سید حسن فاطمی (موحد)
مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۶ مورد از کل ۳۶ مورد.
تصحیح نام شاعران
نایافته ها درباره حضرت علی اصغر (ع)
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰
121-140
حوزه‌های تخصصی:
از جمله معضلاتی که دامان واقعه بزرگ عاشورا را گرفته، سخنان بی پایه و اساس درباره آن است. توجه زیاد به واقعه عاشورا، ورود افراد غیرمتخصص در بیان وقایع، پر گفتن و پر نوشتن، صرفاً نگاه حزن آمیز داشتنِ بسیاری از ناقلان و... زمینه تحریفات فراوان در این عرصه را پدید آورده است. واقعه جان گداز شهادت حضرت علی اصغر (ع) به دلیل حزن زاتر بودن نسبت به بسیاری از حوادث عاشورا، ناراستی هایی را متوجه آن ساخته است. این نوشتار می کوشد پاره ای تحریفات درباره این شهید گران قدر را نشان دهد؛ ناراستی هایی که به صورت مکتوب ثبت شده اند.
نکاتی در الذریته
مخالفان انتخاب جانشین پیامبر در سقیفه (1)
حوزه‌های تخصصی:
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عدّه ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مؤمنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای گوناگون بررسی شود. یکی از ادّعاهای برخی از عالمان اهل سنّت برای توجیه بدعت سقیفه، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادّعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالفت کردند، اشاره می شود تا سستی ادّعای یادشده، بیش از پیش روشن شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر بیش از 60 تن از مخالفان ابوبکر و چگونگی مخالفتشان را بیان کرده که در این مقاله به 35 نفر از آنان و در مقاله پسین، به معرّفی بقیّه پرداخته می شود.
گزارش رویدادهای مرتبط با جراحات امام حسین علیه السلام در روز عاشورا
حوزه‌های تخصصی:
شاید کمتر رویدادی را بتوان یافت که مانند «واقعه عاشورا» بر جریان تاریخِ پیش و پس از خود، اثری این چنین گذاشته باشد. در روز عاشورا، مصائبی به صورت مستقیم بر امام حسین علیه السلام وارد شد و مصیبت هایی نیز به اطرافیان ایشان رسید. نگاشته کنونی زخم هایی را که بر خود امام× وارد شد، از منابع متقدّم یا کتاب هایی که از آن منابع بهره گرفته اند، بررسی می کند. همچنین در این نوشتار، قاتل امام حسین علیه السلام و نیز حملاتی که پس از شهادت ایشان به آن بزرگوار شده به بحث گذاشته می شود. مناجات های حضرت اباعبدالله علیه السلام پس از هر جراحت نیز، نقل می گردد. گردآوری همه اقوال به صورت خلاصه و بررسی مختصر آن از ویژگی های این مقاله است. نوشتار حاضر، دستیابی به گزارش این رویدادها را آسان کرده و مستندات آن را به روشنی نقل می کند. این نگاشته در شش گفتار، به جراحات و صدمات رسیده به امام حسین علیه السلام، تعداد ضربات واردشده بر ایشان، مناجات های امام علیه السلام پس از جراحت، قاتلان آن حضرت، سارقان اموال ایشان و دواندن اسب بر بدن مطهّرشان، می پردازد.
تغییر قبله در کدام مسجد، کدام ماه، و کدام نماز؟(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
میقات حج دوره ۲۹ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۳)
115 - 139
حوزه‌های تخصصی:
مدینه جایگاه بسیاری از وقایع مهم تاریخی، به ویژه در صدر اسلام، بوده است. از جمله این وقایع، تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه است. در اهمیت آن همین بس که چند آیه از قرآن کریم به آن ماجرا اختصاص دارد. پیامبر9 و به پیروی از او، مسلمانان تا سال دوم هجرت به سوی بیت المقدس نماز می گزاردند؛ اما حضرت در این سال مشغول نماز جماعت در مسجد بود که دستور الهی برای تغییر قبله به سوی کعبه فرود آمد.مرور منابع کهن در مورد این واقعه، اختلافات از جهات گوناگون را نشان می دهد. چه بسا این اختلاف متون، زمینه ساز انکار تمام آن واقعه از سوی برخی باشد و تنها به بیانات قرآن بسنده کنند. بنابراین به منظور رفع اختلاف ها لازم است این موارد با دقت بررسی شود.این مقاله می کوشد ابهام ها را از سه جهت برطرف سازد: مکان تغییر قبله، ماه تغییر قبله و نمازی که در میان آن، دستور تغییر نازل شد.
لغزش ها در معرفی امام زادگان قم
حوزه‌های تخصصی:
کم توجهی پژوهشگران به امام زادگان، زمینه ساز بروز خلاف واقع ها و لغزش ها در معرفی امام زادگان شده است. نویسنده در نوشتار حاضر سعی دارد لغزش هایی را که در معرفی امام زادگان قم مشاهده کرده، بیان دارد. به اعتقاد وی منشأ اصلی بخشی از اشتباه ها، لغزش در بعضی نسخه های تاریخ قم است. از این رو، نویسنده ابتدا اشتباهات مربوط به حضرت معصومه (س) و امام زادگان بی واسطه و سپس لغزش ها درخصوص امام زادگان باواسطه را ذکر می کند.
مقایسه اجمالی منابع اسلامی و زرتشتی(در گفت و گو با سیّد حسن فاطمی موحّد)
حوزه‌های تخصصی:
زرتشت از پیامبران الهی است که برای هدایت مردم در گستره ایران باستان مبعوث شد. «اَوستا»، نام کتاب مقدّس زرتشتیان است. کهن ترین بخش باقی مانده از اوستا که مورد اتّفاق همه زرتشتیان است، «گات ها» نام دارد. امروزه درستی انتساب برخی از سخنان به این کتاب و پیامبر الهی، افزون بر شماری از موبدان و زرتشتیان از دغدغه های سایر پژوهشگران نیز هست. یکی از امور مهم در بررسی هر دینی، پی گرفتن منابع آن است. این نکته باید مورد کنکاش قرار گیرد که دستور العمل های یک پیامبر الهی از چه طریق به پیروان او در عصرهای پسین رسیده است. اگر دستورها از راه مدارک معتبر نرسیده باشد، پیروی از او بی بهره است. نظر به اینکه جناب آقای سید حسن فاطمی (موحّد) در دو حوزه دینی اسلام و زرتشتی، پژوهش هایی داشته و نگاشته های متعدّدی منتشر کرده، ایشان را گزینه-ای مناسب یافتیم تا در گفت و گو با وی منابع اسلامی و زرتشتی را به شکلی اجمالی با هم مقایسه کنیم.
بررسی حضور اهل حل وعقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده
حوزه‌های تخصصی:
واقعه سقیفه پس از رحلت رسول خدا|، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنی ساعده، عده ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم| درباره خلافت امیرمؤمنان×، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. ازاین رو، آنچه در سقیفه گذشت، فراز مهمی در تاریخ به شمار می رود که باید از زوایای گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. یکی از راه های آشنایی با عمق این حادثه، شناسایی حاضران در سقیفه است. در این نوشتار، تلاش شده افراد حاضر در آن محل معرفی شوند و تا جایی که تاریخ نشان می دهد به نقش هر کدام اشاره گررد. بی تردید، نام افراد سرشناس و یا کسانی که در سقیفه، نقشی داشته اند در تاریخ ثبت شده است. یکی از شرایطی که اهل سنّت برای مشروعیت انتخاب خلیفه مطرح کرده اند، بیعت اهل حل وعقد با اوست. نگاشته حاضر ثابت می کند بسیاری از بزرگان اصحاب و اهل حل وعقد در سقیفه حضور نداشته اند و تنها تعداد اندکی از آنان در سقیفه بوده اند. این مقاله در بیست ویک گفتار ساختاربندی شده است.
بازه زندگی زرتشت میان 8600 سال اختلاف
حوزه‌های تخصصی:
آگاهی از زمان زندگی هر پیامبر هرچند تقریبی به منظور پیروی از او بایسته است. در غیر این صورت، نمی توان با اطمینان، هیچ سخن و آموزه دینی را به او نسبت داد و در نتیجه، پیروی از وی ناممکن خواهد بود. تاکنون درباره بازه زندگی زرتشت، سخنان مختلفی گفته شده است. نگاشته حاضر، فهرستی از این دیدگاه ها را تهیه کرده تا زمینه پژوهش های آینده را فراهم کند. برای نخستین بار است که این تعداد از دیدگاه ها درباره بازه زندگی زرتشت، گردآوری و ارائه می شود.
نقد فرهنگنامه کودکان و نوجوانان
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۳ خرداد و تیر ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۳۴)
83 - 87
حوزه‌های تخصصی:
در عصر حاضر، معتبرترین کتاب ها از جهات مختلفی نظیر محتوا، جامعیت، استحکام نثر، ویرایش، صفحه آرایی و.... دائره المعارف ها هستند. یکی از این دایره المعارف ها، فرهنگنامه کودکان و نوجوانان است. نویسنده در نوشتار حاضر نخست به اختصار، برشی از مهم ترین ویژگی های کتاب را ذکر نموده و سپس به بیان ایرادات مندرج در برخی مقاله های کتاب مذکور همت گماشته است.
مخالفان انتخاب جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله در سقیفه (2)
حوزه‌های تخصصی:
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنی ساعده، عدّه ای از صحابه بر خلاف وصیّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مؤمنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. از این رو، جریان سقیفه، فراز مهمّی در تاریخ به شمار می رود که باید از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از ادّعاهای برخی از علمای اهل سنّت، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالف بودند اشاره می شود تا ادّعای یادشده، بیش از پیش نقد و رد شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر 72 تن از مخالفان ابوبکر را معرّفی و چگونگی مخالفتشان را تبیین کرده است. در مقاله پیشین به نام 35 نفر از مخالفان ابوبکر اشاره شده بود و این مقاله به 37 تن دیگر می پردازد.
حادثه فیضیّه در نوروز 1342 خورشیدی
منبع:
دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال ۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴
127 - 132
حوزه‌های تخصصی:
رژیم شاهنشاهی اصول شش گانه ای را جهت اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در تاریخ 6 بهمن 1341 با رأی گیری از مردم به تصویب رساند و آن را «انقلاب سفید» نامید. روحانیون که محتوای این اصول را مغایر با احکام اسلامی و رفراندوم را ساختگی می دانستند، به شدّت با آن مخالفت کردند. امام خمینی نوروز 1342 خورشیدی را به دلیل در نظر نگرفتن احکام اسلامی از سوی رژیم، عزای عمومی اعلام کرد.