شهربانو دلبری

شهربانو دلبری

مدرک تحصیلی: استادیار گروه تلریخ دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۴ مورد از کل ۳۴ مورد.
۲۱.

ایل کرد چمشگزک و حفاظت از مرزهای شمال شرق ایران پس از قرن یازده هجری قمری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۱

کلیدواژه‌ها: ایل چمشگزک دولت صفوی ازبکان دولت عثمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۳۳۱
یکی از ایل های کرد نژاد ایران، ایل چمشگزک می باشد. این ایل تا قبل از قرن یازده (ه.ق) در مناطق دیار بکر و جنوب ارزنجان در کشور عثمانی زندگی می کردند. با رفتار قهر آمیز دولت عثمانی با شیعیان در شرق آناتولی، ایل شیعه مذهب چمشگزک به داخل ایران کوچ نموده و در منطقه مرزی مهاباد و اطراف آن ساکن گردید. همزمان با تشکیل دولت صفوی ازبکان که در ماورالنهر به قدرت رسیده بودند با حملات مکرر خود آرامش و امنیت را از مرزهای شمال شرقی ایران سلب نموده بودند. به طوری که ناامنی در مرزهای شمال شرقی ایران عمده ترین مشکل امنیتی این دولت بود. یکی از اقدامات دولت صفوی کوچ این ایل از شمال غربی ایران به مرزهای شمال شرقی کشور بود. این ایل در پیشگیری از تجاوزات ازبکان مانند دیوار دفاعی مستحکمی عمل نموده و مانع از هجوم آنان به مناطق مرکزی ایران گردید. یکی از اهداف اصلی این نوشتار، بیان علل کوچ این ایل به منطقه مرزی شمال شرق کشور و هدف دیگر آن تبیین نقش دفاعی آن در مقابل تجاوزات مکرر ازبکان می باشد. بررسی عوامل موفقیت این ایل در تحقق اهداف فوق موضوع مورد مطالعه این مقاله می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی تبیین گردیده است. به نظر می رسد اعتقاد به مذهب تشیع، شجاعت نژادی و علاقه به آب و خاک این سرزمین از عوامل اصلی این موفقیت بوده است.
۲۲.

بررسی پیمان قبیله خزاعه و عبدالمطّلب و اثرآن بر روابط با پیامبر(ص)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیست و دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۸) 7 - 36

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) عبدالمطلب قبیله خزاعه عصر جاهلی پیمان های قبیلگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۲۱
با توجه به زندگی قبیله محور اَعراب در دوره جاهلیت، آگاهی از اخبار قبایل و نقش آفرینی آنها در تحولات اجتماعی، می تواند علاقه مندان به تاریخ اسلام را در فهم بهتر حوادث آن روزگار یاری رساند. مسئله اصلی پژوهش حاضر، بررسی دلایل هم پیمانی قبیله خزاعه با عبدالمطّلب و پیامدهای آن در روابط با پیامبر(ص) است. یافته های پژوهش، بر پایه اطلاعاتِ گردآوری شده از منابع دست اوّل کتابخانه ای، نشان می دهد که این پیمان، نوعی همگرایی سیاسی و اجتماعی به شمار می رفته است. عبدالمطّلب بعد از اختلاف با عمویش نوفل بن عبدمناف که بر سر تصاحب املاک و مناصب وی صورت گرفت، برای تحکیم موقعیتش در مکه، با قبیله خزاعه پیمان دوستی بست؛ زیرا خزاعیان از نظر جمعیت، نیرو و امکانات و موقعیت اجتماعی، در کنار قریش و کُنانه، از قبایل مهم به شمار می رفتند. بنی خزاعه نیز با توجه به شخصیت قابل احترام عبدالمطّلب، پیمان با ایشان را در تأمین منافع تجاری و بازیابی قدرت گذشته خویش، مؤثر دانستند و از پیشنهاد عبدالمطّلب استقبال کردند. این پیمان، در روابط محبت آمیز و احترامِ متقابل بین خزاعه و پیامبر(ص) تأثیر مهمی بر جای گذاشت و موجب حمایت خزاعیان از دعوت نبوی گردید.
۲۳.

تحلیل پیشران های کلیدی مؤثر بر شکل گیری جریان سیاسی- مذهبی روشنیه در شبه قاره هند با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای سیاسی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۴ 177 - 199

کلیدواژه‌ها: پیشران کلیدی نظام سیاسی آینده پژوهی توسعه سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۳۴۱
در هزاره نوین، بازگشت به سیاست گرایی کلاسیک و وجود احزاب سیاسی- مذهبی کارآمد، یکی از مهمترین شاخص های توسعه اجتماعی در مقیاس ملی و عاملی اثرگذار در ثبات و شکوفایی ملت های مختلف در عرصه سیاستگذاری های بین المللی به شمار می آید. از این رو، هدف پژوهش حاضر تحلیل پیشران های کلیدی مؤثر بر شکل گیری جریان سیاسی- مذهبی روشنیه در شبه قاره هند با رویکرد آینده پژوهی می باشد. روش تحقیق به کار گرفته شده، توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، پیمایش های میدانی و نرم افزاری است. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت از مجموعه افراد و متخصصانی که پیرامون شکل گیری جریان های سیاسی- مذهبی در حوزه جنوب شرق آسیا و شبه قاره هند می باشد که از دانش و تجربه کافی برخوردار بوده و به دلیل عدم امکان دسترسی به همگان، با استفاده از روش گلوله برفی، تعداد 40 نفر به عنوان نمونه آماری، جهت ادامه مطالعات، انتخاب شدند. نتایج نشان داد که میزان صحت و اعتبار داده های پژوهش در قالب شاخص پُرشدگی با ضریبی نزدیک به (98%) مورد تائید قرار گرفت. همچنین، توزیع متغیرهای پژوهش، نشان از سهم قابل توجه و کلیدی عناصری با اثرگذاری متوسط (282) در حالت مستقیم و 4650 در وضعیت غیرمستقیم است. متناسب با آن، الگوهای آتی قابل تحقق در سه گروه سناریوهایی با مطلوبیت بالا(وضعیت سبز)، قابل قبول(وضعیت زرد) و بحران(وضعیت قرمز)، ارائه شدند.
۲۴.

تأثیر معنویت و عرفان در بین عالمان و صوفیان تشیع گرا در نیمه اول قرن نهم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۵ 195 - 211

کلیدواژه‌ها: عالمان صوفیان عرفان تشیع تیموریان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۵۱
از ویژگی های بارز قرن نهم هجری از نظر مذهبی، رواج مذهب تشیع و اظهار قشر فرهنگی و فرهیخته نسبت به این مذهب بود. سیاست آزادی مذهبی تیموریان که ادامه سیاست مغولان بود. زمینه را برای تضارب آراء مهیا کرد. در این راستا مکتب تشیع که از پایه های اعتقادی استواری برخوردار بود، با انگیزه های معنوی، الهی و عرفانی رشد چشمگیری کرد که درنهایت مقدمات تشکیل حکومت شیعی ایجادگردید. همچنین آرامش ایجادشده بعد از فتوحات تیمور و علاقه و احترام وی به علما، دانشمندان و صوفیان نیز مشاهده می گردد. دراین دوره عالمان یا شیعه بودند و اساس تألیفات خود را بر بعد عرفان و تشیع قرارمی دادند و اگر هم سنی بودند، سنی کم تعصب و یا متمایل به شیعه بودند. حال تلاش های عالمان و دانشمندان در دوره قبل و مقارن روی کار آمدن تیموریان برای ایجاد تشیع حائز اهمیت است که این پژوهش به آن می پردازد. شیوه این جستار (توصیفی - تحلیلی) می باشد. پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا با مطالعه آثار دانشمندان این دوره می توان به دیدگاه های عرفانی آن ها در زمینه تشیع دست یافت؟ نتایج بررسی نشان می دهد که آثار امیرعلیشیرنوایی، خنجی، عبدالرحمن جامی و غیره از اهل سنت و متصوفه نمودی از عرفان و تشیع را در آثار خود دارند.
۲۵.

یادکرد ارهاصات در نوشته های سده دوم تا هفتم هجری قمری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیست و سوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۹۱) 7 - 30

کلیدواژه‌ها: حضرت محمد (ص) ارهاصات تاریخ نگاری اسلامی سیره پژوهی دلائل النبوه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۲۵۴
مورخان و سیره نویسان در برخورد با بیان ارهاصات (رویدادهای غیرعادی هم زمان با ولادت پیامبر(ص) ) رویکردهای متفاوتی داشته اند. گروهی از نویسندگان، فقط به یک مورد از ارهاصات، و تعدادی دیگر به همه آنها اشاره کرده اند و بعضی نیز این امور را مربوط به زمان بعثت ایشان دانسته اند. این مقاله، در پی آن است به نقد و بررسی خبر ارهاصات و علل نگارش و یا عدم نگارش آن در نوشته های تاریخی اسلامی و ایرانی تا سده هفتم هجری قمری بپردازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد، مورخان دارای سوگیری های اعتقادی و نیز پدیدآورندگان کتاب های دلائل النبوه به ذکر ارهاصات پرداخته اند و مورخان دارای اندیشه های خردگرایانه، از ذکر آن خودداری نموده اند.
۲۶.

تبیین سیاست های مذهبی و هنری در جغرافیای متصرفات ایوبیان( 567-648ق/1253-1172م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 103 - 117

کلیدواژه‌ها: ایوبیان تشیع فاطمیان مذاهب چهارگانه اهل سنت سیاست های مذهبی و هنری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۲۹۹
ظهور دولت ایوبیان (567-648 ق/1172-1253م) زمانی واقع شد که از یک طرف خلفای عباسی در واپسین سال های حیات خود به سر برده و از اداره سرزمین های اسلامی ناتوان بودند. از طرف دیگر حملات مهاجمان مغول از شرق و صلیبیان از غرب جهان اسلام نیز به این ناتوانی دامن می زد؛ لذا تلاش صلاح الدین در جهت برقراری ثبات نسبی در مصر و شام با احیا و تثبیت مذهب تسنن به ویژه بازپس گیری بیت المقدس، دورنمای جدیدی را در قلمرو جهان اسلام ترسیم کرد. به علت ناهماهنگی هنر و سیاست در این دوره هیچ سبک واحدی برای هنری چون نگارگری خلق نشد. ازجمله نسخه های مصور باقی مانده از دوره ایوبیان نسخه ای از کلیله ودمنه ، مقامات حریری و کتاب مختارالحکم و محاسن الکلم است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که دولت ایوبیان انتقام از فاطمیان اسماعیلی را بر همه شیعیان تعمیم داده و مذاهب چهارگانه اهل سنت را در مصر به صورت کاملاً افراطی تبلیغ می کردند. همین امر ازیک طرف منجر به مهاجرت شیعیان به جنوب مصر، شام، یمن، ایران و هند و تقیه کردن یا هضم شدن در گروه های دیگر مانند صوفیان می شد و از طرف دیگر مذاهب چهارگانه اهل سنت هم تقویت می شد.  اهداف پژوهش بازشناسی سیاست های مذهبی و هنری ایوبیان؛ واکاوی تحولات مذهبی و هنری در دوره حاکمیت ایوبیان. سؤالات پژوهش در زمان حاکمیت دولت ایوبی گستره جغرافیای مذهبی و هنری دستخوش چه تغییراتی بوده است؟ سیاست های مذهبی و هنری سلاطین ایوبی چه عللی داشت؟
۲۷.

واکاوی تاثیر فتوت و ملامتیه بر اقتصاد نیشابور قرن سوم و چهارم هجری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۹

کلیدواژه‌ها: ملامتیه فتوت بازارپیشه وران سامانیان اقتصادنیشابور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۲۳۷
ملامتیان فرقه ای مذهبی بودندکه براساس مکتب تصوف درنیشابور و درعصرحکومت سامانی، مقارن باقرن سوم هجری درسرزمین خراسان ظهورکردند. اساس تفکرآنان به واسطه ی پیوندی که با آیین فتوت داشتند براساس تشویق به کسب و کار حلال و تاکید بر رونق امور اقتصادی و بازار در مقابل عزلت گزینی و خرقه پوشی سایر صوفیان و فرقه های مذهبی زهاد هم عصر و پیش از خود بود.اگر جریان کلی تصوف را دنیاگریزی وبه نوعی کاهلی و دوری ازکسب وکار جدی ورونق اقتصادی بدانیم ، می توان گفت که با ظهور ملامتیه در نیشابور زمینه های مناسبی برای رشد اقتصاد و تجارت در سرزمین خراسان مهیا گردید، بر این اساس هدف اصلی این مقاله واکاوی در تاملات فتیان و متصوفه و آمیخته شدن این دو جریان در نحله ی صوفیانه ی ملامتیه و تاثیر مثبت آنان بر بازار و اقتصاد آن دوره می باشد، روش تحقیق به صورت کتابخانه ای است.
۲۸.

بررسی عوامل مؤثر در رشد اقتصاد نیشابور در عصر طاهریان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۹۴) 7 - 30

کلیدواژه‌ها: طاهریان نیشابور عبدالله بن طاهر کشاورزی و آبیاری خراج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۲۳۱
طاهریان (207-250ق)، نخستین حکومت در ایرانِ دوره اسلامی هستند که توانستند اندیشه و هویت ایرانی را بر پایه تعالیم اسلامی دوباره احیا نمایند. اگرچه طاهریان وابسته به خلافت عباسیان بودند، اما در عهد فرمانروایی عبدالله بن طاهر (213-230ق)، به پایتختی نیشابور، توانستند استقلال نسبی خود را به دست آورند. این رویداد، مرهون عوامل متعددی از جمله: اصلاحات در شیوه حکومت داری و استیلا بر خوارج و به دنبال آن، رشد اقتصادی نیشابور بود. هدف اصلی این مقاله، بررسی عوامل مؤثر در چگونگی رونق اقتصادی نیشابور در عصر طاهریان، به ویژه دوران حکومت عبدالله بن طاهر است. این پژوهش، با روش وصفی تحلیلی، در پی پاسخ به این پرسش است که طاهریان با چه روش هایی بر رونق اقتصادی نیشابور تأثیرگذار بوده اند. یافته های پژوهش، نشان می دهد توجه ویژه طاهریان به کشاورزی، شیوه آبیاری، خراج نظام مند و رشد دیگر صناعات، به گسترش بازرگانی انجامیده است.
۲۹.

بررسی تطبیقی فعالیت های صوفیان و کرامیه در گسترش اسلام در شرق ایران (سده های 3 تا 5 قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰۷ 99 - 121

کلیدواژه‌ها: صوفیه کرامیه گسترش اسلام شرق ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۲۵۸
تصوف و کرامیه، دو جریان تأثیرگذار در شرق ایران بودند که یکی از تأثیرات اجتماعی آنان گسترش اسلام بود. این بررسی با رویکردی تطبیقی به دلایل موفقیت صوفیان و کرامیه در گسترش اسلام می پردازد. هدف از این تحقیق که با روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است، پاسخ به این پرسش است که رمز موفقیت صوفیان و کرامیه در نشر اسلام چه بود؟ نتایج نشان می د هد، نحوه رفتار و سلوک صوفیه با مردم و استفاده از شیوه های مناسب تبلیغی ازجمله زهد ورزی، کلام ساده و صریح، شعارهای تساوی طلبانه و استفاده از خانقاه، رمز موفقیت آنان در گسترش اسلام بود. رمز موفقیت کرامیه در گسترش اسلام، دیدگاه ارجاء گرایانه از ایمان، زهد ورزی، کلام ساده، استفاده از روش فصالی و بهره بردن از خانقاه برای ترویج عقاید خود بود. البته صوفیان در نشر اسلام موفق تر از کرامیان عمل کردند، زیرا آنان علاوه بر سود جستن از شاخصه ها و روش های مذکور از خدایی سخن می راندند که لطفش بر قهرش چیرگی دارد و مسلما چنین نگرشی نسبت به خداوند با اقبال بیشتری  از سوی مردم مواجه گردید.
۳۰.

تأثیر معنویت و عرفان در اقتصاد شیعیان عراق در نیمه اول قرن سوم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۸ 269 - 284

کلیدواژه‌ها: تکاپوهای مالی عرفان اقتصاد عراق شیعیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۹
وضعیت اقتصادی شیعیان در دوران ائمه با وجود زمین های زراعی ینبع که در دست آن ها وجود داشت و پر آب بودن دو رود دجله و فرات برای کشاورزان در عراق و مالیات هایی شامل خمس، زکات و غیره را که مسلمانان پرداخت می کردند، قابل اهمیت و بررسی است. همچنین واقفان نیز با انگیزه های معنوی، الهی و عرفانی مانند مقابله با مسائل نفسانی، طی کردن مراتب روحانی، خدمت به خلق خدا صرفأ برای قرب الهی به وقف می پرداختند که در امر اقتصادی تأثیرگذار بود. نویسنده در این مقاله که به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است به ارزیابی عوامل موثر بر اقتصاد شیعیان در عراق پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که بی شک تشکیل حکومت الهی که انسان را به تمام اهداف مورد نظر برساند، فقط از طریق پیشوایان معصوم امکان پذیر است، زیرا حکومت های انسانی، همیشه در مسیر منافع مادی افراد یا گروه های خاص سیر کرده اند.لذا حکومت اسلامى از مهمترین مسائلى است که مسلمانان با آن سر و کار دارند و قسمتى از پایه هاى این حکومت بر مسائل اقتصادى نهاده شده است. چرا که نخستین شرط استقلال یک تشکیلات، استقلال اقتصادى است و این مطلب از طریق «زکات»، «خمس»، «انفال»، «خراج» در جهان تشیع به خوبى پیاده شده است.
۳۱.

تأملی بر تمهیدات صفویان در ایجاد امنیت و رسیدگی به راه های حج(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 143 - 175

کلیدواژه‌ها: صفویان حج مسیر حج خلافت عثمانی تاریخ اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۱۵
صفویان (907 1135 ق)، در راستای مشروعیت و مقبولیت بخشی به حاکمیت خود، اقدامات مهمی در زمینه های: سیاسی، نظامی، اقتصادی و مذهبی انجام دادند. از آنجا که آسان سازی و ایمن سازی سفر حج، همواره یکی از مؤلفه های اصلی قدرت پایدار در جوامع اسلامی محسوب می شد، صفویان ضمن برقرار کردن امنیت پایدار در سرحدات و شبکه ارتباطی قلمرو حکومت خویش، توجه بسیاری به احداث و تعمیر راه های ارتباطی، به ویژه مسیرهای زیارتی نمودند. ||  سال بیست و پنجم، شماره نود و هفتم، فروردین 140۳در این مقاله، با بهره جستن از روش وصفی تحلیلی، به این پرسش پاسخ داده شده که توجه صفویان به برقراری امنیت راه های حج و پیگیری مطالبات حجاج، تا چه اندازه در رونق حج تأثیر داشته است؟ یافته های این پژوهش، نشان می دهد اگرچه صفویان در برخی سال ها به دلایلی عزیمت ایرانیان به حج را ممنوع می کردند، اما در عین حال، به منظور کسب مشروعیت و تقویت حاکمیت خود، توجه ویژه ای به فریضه حج و امنیت راه های آن و پیگیری مطالبات حجاج ایرانی از عثمانی ها (699 1342ق) و حاکمان مسیر حج داشتند و این امر، رونق تجارت، رونق کاروان سراها و راهداری ها و رفع بیکاری را به دنبال داشت.
۳۲.

واکاوی الگوی اخلاقی و رفتاری ائمه اطهار (ع) در برخورد با بردگان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۴ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 105-132

کلیدواژه‌ها: اخلاق اسلامی الگوی رفتاری ائمه معصومین (ع) رفتار با بردگان کرامت انسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۹۴
رسم و سنّت برده داری که مطابق آن یک انسانْ تحت مالکیت انسانی دیگر قرار  می گیرد، در آستانه ظهور اسلام و در عربستان رایج بود. گسترش قلمرو اسلامی و فتح مناطقی از آسیا و شمال آفریقا در سده های اول و دوم هجری قمری، و ورود بردگان و اُسرا، زمینه را برای تقویت برده داری در جامعه عرب فراهم آورد و بردگان به ابزار زندگی خانواده های مرفّه و اشراف جامعه اسلامی بدل شدند. پیامبر اکرم و ائمه اطهار (ع) ضمن نقد نگاه ابزارگرایانه به بردگان و نقض حقوق و کرامت انسانی آنان که در تنافی و تضاد با مبانی حقوق اسلامی بود، افزون بر آگاه ساختن مسلمانان در این زمینه، در رفتار و سلوک فردی خود الگوی اسلامی رفتار با بردگان را به نمایش گزاردند. در این پژوهش تلاش شد  با بهره گیری از نوشته های تاریخی و غیر تاریخی  منش و الگوی رفتاری ائمه (ع) نسبت به بردگان مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد و با استفاده از روش توصیفی۔ تحلیلی، داده های به دست آمده تجزیه و تحلیل شود. نتایج این پژوهش، نشان می دهد در شرایطی که نسبت به غلامان و کنیزان از سر جهل و تعصب تبعیض روا داشته می شد، ائمه معصومین (ع) با نگاهی انسانی و  برگرفته از مبانی و آموزه های اصیل اسلامی، ضمن حمایت حقوقی و اخلاقی از بردگان، با آزاد کردن و تعلیم و تربیت آنان، عملاً الگویی از رفتار درست و اسلامی ارائه دادند و جایگاه و منزلت بردگان را ارتقا بخشیدند.
۳۳.

بررسی سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سده اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۸ 23 - 61

کلیدواژه‌ها: سرپوش زنان شمال خراسان کردها ترک ها ترکمن ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
یکی از نمادهای فرهنگی هر قومی، تن پوش آنان است که از این میان، سرپوش مشخّص ترین آن هاست. منطقه شمال خراسان به علّت سکونت اقوام گوناگون کُرد، ترک و ترکمن از تنوّع فرهنگی خاصی برخوردار است. این تنوع در پوشش مردان و زنان منطقه اثر گذاشته و نمود یافته است. مقاله حاضر با توجّه به گوناگونی اقوامِ منطقه و اهمیّت آن ، درصدد مطالعه، مقایسه و بررسی وجوه اشتراک و افتراق سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی با استفاده از شیوه گردآوری کتابخانه ای است. در صورت لزوم به مشاهده پرداخته و با افراد آگاه در زمینه پوشاک، مصاحبه انجام شده است. نتیجه بررسی کتاب ها، پژوهش ها و مصاحبه های شفاهی، نشانگر تنوّعِ سرپوش زنان اقوام گوناگون در شمال خراسان با نام های خاص محلی است. هر سه قوم معمولاً از شال و عرقچین با طرح های منقّش و رنگ های شاد، به ویژه رنگ قرمز استفاده می کنند. برخی از سرپوش ها همچون دیکلیجک (تبرلیک) بیشتر توسط ترکمن ها به کار می رود و یا لیچک را یک طایفه از کُردها می پوشند. پژوهش همچنین مشخص کرد در سال های اخیر با توجه به ارتباط بیشتر میان اقوام و تبادل فرهنگ ها شباهت بیشتری در سرپوش اقوام دیده می شود و تفاوت بین سرپوش ها بیشتر از نظر نوع تزئین و نام آن هاست.
۳۴.

بررسی سرپوش مردان کُردوترکمن در شمال خراسان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ۱۷ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۸

کلیدواژه‌ها: شمال خراسان اقوام ترکمن سرپوشِ مردان طرح و رنگ اقوام کرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۲۲
تن پوش هر قوم، یکی از نمادهای فرهنگی آنان محسوب می شود که سرپوش از این میان، مشخّص ترین آنهاست. منطقه شمال خراسان به علّت سکونت اقوام گوناگون کُرد، تُرک، تات و ترکمن، تنوّع فرهنگی خاصی دارد؛ از مؤلّفه های آن، پوشش مردان این منطقه است. نوشتار حاضر درصدد مطالعه طرح، رنگ و جنس سرپوش مردان کُردکُرمانج و ترکمن ساکن در این منطقه است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با بهره از شیوه گردآوری کتابخانه ای است که در صورت لزوم به مصاحبه شفاهی با افراد آگاه و متخصّص در زمینه پوشاک،پرداخته است. نتایج پژوهش نشانگر این است که سرپوش این دوقوم اسامی خاص محلی دارد؛ آنها معمولاً از عرق چین منقّش با طرح های متفاوت و رنگ های قهوه ای، شیری و سیاه از جنس پشم استفاده می کنند. برخی از سرپوش ها چون صله (سله)وتلپک، توسط مردان ترکمن به کار می رود و دستمال مورد استفاده مردان کُردکُرمانج است.به طور کلی سرپوش ها از نظر طرح، رنگ و جنس شبیه به هم هستند و بیشتراز نظر نوعِ تزیین و نام گذاری باهم تفاوت دارند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان