاب مشخص تر مقوله های دستوری هدف در آن، برای آموزش دستور از مناسب ترین گزینه هاست.
۲۴.

معرفی یک گروه نقشی جدید در نحو زبان فارسی؛ گروه نقشی نکره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی گروه اسمی نکره مقوله نقشی گروه حرف تعیین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۶ تعداد دانلود : ۸۳۱
عنصر /i:/ که در فارسی به عنوان تکواژ یا واژه بست نکره شناخته می شود در پژوهش های مختلف ساختواژی و معناشناختی بررسی شده است. امّا در تحلیل های نحوی جایگاه خاصی برای آن درنظر گرفته نمی شود. در دستور زایشی، مقوله های نقشی به عنوان عناصری که جایگاه و ارتباط دستوری میان مقوله های واژگانی را مشخص می کنند مطرح شده اند. پیشتر گروه اضافه به عنوان یک گروه نقشی در بالای اسم در فارسی مطرح شده است. در این پژوهش برای نخستین بار تحلیل کاملی از عملکرد عنصر نکره به عنوان یک گروه نقشی مبتنی بر برنامه کمینه گرا ارائه و استدلال می شود که می توان بسیاری از سازه های اسمی (NP/DP) را به عنوان گروه نقشی نکره (IndefP) نمایش داد. بر این اساس، مقوله یادشده یک مقوله نقشی هسته پایانی در زبان فارسی است که اسم یا گروه های اسمی را به عنوان متمّم و انواع سازه های وصفی (بند موصولی، گروه حرف اضافه ای، گروه صفتی) را به عنوان ادات می پذیرد. گروه نقشی نکره علاوه بر جایگاه های موضوع، خود می تواند در جایگاه غیر موضوع و به عنوان ادات به گروه (بیشینه یا درونی) زمان T افزوده شود.
۲۵.

فهم مسئله ی اصلی ادبیات نوجوان بر مبنای رویکرد روان شناسی اگزیستانسیال (ارنستو اسپینلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 186 - 216

کلیدواژه‌ها: ارنستو اسپینلی روان شناسی اگزیستانسیال مسئله ی ادبیات نوجوان نظریه ی ادبیات نوجوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۴ تعداد دانلود : ۶۲۰
در این پژوهش به دنبال پاسخ گویی به این پرسش بودیم که آیا روان شناسی اگزیستانسیال (به روایت ارنستو اسپینلی) چارچوب مفهومی مناسبی برای فهم مسئله ی ادبیات نوجوان و پژوهش در این حوزه ارایه می دهد یا نه. بدین منظور، ابتدا مسئله ی ادبیات نوجوان را در چارچوب های نظری موجود تحلیل کردیم و دیدیم که همه ی آن ها درنهایت، مسئله ی ادبیات نوجوان را نمود نوعی دوراهی و تقابل میان خود و دیگری/جهان می دانند. پس از معرفی مختصر روان شناسی اگزیستانسیال نشان دادیم که می توان با تکیه بر اصل هم پیوستگی و مفاهیمی چون دیمونیک، انتخاب، آزادی و مسئولیت اصیل و غیراصیل، مسئله ی اصلی ادبیات نوجوان را صورت بندی کرد. در ادامه، الزامات خاصِ روش کاربرد این نظریه (کیفی، سوژه محور ومبتنی بر توصیف) و زمینه های مناسب نظریه پردازی و نقد در این حوزه را بر مبنای روان شناسی اگزیستانسیال پیشنهاد کردیم.  
۲۶.

ساختارهای شرطی گلستان سعدی و کارکردهای بلاغی- معنایی آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کهن نامه ادب پارسی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۹)

کلیدواژه‌ها: سعدی گلستان ساختارهای شرطی زبان ادبی بلاغت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۵۱۱
گلستان سعدی به مثابه یکی از امهات متون نثر پارسی، از جنبه بلاغی و زبانی، متنی بسیار غنی است. در پژوهش حاضر، انواع ساختارهای شرطی ("اگر" و متعلقات آن) به مثابه ابزارهایی مؤثر در بلاغت و معنا در گلستان سعدی بررسی و تحلیل شده است. مدعای اصلی پژوهش حاضر این است که اولاً گزاره های شرطی کتاب گلستان، از حیث ساختاری دارای تنوع هستند و ثانیاً این گزاره ها، نقش مهمی را از لحاظ معنایی و بلاغی در کتاب گلستان ایفا کرده اند. برای اثبات این مدعا، انواع ساختارهای شرطی به کار رفته در کتاب گلستان، از لحاظ ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است و کارکردهای معنایی هریک از این ساختارها، واکاوی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که گزاره های شرطی در گلستان، از حیث ساختاری و اغراض بلاغی- معنایی در 14 مدل مختلف قابل دسته بندی هستند و اغراض بلاغی مختلفی همچون: تشبیه، توصیف، ربط، التزام و ... را دربرمی گیرند.
۲۷.

بررسی ارتباط پلورالیسم با فروپاشی سامان زمان و تعدد روایت در فراداستان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۰۲

کلیدواژه‌ها: فراداستان فارسی پلورالیسم سامان زمان تعدد روایت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۶۷۵
فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت، خصیصه هایی هستند که در اکثر فراداستان های ایرانی به وضوح دیده می شوند و می توان گفت جزو ویژگی های غالب فراداستان فارسی هستند. در واقع فراداستان ویژگی های بسیار زیادی دارد، اما در فراداستان فارسی تنها چند ویژگی غالب است که فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت از آن ویژگی هایند. غلبه این دو ویژگی در فراداستان فارسی با توجه به پراکندگی ویژگی های فراداستان در آثار خارجی در ارتباط با مسئله پلورالیسم در جامعۀ ایران قابل بررسی است. به طورکلی می توان گفت در ایران، در دهه هفتاد با مطرح شدن مبحث نواندیشی دینی و سپس چندگانگی فرهنگی و پلورالیسم، نوعی نگرش نسبی اندیشی رواج پیدا کرد. این مباحث با مقاله های مجله کیان آغاز شد و به چاپ کتاب صراط های مستقیم و هویت چهل تکه منجر شد. آنچه بیش از همه از چالش مطرح شدن مبحث پلورالیسم برآمد نگرش نسبی اندیشی بود که با وجود مطلق اندیشی هایی که پیش ازاین در گفتمان دینی مردم وجود داشت به یک مسئله حساسیت برانگیز بدل شد و ازاین رو تأثیر این وضعیت در فراداستان فارسی به عنوان غلبه دو کنش فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت ظهور کرد که زاییده یک نگرش نسبی گراست. با نظر به آرای بوردیو می توان پیدایش مبحث پلورالیسم را موقعیت در نظر گرفت و فروپاشی سامان زمانی و مکانی روایت و تعدد روایت را کنش. طی بررسی موقعیت، ما به ویژگی ای از کنش رسیدیم که بوردیو آن را منش می نامد و بر این باور است که منش ها با موقعیت ها ارتباط دارند و این منش همان نگرش نسبی اندیشی است که منجر به خلق و غلبه چنین ویژگی هایی در فراداستان فارسی شده است.
۲۸.

بررسی سفر قهرمان در رمان سه گانه ی اَشَوَزدَنگهِه اثر آرمان آرین براساس الگوی سفر قهرمان جوزف کمپبل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 129 - 154

کلیدواژه‌ها: آرمان آرین اَشوَزدَنگهِه سفر قهرمان کمپبل کهن الگو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۷ تعداد دانلود : ۵۲۳
  جوزف کمپبل با بررسی داستان های جهان، الگوی واحد و گسترده ای با عنوان «سفر قهرمان» برای تمام داستان ها و حتی زندگی انسان ها مطرح کرد. تکیه بر قهرمان به عنوان یکی از عناصر داستان نوجوان، اهمیتی خاص دارد و انتخاب روش زندگی و منش قهرمانان می تواند دید نوجوانان را به زندگی و هدف آن گسترده تر کند. مجموعه رمان اسطوره ای قهرمانی اَشَوَزدَنگهِه و شخصیت اصلی آن با ویژگی جاودانگی و هدف معنادارش، گزینه ی مناسبی برای بررسی الگوی سفر قهرمانی بود. ازاین رو، هدف از این پژوهش، نقد سفر قهرمان و بررسی تفاوت های روایتِ اشوزدنگهه با الگوی سفر قهرمان کمپبل بود؛ به همین دلیل، مراحل هفده گانه ی الگوی کمپبل در سفر قهرمانِ نوجوانِ داستان بررسی شد. در این بررسی مشخص گردید که قهرمان داستان در نبرد درونی خویش و در برابر اهریمن پیروز و به ارباب دو جهان تبدیل می شود. همچنین محققان در مراحل شکم نهنگ، امداد غیبی، زن در نقش وسوسه گر و جاده ی آزمون ها، جابه جایی و تکرار را در مقایسه با الگوی کمپبل ملاحظه کردند. براساس بررسی های صورت گرفته می توان گفت که الگوی سفر قهرمان با اینکه برگرفته از داستان های جهان است، نمی تواند جوابگوی همه ی رخدادهای داستانی باشد؛ با وجود این تفاوت ها، داستان اشوزدنگهه با کلّیت الگوی سفر قهرمانی کمپبل هم خوانی دارد.    
۲۹.

نقد و تحلیل مجلدات هشتم، نهم، و دهم از تاریخ ادبیات کودکان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال هجدهم اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 325-348

کلیدواژه‌ها: تاریخ ادبیات کودکان ایران نقد محتوا ساختار

تعداد بازدید : ۵۵۹ تعداد دانلود : ۴۷۲
در این مقاله، سه جلد آخر مجموعة تاریخ ادبیات کودکان ایران ، تألیف محمدهادی محمدی و زهره قایینی، را در دو حوزة کلی ارزیابی کردیم: الف) مقدمات و زمینه های نظری، شامل: 1. نداشتن پیشینة کامل، 2. مشخص نبودن مبنای نظری و رویکرد نویسندگان در نوشتن تاریخ ادبیات و، به طور خاص، تاریخ ادبیات کودکان؛ ب) مسائل ساختاری و محتوایی، شامل: 1. نداشتن ساختار منسجم، 2. مشخص نبودن تعاریف و اصطلاحات و گسست اثر از زمینة نظری ادبیات کودکان در ایران و جهان، 3. ارجاع ندادن به منابع معتبر و طرح مدعاهای اثبات نشده، 4. گستردگی بیش از حد دامنة کار، 5. مشخص نبودن مبنای دوره بندی ها، 6. مسائل مربوط به هیئت و ظاهر کتاب، و 7. مشکلات نگارشی و ویرایشی. درمجموع، علی رغم اشکالات نظری، ساختاری، و محتوایی، ارزش اصلی این مجموعه را می توان در گردآوری منابع و اسناد مربوط به تاریخ ادبیات کودکان (به خصوص اسناد نادر) دانست و آن را به منزلة منبع مهمی در این زمینه معرفی کرد.
۳۰.

صاحبان قدرت سیاسی به مثابه دیگری در نامه های امام محمّد غزّالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۱۲ 65-83

کلیدواژه‌ها: مکاتیب غزالی صاحبان قدرت سیاسی دیگری تحلیل انتقادی گفتمان ون دایک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۱۴
نویسندگان این مقاله، با هدف روشن کردن عقیده حقیقی امام محمّد غزّالی در مورد صاحبان قدرت سیاسی، با استفاده از مدل تئون ون دایک به بررسی حضور آنان به مثابه دیگری در متن نامه های غزّالی می پردازند. پس از تعیین بخش هایی از متن مکاتیب غزّالی که در آنها با صاحبان قدرت سیاسی به منزله دیگری برخورد شده است، ابزارهای مورد استفاده غزّالی در جهت بازنمایی منفی آنان را معرّفی می کنیم. با بررسی شیوه استفاده از این ابزارها، روشن می شود که نگاه غزّالی به صاحبان قدرت سیاسی به مثابه دیگری بیشتر معطوف به ویژگی «گمراه بودن» و حاکی از ترحّم است. در نتیجه، غالب استراتژی های وی به جای سرکوب دیگری و مقابله با او در جهت ترغیب دیگری به تغییر به کار می رود. غزّالی در میان دو دسته «شاهان» و «وزرا»، غالباً به وزرا می پردازد و در برخورد با شاه، احتیاط و ملاحظه کاری موجب کاربرد شیوه های بالا بردن تفسیرپذیری متن می شود. تأثیر مطالعات فلسفی غزّالی در عدم قطعی نگری، در نظر گرفتن احتمال تغییر دیگری، کاربرد قیود تردید و صراحت بالای متن نمایان است.
۳۱.

بررسی ویژگی های شیوه ترجمه بین خطّی قرآن: (مورد پژوهی چهار ترجمه متعلق به قرن چهارم تا نیمه قرن ششم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 1 - 29

کلیدواژه‌ها: ترجمه بین خطّی قرآن ترجمه رسمی (طبری) ترجمه تفسیر ابوالفتوح رازی ترجمه قرآن قدس ترجمه قرآن ری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۳۶۹
یکی از شیوه هایی که درگذشته در ترجمه متونِ وحیانی از جمله انجیل و قرآن مجید به کار می رفت، شیوه ترجمه بین خطّی بود. در این شیوه، مترجمان به دلیل حرمتی که برای متن اصلی قائل بودند به ترجمه حیثیت متنی مستقل نمی دادند و به شکل لفظ به لفظ ترجمه می کردند و ترجمه خود را بین خطوط می آوردند. بااین حال ترجمه های اوّلیّه قرآن کاملاً تحت اللفظی نیست و از ابتکاراتی زبانی برخوردار است که بررسی آنها موضوع این مقاله است. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی‑تحلیلی، به واکاوی مقایسه ای و زبان شناختی چهار ترجمه بین خطّی کهن قرآن در بازه زمانی قرن چهارم تا نیمه قرن ششم هجری پرداخته ایم. این چهار متن عبارت اند از: ترجمه رسمی معروف به ترجمه تفسیر طبری و ترجمه تفسیر ابوالفتوح رازی در بخش آیات، ترجمه قرآن قدس و ترجمه قرآن ری . موارد انتخاب شده در دو حوزه کلّیِ «واژگان» و «نحو» مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که مترجمان به درجات متفاوت به صورت های واژگانی و نحوی متن اصلی وفادار بوده اند. به عبارت دیگر، علی رغم اینکه ترجمه ها درمجموع تحت اللفظی هستند، مجموعه ای از ویژگی های شاخص واژگانی و نحوی دارند که آنها را به متون ارزشمندی تبدیل کرده است. کاربرد معادل های اصیل فارسی در ترجمه تفسیر طبری و در ترجمه قرآن قدس و نیز وجود برابرنهاده ای محلی، عمدتاً گویش سیستانی، در ترجمه قرآن قدس از جمله این ویژگی هاست. در ترجمه تفسیر ابوالفتوح رازی و ترجمه قرآن ری تأثیرپذیری مترجمان از زبان مبدأ در حوزه واژگانی و به خصوص در ترجمه واژگان دخیل بیشتر مشهود است. در حوزه نحوی نیز ترجمه های تفسیر ابوالفتوح رازی و قرآن ری همخوانی بیشتری با اقتضائات نحوی زبان فارسی نشان می دهند.
۳۲.

ترکیب بندی در طرز نازک خیال اصفهانی و دورخیال هندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات تطبیقی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۷ 1 - 33

کلیدواژه‌ها: زبان و ادبیات فارسی سبک هندی طرز نازک خیال طرز دورخیال ترکیب بندی لفظ تراشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۲۹۷
ترکیب مشخّصه مهم شعر سبک هندی است و این نوشتار می کوشد روال و الگوی ترکیب سازی های ویژه دو طرز نازک خیال اصفهانی و دورخیال هندی را تشریح کند. به این منظور، ترکیبات بر اساس رابطه معنایی و قرینه صارفه لفظی و معنوی در دو گروه ترکیبات درون مرکز و برون مرکز دسته بندی شده اند. منظور از ترکیب، سازواره نسبت دادن عبارات به یکدیگر برای ساخت مفاهیم است. این مفهوم می تواند یک واژه، یک جمله واره یا یک جمله کامل باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد؛ در محور درون مرکز که قرینه لفظی وجود دارد، ترکیبات واژگانی در طرز نازک خیال به سبک خراسانی و در دورخیال به سبک آذربایجانی نزدیک هستند. ترکیبات دومعنا و به هم ریخته در طرز نازک خیال عامل خیال انگیزی و توأم با انسجام اند؛ امّا به نظر می رسد شعرای طرز دورخیال مهارت زبانی استفاده از این ابزار هنری را نداشته اند. شاعران هر دو طرز در ترکیبات وصفی با فشرده سازی و حذف روابط، صفاتی گسترده، اغراق آمیز، متناقض گونه و متتابع می سازند؛ البته در طرز دورخیال، این صفات به جمله واره هایی انتزاعی نزدیک می شوند که گاهی انسجام لازم را ندارند و تصویری پراکنده می سازند. ترکیبات اسنادی مجازی درون مرکز در طرز نازک خیال ساده و در طرز دورخیال با آرایه های بلاغی ترکیب می شوند. در محور برون مرکز، ترکیبات اضافی در طرز دورخیال چندگانه تر و گسترده تر هستند. ترکیبات فعلی در هر دو طرز عامل مهم تصویر سازی هستند و روالی رو به پیچیدگی انتزاعی دارند. التزام های خشک و ضعف ارتباط استنتاجی کلام و شبکه پیچیده تصویری و بلاغی، در طرز دورخیال منجر به ظهور اسنادهای اسمی بی معنا و نامعمولی می شود که بر پیچیدگی شعر این طرز می افزاید.
۳۳.

رویکرد جامعه شناختی به رمان جنگ (تصویری از گفتمان اقلیت)؛ برپایه مطالعه موردی چهار رمان زمین سوخته، آداب زیارت، زمستان 62 و باغ بلور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال ۱۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۸ ۸۳-۴۵

کلیدواژه‌ها: رمان جنگ نقد جامعه شناختی خوانش تفسیری روایت رسمی گفتمان اقلیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۳۴۳
رمان از دید پژوهشگران مختلف به مثابه اثری اجتماعی (تأثیرپذیرفته و تأثیرگذارنده بر اجتماع) بازشناسانده شده است. این پژوهش برپایه همین پیش فرض به مطالعه موردی چهار رمان جنگ می پردازد تا تفاوت میان روایت رسمی از جنگ در رسانه های مختلف ازجمله ادبیات را با آنچه در این آثار بازگو شده است، نشان دهد. روش این مطالعه براساس تلفیقی از دستاوردهای و مبانی نظری موجود در نقد جامعه شناسی، به ویژه الگوی لوکاچ-گلدمن، نقد اجتماعی لوونتال و رابطه شخصیت و نهادهای قدرت پی یر بوردیو است. رمان های چهارگانه انتخاب شده عبارت اند از زمستان 62، باغ بلور، زمین سوخته و آداب زیارت. این آثار همه در روزگار جنگ تألیف شده اند و همه از آثار مورد توجه و پرشمارگان به شمار می روند. برای دستیابی به این هدف خوانش تفسیری هر رمان براساس الگوی نقد جامعه شناختی و با کوشش برای پرهیز از هر گونه پیش داوری انجام شده است. در ادامه ویژگی های هر یک از این چهار رمان در تقابل با روایت رسمی از جنگ نشان داده شده و مشخص شده است که چگونه ویژگی هایی مانند شخصیت پردازی، پی رنگ، لحن، زاویه دید و حتی محتوای اثر در خدمت بازتاب گفتمان اقلیت قرار گرفته اند. گفتمان اقلیت صدایی متکثر و کاملاً متفاوت با روایت رسمی از جنگ است که جلوه آن را در رمان جنگ برخلاف شعر و دیگر گونه های ادبی مرتبط با ادبیات جنگ (مانند خاطره نویسی و روایت های شفاهی) به وضوح می توان باز جست.
۳۴.

نقد نظریه مخاطب نهفته ایدن چمبرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۶ 109 - 150

کلیدواژه‌ها: مخاطب نهفته ایدن چمبرز نقد نظریه نظریه خواننده محور روایت شناسی زبان شناسی رمان طراحی روش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۲۷۰
در این مقاله، نظریه مخاطب نهفته ادبیات کودک و نوجوان از ایدن چمبرز را نقد کرده ایم. ایدن چمبرز در نظریه خود، برای شناخت مخاطب نهفته در ادبیات کودک و نوجوان، فنونی را پیشنهاد می کند. در طرح این نظریه که مفاهیم مفیدی ارائه می کند، ایرادها و خلأهایی وجود دارد که آن ها را ذیل چند عنوان توضیح داده ایم: کلی گویی و ابهام در تعاریف، هم پوشانی مقوله ها، رعایت نکردن مدعاها در مثال و سست بودن مبانی نظری. کاربست صحیح این نظریه در عمل، نیازمند بازنگری، تکمیل و اصلاح ایرادهایی است که در این پژوهش مطرح کرده ایم. در ادامه تلاش کردیم در جهت اصلاح نظریه پیشنهادهایی ارائه کنیم. با توجه به این که هدف نظریه چمبرز یافتن مخاطب نهفته است ما نیز به سراغ تکنیک هایی رفتیم که امکان یافتن این مخاطب را به ما می داد. در زبان شناسی رمان و روایت شناسی، روش ها و مفاهیم کارآمدی یافتیم و روشی براساس تحلیل ساختار متن و گفتمان روایت طراحی کردیم که با کمک آن می توان مخاطب نهفته را استنباط کرد. این روش شامل مفاهیم معنابن، کانونی سازی، صدا و فاصله است که درکی دقیق تر از مخاطب نهفته به دست می دهند.
۳۵.

خوانش تطبیقی بازتاب هویت در رمان نوجوان عربی و فارسی براساس نظریه اریک اریکسون (مطالعه موردی: فاتن و هستی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۴ 60 - 78

کلیدواژه‌ها: هویت رمان نوجوان اریک هامبورگر اریکسون فاطمه شرف الدین فرهاد حسن زاده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۶
در این پژوهش به بررسی هویت در دو رمان نوجوان عربی و فارسی براساس نظریه رشد روانی اجتماعی اریک هامبورگر اریکسون پرداخته شده است. در این نظریه، نوجوانی در مرحله پنجم قرار دارد و چالش اصلی این دوران بحران هویت؛ البته نه به معنای مخاطره آمیز آن است. دو رمان بررسی شده عبارت اند از: « فاتن»، اثر فاطمه شرف الدین نویسنده لبنانی و « هستی»، اثر فرهاد حسن زاده نویسنده ایرانی. فاتن در فضای جنگ داخلی لبنان (1985) و هستی در اوایل جنگ ایران و عراق (1980) روایت می شود و شخصیت های اصلی در هر دو، دختران نوجوان هستند. در رمان های نوجوان شرف الدین به تحلیل و نقد اوضاع اجتماعی لبنان، پرداخته می شود و در رمان های نوجوان حسن زاده رویکرد توانمندسازی و آگاهی بخشی به دختران به صورت برجسته ای نمود دارد. پژوهش ها از یک سو بر اهمیت مرحله نوجوانی و ضرورت شکل گیری هویتِ موفق در این مرحله تأکید دارد و از سوی دیگر، غفلت پژوهشگران ادبی از این دوران را نشان می دهد؛ به همین دلیل در پژوهش حاضر، با بهره گیری از نظریه اریکسون و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد ادبیات تطبیقی، این دو اثر بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد، در رمان های فاتن و هستی ، ویژگی های نوجوان براساس نظریه رشد روانی اجتماعی اریکسون در سه دسته بندی قرار می گیرد: 1. بحران هویت؛ 2. هویت یابی که خود شامل زیرمجموعه های همانندسازی، دریافت حمایت از جامعه، اعتراض نوجوان به نظام ارزشی بزرگ سالان و عشق در نوجوانی است؛ 3. تعهد. از بررسی جایگاه هویت و چالش های هویتی نوجوانان در رمان های فاتن و هستی، نتیجه گیری می شود که ترغیب جدی مخاطب نوجوان به کسب هویت سالم و موفق از طریق تحصیل، مطالعه و معاشرت با افراد شایسته، هدف اصلی دو رمان است.
۳۶.

ارزیابی دقت نقشه های خاک جهانی و منطقه ای در پیش بینی جریان با استفاده از مدل SWAT حوزه آبخیز تالار استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 37 - 53

کلیدواژه‌ها: SWAT پاسخ هیدرولوژیکی نقشه خاک جهانی واسنجی بهینه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۶۹
در اکثر کشورهای درحال توسعه، داده های جامع مرجع مکانی دقیق خاک هنوز در دسترس نیست. FAO از طریق پایگاه داده هماهنگ شده جهانی خاک، نقشه جهانی را آماده سازی کرد. هدف این مطالعه ارزیابی جزئیات موردنیاز نقشه منطقه ای در مقایسه با نقشه جهانی خاک حوزه آبخیز تالار با استفاده از مدل SWAT بود. در این مدل، داده های اقلیمی 2017-2004 برای شبیه سازی رواناب استفاده شد. دو سال اول به عنوان دوره گرم کردن مدل، سال های 2015-2005 جهت واسنجی و 2017-2016 برای صحت سنجی مدل بکار گرفته شد. تحلیل حساسیت و عدم قطعیت در نرم افزار SWAT-CUP با کمک الگوریتم SUFI-2 انجام شد. ارزیابی مدل با استفاده از آماره های ضرایب تبیین (R2) و نش- ساتکلیف (NSE) انجام شد. پارامتر ظرفیت آبِ قابل دسترس خاک، پارامتر حساس تعیین شد. بارش (جریان روزمینی) قبل از واسنجی، 7/32 درصد (جهانی) و 3/29 درصد (منطقه ای) شبیه سازی شد. پس از واسنجی بر اساس نقشه خاک منطقه ای (NSE=0.56 و R2= 0.74) و جهانی (NSE=0.56 و R2= 0.64) و در مرحله صحت سنجی نیز به ترتیب منطقه ای (NSE=0.59 و R2= 0.76) جهانی (NSE=0.62 و R2= 0.75) برآورد گردید. نتایج بیانگر عملکرد قابل قبول مدل در شبیه سازی جریان بود. زیر حوضه 9 (جنگل برگ ریز) و 14 (چراگاه تابستانه) به ترتیب کمترین و بیشترین سهم را در تولید رواناب داشتند. نقشه منطقه ای نتایج مطمئن تری ارائه نمود. اگرچه اطلاعات اضافی ارائه شده نقشه منطقه ای ضمن تغییر پارامترهای بهینه شده در مدل، فاقد تأثیر بر جریان خروجی حوضه است، نتایج حاکی از عدم تأثیر قابل توجه نقشه خاک منطقه ای، بر پیش بینی جریان بود و می توان در صورت عدم دسترسی آن، از اطلاعات نقشه خاک جهانی استفاده کرد.
۳۷.

شش نوع خشونت در رمان دهه نود افغانستان (بر اساس دو رمان زنانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال ۱۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۶۹ 38 - 80

کلیدواژه‌ها: خشونت علیه زن روشنایی خاکستر بگذار برایت بنویسم سیاست جنسی کیت میلت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۵
خشونت علیه زن پدیده ای شایع و نگران کننده است، به ویژه در کشور افغانستان با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی ابعاد گسترده تری پیدا می کند. این تحقیق به شش نوع خشونت شامل: خشونت روانی، جسمی، اقتصادی، اجتماعی، جنسی و حقوقی اشاره دارد که در دو رمان افغانستانی از دهه 1390 شمسی بازتاب یافته است. نتایج نشان می دهد که رمان روشنایی خاکستر (1394) نسبت به رمان بگذار برایت بنویسم (1396)، بازتاب بیشتری از انواع خشونت را دارد، چراکه نویسنده خود قربانی این پدیده بوده است. پیامدهای این خشونت ها شامل بیماری های روحی و روانی، آشفتگی جو خانواده، احساس حقارت، کینه اندوزی، بدبینی نسبت به خود و دیگران، دین ستیزی، فروپاشی خانواده، مرگ طلبی و حتی خودکشی است. مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، به بررسی عوامل ایجادکننده خشونت علیه زنان پرداخته و تأثیرات آن بر زندگی اجتماعی و روانی زنان را تحلیل کرده است. بنیاد نظری مقاله بر نظریات کیت میلت درباره عوامل خشونت و ایدئولوژی مردسالاری نهاده شده است. درنهایت، این پژوهش بر لزوم توجه بیشتر به مسائل زنان در ادبیات و نیاز به تغییرات اجتماعی برای کاهش خشونت علیه زنان تأکید می کند.  
۳۸.

دراسة الهوية في «رواية اليافعين» العربية والفارسية بناءً على نظرية إريك إريكسون (رواية كابوتشينو ونادني زيبا مثالاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۶ الربیع ۱۴۴۶ شماره ۱۶ ۶۳-۸۶

کلیدواژه‌ها: الهویه السردانیه العربیه روایه الیافعین إریک هامبورغر إریکسون فاطمه شرف الدین فرهاد حسن زاده کابوتشینو نادنی زیبا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۱۴۰
فی رحاب نظریه النمو النفسی والاجتماعی لإریک هامبورغر إریکسون، تتجلى المراهقه کمرحله خامسه، یلوح فیها سؤال الهویه بوصفه القضیه المحوریه، ولکن لیس بالصوره الخطیره التی قد تتبادر إلى الذهن. لطالما حظیت المراهقه، بما تحمله من أبعاد الهویه، باهتمام الدارسین فی علم النفس والاجتماع، بید أن الدراسات الأدبیه لم تول هذه المرحله وقضایاها ما تستحقه من عنایه. وفی المقابل، فإنّ الکتب الموجهه للیافعین، باعتبارها ماده ثقافیه لها تأثیرها العمیق فی المتلقی، تتطلب قراءه نقدیه فاحصه، تستهدف تزوید هذه الشریحه من القراء بأفکار ومعارف قیّمه. فی هذا المضمار، یتناول هذا البحث قضیه الهویه، مستنداً إلى آراء إریکسون، وذلک من خلال تحلیل روایتین موجهتین للیافعین، إحداهما عربیه بعنوان "کابوتشینو" والأخرى فارسیه بعنوان "نادینی زیبا". "کابوتشینو"، من إبداع الکاتبه اللبنانیه فاطمه شرف الدین، أما "نادینی زیبا" فهی من نتاج قلم الکاتب الإیرانی فرهاد حسن زاده. فی "کابوتشینو"، تدور الأحداث حول شاب وفتاه مراهقین، بینما فی "نادینی زیبا" تترکز القصه على فتاه مراهقه. وهنا یبرز السؤال القائل: ما هی المؤثرات التی تشکل هویه المراهق فی هذه الأعمال؟ وهل تتفق هذه المؤثرات مع آراء إریکسون؟ ینطلق البحث من فرضیه مفادها أن المراهق یواجه تحدیات جمه، ویعیش أزمه هویه، ولکنه یتمکن إلى حد کبیر من تجاوز هذه الأزمه بالاستعانه بقدراته الذاتیه ودعم محیطه الخارجی. بالنظر إلى أن سمات مرحله المراهقه تتشابه إلى حد بعید بین مراهقی العالم، فإننا نتوقع أن تتوافق سمات المراهقین فی الروایتین مع آراء إریکسون حول هذه المرحله. فی هذا البحث، تم اعتماد منهج تحلیل المحتوى، مع الأخذ بالمنهج الوصفی-التحلیلی. تکشف النتائج عن أن تجارب المراهق فی روایتی "کابوتشینو" و"نادینی زیبا"، وفقاً لنظریه إریکسون فی النمو النفسی الاجتماعی، تتوزع على ثلاث فئات رئیسیه: 1. أزمه الهویه؛ 2. اکتساب الهویه، ویتضمن بدوره: التماهی، والدعم المجتمعی، واعتراض المراهق على قیم الکبار؛ 3. الالتزام. ومن خلال دراسه تجلیات الهویه وتحدیاتها فی الروایتین، نستخلص أن هناک ترکیزاً واضحاً على قیم التشجیع على الصبر، وحب العائله، واحترام الکبار، ودعم أفراد الأسره، وتقدیر الظروف الاقتصادیه الصعبه التی تمر بها الأسره، والالتزام تجاه أفرادها.
۳۹.

بررسی آمیختگی فضاهای ذهنی و روایی در رمان کودک نمونه موردی: بیز بیز بیزینس از فرهاد حسن زاده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 41 - 60

کلیدواژه‌ها: آمیختگی فضاهای ذهنی و روایی باربارا دنسیگر روایتشناسی شناختی رمان کودک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۵
در این مقاله، برای اولین بار کاربست مدل آمیختگی فضاهای ذهنی روایی بر روی یک داستان بلند بررسی شده است. به همین منظور، رمان کودک بیز بیز بیزینس فرهاد حسن زاده با استفاده از مدل آمیختگی فضاهای ذهنی و روایی دنسیگر بررسی شده است. جنبه ی نوآورانه ی این پژوهش، نمایش فضاهای چندلایه ی روایی رمان در قالب نمودارهای تصویری است. این روش به خوبی نشان می دهد که چگونه جنبه های زبانی متن های روایی می تواند به تولید معنا در ذهن و همچنین درک داستان جدید منجر شود. برای انجام این پژوهش ابتدا به تعیین و مشخص کردن فضاها به صورت فضای راوی، شخصیت، آینده و گذشته می پردازیم. نویسنده این فضاها را از طریق نحوه ی بیان، مدیریت داستان و چگونگی انتخاب کلمات و افعال به وجود می آورد. سپس لنگرهای روایی را در متن مشخص می کنیم. این ها سازنده ی فضاهای ذهنی و روایی در متن هستند. درنهایت با مدل NMSB، غنای مداوم فضاهای روایی با فضاهای در حال ظهور را برای رسیدن به داستان نوظهور نمایش می دهیم. نتایج کلی پژوهش نشان می دهد که چگونه این روش می تواند با انتقال اطلاعات اندک موجود در متن برای حل معمای داستان به خواننده کمک کند و اینکه هر متن روایی از آنچه در ابتدا به نظر می رسد، پویاتر و درهم تنیده تر است. نتایج پژوهش در رمان حسن زاده بیانگر آن است که تغییر دیدگاه از یک شخصیت به شخصیت دیگر موجب پیچیدگی و پویایی داستان شده است و نویسنده از ظرفیت های بالای ابزارهای زبانی برای ساخت فضاهای ذهنی و روایی داستان در رخدادهای زمانی و معنایی نسبت به سایر عناصر روایت بیشتر بهره برده است
۴۰.

بررسی تأثیرات آموزش های چندحسی محیطی و موضوعی بر میزان تمایل به نگارش دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۳۹ 186 - 155

کلیدواژه‌ها: تمایل به نگارش دانشگاهی آموزش چندحسی موضوعی آموزش چندحسی محیطی نگارش دانشگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۱۰
نگارش دانشگاهی یکی از راه های مؤثر در انتقال دانش و اطلاعات در محیط دانشگاهی است؛ بااین حال مهارت نگارش در نهادهای آموزشی از مدرسه تا دانشگاه چندان جدی گرفته نمی شود. از طرفی دانشجویان نیز تمایل زیادی به این مهارت نشان نمی دهند و نگارش را یک فرآیند پیچیده می دانند. در پژوهش شبه آزمایشی حاضر با هدف نشان دادن اهمیت استفاده از حواس در آموزش مهارت نگارش، تأثیر آموزش های چندحسی محیطی و موضوعی بر میزان تمایل به نگارش دانشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. 300 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پس از گذراندن 7 جلسه آموزش در 3 گروه (1- آموزش چندحسی محیطی، 2- آموزش چندحسی موضوعی 3- روش معمول تدریس) براساس پرسشنامه تمایل به نگارش دانشگاهی و نگارش یک متن توصیفی در پیش آزمون و پس آزمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و برای معناداری نمرات پیش آزمون و پس آزمون نگارش از آزمون تی جفت نمونه ای استفاده شد. تحلیل آزمون تی جفتی نشان داد در گروهی که آموزش چندحسی محیطی دریافت کرده اند، تمایل به نگارش افزایش معناداری داشته است و تمایل دانشجویان زن در گروه چندحسی موضوعی نسبت به دانشجویان مرد دو گروه دیگر بالاتر بوده است؛ بنابراین به نظر می رسد تمایل به نگارش سازه ای چندبعدی است که بر روش های آموزش، انگیزه درونی و تجربیات پیشین و خودکارآمدی فرد در نوشتن بستگی دارد، ازاین رو روش های چندحسی در مقایسه با روش سنتی می تواند تعامل اجتماعی و حمایت گروهی را افزایش دهند و دانشجویان از طریق تعامل بیشتر با محیط، خودکارآمدی بالاتری را در نوشتن تجربه کنند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان